Zierikzeesche Él Nieuwsbode
abonnement:
Maandag 8 Mei 1922 zierikzeesche courant.
advertentiën
HINDERWET.
b u it e nla n p.
Een en ander uit het voer Zierikzee
belangrijke jaar 1572.
Prijs per 3 maanden f 1,50,
franco per post ƒ1,80. Voor het
buitenland per jaar f 10,—.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag, Woensdag
en Vrijdag.
78ste JAARGANG. - No. 10772.
Dir. 1. J. DE LOOZE Jr. Ultg.-Redict, H. J. KOSTEN
van 1—3 regels 60 ets. van 4
regels en daarboven 20 ets. per
regel. Reclames 30 ets. p. regel.
Bij contract belangrijke korting.
Inzending op den dag van uit
gave vóór 11 ure.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzeb brengen ter openbare kennis, dat
ter gemeentesecretarie ter inzage ligt een
verzoek met bijlagen van JOB ADRIAAN
VAN DE ZANDE, broodbakker te Zierikzee,
om VERGUNNING tot :li%t _plaatsen van een
benzine-motor van 3 paardekracht tot het
dryven van een kneed-machine in zijne bak
kerij, gelegen aan de Ravestraat, wjjk C no.
413,.kadastraal bekend in Sectie B, no. 1080.
Op Maandag 22 Mei a.s., des namid
dags 2 uur, zal ten Stadkuize gelegenheid
bestaan om bezwaren tegen de inwilliging
van dit verzoek in te brengen en deze mon
deling en schriftelijk toe te lichten.
Zoowel de verzoeker, als zij, die bezwaren
hebben, kunnen gedurende drie .dagen,
vóór het bovengemelde tijdstip, ter secretarie
der gemeente kennis nemen van de ter
zake ingekomen schrifturen.
De aandacht van belanghebbenden wordt
er op gevestigd, dat volgens de bestaande
jurisprudentie niet tot beroep gerechtigd
zijn zij, die niet overeenkomstig art 7 der
Hinderwet op den bovenbepaalden dag
voor het Gemeentebestuur zijn verschenen,
ten einde hun bezwaren MONDELING
toe te lichten.
Zibrikzbe, 8 Mei 1922.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. J. F. FOKKER VAN CRATESTETN
VAN RENGÊRSKERKE, Burgemeester.
F. NAEREBOUT, l.°-Secretaris.
Een huwelijksinzegening in een
vliegtuig.
lil Amerika is dit geen nieuwtje meer!
Herhaaldelijk reeos zijn jongelieden per
vliegtuig opgestegen om hoog boven
de .:2r«-e elkaar eeuwigen trouw te Le
ioven. en deze. belofte door den gees
telijke te laten bezegelen.
Dezer dagen echter werd wederom
een huwelijk in een vliegtuig gesloten,
1500 voet boven hec Curtiss Field bij
New York, waarbij het merkwaardige
familie en de Vrienden, die op de aarde
waren achtergebleven, per draadjooze te
lefoon de plechtigheid volgden en naar
de woorden luisterden, die in de wol
ken werden uitgesproken.
De 'bruidegom was een vlieger, de
bruid een pleegzuster, terwijl de gees
telijke als de „vliegende dóminé" wordt
genoemd, daar hij reeds verscheidene hu
welijken in vliegtuigen heeft gesloten en
zelfs ook aviateur is geweest.
Droeve cjjfors.
Volgens berichten van het Russische
Centraal Comité Voor hulp aan de hon
gerlijdenden zijn in het gouvernement
Samara in het tijdvak van 1 Mei 1921
tot 1 April 1922 tengevolge van den
honger, algemeene verzwakking en de
epidemieën 110,400 kinderen van 1 tot
12 jaar gestorven, waarvan 26,030 alleen
in het district Boezoeloek. In het gou
vernement Saratof zijn in hetzelfde tijd
perk 82,670 kinderen gestorven, in het
gouvernement Astrakan 15,085 kinderen,
in het gouvernement Tsarytsin 22.917 kin
deren, terwijl nog 9020 kinderen gestor-
Ven zijn bij de evacuatie uit de honger-
gebieden naar beter gesitueerde streken
Eigenaardige doodsooxzank.
