Zisrikzeescbe Nieuwsbode
J. BONGERTMAN, Zierikzee.
BELDER0K VAN R00
ANROOj
Meubelfabriek
Behangerij E
B IJ VOEGSEL
behoorende bU de
van Vrydag 19 üet. 1923, no. 19994.
BUITEN LAND
Een moderne Robinson Crusoe
De Britsehe torpedojager ,,Anz'ac" die
dezer dagen te Sydney terugk'wum, na
een kruistocht door de wateren Noorde
lijk van Australië rapporteerde op een
klein eiland hetwelk zij aandeed om den
watervoorraad aan te vullen, een kluize
naar te hebben aangetroffen, die daar
alleen woonde, en enkel, schapen en gei
ten tot gezelschap had.
Gerulmïn tijd geleden, aldus vertelde
de man, was hij op het eiland aangeko
men (omtrent de reden van den komst
liet hij zich verder niet uit) en had toen
twee koppels schapen en geiten bij zich,
beneVens een hond. Deze was intusschen
gestorven, doch de veestapel had zich
aanmerkelijk uitgebreid en bestond thans
uit p!.m 2000 stuks. De geiten vooral had
den zich uitstekend vermenigvuldigd. De
man had zich zelf een goed en aange
naam huis gebouwd van wrakhout en
een soort kien die op het eiland gevon
den werd en ïh de zon steenbard wordt.
Verder had hij een grooten tuin aange
legd, waarin hij allerlei groenten kweekte.
Nu en dan komt een schip van het vaste
land het eiland bezoeken en brengt uit
de beschaafde wereld enkele dingen m e,
welke de oude man nog noodig schijnt
te hebben: kleeren, boeken, ammunitie.
Veel is dat echter niet, en de ruil
handel met zijn producten wol, huiden
en kokosnoten zou h m veel geld kun
nen opbrengen. Dat heett hij echter nieP
noodig.
Het eiland is volgens de bemanning
van de „Anzac" zeer vruchtbaar, en het
bezit e$n schat aan natuurschoon, hoe
wel het slechts 2 mijlen in omtrek is.
„De man' woont er als een koning",
zeide een der matrozen en "ik voel er
Veel voor, zijn onderdaan te worden".
Een nieuwe expeditie door de Sahara.
Na de auto-expeditie door de Sahara,
welke door de firma Citroen op touw
was gezet, zal er thans een luchtvaart
expeditie worden georganiseerd. Met
goedkeuring van den onder-staatssecreta
ris voor de luchtvaart zal er in het begin
van de volgende maand een nieuwe missie
vertrekken, welke ten deele over vlieg
tuigen, ten deele over de reeds eerder
gebruikte „auto-rupsen" beschikken zal.
Het doel is den kortsten weg van
Algiers naar Timboectoe te ontdek
ken. De tocht zal van Colomb-Bechar,
het eindpunt van de Oan-spoorlijn, wor
den begonnen en het af te leggen traject
zal 1200 mijl bedragen. Men houdt er
rekening mede, dat het afleggen van den
nieuwen weg per vliegtuig twee dagen,
over land ongeveer acht dagen in beslag
zal nemen.
De leiders der nieuwe expeditie zullen
zijn luitenant Georges Estienne van de
technische afdeeling van den luchtvaart
dienst en luitenant Hubel van den geogra-
fiscben legerdienst. Tusschen Wallen en
Tesalit zal de expeditie ongeveer vierhpn-
derd mijl moeten afleggen door een tot
dusver nog niet verkend gebied.
De Russische handel met West-Europa
De Russische handelsdelegatie le Lon
den bericht, dat aldaar een overeenkomst
is geteekend tot vorming van een Rus-
sisch-Britsch Graanexport Mij., waarin
Britsehe en Russische belangen elk voor
50 pCt. zullen participeeren. De Russische
belangen omvatten vertegenwoordigers der
regeering en coöperatieve organisaties, die
zich op den graanhandel toeleggen. Wat
de Britsehe belangen aangaat, deze be
staan uit een coöperatieve groothandel
^lij., twee leidende graanmakelaarsfirma's
en verder Scheepvaartmaatschappijen.
