Zierilizeesehe Nieuwsbods Ds Stadspoort^ van hém. B IJ VOEGSEL behoorendo bU de vu Vrijdag 23 April 1926, mo. U379 BU7 TIE N L a N DT' DE ARBEIDERS IN SOWJET-RUSLAND. De 'toestand van de arbeiders in de Sowjet-Unie, welke sedert de invoering van de nieuwe economische politiek eenige verbetering had ondergaan, is er, zoo schrijft de B. flV Ztg.' in den .raat- sten tijd voortdurend slechter op ge worden, als gevoitg van de zware econo mische crisis, welke het land tfyans door maakt. Drie omstandigheden maken thans den toestand van den arbeider bedenke lijk: le. de lage loonen, 2e de te late uitbetaling daarvan en 3e de troostelooze woningtoestanden. Bij officieeje bolsje wistische statistieken kan men, vaak de bewering aantreffen, dat de loonen van de pndustriëele arbeiders thans het peil van vóór den oorlog in het algemeen be reikt of bijna bereikt hebban. Bij nader onderzoek blijkt dan, dat hiermede nooit het reëeie loon bedoeld kan zijn. Zelfs aj was dit wel het geval, en zouden de statistieken, welke maar al te vaak met elkander in tegenspraak zijn, gelijk heb ben, dan zou men toch niet meer dan de „hongerioonen" van den Czarentijd hebben bereikt. De regeering heeft on langs «uitdrukkelijk verklaard, dat aan een loonsverhooging in af zien baren tijd niet gedacht kan worden. Wat dit be teeken t voor de arbeiders kan men be grijpen als men let op de dalende koop kracht van de tsjerwonets; deze bedroeg op 1 Maart 5.16 roebel, tegen 10 roebel nominaal en is intussehen nog verder gedaald. Reeds in Januari was het reëeie arbeidsloon gemiddeld met 7,2 pet. ge daald. Met recht wees het Moskousdhe vakvereenigingsblad „7rud" er onlangs op, dat de toestand van den arbeider den laatsten tijd veel ongunstiger is ge worden. Reeds in November 1925 begon de nieuwe oeconomische crisis en hier mede heeft ook weer het ec(ht bolsjewis tische euvel: te late betaling van de loo nen zijn intrede gedaan. De oorzaak hier van is de voortdurende geldverlegenheid van de trusts en de aïgemeene finanoiaele. crisis, gedeeltelijk ook de' te optimistische finaneieele programma's van de trusts. De woningnood is een gevolg van de nationalisatie van alle woningen. Een ont zettende iverwaarloozing en 'n letterlijke ineenstorting van talrijke woningen in de steden is hiervan het gevolg. De spoor wegbeambten in het Oosten huizen in verwaarloosde „badkamers", hutten in den grond, opslagplaatsen voor graan. Dit is slechts een voorbeeld uit de veie, welke in de vakvereenïgingspers, die de woningtoestanden schandalig noemt, gepubliceerd worden. Tengevolge van dezen toestand is den 'laatsten tijd een gisting onder de arbeidersbevolking ontstaan. De ontgoocheling van de massa over hun zwaar lot is grenzenlcos en komt o.a. tot uiting in een dalende werk kracht, toenemend opzettelijk verzuim en drankzucht. TEGEN PARASIETEN DER LIEFDADIGHEID. In het verslag der Eerste Kamer over de begrooting van Justitie werd, naar aanleiding van het geval-Verschoor ge vraagd, of de minister de wenschelijki- heid zou willen overwegen, om voortaan het plaatsen eener opiroepjing in de f nieuwsbladen of het verspreiden van cir- j eulaines ter verkrijging van geldeldjfken steun voor liefdadige doeleinden, afhan kelijk te doen stellen van een vergunning, FEUILLETOW. IV. De Toormsllge ZuldwoUopoort. (Vervolg en slot). Maar nog een andere oude spelling van den naam der poort komt voor, n.l. „Weduwenwellepoort". In 1457 vindt men gesproken van een stuk land, „liggende voer die Wevenswellepoorte", in 1497 van