Te New-Haven in Connecticut stierf
dezer dagen in het ziekenhuis een werk
man aan hersenvliesontsteking, veroor
zaakt doordien de kiemen van een haver
korrel, welke in zijn oor was terecht
gekomen, tot in de hersenen waren door
gedrongen. De medische wereld heeft er
perplex van gestaan.
Eenige dagen geleden klaagde de man
over oorpijn. Zelf haalde hij toen een
haverkorrel uit zijn oor, met een lange
loot eraan. Zijn oorpijn bleef niettemin.
Hij ging toen naar een specialist. Zijn oog
appels waren toen reeds vergroot, zijn
nek stijf geworden en weldra openbaarde
zich slaapziekte 'bij hem. Een deel van
het ruggemerg werd nog weggenomen,
echter zonder baat.
„De golf van misdaad".
Voortdurend leest men over „de golf
van misdaad" die na den verwilderden
oorlog de wereld overspoelt. Vooral de
Amerikaansche bladen staan er vol van
en er gaat geen dag voorbij dat niet
onder het opschrift van „de golf van
misdaad" het een of ander verschrikkelijk
feit wordt bericht, als het niet te New
York is, dan is het in Parijs, of in
Londen, of in Lissabon, of in Berlijn.
Het verschijnsel is haast universeel. Een
te Parijs vertoevend Amerikaan, door
dit verschijnsel verontrust, stelt de vraag
of het niet aanbeveling zou verdienen,
de vroegere methoden van het Verre
Westen toe te passen en de misdadigers
te brandmerken. Als daar voorheen een
veedief werd gepakt, kreeg hij op zijn
iwang onder zijn linkeroog een brand
merk in den vorm van een T. Wanneer
hij voor de tweede maal zich aan dief
stal' schuldig maakte kreeg hij .een branu-
merk onder zijn rechteroog.
Geen enkele Vrouw of meisje kijkt
zoo'n gebrandmerkt man aan of zou zich
in zijn gezelschap durven vertoonen.
Het brandmerken werkte afschrikkend
en beteugelde meer dan iels anders de
misdadigers. Hoe zou het middel in onze
dagen werken, vraagt de practïsche Ame
rikaan, die van oordeel is dat men bar-
baarsche middelen moet toepassen op
mensrhen, die de wereld terugdringen
io den toestand van barbaarschhe'd en
die de beschaving geweld aandoen.
Een wonderbaarlijk geheugen.
In een zitting van. de Berlijnsche Mete
orologische Vereeniging is dezer dagen
door een ambtenaar van de Pruisische
staatsbibliotheek een staaltje gegeven' van
een buitengewoon geheugen. In antwoord
op talrijke vragen gaf hij volmaakt' juiste
antwoorden, tot in de kleinste, bijzonder
heden over het weder in den tijd van het
jaar 1885 af tot heden. De man werd
door de meteorologen nauwkeurig onder
vraagd ern zijn antwoorden werden ge
controleerd met de lijsten in de hand.
Zij klopten precies. Zijn geheugen moet
derhalve bijzonderheden van 14.000 dagen
omvatten.
De tocht vuu de „Quest".
Het vaartuig „Quest" der Zuidelijke
expeditie van Shackleton is uit het ijs
te voorschijn gekomen en in een speciaal
telegram aan de Dialy Mail geeft de
commandant Frank Wild een levendige
beschrijving van haren tocht van 6000
mijlen, waarvan zij er over 2800 haren
weg moest banen door zware ijsmassa's.