Het doel der Mij. is om Russisch graan
te financieren en op de markt te brengen
in Engeland, Frankrijk, Italië en Zuid-
Europa.
De voornaamste Engelsche banken zijn
bereid om ten alle tijde credieten te ver
strekken tot een bedrag vain 1 mill. pond.
De JMij. zal onmiddellijk haar bedrijf aan
vangen.
Het bestuur bestaat uit vier Britsehe
en vier Russische vertegenwoordigers. On
der laatstgenoemde bevindt zich de heer
Wise, leider van den Russischen buiten-
landschen handel.
De opbrengst uit den verkoop van
graan zal worden aangewend tot aankoop
van industrie en andere goederen, die Rus
land vain West-Europa kan betrekken.
BINNENLAND.
liet Mlddenstandscongres.
Woensdagmorgen haelt de voorzitter,
de heer Ed. G. Schtlrmann, uit Rotter
dam, in de groote zaal van de sociëteit
„Concordia" te Breda de alge mee ne ver
gadering geopend van den Middenstands
bond. Nederlandsche Bond van vereeni-
gingen van den handeldrijvenden en van
den industrieelen middenstand, die, als
gebruikelijk, aan het congres voorafging.
De postcheque' en girodienst.
Aan mr. R. C. Bakhuizen van den
Brink is onlangs ten postkantore te Haar
lem de uitbetaling van een postchèque
geweigerd. Thans heeft mr. Bakhuizen
van den Brink gedagvaard den directeur
van het postkantoor te Haarlem, den
h?er L. H. Bartelink, den staat der Ne
derlanden en den directeur van den post
chèque- en girodienst, den heer A. W.
Kymmel te 's-Gravenhage, om op Dins
dag 30 October ter terechtzitting van de
rechtbank te verschijnen, waar door re-
quirant geëischt zal worden, de chèque
alsnog uit te betalen en de interesten over
het bedrag van den chèque tegen 5 pet.
's jaars van den datum van de dagvaarding
tot dien van de voldoening te voldoen
De rijksmiddelen.
De middelenstaat over de maand Sep
tember maakt wederom geen schitterend
figuur, daar de gewone middelen t 3
millioen minder opbrachten dan 't vorige
jaar. In 1922 f 39.18 millioen en nu
f36,83 millioen.
Wat nu de oorzaak van dezen in elk
geval schrikbarenden achteruitgang be
treft, deze zal wel gezocht moeten
worden bij de Girodebacle, waardoor een
groot aantal belastingplichtigen vrijwel in
de onmogelijkheid zijn gebracht hun aan
slag te volgen.
De Grondbelasting, Personeel- en Ver
mogensbelasting hebben een kleiner op
brengst gegeven, wat ten deele aan de
zelfde oorzaak kan .zijn toe te schrijven.
Daarentegen is plotseling een aanzienlijk
grootere bate binnengekomen uit de Divi
dend- en Tantième belasting, n.l. f 5.81
millioen tegen f 2,42 millioen verleden jaar.
De opbrengst aer Rijksmiddelen wordt
door dezen meevaller natuurlijk zeer ge
baat, zonder dat hieruit echter conclusies
zijn te trekken omtrent een blijvende ver
sterking der middelen uit de opbrengst
van deze belasting. Een flinke vermeerde
ring is verkregen uit den sulkeroccifns,
die f 3.79 millioen inbracht, tegen f8,17
millioen verleden jaar. De andere accijn
zen zijn alle sterk bij verleden jaar ten
achter gebleven. De wijnaccijns bracht
f348.000 in tegen f507.000; zout f84.000
tegen f 157.000; geslacht f836.000 tegen
f874.000, bier f362.000 tegen f522.000 en
gedistilleerd zelfs slechts f4.05 millioen
tegen f5.15 millioen. Naast de verminde
ring 'van het verbruik door den hoogen
accijns speelt hierbij ongetwijfeld de ster
ke smokkelhandel een belangrijke rol.
Onder die omstandigheden is het de vraag
of ook de groote verhooglng van den
bieraccijns, die de Regeering thans voor
stelt, in financieel opzicht wel aan de
verwachtingen zal beantwoorden. Eenige
vermeerdering vond plaats in de op
brengst van den tabaksaccijns. Deze
bracht ruim 13 ton in tegen 11 ton ver
leden jaar.