land „buten die Wivenwellepoorte" en in 1507 van het stoof hof buiten de We venswellepoorte". Op eene afbeelding van het beleg der stad door de Spanjaarden in het plaat werk van Hogenberg uit het einde der 16e eeuw, heet ze „Weduwenswellepoort". Sedert het begin der 17e eeuw echter verschijnt de nieuwe naam Zuidwellepoort. Toch lag voor die naamgeving het in de 16e eeuw te niet gegane Zuidwelle wel wat ver! In 1574 besloot de Raad de „Weyers- wellepoorte" af te snijden met een val brug, Die houten brug werd in 1670 ver vangen door een steenen, waarvan do eerste steenen den 21 Juli van dat jaar gelegd werden, gelijk uit een opschrift in arduin in het Latijn te lezen stond aan de buitenzijde der poort. In 1783 is die steenen brug afgebroken en door de tegenwoordige vervangen. De opschriften, zooeven «aangeduid, vindt men in zijn geheel in de kroniek van. Zierikzee door de Kanter. Een houten poort of hek, dat aan de zijde van Schouwen toe gang gaf tot de brug, werd in 1685 afge broken. In de meermalen aangehaalde ordon nantie van 1507 werd de „Weverswelle- poorte'' aangewezen voor „die Seylma- kers Ghilde, „die Vleishouwers Ghilde en- de huer onderghilden". Gelijk uit oude afbeeldingen in Hof- ferus Poëmata van 1635, 'blz. 110 en Smal- (egange's Chronyck van Zeeland van 1696 te zien is, had het gebouw niets bijzon ders: een vierkant blok steen met een dak1 van geringe hoogte. Nog in 1706 hadden de Hoofdpoort, de b.v. van die eener centrale autoriteit. Door andere leden, werd de voorkeur gegeven aan een wettelijke regeling van - de geheete materie. i Uit S4ad en Provlnole. ZIERIKZEE. Ons bericht in het nummer van Woensdag over het nieuwe sportblad „Vooraan", behoeft een kleine aanvul ling en wel deze, dat het sportblad voor rookers van 01 ympia"-sigaretten elke week gratis bij hunne winkelier verkrijg baar is. Op Dinsdag 20 dezer had te St.- Maartensdijk een vergadering plaats van de burgemeesters en notarissen uit Tho- len, teneinde bij de regeering stappen te doen, om alsnog het kantoor der re gistratie, dat staat opgeheven te wor den, te doen blijven. 'Waar dit eiland reeds genoeg stief moederlijk is bedeeld, o.a. door het op heffen der normaalschool en eerstdaags het kantongerecht, wordt het" waarlijk tijd, dat de regeering eens gaat «inzien, dat het niet opgaat een, eiland van 17000 inwoners totaal te isoleeren en alle rijksinrichtingen te ontnemen, daar het voor onze eilandbewoners een groot ongerief zal worden, «indien voortaan voor registratiezaken, men zich te Bergen op Zoom' moet vervoegen. i Het bureau van de «Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de ZeeuwSche Eilanden te Middelburg stelt aan de Kamer voor de «rekening over 1925 vast te Stellen op f17.873 in ont vangst en 14.267 in uitgaaf en f 3606 bij het stamkapitaal te voegen. Voorgesteld wordt een onderwijscom missie uit de Kamer te benoemen, welke geregeld contact zal hebben met de in richtingen voor Handelsonderwijs in het district der Kamer en daarin te benoemen een lid van het bureau en een lid uit Middelburg en een uit Goes, omdat alleen rn die beide gemeenten thans een Han delsschool bestaat. In verband met een verzoek van het Wialchersch Propaganda-comité voor de luchtvaart zet het bureau in den breede uiteen, dat het van een dienst Rotterdam- Vlissingen v.v. niet veel verwacht, eerder van een dienst Vlissingen—Ostende. Toch wil het ten slotte wel eenigen Steun ver- leenen aan een proef voor één [maand, en niet voor vier maanden zooals het comité wenscht