Het versie zuidelijke punt werd bereikt
in het Enderby quadrant binnen den pool
cirkel, waar peilingen de nabijheid van
land aanwezen. In de nabijheid daar
van is^naar men onderstelt, het deel van
het Zuidpool vasteland, hetwelk niet is
bereikt. Eene ondoordringbare ijsmassa
dreigde de kleine „Quest" te verplette
ren en zij was genoodzaakt snel terug
te keeren. Sl'echts met groote moeite
slaagde zij hierin. Bij een tweede poging
om naar 'het Zuiden door te dringen
was het 'schip gedurende 7 dagen in
het ijs ingesloten in de nabijheid van
hetgeen bekend is als de „verschijning
van land", door Ross in de vorige eeuw
waargenomen Gelukkig veroorzaakte eene
hevige noordelijke golfstrooming, dat er
eene opening kwam in de ijsmassa en de
„Quest" ontsnapte door een nauw ka
naal. De onderzoekers bereikten daar
op Olifant-eiland, een van de zuidelijke
eilanden der Shetlandgroep, waar zij
landden. Hun kolenvoorraad begon op
te raken en zij doodden zee-olifanten om
hun vet alö brandstof le gebruiken. Pei
lingen werden gedaan en geologische on
derzoekingen verricht. .Eene poging om
Kapa Wild weder te bezoeken, waar
de troep van Shackleton bij de vorige
expeditie was afgesloten en genoodzaakt
te overwinteren, werd verijdeld door een
hevigen orkaan, die het schip noordwaarts
dreef, nadat het nauwelijks aan het ge
vaar Was ontsnapt, op de rotsen te wor-
len geworpen. Het opróken van der.
kolenvoorraad dwong de expeditie ver
volgens terug te keeren naar Z.-Georgië.
BINNENLAND.
Uit de bouwvakken.
Naar het „Hdbl."verneemt, -heeft de
Bond van Bouwvakarbeiders te Gronin
gen aan het bestuur van de Algemeene
Patroons Vereeniging een schrijven ge
richt, waarin w.ordt .bericht, dat wanneer
het besluit der Vereeniging ten aanzien
der arbeidsvoorwaarden, waarbij o.a. het
loon met ingang van (heden) Maandag
wlordt teruggebracht van 87 op 76 ct.
per uur gehandhaafd blijft, zal worden
besltotem de algemeene staking in de
bouwvakken te Groningen te proclam.ee-
ren. Ce Algemeene Patroons Vereeniging
heeft geen aanleiding gevonden haar be
sluit te herzien, zoodat verwacht mag
worden dat heden de bouwvakarbeiders
over de geheele linie het werk zuilen
neerleggen.
Koninklijk bezoek aim Kopenhagen.
iDe bladen vernemen uit Kopenhagen,
dat de Koningin der Nederlanden in het
laatst van den zomer een bezoek zal bren
gen aan Kopenhage n en aan de Neder -
landsche tentoonstelling aldaar, welke in
Juli geopend wordt.
Zuinigheid Jijj oorlog.
De Minister van Oorlog heeft tot de
autoriteiten van de landmacht een aan
schrijving gericht,, waarin de noodzake
lijkheid betoogd wordt van een uiterst
zuinig 'beheer van 's lands gelden, zoodat
de gelden, die op hoofdstuk Oorlog der
Staatsbegrooting zijn of zullen worden
toegestaan, slechts in zooverre strikt
•noodig in rekening mogen worden ge
bracht. Voorts wordt er in aangespoord
tot soberheid bij het deen van voor
stellen, de organisatie of de begrooting
van het volgend jaar betreffende en moe
ten deze tot het strikt onmisbare beperkt
blijven.
Fuiilisseinentcn in Nederland.
Volgens mededeeling van het Handels
informatiebureau van Van der Graaf
Co.'s Bureaux voor den Handel zijn over
de afgeloopen week, eindigende 5 Mei, in
Nederland uitgesproken 60 faillissementen
tegen 34 faillissementen in dezelfde week
van -het vorige jaar. Van 1 Januari tot en
^meft 5 Mei 1922, 922 faillissementen tegen
over 687 over hetzelfde tijdperk van het
vorige jaar.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 4 Mei.