Voor het eerst sinds geruimen tijd heb
ben zoowel de zegel- als de registratie
rechten meer ingebracht dan in het vorig
jaar, n.l. resp. f 1,32 tegen f 1,25 millioen
en f 1,32 tegen f 1,09 millioen.
Ook de vrij belangrijke stijging in de
opbrengst der registratierechten wijst
geenszins op een verbetering in het "oe-
drijfsleven. De grillige successierechten
hebben dezen keer ruimer gevloeid. De
opbrengst bedroeg f 4.57 tegen f 3.88 mil
lioen. Daarentegen toonen de invoerrech
ten, vooral onder den invloed van de ge
beurtenissen in het Ruhrgebied, een nieu
wen achteruitgang aan, n.l. van f3,85 op
f3,14 millioen, waardoor de achterstand
voor de eerste 9 maanden lot f3 millioen
stijgt.
De O.W.-belastlng bracht pl.m. 31/2 ton
minder op.
Sedert 1 Januari werd ontvangen f 14,39
mill/oen tegen f29,26 miJl/oen In het vo
rige jaar. De opcenten ten bate van het
leeningsfonds leverden f 7,30 millioen
tegen f 10,18 millioen in het vorige jaar.
Totaal heeft de schatkist in de eerste 9
maanden uit de gewone middelen ontvan
gen f318,70 (v. j. f832,69) millioen en uit
de O.W.-belasting en de leeningsopcenten
f91,8 millioen (v. j. f 123,45 .millioen). De
totale staatsinkomsten hebben dus bedra
gen f410,5 millioen tegen 1456,0 millioen
in hiet vorige jaar, zoodat zij een achter
uitgang aantoonen van £45,5 millioen.
Verhooglng autoniobIel«nbHnsting I
In een ingezonden .stuk in de Stan
daard worden bezwaren te berde ge
bracht tegen het invoeren van een rij
wielenbelasting en wordt de vraag ge
steld of het niet beter zou zijn dat de
belasting op automobielen werd verhoogd
tot het bedrag dat de rijwielenbelasting
zou opbrengen. De redactie van het blad
schrijft onder dat stuk: Wij vei moeden
100, dat de auto's in allerlei vorm hun
beurt óók wel zullen krijgen.
Artikel 40.
De oud-Minister van Financiën, jhr. mr.
D. J. de Geer, wijdt in „De Ned.", onder
Het opschrift „Geen rechtskracht?", aan
artikel 40 eenige opmerkingen, waarin hij
tot de volgende conclusie komt:
Dat artikel 40 van 1920 onredelijk was,
maar rechtskracht'haddat de intrekking
in 1922 de reeds geëffectueerde garantie
niet kon te niet doen, zonder aan die
intrekking terugwerkende kracht te ge
ven; dat die terugwerkende kracht, bij
de opvatting van artikel 4 der wet hou
dende algemeene bepalingen, zooals die
o. a. door Opzoomer verdedigd wordt, niet
kon gegeven worden dan bij de wet;
dat daarom bij het huldig voornemen wet
telijke regeling aanbeveling verdient.
TWEEDE KAMER.
Zitting aan Woensdag 17 Oct ilrar.
Bij de voortzetting van het Vlootwet-
debat vertolkt Suze Groeneweg de ge
voelcns van vele vrouwen van allerlei
rang, die tegen deze Vlootwet stelling
nemen en het petionnement teekenden.
Zij betoogt, dat voor de vrouwen het
zwaarst weegt wat met de bemanning
der Vloot zal gebeuren. Mei de arbei
dersbeweging en de Volkenbond kunnen
de vrouwen grooten invloed oefenen op
de propaganda voor de vredesldee. Zij
zet uiteen, dat breede kringen van Room
schen en Protestanten tegen de Vloot
wet zijn, en toont aan dat rechts de
vrouwelijke kiezers ongeschoold en m's-
leid heeft.
De heer Bomans betoogt, dat voor de
kustverdediging in Indië volgens de De-
fensiecommis$:e in R.*K. kieskringen, f 20
millioen voldoende :s. Daar de Vlootwet
alleen voor de Vlooit 1' 43 Willioen vraagt,
zal het spr. moeilijk, zoo niet' onmoge
lijk zijn, vóór dit deel der wet te stem
men.