en waar het bureau meent, dat vooral ook Rotterdam zal moeten steunen, stel't het voor «tot een bedrag van f 450 in het 'garantiefonds voor een «proêf yan één maand bij te dra gen. Zoowel de commissie voor de finan ciën/ «als die voor het verkeerswezen zijn eenstemmig van oordeel, dat een dienst Rotterdam'Vlissingen (niet wel un- voerbaar is, en in beide commissies was dan ook slechts één lid voor jhet voor stel van het 'bureau, al verwachten ook deze 2 heeren niet veel van leen proef. KERKWERVE. Woensdag j.l. gaf dhr. Streefkerk vanwege de P. Z,E. M. vooir de leden van den Gemeenteraad (geen gemeenteraadszitting), waarbij nog een paar belangstellenden tegenwoordig wa ren, een uiteenzetting van de electricï- teitsvoorziening van deze gemeente, waar na een bespreking van de mogelijkheid tot aansluiting volgde. Verschillende vra gen werden gesteld, die op duidelijke wijze door genoemden heer werden be- i antwoord. Uit het behandelde bleek, dat de gemeente garant zal moeten zijn vóór de bebouwde kommen Kerkwervé en Nieuwerkerb (Schutje) a f 25 per wo ning, terwijl vóór de overige woningen een andere regeling geldt; voor landbou- wers f 5 per blunder. De prijs zal wor den 45 cent per Kilowatuuir, pl.mj. 9 cent per 5 uur branden. De aïgemeene indruk was, dat het wel gaan zou. Alleen scheen het te hokken op de straatverlichting. 40 cent per inwoner zou vioor deze gemeente met haar (kleine bebouwde kommen en weinige verlichting vond m'en veel te duur. Daarover zou later nog een na dere bespreking Volgen. De voorzitter dankte genoemde heer Voor zijn uiteen- zettingen. HAAMSTEDE. Vergadering van den ge- meenteraad, gehouden op Woensdag 21 April. Aanwezig alle leden. Na opening 1 komt aan de orde een verzoekschrift yan P. Thijsse en H. Brandenburg om ontheffing van hondenbelasting over 1926; aan beide adressanten wordt gedeeltelijke ontheffing verleend. Daarna wordt be handeld de vaststelling dér «verordening in verband met art. 178 der Gemeentewet, betreffende het geldig verklaren, voor den tijd van 5 jaar, van verschillende bestaande verordeningen, o. a. omtrent woningwet, brandwezen, aïgemeene po- litie-verordening, winkelsluiting, w«areïi- k'euring, bestrijding drankmisbruik enz. Na eenige besprekingen door dhr. Blom ovér enkiel'e toevoegingen aan een paar verordeningen, waaromtrent een en an der in handen wordt gesteld van B. en W. om prae-advies, wordt tot bestendi ging der verschillende verordeningen be sloten. Ingekomen was een schrijven van het bestuur v«an het waterschap Schou wen met de mededeeling, dat, ten be hoeve der verharding Van wegen in ge noemd waterschap, voor het jaar 1926 een bedrag van f6000 beschikbaar is, en be helzende het verzoek om vpór 20 Mei a.s. te willen opgeven, welke (wegen of; weg- vakken in deze gemeente «voor verhar ding in aanmerking komen. Aan dit ver zoek zal voldaan wor'den. De (rekening der Gezondheidscommissie over 1925, in ontvangst en uitgaaf resp. met f 1685,02 en f1396,585 en dus (Sluitend met een batig saldo van f,288,435, «wordt met aïge meene stemmén goedgekebrd en machti ging verleend tot eenige 'begrootingswij- Zigingen 1925 en '26. 