Zierikzeesche Nieuwsbode
PUROL
abonnement:
Woensdag 11 Juli 1928. zierikzeesche courant.
advertentien
Uit Stad en Provinoie.
Stukgeloopen
frfli per 3 maanden f 1,30,
franco per poet ƒ1,80. Voor het
bnitenland per jaar f 10,
Afaonderlijke nnmmere 6 oent.
Verschijnt Mnd., Wned. en Vrfjd.
Poetohèqne- en Gtiron. 137677.
tab 1—8 regel* 60 ets., tab 4
regels en daarboven 20 eta. pee
regel. Reolameo 80 ota. p. regel.
B{j eon tract belangrijke korting.
Inzending op i den dag tab uit
gave vóór 10 ure.
De COMMISSARIS VAN POLITIE;
Gelet op artikel 36 dier Algemeene Po-
iitie-Veroxdening voor de gemeente Zie
rikzee;
Brengt ter kpraiis, dat het verboden is
den openbaren weg te bezigen tot staan
plaats van auto's, wagens, karren of
afhdere goederen .en dat (hieraan op 12 en
13 Juli a.s. zeer streng de hand zal
worden gehouden.
Hij verzoekt de medewerking van de
ingezetenen.
ZiERIKZEE. Op [de Appelmarkt is door
den .heer J. C. Sinke alhier een pand
aangekocht en ingericht als melksalon
„De Lahdlblouw". Het is de 3e inrichting,
die wij. in omzie {stad lop dit gebied heb
ben. diet interieur Ziet ter heel netjes
en smaakvol uit. Betimimlering, behang
en schilderwerk is keurig in prde, en
diraagt een stijlvol karakter. De melk
salon biedt zoowel beneden, als öp de
eerste verdieping, (gelegenheid vtoor het
gébruiken van Consumptie, dat in het
mooie eiken buffet in ruime (mate voor-
iTadiig is. Dinsdagavond bij 't begin der
liandfetouwfeesten is de zaak geopendi.
Vermelden we ten slotte, dat 'die heeren
Geh'r. Gudde het Schilderwerk, en de
heer J. W. Kloet te NoordigpuW© het
timmerwerk (uitvoerde. Succes Zij den
ondernemer toegewenscht.
Ter gelegenheid van de Landbouw-
tentoptnstelling zal door het Harmonie-
geaelschap „Kunst en Ber" pp (haar Vier
de (Zjomercjoneert in die tent op het Haven
park, op Donderdagavond acht uur, het
volgende (programma word|e(n uitgevoerd:
1. Crescendjo-Marsch, Joh. F. A. Theewiisj;
2. Neerlands Taptoe, A. J. Rpielen; 3. Les
Clodhes de Copneville, Fantaisie, ,'G. Mor-
rand; 4. Lustige Brüder, Wialz©r,'R. Voll-
stecjt. PauZe. 6. L'entrée des Gla-
diiateurs, -Marche, (arr. G. jWittmann,* '6.
Des Negers Trautm1, W. H. Myddleton; 7
a. ;Keulsche Meisjes; (b'. Waar 'rijn je
haren, August? arr. Joh. F. A. Theewis;
8. Zeeuwsch Volksleid, Jan Morks.
ST.-MAARTENSDIJK. Ten nadeel© van
'dien landbouwer N. Gsakeer, alhier, zijn -
ongeveer ©en 25-tal kuikens ontvreemd.
De 'dader(s) is (zijn) onbekend. Men
schijnt het den laatsten tijd wel pp kui
kens te hébben gemunt.
Terwijl het 3-jarig zoontje Van dhr.
D. IL. Hage, alhier, achter op een fiets
zlait, kwiam het ongelukkigerwijze unlet een
zijner voeten tusschen d'e spaken van
het achterwiel terecht en werd daarbij
Zoodanig verwond, dat geneeskundige
hulp' moest Worden ingeroepen.
Met ingatnjg! van 1 Sept. a.s. is be
noemd tot Directrice van ©en particuliere
zieken inrichting te Zandyoort mej. S. v.