Spr. heelt onoverkomelijke bezwaren
tegen de vaste steunpunten, die troepen
concentratie noodzakelijk maken en te
gen het feit, dat de Vloot niet is terug
gebracht tot een onderdeel der kust
verdediging. Voorts heeft spr. kleine be-
bezwaren tegen Riouw, de personeel k wes
tie, enz. Hij bepleit uitstel van de Vlooi>
wet. De mentaliteit der regeering (meer
rekening houden met de militaire over
wegingen, dan mst de eischen van den
modernen tijd) is niet die van spreker.
Hij zal tegenstemmen.
De heer Van der Voort van Zijp ver
dedigt het ontwerp; hij bestrijJt dhr.
Hugenholtz en verdedigt de waarde der
duikbooten. Is straat Soenda niet aan
gewezen voor basis boven Tandjong
Priok Zal de Volkenbond wenschen,
dat daar versterkingen worden aange
legd1?
Heilgymnastiek.
Massage.
Uit Stad en Provinole.
NIEUWERKERK Vergadering van den
gemeenteraad, gehouden op Dinsdag 9
Oct. j.l. Tegenwoordig alle leden. Met
betrekking tot de notulen der vorige
vergadering, welke worden vastgesteld,
erkent dhr. Stoutjesdijk, dat hij 1 wat
te hard van stapel is geloppen, toen
hij het woord ccmmandeeren uitte ten
opzichte der onderwijzers en beter een
ander woord in de plaats daavoor had
kunnen gebruiken. Aan H. M. Krabbe
en J. Smallegange wordt op bun ver
zoek ontheffing verleend van schoolgeld
voor de bijzondere en o. J. school, op
een verzoek van K. J. Smits van de
zelfde strekking wordt afwijzend beschikt
Aan W. de Reus Pz. wordt op zijn ver
zoek verkocht een perceel gemeentegrond
groot ongeveer 4 Aren, deel van den
Sluisweg, voor de som van f 75. In
behandeling komt de begrooting voor
1924. De voorzitter wenscht met het oog
op de alterwege in uitzicht zijnde be
zuinigingen zijn jaarwedde te zien terug
gebracht van f 2550 opi f 2000. Dat kan
niet in deze begrooting tot uitdrukking
komen, doch de raad kan bij inzending
der begrooting aan Ged. Staten verzoe
ken zijne jaarwedde aldus te verlagen.
De leden betuigen hiermede hunne in
stemming. Besloten wordt aan Ged. Sta
ten te verzoeken de jaarwedde van den
burgemeester en ook van den secretaris
met f550 te verlagen, Ingaande 1 Januari
1924. Bij de artikelsgewijze behandeling
wordt besloten aan den gemeente-veld
wachter toe te kennen een gratificatie
van f70, als gedeeltelijke tegemoetkoming
in de door hum verschuldigde pensioens
bijdragen. Bij hoofdstuk 8 par. 3 stelt
de voorzitter voor het vervolgonderwijs
op te heffen. Degenen, die voortgezet on
derwijs willen genieten, kunnen iedere»
winter den landbouwcursus volgen, ter
wijl de soepele toepassing der Leerplicht
wet met 1 Mei 1924 zal eindigen cn dus
de leerlingen der lagere scholen nogmaals
gedurende een jaar de hoogste klasse
moeten doorloopen. Verschillende leden
hebben bezwaar tegen de voorgestelde
opheffing, welke wordt aangenomen met
4 tegen 3 stenrmen. die der heeren van
Klinken, Geleljnse en Stoutjesdijk. De
desbetretfende posten in de bcgrootlng
worden daarop voor Memorie geraamd.