't Gemeenteverslag over 1925 wordt door B. en W. aange boden en zal aan de leden worden rond gezonden. Het verhoudingsgetal der ge meentelijke inkomstenbelasting 1926-1927 wordt, evenals ten vorigen jare, 'vast gesteld op 1. Ten slotte komt aan de orde de circulaire van Ged. .,Staten, ho,u- dende bepalingen betreffende garantie, enz., in verbiand met eventueele electri- ficatie der gemeenten tot de Noorder- groep behoorende. Omtrent dit punt wordt geen discussie gehouden, voorna melijk in verbiand met de |mededeeling van den voorzitter, dait de directeur der P. E. Z. E. M-, dhr. Streefkerk, bereid is as. Woensdag 28 April;, des voormiddags om half tien ten. gemeentehuize de hee ren Raadsleden de noodige inlichtingen omtrent de eleetirificatie te verschaffen. Z.E.A. drukt hierbij den wensch uit, dat door de leden bij deze gelegenheid een ruim gebruik gemaakt zal worden van Westpoort en de Zuidwellepoort te zamen één poortier; maar in 1747 was er een poortier voor de beide laatste te zamen. In 1811 werd de poort door 't Fransch Bestuur herdoopt als „Porte de Mondovil". In 1842 eindelijk werd de poort afge broken en vervangen door wachthuisjes, welke door een houten hekwerk verbon den waren; ze werd daarna meestal ge noemd de Zuidwelle-barrière. Deze barrière bleef na 1 Mei 1866 ook des nachts open en in 1867 zijin de wacht huisjes voor afbraak' verkocht. Y. Do voormalige Bagjjncpoort. Deze wordt reeds genoemd in een stuk van Mei 1300 als „die Baghinenporte". Zij ontleende haar naam aan het Bagijn- hof, dat aan de Oostzijde der tegenwoor dige Breestraat lag en reeds in 1271 ver meld wordt. Onze poort stond aan het Zuidelijk' eind der Breestnaat, ter hoogte der hui zen wijk C Nos. 616 en 617 in de Hoofd poortstraat. Ze had ongeveer denzelfden vorm als de Nobelpoort en deze is wel licht naar het model der Bagijnepoort i gebouwd. In 1442 wordt zij vermeld en in de ordonnantie van 1507 was zij bestemd i voor de «alarmplaats van „die Wevers Ghilde ende huerlieder onderghilden". In de Poëmata van Hofferus, gedrukt in jj 1635, komt op blz. 114 een plaat voor, die de Bagijnepoort, zooals zij eens nog was, moet voorstellen. In 1612 werd zij nog gerepareerd, maar daar door het graven van de Nieuwe l haven in 1595 de bewailing daar ter plaatse veranderd en het gebouw over- bodig 'geworden was, besloot de Raad op 26 Januari 1622 de Bagijnepoort af te jj breken en de steen, daarvan, komende, te bejagen tot de fortificatiën of andere noodige werken der stad. VI. De voormalige Westpoort. De grachten, wallen en poorten, welke Zierikzee aan den Westkant beschermden, wijzen tevens de oudste grens onzer stad aan die zijde aan, want in Westelijke richting is de plaats onzer inwoning nim- i mer uitgebreid. J Waar reeds in .1205 Zierikzee eene be legering van Vlamingen heeft moeten doorstaan (het beleg van 1304 is meer be kend en belangrijker), ligt het voor de htand, dat de stad toen al versterkt moet zijn geweest. Men. mag veilig aannemen, dat er toen reeds eene poort is geweest ter plaatse waar fot 1842 de Westpoort stond. En al moge dit poortgebouw in zijn laatsten vorm niet uit de 12e eeuw heb ben gedagteekend,. toch moet het van hooge oudheid zijn geweest, want tot de slooping kon men in de buitenmuur- werken, die l«ater waren vernieuwd, stee nen zien, welke een zeer oude stichting verrieden. Evenmin ajs de Zuidwellepoort had ook de Westpoort iets bijzonders in haar uiterlijk. Slechts, een vierkante steenmassa met een dak! er op,, zonder torens. Van de Wes.tpoort is uiterst weinig be kend. In 1507 was zij de alarmplaats voor j.Sinte Michie/ls Ghilde, die nayers Ghilde ende huerïieder onder Ghilden". Op de poort stond het jaartal 1783 te lezen, in welk1 jaar de muurwerken aan merkelijk zijn hersteld en opgehaald. In 1811 werd ze door de Franschen dicht gem'aakt en de brug ervoor voor twee derden afgebroken. Verzoeken van