Melle, thans wijkverpleegster alhier. Als
vermoedelijk opvolgster van Zuster van
Melle wordt genoemd mej. J. P. Melisse,
thans verpleegster in 't Diadonessenhuis
te Utrecht. 9
TENTOONSTELLING Z. L. M.
Met de Prov. boot kwam Dinsdagavond
een vrij talrijk 'gezelschap t© Zierikzee
aan, 't welk hierheen was afgereisd om
deel te nemlön aan de 2-daagsche land
bouwtentoonstelling top 12 en 13 Juli. Ten
stadhuize werd het gezelschap, waarbij
we opmerkten de leden van Ged. Staten
A. v. d- Weij'de, m'r. M. van Dussel-
diorp, ralr. J. H- M. Stieger en mirt- P. Die_
leman, de laatste (mtedie en vooral als Vojoit
zit ter der Z.L.M., dr. JMoihUijzen, sec<.
van het Ned. Landbouw comité, W. Mans-
holt, de algemeen secretaris der ZZ..M-
ïr. J. Siebenga, de e©r©-led©n I- G. J\
Kakebeeke en BL Giljam, velrschillend|e
leden van het Dag. Bestuur der Z.L.M., ©tel.
etc., ontvangen door het gemeentebestuur
van Zierikzee, dat bijtna in z'n geheel
tegenwoordig was. De oudste wethouder,
de heer A. TimlmieTman, hield de volgen
de rede
Geachte HcRren,
Met 'dliiep leedwezen moiet ik in de
eerst© plaats mededeelen, dat oriZe bur
gemeester wegens ongesteldheid helaas
verhinderd is, om U aian den vooravond
van d© landbouwtentoonstelling te ver
welkomen, Zoodiat die taak op mij, als
oudste wethouder rust. Alvorens idie taak
echter op mij te nemén', Wil ik van dieZe
plaats den wensch uiten, dat de burge
meester spoedjig [algeheel hersteld rntoge
zijn.
Geacht hoofdbestuur en leden Van die
Zeeuwsche Lahdhouw-Maatschapp ijbe
stuur en leden van het kringbestuur
Schouwen-Duiiveland, Zoomede de verder
hier aanwezigen, namens den Raad der
gemeente Zierikzee, roep ik U allen een
hartelijk welkom toe; de gemeente Zie
rikzee stelt het op hoogen prijs, U hier
te inogen ontvangen. Ook die burgerij
toont haar belangstelling, en ziet in id©
door de Z.L.M. georganiseerde tentoon
stelling die uiting Van hetgeen een goede
en groot© organisatie vermag tot stand
te brengen. En niet ten onrechte topnt de
burgerij hare belangstelling; immers onze
stad' is het middelpunt en de marktplaats
Van ©en landbouwstreek en alle handel
alhier (houdt onmiddellijk verhand (met
(den (Landbouw. Wij missen hier doorvoer-
haindef iep industrie, maar ,pjitten ons bo-
sfcaian'(direct of indirect uit den Moei van
den latndbOuW; slechte jaren voor dezen,
brengt ook slechte jaren voor de nering
doenden met zidh. Het Idoet den Raad,
mij' ©n zeer zeker ook de burgerij daarom
zeer veel genoegen, dat de Z.L.M- steeds
in fbloeienden welstand verkeert, welke
Zijn weerspiegeling in 'den landbouw
vlindlt.
Onder de 'aanwezigen Ib'ehooren tot mijn
groot (genoegen ook leden van Ged. St.,
die daardoor hun belangstelling toonen
in de Z.L.M. en in den landbouw, de
voornaamste tak van bestaan in Zeeland;
,djit is voor ons het bewijs, dat de land
bouw steeds op den steun Van Ged. St.
kan rekenen.
Het is nu 15 jaren geleden sinds te
Z.zee leen landbouwtentoonstelling werd
-gehouden; haar mij is trnJeclegeedeld, is
de |nu te houden tentoonstelling in om
vang len foetejekenis die vóórgaande echter
verre vooruit; pnz© verwachting is 'daar
om (hob® gespannen, im'aar Zal zeer zeker
niet teleurgesteld Worden, doch deze
overtreffen. Dat wordt ons gewaarborgd
door het hoofdbestuur meit zijn bekwa
men Voorzitter, defn heer htr. Dielemian,
diiie sedert, jaren de stuwkracht is Voor
die Zoo- groote .organisatie; het zal ttïr.