Onder hoofdstuk 8 par. 13 wordt uitge
trokken een bedrag van f 250 als bij-
COMPLETE) MEÜBILEEKINS
^-LEVEKXMft FEiNCO
in de kosten der R. H. B. S. te
Zierikzee. Bij hjoofdstuk 8 par. 16 stelt
de voorzitter voor om aan het fanfare
gezelschap een jaarlijksche subsidie toe
te kennen van f 100. Over dit voorstel
ontspint zich een uitvoerige gedachten -
wisseling. De heer van Klinjcen merkt
op, dal een breede schaar van ingezete
nen niets voor de muziek voelt. Hij
vindt het beter, dat de muziek wordt
gesteund door hen, die er iets voor ge
voelen en voor over hebben. Muziek is
prachtig, wanneer gewijde stukken wor
den gespeeld, anders voelt hij er niets
voor. Bij feesten wordt beweerd, dat de
muziek onmisbaar is, doch de partij, die
hern heeft afgevaardigd, acht de tijden
niet gunstig voor deze dingen. De voor
zitter heeft hieromtrent een ander idéé;
volgens hem veredelt muziek den mensch
en spr. is trotsch op het gezelschap. De
heer van Klinken vindt alle muziekin
strumenten even mooi, doch dan moe
ten ze beantwoorden aan het eene groote
doel, verheerlijking van het Opperwezen.
Dhr. Geleljnse wijst erop, dat de voor
zitter in de vorige vergadering heeft ge
zegd, dat we zuinig moeten zijn. Muziek
is niet van algemeen belang, doch wel
de begraafplaats; als we wat doen, dan
eerst aan de begraafplaats. Spr. ^heeft
vroeger voorgesteld een motorverorde
ning vast te stellen, doch tdat is nagela
ten vanwege de kosten. De voorzitter wil
zijn salaris vei minderen en het vervolg
onderwijs wordt afgeschaft alles uit een
oogpunt van bezuiniging. Spr. vindt hét
nu niet noodig. de muziek te steunen.
De voorzitter zegt dat de "begraafplaats
in orde is; hij weet niet wat er verder
aan moet gebeuren. De heer Geleijnsa
antwoordt, dat het noodig is bij elk graf
een paaltje te plaatsen; de nabestaan
den kunnen de graven hunner fcmUie
niet vinden. De voorzitter zegt toe, dat
dit zal geschieden. Het voorstel van den
voorzitter wordt vervolgens met 4 tegen
3 stemmen aangenomen. Tegen stem-
m?n de heeren van Klinken, Geieijnse
cn Stoutjesdijk. De begrooting wordt ten
slotte vastgesteld in ontvang en uitgaaf
pp f 32765,12.
De heer Geleljnse wijst bij de rond
vraag op de pomp, die pas is gemaakt
en reeds weer weigert te werken. Da
voorzitter weet er niets van en zal er
Rederijkerskamer» op Schou
wen en Dnlreland in de
16e en 17e eenw.
De. invloed welke de rederijkerskamers
der 16e eeuw hebben gehad op de staat
kundige en kerkelijke denkbeelden dier
dagen, mag geacht worden voldoende be
kend te zijn. Die invloed is niet gering
geweest en gaf na korter of langer tijd
aanleiding, dat de overheid nauwlettend
toezicht hield op de werkzaamheden dier
kamers en de geestelijkheid op onder
scheidene plaatsen 't spelen ervan trachtte
te doen ophouden. Met den aanvang der
17e eeuw waren het vooral de predikan
ten der staatskerk, die de opheffing van
menige rederijkerskamer hebben bewerkt.
Slechts door een reeks van gunstige om
standigheden rekten enkele het leven nog
tot later tijd.
Vermoedelijk zouden de 16e eeuwsche
vertooningen der oude rederijkerskamers
ons, 20e eeuw'ers, niet bijzonder bevallen.
Zedekundige of bijbelsche onderwerpen
in eindelooze dichtregelen moest 't voor
geslacht aanhooren. Maar toch trokken
de opvoeringen, die meer op de publieke
straat dan binnenshu's gegeven werden,
scharen toehoorders en beschouwers. Want
de onderwerpen, hoe zedekundig of bij-
belsch ook, gaven den vind'ngrijken rij
melaars en dichters gelegenhe'd te over,
om hunne scherpe krit'ek en bijtenden
spot ten beste te geven.
Zooals men uit de onderstaande aan-
teekeningen zal bemerken, hadden de ka
mers eerst den steun der plaatselijke over
heden; later verloren ze dien.