ingezetenen, die land er buiten haddein, om ze te open en, hielpen niet. Na de verdr ijving der Franschen werd de poort wede r geopend en in den zomer v,an 1814 is fciet metsel- en timmerwerk der brug hersteld. Ondanks hare sluiting! gaven de Fran schen^ haar ^coch 'den naam van „Porte de Marengo". Tegelijk D.iet de Zuidwellepoort is in 1842 ook de Westpoort afgebroken. De opbrengst der afbraak 'van beide poorten werd zuivor op f1650 geschat. Aannemer van het afbreken en van het maken van wachthuisj es met hek voor eene barrière voor beid/e poorten werd de timmerman Pieter de Weerd. Op plaf.en in de Chronyck van Smalle- gange; op clen 'plattegrond van Blaeu uit 1645 en in den Tegenwoordigen Staat v,an Zeeland kan men de poort zien afge-- beeld, Eene tee^kenlng jvan de Westpoort uit het stellen van vragen aan dhr. Streef kerk. Daarna sluiting. NIEUW ERjKERK. 'Aan het eerste jaar verslag ider CoÖp. Boerenleenbank alhier ontleenen Wij het volgende: Het boekjaar liep Vian 1 Mei tot 31 Dec. 1925. Op 31 Dec. 11.1. bedroeg (het aantal leden 100. De Ikasomzet beliep óver 1925: f355.650,74. Ajan spaargeld werd ingelegd f 290.36,22, terugbetaald If 10.920. In omlooip waren 53 (spaarboekjes, waarop aan rente werd beta,ald «of bijgeschreven f 336,72. Aan voorschoftrente iwexd ontvangen f40,82; pan (voorschotten verleend f 29.400. In ïoopende rekening ia.au de leden verstrekt f 59.447,54; Idoor de leden gedeponeerd f 90.365,98. lOp 31 Dec. waren 45 «reke- ning-courantboekjes jin omloop. Opgeno men bij de Centrale Bank' werd f 69.674,97, gedeponeerd 63.088,40. Als jaardeposito stopd bij de Centrale f 10.000. Het aantal dagboekposten 'was 394. De heer M. J. W. Boogerd Werd met vrijwel aïgemeene stemmen (hcrbenoemld als bestuurslid; de heer 'A. J. Steendijk eveneens als lid van den JRaad van Toezicht. Als plaatsvervan gend bestuurslid werd herkozen de heer W. Bom; in de bestaande vacature werd niet voorzien. OUD-VOSSEMEER. De motorrijder W. G. alhier had fyet ongeluk «met zijn mo tor om te vallen, waarbij een zijner ar men en zijn gelaat zoo ernstig werden verwond, dat geneeskundige huip moest ingeroepen worden; de duo-rijder kwam er beter af, maar ook een zijner handen bekwam kwetsuren. Voor de eerste «maal werd hiér aan 1820 werd indertijd idoor Mr. J. P. N. Ermerins «aan de verzameling „Zelandia illustrata" van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen ten geschenke gege- VII. Do voormalige Hoofdpoort. Deze poort, de «laatste die van de Zie- rikzeesche poorten te behandelen valt, is tevens de jongste, want zij werd eerst gesticht in 1624. Toen namelijk de uitgestrekte opper vlakten van het huis van Ravestein (ter hoogte van de tegenwoordige Luthersche kerk) en van het Schuttershof der Jonge Schutters (ter plaatse ongeveer van de nu als Schuttershofstraat óf Nieuiw- stad békende straat) «doop de stad wer den gebezigd om «nieuwe straten aan te leggen, werden deze gronden in 1617 dóór Thesaurieren uitgegeven en verkocht om bebouwd te wojrden. Tn 16(22 werd. de richting ep breedte der nieuwe straten afgebakend, die toen Ravestraait (igeheeten naar Ravestein) en Schuttershofstraat ge noemd werden. Aan het Zuideind dér Ravestr.aat bouw de men in 1624 een nieuwe poofrt, eerst Schuttejrspoort, later Hoofdpoort geheeten, omdat men door haar. langs den haven- dijk naar het Westhavenhoofd ging. Aan de buitenzijde der poort stoind onder het frjaai gebeitelde wapen der stad in het Latijn een opschrift, vermei^ dende, dat zij opgericht was onder het