Dielemjan |goed dodn, (hier voor een Schit
terend resultaat 'te zien Van datgene,
Wafarvaor (hij jaren lamig Ige'ijk/ierd heeft m
Waaraan hij nog steeds met behulp van
Zijn (secretaris, dien heer ir. Sybenga, Zijn
onmisbare kracht geeft; 'dat (wordt ons
eveneens gewiaarborgd door den kring
Schouwen—Duiveland, met haar ijverigen
Voorzitter, (den heer vah Oeveren en den
niet minder ijveriigen secretaris, dhr.
Hah.se, 'di© fbleiden steedis ial hun krach
ten ©n tij'd aan (de, Vereenilgihg geven. Met
Zulke (krachten', (als ide, Maatschappij1 ien
haar jafdeeJiogen telt, moet het der Maat
schappij ©n daarmede den landbouw wel
goed gaan en moet ©en tentoonstelling
wel Blagen.
Ik zeide zooeven, dat ppk de burgerij
haar belangstelling toont en dat moge
blijken-uit de medewerking, welke Ver
schillend© vereenigin'gen of personen ver-
leenen, iop het .göbied (vtan sport, muziek,
versieringen!, festiviteiten 'of van gastvrij
heid. Het 'Zal dan. ook Vopr den kring
SchouwenDuivelaind, die als algemeen
gaistheer optreedt, een Zeer groote vol
doening Zijn, dat 'hij zich van Zoovele
medewerking Verzekerd Weet. Ik wensch
de Maatschappij geluk met de tentoon
stelling, welke Zal (weergeven, wat 'op
landbouwgebied door de. uitstekende or
ganisatie bereikt is.
W©t in de hand had. Spr. gelooft niet, dat j
de huidige regeerders dit fwerk gaarne
aan hun ambt verbonden Zouden zien.
Maar Zierikzee kan op meer bogen en
reeds vroeg was de belangrijke scheep
vaart oorzaak, (dat het ©en Hanzestad
Werd en uit haar haivien voer het eerste
karveelschip van Philips de Schoon© en
Johanna van Arr,agon naar het Iberi
sche Schiereiland. Gezonde koopmansdurf
direef de bevolking tot groote en Veel
moed eischende daden. De eerste kalkoe»,
nen Welden 400 jiaar geleden .door schip
per Mulock naar zijn vaderstad medege
bracht. Terecht werd Neptunus met zijn
drietand (op het Stadhuis jn 1554 geplaatst
Het mooie gebouw, dat met veel andere
Zierikzee tot leen 'der (schoonste steden
van Zeeland', van Nederland zelfs maak4
Spr. denkt ©jan het Steen, aan den lang
verdwenen St.-Ljpvenskapel, aan den
machtigen toren.
De staid heeft ook vele geleerden Zien
geboren worden, zoo,als o. a. Philipus
zamz >a JLeydi. De ver gedreven drang
naar onafhankelijkheid Was oorzaak, dat
de Graaf van Vlaanderen de stad, dat
tonnest, Wilde vernietigen, wat, dank
Zij' Fnansdhe hplp echter niet ge
lukte. En in later jd'aigep was er weer
strijd pnder de burgers zelve. Niet het
minst in den Hervormingstijd en spr. denkt
daarbij! nan den heerschzuChtigen Modet>
door Charlotte .de Bourbon als immodest
getypeerd.
Nu moge er vrede en laiatnlgenaim© rust
'Zijbi jn het schoon© stedeke, beschermd
door IZijh Wollen en schoon© poorten, ou
den [nobelien invloed van de vriende
lijke jionkvrouwen Anna ©n Maria. Het
ga, iaidius eindigde mr. Dielemian, Zierik
zee ialis (hoofdstad van Schouwen en Dui
veland', wel. Zij' toïtoeto steeds meer ep
nteer tot heil der geheel© bevolking!