Een voorstel-Dresselhuys om morgen
ook in de afdeelingen te onderzoeken het
voorstel-Duys tot afschaffing van de vei-
lingsreehten, het voorstel Fleskens inzake
invoerverboden en voorstel-Abr. Staal
man tot uitstel van de invoering van den
tabaksaccijns worden verworpen met 54
tegen 31 stemmen.
Een voorstel-Duys om zijn voorstel tot
afschaffing van de veilingsrechten in de
afdeelingen te onderzoeken wordt ver
worpen met 43 tegen 41 stemmen.
De heer Visser van IJzendoorn verlangt
stemming over het voorstel om ook het
voorstel-Staalman in de afdeelingen te
onderzoeken. De voorzitter stelt voor, dit
voorstel niet te behandelen omdat een
voorstel als de heer Visser van IJzendoorn
thans doet, een week geleden werd ver
worpen.
Het voorstel van den voorzitter wordt
verworpen met 43 tegen 42 stemmen.
Het voorstel-Visser van IJzendoorn
wordt aangenomen met 44 tegen 43 stem
men.
De nieuwe b oschwet wordt aangenomen
met 76 tegen 11 stemmen.
Aan de orde zijn de Grondwetsvoorstel
len van de regeering en het voorstel-
Troelstra tot afschaffing der Eerste Ka
mer.
De heer Kolthek wil de door de Eerste
Kamer verworpen en teruggenomen voor
stellen ongewijzigd handhaven. Hij zal
tegen de regeeringsvoorstellen en voor
het voorstel-Troelstra stemmen.
De heer Marchant acht de Regeerings
voorstellen onaannemelijk. Hij zal pro
paganda maken voor de afschaffing van
de Eerste Kamer en invoering van het re
ferendum.
De heer Visser van IJzendoorn zal tegen
het voorstel-Troelstra stemmen. Aan de
afschaffing Eerste Kamer zit voor hem
onverbrekelijk vast het referendum.
De heer Van de Laar zal stemmen voor
het voorstel-Troelstra en tegen de ont
werpen der Regeering.
De heer Albarda betoogt, dat de' demo
cratie afschaffing der Eerste' Kamer moet
eischen. Hij wil niet bukken voor de be
zwaren van de Eerste Kamér en stemt dus
tegen de Regeeringsvoorstellen als niet
de zekerheid wordt verkregen, dat de
evenredige samenstelling der Eerste Ka
mer inderdaad feit zal worden.
De heer van Schaik betreurt zeer de
daad der Eerste Kamer. Liever had hij
de Eerste Kamer thans buiten de herzie
ning gelaten, doch nu de voorstellen er
eenmaal zijn, zal hij voor stemmen.
De heer Rutgers zal thans voor de Re
geeringsvoorstellen stemmen.
De heer Wijnkoop meent, dat de S. D.
A. P. het parlementarisme overschat
De heer Schokking zal voor de Regee
ringsvoorstellen stemmen, omdat zijn be
zwaren tegen de Hoofdstukken III en IV
thans zeer zijn verminderd.
Minister Ruys de Beerenbrouck betoogt
dat een practische politiek het noodzake
lijk maakt te beproeven tot overeenstem
ming te komen met de Eerste Kamer. De
Eerste Kamer zal wel begrijpen, dat haar
eigen belang meebrengt zich niet te ver
zetten tegen haar evenredige samenstel
ling. Het voorstel-Troelstra wordt verwor
pen met 60 tegen 29 stemmen.
Hoofdstuk III wordt aangenomen met
75 tegen 15 stemmen.
Bij de additioneele artikelen verdedigt
de heer Rink epn amendement tot weder
opneming van de aanvankelijk door de
Regeering voorgestelde regeling van even
redige samenstelling der Eerste Kamer.
De Minister ontraadt ten sterkste het
amendement, dat de voorstellen in gevaar
zou kunnen brengen in de Eerste Kamer.
Het amendement wordt verworpen met
47 tegen 39 stemmen.