burgemeesterschap van Cornells Stevense Cooper en Job de Jonge; en aan de binnenzijde las men, mede in een La- tijnsch opschrift, de namen dergenen die de eerste steenen der poort gelegd had den, n.l. de zonen «der thesaurieren uit het jaar 1624. In de reeds meermalen genoemde Poë mata van Adriaan Hoffer vindt men op blz. 328 de poojrt zeer fraai afgebeeld. Voor de poort ziet men een houten brug •met d rie deuren met traliewerk' afge sloten. In 1781 werd op de Hoofdpoort een provoost gemaakt en in 1798 werd zij wederom tot gevangenis voor onder-offi cieren der Pransche bezetting bestemd, de ingezetenen de Emmabloempjes aan geboden; door een achttal jongemeisijes werd een bedrag van pl.ml. f 32 geïnd. ZEEUWSCHE KALENDER. HertonerlBgon der week. 18 April. 1796. Het eerste schip zeilt de geopende Schelde binnen. 19 April. 1641. Mr. Corneiis Stavemisse wordt raadpensionaris van Zeeland. 20 April. 1327. Graaf Willem III geeft eenige be palingen ten opzichte van den ver achter den toestand van het kloos ter Bethlehem bij Eikerzee. 21 April. 1576. Jan Lieven Heere van Zierikzee op de Schelde zwemmende naar de Staatsclve schepen, door de Span jaarden ontdekt, verdrinkt zichzei- ven met de hem toevertrouwde brieven. 22 April. 1684. De admiraal Adriaan Banckert (ge boren te Vlissingen) overlijdt. 23 Aprü. 1449. Aardbeving te Zierikzee gevoeld. 24 April. 1788. Mr. W. A van Citters aangesteld tot raadpensionaris van Zeeland. AANBESTEDINGEN. De minste inschrijver bij' de Dinsdag waartoe de ruime bovenverdieping de r.oodige gelegenheid aanbood. De poortier van de Hoofdpoort was ook belast met het sluiten van den boom t in de Nieuwe haven, eene versperring ter hoogte ongeveer van de (tegenwoor dige Westhavensluis, die eiken avond toe gedreven werd en 's morgens geopend. Zoo werd in 1704 het (sluiten van het klinket der Hoofdpoort (en het sluiten van den boom aan Leendert Smeur ge geven. In 1706 werd echter de sluiting der Hoofd-, West- en Zuidwellepoort iaan één persoon opgedragen, maar in 1747i werd weder teruggekeerd tot den toe stand van 1704 en vroeger. In 1811 werd onze poort door de Fran schen gesloten en de brug naar het zoo genoemde Lange Boogerdje, waarlangs men op den Westhavendijk' kwam, ge heel «afgebroken. Na de verdrijving der Franschen werd die brug niet weder bruikbaar igemaakt, daar de Stedelijke Regeering «een beteren weg naar den Westhavendijk en het Hoofd vond, door bij het Blauwe Bpl- werk den doorgang te maken, waarmede men nog heden naar het Hoofd kan gaan, welke barrière in 1817 tot stand kw«am. Diaar de «poort voor de stad van geen nut meer w«as, werd zij met 't huisje, op den hoek der Ravestraat, C 431, waar vroeger de ipoortier woonde en waarin in 1781 nog een bewaarplaats voor mili taire gevangenen was gemaakt, voor af braak verkocht. Die verkoop had op Maandag 20 Januari 1817 ten Stadhuize plaats. Het huisje werd voor f70 ge kocht door den metselaar Leende«nt van- der Ploeg en de poort voor f325 door den havenmeester Roelof van Móerendoalk. De Hoofdpoort werd toen voor pak huis bestemd. Later werd het gebouw eigendom van den metselaar en aaninemer Frederik Brandenburg. In 1869 verkocht «aan den «metselaar Marinus Kuipers, werd de Hoofdpoort in de laatste maanden van 'dat jaar af gebroken en ter plaatse twee woninkjes gebouwd, nu wijk C 635 en .636. Zoo is deze poort verdwenen, maar de heugenis aan haar bestaan leeft nog voort in den naam der Hoofdpoorfcstraatj

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1926 | | pagina 5