Na deze plechtige pntvangst begaven
elen van 't gezelschap zich naar hotel
„Juliana", waar de hoofdbestuursvergadieo
ring werd gehouden.
De heer J. W. v. Oeveren gaf uiting
aan Zijn blijdschap .aan den vooravond
van de tentoonstellingsdagcn, die, verge
leken bijl 15 jaar terug, veel nieuws zui
len brengen. Spr. riep achtereenvolgens
een woord, van. welkom toe aan d© (heeren
Manshplt, (Molhuizen, Kakebeeke, v. d.
Plassche, Hanken, Kielsfcra, Giljam', de l©1-
den van Ged:. Staten, v. d> Weijlde, Dus-
seldorp en Stieger, en voorts aan .de
heeren de Vulder van Noorden, Boerend-
donk etc. Spr. betreurde het, dat de bur
gemeester van Zierikzee, mlr. Fokker,deze
vergadering niet kon bijwonen. Spreker
voeten, verzacht en geneest men met
1 Dooa 30-60. Tube 80 ct. B<| ApoU. «j Drgalstei
ten geëxposeerd. We mogen verwachten
■dat er voor den afzet onzer goedgekeurde
producten nieuwe wegen gevonden zullen
worden. Late levering Rali&oaten. Op ons
schrijven aan het Centraal Bureau be
treffende de te late levering van kali-
zouten als gevolg van de machtspositie
der Vereen. Kalim'aatpij1., heeft het Cen
traal Bureau geantwoord, dat het reeds
herhaaldelijk en ook nu weer bi| het af
sluiten van het contract een betreffende
clausule 'had willen inlasschen, Waarte
gen echter door de kalipro ducen ten be
zwaar werd gemaakt. Vleeschkeuring.
Door de Z.L.M. werd erop aangedrongen,
dat in de wet opgenomen wordt, dat van
afgekeurde dieren geen keurgeld geheven
zal worden. Wat het uitponden betreft,
dit moet door Burg. en Weth. worden
als goedkeuring heeft plaats
gehlid, terwijl geen hoogere vergoeding
dan een matige winkelhuur miag wprden
gevraagd. Vervoer van tuinbouwproduc
ten. Besloten is de directie ider Nederi-
landsche Sporen te wljZen op het geringe
nut dat d© Zuid-Bevelapdiscbe Sporen voor
het vervoer van tuinbouwproducten naar
de veiling, te Goes thans opleveren. Hierin
.dient in het belang van,den tuinbouw wij
ziging te worden gebracht. Abattoir pp\
Walcheren. Tot Ged. Staten is door ons
een adres gericht w'aairin wordt ,aange-
diriongeni op de. oprichting van één Cen
trale slachtplaats mi et koélinriohting voor
Middelburg en .Vlissingen samen, onder
leiding van de overheid. Te Vlissingen zal
idioor de slagers, een slachtplaats zonder
koelhuis worden opgericht. Wij( meenen
dat het boerenbelang daarmede niet ge
diend Zal' worden. Vee-invoer verbod. Aan
gedrongen is op een invoerverbod van vee
uit andere provinciën. Het verbod zal in
het najaar weer opgeheven moeten wor
den. Nu Zeeland vrij! is van m(ond- ©n
klauwzeer kan aldus voor den export een
mond- en klauwzeervrijl gebied gereser
veerd worden.
In (behandeling kwamen daarna de
Voorstellen van het dag. (bestuur:
a. Om het lidmaatschap! van de Z. L. M.
niet te bestendigen.