De additioneele artikelen worden goed
gekeurd met 58 tegen 27 stemmen.
Zitting van Vrijdag 5 Mei.
Besloten wordt, een aantal ontwerpen
op de agenda te plaatsen, waaronder de
landbouw-ongevallenwet. Een voorstel om
de jachtwet te behandelen, wordt verwor
pen met 54 tegen 20 stemmen.
Voortgegaan wordt met behandeling
van de wijziging der Arbeidswet.
De heer Schokking verdedigt twee
amendementen: het eerste om inwonende
ongehuwde kinderen boven 14 jaar buiten
de wet te doen vallen, het tweede om
bakkerspatroons uit de wet te verwijde
ren.
Minister Aalberse verklaart het eerste
amendement onaannemelijk; het zou de
kinder-exploitatie door gewetenl. ouders
sanktionneeren. Het tweede amendement
ontraadt de minister; hij wjl de werking
van het verkoopverbod afwachten.
Het tweede amendement wordt inge
trokken.
De heer Schokking verandert 14 jaar
in 18 jaar.
De Minister acht het amendement niet
meer onaannemelijk, doch blijft het ont
raden. Het amendement wordt verworpen
met 62 tegen 21 stemmen.
Het amendemenf-Bijleveld om fabrieks-
kantoren, die in directe verbinding staan
met de fabriek, niet te beschouwen als
kantoren in den zin der wet, wordt na
het betoog van den Minister, dat het
overbodig is, ingetrokken.
De heer van Rijzewijk licht een amen
dement toe om het mogelijk, te maken,
dat door overleg tusschen de organisaties
in een bedrijf, de aehturendag wordt be
houden, doch 48 uur per week wordt ge
werkt door het prijsgeven van den vrijen
Zaterdagmiddag.
De heer Bijleveld verdedigt een amen
dement om het voor twee jaar mogelijk
te maken dat 56 uur per week wordt ge
werkt (10 uur per dag. Zaterdags 6 uur).
Minister Aalberse ontraadt het amen
dement-Van Rijzewijk. Hij acht den vrijen
Zaterdagmiddag een groot goed, dat liever
niet moet worden prijsgegeven. Ook het
amendement-Bijleveld ontraadt de Min.
De heer van Rijzewijk wyijzigt 't amen
dement zoodanig, dat komt vast te liggen
dat keuze wordt gelaten'tusschen 8J/2 uur
per dag of den vrijen Zaterdagmiddag.
De heer Bijleveld trekt zijn amende
ment in.
Het amendement-van Rijzewijk wordt
verworpen met 58 tegen 14 stemmen.
Artikel 8 wordt goedgekeurd met 47
tegen 25 stemmen.
Uit Stad en Provincie.
ZIERIKZEE. Zaterdagavond hield de
Visscherij-Vereeniging „Helpt Elkander"
alhier in het „Huis van Nassau" een opge
wekte vergadering, ter bespreking van
deelname aan de feestviering op 13 Juli
a.s. Vele schippers gaven zich op met
hun schepen en bemanning deel te nemen
aan het samenstellen van de vloot. Een
dertigtal personen waren genegen mede
te varen, als voetknecht te landen en
als zoodanig deel te nemen aan den te
houden historischen optocht. Eenige aan
wezigen namen bereidwillig op zich voor
de versiering van de schepen zorg te zul
len dragen. Nog meerdere plannen werden
vastgesteldop den dag van het feest
Bij de Brielsche feesten op 1 April wer
den de woorden van onzen grooten histo
ricus Fruin in herinnering gebracht: „De
geschiedenis van Neerlands verlossing in
1572 verdient eene plaats onder de won
derverhalen". Inderdaad, vergelijkt men
het geringe hoopje volks dat het nu hier,
dan daar, durfde opnemen tegen de toen
nog over zoovele machtsmiddelen beschik
kende Spaansche mogendheid, dan was
het aanvankelijk succes reeds een wonder,
maar wonderbaarlijker nog het feit, dat
het teere plantje van de vrijheid niet ten
slotte nog vernield is, dat de spruit een
boom is geworden.