Uit den aard der zaak '"s er niet veel
van de geschiedenis dier kamers tot ons
gekomen, enkele elders uitgezonderd.
Het weinige nochtans, dat we van eenige
dier vereenlgingen op Schouwen en Dul-
veland vonden, willen we onzen lezers
niet onthouden.
In de 16e eeuw vinden we te Zierikzee
drie rederijkerskamers genoemd: „de D!s-
telbloem", „de Egelantieren" en „de Lau
rieren".
Op 1 Februari 1535 werd door den
Raad goedgevonden voor de rederijkers
een nieuwen wagen te doen maken, hun
te verbieden wat schandeleus was en de
Burgemeesters vooraf te doen mededee-
len wat zij zouden spelen.
Den 2 December 1538 werd het verzoek
van „de Distelbloem" toegestaan om de
boeten der leden langs gerechtelijken weg
te innen.
Uit de raadsresoluties van 30 Mei 1542
blijkt, dat de „rhetorijkers van de Distel
bloem" 28 in getal waren, waarvan 20
geen schutters mochten zijn. Al die leden
werden door den Raad gekozen en ont
slagen.
Den 19 Juli 1568 vindt men aangetee-
kend „de prins en gemeene gezellen van
„de Egelantieren te contenteeren in re
delijkheid voor 't spet bij de huldiging
„door hen gespeeld". Maar tenzelfden
dage werd evenwel aan die van de Ege
lantieren en Laurieren verboden gedu
rende dezen perjculeusen tijd te spelen.
Nog in 1588 werd de Zierikzeesche bur
gemeester Thomas Lenaartse Rinck tot
overdeken van de kamer van rhetorica
gekozen en in 1595 verkregen ze van den
Raad vrijstelling van accijns voor een last
bier. In 1600 wordt Mels Jansse genoemd
als „prince van de Camer van rhetorica
tot Zzee".
Den 9 Juni 1608 verbood de stadsregee-
ring, op verzoek der predikanten, het
kamerspel der rederijkers, het loppen
met zotskappen en dergelijke insolentiën;
ook „het steken van de hane en de
tortne" Werd verboden, en op 21 Mei
1616 werd den rederijkers stiptelijk ont
zegd in de Vierbannen zich' op te houden
ast spelen ot broederschap uit te oefenen.
Te Zierikzee vinden we nog In 1623 en
1633 sporen van rederijkers.
In den zomer van eerstgenoemd jaar
werd de binnenplaats van het Gasthuis
a'.hier. door de „camerspeters" gehuurd
voor f 7,50 en in September van laatst
gemeld jaar genoot bet Gasthuis f 15
voor het spelen van een spel, dat in dte
inrichting was opgevoerd.
Tc BroutL^rshaoen wordt reeds in 1557
van eene rederijkerskamer melding ge
maakt „de roode Lelie" genaamd. Nog
in 1588 wordt aldaar gesproken van de
„camenneesters" dier kamer.
Te Ouivprkerk wordt in 1565 eene ka-
mir genoemd, welker naam was „de
Terwen Greijnkens'. Tot zinspreuk had
ze „Plomp van Sinne" en tot patrones
de Moedermaagd Maria.
Ook Nhitwsrkerk had een rederijkers
kamer in zijn midden.
Op haar blazoen was „ae Blauwe Aco-
lije" afgebeeld, tot Zinspreuk had ze ,,In
minne groeyende", terwijl Sint Anna hare
patrones was. Haar „factor" was in 1564
Job Gommers, die verscheiden spelen van
zinne, refereinen en andere stukken ge
maakt heeft. In 1566 speelde de kamer
te Nieuwerkerk op Zondag na Sint Pau-
lus bekeering „een spei van sinne van
„meenigher mensqhe, hoe hij door ho-
„verdye ende gyericheyt in de verkeerde
„werelt tot meenightey sonde wert ge
dacht, van 8 personagiën; lanck ?n dich-
„te 1216 reghelen, met een prologhe van
„2 personagiën, lanck 193 regels", ge
dicht door Job Gommersz.