Toelichting: De i©organisatie vian het
.yiauuwauü lö - Centraal-Bureau heeft in de allereerste
Miine iheemn, ik uit namens den Raad 'W» dat spoedig en Volledig taretel plaats ten getad, dat ld« plaatsedijke
dezer gtaneente en nalmlens de bwgerij vnor Jiem weggelegd zij®. Met dank her- i rechtstreeks lid
den »4soh, dat de Z.L.M. tol Van jaren mnerde hij voorts aan de ntedewWtang
1 van vele Zierikzeesche vereeni.gingen,
ondier leiding Van haren blekWamen voor
zitter en met rnledewerking 'vatn de voor
uitstrevend© afdeelingen in het belang
van den landbouw moigen werkzaam! zijn,
.onze beste wtomsehen voor het
van de tentoonstelling, aan welk welsla
gen wij' overigens niet twijfelen, voegen
wij (hier iaian toe. Ik besluit met den
Wensch (en 'die bede, dat ide Heere door
goed ©n mooi weder niet alleen de ten-
toonstellinig, maar pok de aanstaand©
oogst (tot .een rijke Zégen moge (dloen
slagen.
De (VoofTZltter idler Z.L.M.(de heer mr.
P. Pieleman, zeid©, dat het hoofdbestuur
en (daarmede de ZeeuWsche landbouw de
ontvangst ten stadhuize op bijZonderen
prijs stelt. Burgemeesters en schepenen
iZierikZee moesten altijd behooren
tot ide „nutste, rijkste en bekwaamste"
burgers. (En lal Zijn jdle tijden veranderd,
toen pok rechtspraak w©:d (uitgeoefend
te Zierikzee de Hooge Vierschaar van
Zeeland beooster Schelde (behalve van
Brouwershaven ©n van Duivendiijke) Werd
gespannen, to.ch bleef de traditie gehand
haafd en daarom temeer door mannen
'ais (de gastheer©n, met wetenschap en
kennis Vian lan'dJblouw, handel ien bedrijf
begaafd, te Worden ontvangen in het
streven.
Zierikzee, [aan het water van Zierie,
den 'zoon van de (uit Pannonie verdreven
Zelandus, in 849 reeds van een wal voor
zien, schijnt de eerste vlam Zeeland in
de (éérst© helft der middeleeuwen ge
weest (te Zijn en dien rang eerst later
voor Middelburg te hebben nioeten rui
men. JSpr. 'herinnert er ©an hoe de stad
tegen het 'door Floriis V begunstigde Mid
delburg gewapenderhand optrad, 'tgeen
haar teen zware boete aan 'den Graaf
met (openbare schuldbelijdenis kostte. D©
ligging maakte de stad tot ©en gelukkig
centrum van landbouw en (handel, 'waar
aan een tijdlang de izoutnijVerheiid aan
sloot. Aafn dit laatste (wilden sommigen
Zelfs (de naam ontleenen, omdat in de
Zoutziederij ld© Zoutlepel Zieriklepel Werd
genoemd. Voor de landbouwers ligt veel
meer betooverjng in de afleiding van
Ciroe of Cenes, de igödin 'der vruchtbaar
heid. Wiamt de stad is 'de sleutel Van het
magisdh, (vruchtbare land van Schouwen.
De istajd leeft van (oudsher met den
landbouw mede. Spr. berjmnert er dan
hoe hoe volgens een (resolutie der Staten
v)an 'Zeeland van 22 Sept. 1693 de dek
hengsten op Schouwen en Duiveland eerst
aan 'de magistraat van Zierikzee moesten
worden getoond en door deze worden
toegelaten ien dus de oude Zierikzeesche
magistraat de taak Van -de keurmeester
op de 'Centrale hengtstenkeuring vervul
de, en dus de verbetering van het paar
denras pp Schouwen en Duiveland vrij
sprak de hoop ,ixit, dat men steeds zal
zoeken naar wat vereenigt en wat ver
wijdert wegschrap t. Met (de beste wert-
söhen vppr de Z.L.M., eindigde spr.
Mr. P. Dielemian, die daarna het woord
nam', wijdde eenige Woorden ter nagedach
tenis van. de onlangs' overleden leden PpL
dendijk en Dpinmissie en het eere-lid Th.
Gast, welke speech staand© door de aan
wezigen werd aangehoord.
Aan ir. M. J- Boerendonk, 2e ajg. secr\
Z.L.M- werd op Zijn verzoek eervol ont
slag verleend wegens vertrek naar Ned.-
Indië.
Het 'hoofdbestuur deed 'daarna de vol
gende mededeelingen
Minimuml:onen in den landbouw'. Aan
het K.N.L.C. werd medegedeeld, dat de
Z.L.M- zich in hoofdlijnen met ;het rap.-
(port, opgesteld do:or prof. Bordewijk, prof.
Minderhout en Dr. Oortwijn Botjes kan
vereenigen, .en dus t.gen een wettelijke
'regeling der minimUmloonen is. Aardap
pel wratziekte. Na het advies onzer ge-
wassenkeuringsdeskundige ingewonnen te
hebben is door ons een schrijven opgesteld
waarin de bestrijding der aardappel wrat-
ziekte nader onder het oog wordt gezien
en waarin onze meenisng gezegd: wordt
over een concept-adres te dier zake vah
het K.N.L-C. Telefoon ten plattenkuulj.
Het K.N.L.C. richtte een adres aan het
Hoofdbestuur der P.T.T., Waarin op het
groote belang van instelling van streek-
telefoonnetten gewezen en de verlaging
der tarieven bepleit werd. Tuinb,ombomLer_
p. Steun is verleend aan het adres dat
de vereen/ging tot betvordering van tuin-
bouwonderwijs op Schouwen tot Provin
ciale Staten richtte, teneinde subsidie te
verkrijgen voor de instelling van een
.proeftuin. Vergadering der kringsecreta
rissen. Voor het eerst heeft er een ver
gadering der kringsecretaxissen onder het
presidium van dm algemeen secretaris
plaats gehad. Het verzoek daartoe was
uitgegaan van den kring Schouwen en
het doel was bespreking van tentoonsteh
lmgsaangelegenheden. Het Dagelijksch Be
stuur m'eent, dat dergelijke vergaderingen
meer belegd moeten worden ter verster
king van het onderling contact der krin
gen en ter orienteering van de kringsecret.
tarissen. Besloten werd de agenda's van
het Dag. Bestuur aan de 'heeren kringseo-
retarissen rond te zenden. Ambtsjubileum
ir. C. Stevens,. Det Dagelijksch Bestuur
der Maatschappij heeft bij gelegenheid
van Zijh 12"t/2_3Qlrig ambtsjubileum den
heer ir. Stevens een bloemenhulde ge
bracht voor de uitnemende diensten die
hijl de Zeeuwsche Landbouw en de Z.L.M.
bewezen heeft Tentoonstelling Brussel.
Ook dit jaar werd door ide Z.L.M- tijdens
de tentoonstelling in de Cinquentenai|re
(3—11 Maart) met goedgekeurde produo.
aankoopvöreenigingien rechtstreeks lid
worden. Hpewel d© Z.L.M. lid 'Zou kun
nen blijven, zou todh ©en Wijziging der
statuten .binnen 3 jaar moeten plaats
vindien.
In Verhaald hiermede mfeent het
best het Voorstel te moeten 'dloen, het
lidmaatschap niet te bestendigen.
b. Medewterking t© verleenen tot de
oprichting van een Coöp. Vereeniging m©1
Zetel t© Goes.
o. Voorstel van het Centraal Bureau
om in Zeeland twee kringen te stellen. 1,
Kring 'Zierikzee, omvattende het eiland
Sc1'Buwen-Duiveland; 2. Kring Goes, om
vattende 'het overige deel van Zeeland.
Dit 'drieledig vopirstel werd zonder dis
cussie aanvaard'.
Aangenomen Werden Voorts de rappor
ten betreffende het Tijksreglement, de
motor- en rijWielwet en 'dat der ©ontrol©
op de aardappelen.
Dekwestie tusschen het N.T.S. (Neidj.
Trekpaarden Stamboék) en het Z-BvS.
omtrent de m©rriekeuing©)n lo,kte veel
discussie uit. Ten slotte werd met 159 st.
besloten eerst het geschil over te leggen
aan bet hoofdbestuur van het N.T.S.