Was door het besluit van den Raad
van Zierikzee, als bezitter van de Vier
bannen, reeds in 1616 aan rederijkers ver
boden, op het gebied dier heerlijkheid
te spelen of bijeenkomsten te houden,
op 8 Februari 1632 vindt men in de 'no
tulen van den Raad aangeteekend: „De
„rhetorica-kamer te Nieuwerkerk verval-
vallen zijnde, worden de inkomsten van
„zekere drie gemeten lands aldaar, haar
„loebehoerende, geresolveerd te appli-
„oeeren ten behoeve van de armen van
„Nieuwerkerk.
Ook tc Oostvrland heeft een rederij
kerskamer bestaan. Hare leden beliepen
in 1611 eene boete van t 20, omdat ze
op een Zondag met blazoen en gccos-
tumeerd, door de stad waren komen rij
den en daar door zingen en het plegen
van andere ongeregeldheden schandaal en
ergernis hadden veroorzaakt.
Erger verging het in dat jaar den le
den der rederijkerskamer te Haamstede
die in het openbaar de gans getrokken
en vele ongeregeldheden bedreven had-
den^Hunne boete bedroegj f 240, eene scm
die wellicht lager zou geweest zijn, in
dien niet de classis van Schouwen en
Duivel and in het voorjaar van 1611 na
drukkelijk tegen dergelijke vereenigingen
was te velde getrokken. In hare verga
dering van 3 April toch werd besloten
„aan de gecommitteerden der Zeeuwsche
synode te schrijven, om opi 't ernstigste
„te verzoeken de kamerspelen af te schaf-,
„fen en zal ook iemand uit de onzen
„worden afgevaardigd om Zijne Excellen
tie te verzoeken zeker octrooi te ver
nietigen, door hem aan de retrosijnen van
„Haamstede en Renesse vergund.
Van de Haemsteedsehe kamer vinden
wij vermeld, dat, toen ol 30 April 1581
de secretaris van die plaats. Pieter Witte
Job Pieterse, trouwde, die bruiloft, w'aar-
bij 200 petsonen genoodigd waten, 's
avonds opgeluisterd werd met een „spel
„van sinne, hoe Jacob troude Rachel de
„dochter van Laban. vuijt den ouden
„testamente; ende sanderdaechs den len
„Maije een geeslelijek Meije spil."
Die opvoering had plaats aan de Zuid
zijde van de kapel der kerk.
Uit de notulen der dassfcale vergade
ring van 31 Augustus 1615 blijkt, dat de
predikant van Dreischor mededeelde, dat
eenige keraetspelers op -den dag des Hee
ren een batement-spel zouden opvoeren
en dat de classis daarop goedvond den
baljuw van Dreischor daarvan te verwit
tigen.
Wij eindigen deze samenlezing van het
weinige dat ons van de rederijkerskamsrs
op Schouwen en Duiveland bekend is
mei de vermelding eener kwitantie, in
lv571 door het bestuur der Haamsteedsche
kamer afgegeven voor een jaarlijksche
inkomst van 10 chelllngen, haar inder
tijd door den Heer van Gruythuyse, heer
van Haemstede, toegelegd.
Wij Pauwels Lenaertsz' ende Cornelis
Thonis Gillisje, prince ende deken van
de Camere van Rethorica binnen der
baenreheerlicheyt ende vrljdomme van
Haemstede. bekennen ende belijden midts
desen, Ontfangen ende opgebuert te heb
ben wt handen van mijn Heere den Cas-
teleyn van Haemstede voomoempt oft
zijnen gheccmmitteerden dye Somme van
ihyen soheHinghen grooten Vis, Ende dat
ter ""Cause, dat mijnen Heere van den
Gruythuysse, als Heere van Haemstede
de voernoemde Camer van Rethorica jaer-
lijcx gegonnen ende gegeven heeft tot
onderboudenisse van den dienst Godts
ende het altaer van Sincte Catherina
onsse patronersse binnen der kereken
van Haemstede voerssegt, al volgende
zeker Ordonnantie van mijn voernoemden
Heere van den Gruythuysse van date den
Vilden dach Aughst XVc XLVUich, ver
schenen entte vervallen van den jaere
ende Sincte Catherijnen daege A.o XVc
LXXltich. In kennisse der waerheyt zoe
hebben wy prince ende deken onsse ge-
woonlycke singnatueren ofte h'andtmer-
ken hyer onder gestelt.