.Daarna vereenigden zich. de aanwezigen
aan een soupé in de mooie, pas geheel
verbouwde, ruime en goed verlichte zaal
v.an 'het hotel. De tafels waren keurig ge
dekt en met bloemen versierd. Niettegen
staande het late uur, lieten zich ide spijzen
uitstekend smaken. Het souper was best!
f ALGEMEENE VERGADjEJRlNq.
In de heden (Woensdag)mloirgeh gehou
den algemeen© vergadering, welke plaats
had in het „Huis van Nassau", hield de
voorzitter, mlr. P. Dieleihan, een jaarover
zicht, waarin hij' er op wees, dat als
men niet weet waarheen men stuurt, en
Jrichtingsaanwijzingen volgt, die men niet
kent, (men bekaaid uitkomt of ergens
strandt. Dat woord geldt in het algemeen
en niet het minste dient de landbouw de
daarin gelegen waarschuwing in acht te
nemen. Spr. zet daarop uiteen de be-
teekenis en geeft bijzonderheden over het
oeroude landbouwbedrijf, dat overal wo'rdt
uitgeoefend. Men kan den landbouw niet
missen, ook al is hij: m ons land langen
tijd over het hoofd gezien en achter1"
gesteld bij! handel en scheepvaart De
oorlogsperiode 'heeft meer dan ooit Zijhi
noodzakelijkheid en beteekenis ook doó|r
den stedeling doen gevoelen. De economi
sche en cUltuluirtoestand van ons land
wljSt aan dat ons land in de eerste plaats
is, een landbouwland, en ons volle een
volk van boeren. De landbouwwetenschap
heeft in de laatste 25 tot 30 jaar tot deze
conclusie geleid en in het bijzonder deed
dat de landbouwaardrijkskunde. Spreker
haalt dan een brokje geschiedenis aan om
aan te toonen, dat in 1671 Jan de Witt
ide scheepvaart en commercie ter zee als
het belangrijkste noemde en de b(eteelie-
nis van den landbouw niet inzag. De Duit-
scher Dr. Julius Frost denkt er nu anders
over en zegt o.a. dat de landbouwproduc
ten en hulpmiddelen voor den landbouw,
zooals machines, meststoffen en veevoe
der in Nederland op de inlandsch© markt,
als (dlaar waar deze met het buitenland
in aanraking komt, een allereerste rol
spelen. Het geldt hier z.i- „Dann ware
nicht der Bauer, so hattest du kein Bro,t".
Gelukkig Nederland dat boeren heeft
zegt spr., en wijst nogmaals op de groote
beteekenis van de landbouw geographie,
die langen tijd verwaarloosd is, al be
schreven in de oudheid Plinius en Strabs
b.v. reeds den landbouw. Spr. noemt dan
verschillende economisch© toestanden,
waarmede de landbouwer mloet rekenen,
en dat zoowel van eigen land als van het
buitenland. En dit moet zeker ook ieder
doen, die leiding heeft te geven. Spr. be
veelt dan ook de landbouwaardrijkskunde
in den sruimlsten zin genomen, ter bestu
deering aan. Dit niet alleen aan land
bouwers of adviseurs, maar pok aan hen,
die in Staten en Raden zoo veel den land
bouw kunnen tegenstaan of tegenwerken.
De kennis van de landbouwaardrijkskunde
bevordert het aanpassingsvermogen. OnL
wikkeling is voor den landbouwer zeer
tnoodig en dit blijkt o.a, op Schouwen, dat
op landbouwgebied zoo1 voolruitgaat en
zooveel presteert Als men intensief voed
sel en arbeid kweekt voor de zich uit
breidende bevolking, dan is emigratie niet
meer zoo noodzakelijk, waardoor meer
malen de beste krachten, de actiefste
menschen aan ons land woerden onttrok
ken. Ook wijlen den directeur van den
landbouw, Hoek, heeft dit zoo goed ge
voelde Spr. wijst er dan op, dat in de 18e
eeuw het weder kwam: tot- betere lamd-
bpuwbeschrijving, wat hij met voorbeel
den en aanhalingen nader aantoont. Wat
echter volgens spr. noodzakelijk is, doch
nog steeds ontbreekt, is een omschrijving
van de stjructuur en typen der landr
bonwproductie, waardoor de wederkete-
rige betrekkingen tusschen de onderdjee-
len van den landbouw bepaald moeten
worden. De verschillend© studies geven
wel richtlijnen aan, Waarlangs men ziCh
moet bewegen, doch geven nog niet wat
uiteindelijkmoodig is. Men mloet komen
tot een indeeling van landbouwdistricten,
berustende op: productiekenmerken. Men
moet goed leer©n begrijpen, wat intensi
viteit van den grond ibeteekent en hoe {men
die bepaalt. Men moet voelen de grootje
beteekenis van d© prijsberekening voor
het vaststellen van de productiestructuur
van eenig gebied. Daarvoor Zijn de denk
beelden van Stud©nshy van. groote be
teekenis.
Oiru tot. goede ver deeling, van den grpnd
tusschen akkerbouw en veeteelt te ko-
imien. is 'goede statistiek onmisbaar. Men
mloet komen tot een goede agromische
kaart, zoo als Sovjet-Rusland die reeds
heeft. In 1886 werd wel. een goed rap
port uitgebracht, maar veel daiaruit wadht
nog op uitwerking.
Spr. staat op zijn bekende onderhouden
de wijze nog geruimen tijd bij dit on
derwerp stil, wijst er o.a. op, dat het ge-
heele in cultuur gebrachte aardrijk één
(groot proefveld is. Omi de werking van
de proef te begrijpen zijn noodig tentoon
stellingen en excursies, verder met land-
bouwconsulenten in het buitenland. Geen
staat kan zich aan den invloed onttrekken,
die de veranderingen in het organisme
der wereldhuishouding, teweeg brengen,
noch rich daarvan onafhankelijk maken.
Spr. komt dan i.fot het groote belang
van goede waterafvoer, dat nog veel te
weinig wordt beseft. Groote deelen van
Zeeland lijden aan ondoelmatigheid daar
van. Het is van groot belang den water
stand Lm de hand te hebben. Een bezwaar
is veelal versnippering in kleine polder-
tjes, .waarop echter o.a. Schouwen en
Duiveland een [gunstige uitzondering
maakt. -Het waterschap Schouwen en de
Vier Bannen van -Duiveland geven hier
het voorbeeld aan de kleinere. Toch is
grootesre samenwerking op dit gebied
noodig. De overheid krijgt hier -een taak
vooral door het steeds toenemen van otver-
gang van extensieve naar intensieve cul
tuur. Spr. wijst op Walcheren, waar men
eindelijk tot de zoo n-oodige bemaling
besloot, maar vraagt wat er nog niet te
idoen is op Zuid-Beveland en in Zeeuwsch-
Vlaanderen. Hij' vraagt of oprichten van
uitwate rings-w atersch a ppen met behoud
der zelfstandigheid overigens van de pol
ders, niet op den weg der Prov". overheid
zon liggen? Dit zal medewerken aan het
scheppen van meer werkgelegenheid op
het platteland- en Zoo komt spr. vanzelf
tot het 'belang van den tuinbouw. Deze
zou rijn op de vloeren en nu levert hij
reeds schatten op, terwijl toch slechts 3
pCt. van den Nederlandschen bodem1 voor
tuinbouw' wordt gebezigd. Spr. haalt een
belangwekkende geschiedenis pp om' aan
te toonen, dat het eteii van groenten en
fruit vroeger als luxe, ja ook zelfs als
een kwaad werd beschouwd, al werd het
ook als geneesmiddel aanbevolen. Thans
ziet men alom) de beteekenis van groen
ten en fruit voor de volksgezondheid wel
in, en dit heeft den tuinbouw aanzienlijk
bevorderd. Spr. waarschuwt tegen te veel
theorie in deze; zij' die pver.belangrijk©
zaken moeten oordeelen, mjoeten in het
volle, werkelijke leven staan. Zoo is er
groot 'verschil in beschouwing van een
fabriekSbedrijif en een bodemcultuur, wat
de intensiviteit aangaat. In den landbouw
m|oet men meten met de prpdWdiekoston