Na den Briel, wat Zeeland betreft, gin
gen Vlissingen otp1 6 April, Veere 'op 3 ;Med,
Zierikzee op 8 Augustus naar de zijde
van den Prins over.
Zoo dramatisch als met den Briel ging
het niet overal. Toch, al was het voor onze
stad spoedig beslist, gevochten is er niet
temin.
Voor echter Zierikzee op 8 Augustus
1572 den beslissenden stap deed, had het
in dat jaar reeds aan vele inwendige be
roeringen bloot gestaan en uitwendige ge
varen te duchten gehad. Dat bracht de
tijd zoo mee. De vrijheids-idée zat in de
lucht, het oude regeeringssysteem was
hatelijk geworden, reden te over voor
wrijving en botsing allerwegen.
Daar had men b.v. de telkens terugko
mende kwestievan garnizoen. Uit den
aard der zaak was hier oorspronkelijk
niemand daarmee ingenomen geweest. jVlen
had het moeten inkwartieren van Augus
tus 1569 tot Mei 1570, van Augustus 1570
tot begin 1671 en van Mei 1571 tot Novem
ber 1571. Deze laatste maal waren het
voor het eerst Spaansche soldaten ge
weest. Men kende dus bij ervaring de
kosten ervan, den moedwil, de vele kwel
lingen der soldaterij. Onderscheiden bur
gers hielden hun huizen gesloten, vervoer
den hun huisraad of weigerden ingekwar
tierde soldaten, die ziek werden, verder
te verplegen en uit het Waerheyd-Bouck
(1570—1612) blijkt, dat Schepenen meer
flan eens wegens die feiten vonnis moesten
vellen. Einde 1571 was men weer van het
Spaansch garnizoen verlost geworden. De
stedelijke Regeering had daartoe den gar
diaan der Minderbroeders in den arm ge
nomen, die zich in verbinding gesteld had
met den biechtvader van den Hertog van
Alva. Gevolg was, dat de Hertog het gar
nizoen verwijderde, de Regeering der stad
in het vuistje lachte en de gardiaan 50
Rijnsche guldens voor belooning ontving.
De Landvoogd was nu langs een omweg
bewerkt. In Februari 1568 echter had men
zich nog rechtstreeks tot hem gewend,
en wel tot eene aanbeveling der belangen
van de Stad en van 't land van Schouwen.
Om hem toen gunstig te stemmen, had
men n.b. door visschers eenige zeehonden
laten vangen om hem die aan te bieden,
van welke diplomatieke handeling de kos
ten (het behoefde toch niet van één kant
te komen!) door de Stad en door Schou
wen, ieder voor de helft, gedragen wer
den.
Het jaar 1572 was nauwelijks zijn loop
begonnen, of geruchten liepen door de
stad, dat tegen den zomer weder Spaan
sche soldaten zouden ingelegerd worden.
In de raadszitting van 7 Januari werd het
noodig gevonden naar de waarheid van
dat gerucht onderzoek te doen. De ste
delijke Regeering, waarvan de meerder
heid uit beginsel of sleur nog te Konings
gezind was, om zich sterk tegen de komst
van een Spaansch garnizoen te verzetten,
maar aan de andere zijde het liefst ervan
verschoond bleef, kwam geleidelijk in een
moeilijke positie. Dat werd er niet beter
;op,toen den 2 April al de tijding van het
innemen van den Briel hier doordrong en
het gevaar van een doortastend optreden
der Watergeuzen zeer duidelijk gevoeld
werd. Toch hield men 's Konings troepen
nog gaarne buiten de stad en toen op 7
April in den Raad werd meegedeeld, dat
Spaansche soldaten op Walcheren, die daar
nergens binnen gelaten werden, het voor
nemen hadden nu maar naar Zierikzee en
Brouwershaven» te komen, was men wel
niet van plan, ze door krachtige middelen
te weren, maar zou men beproeven ze over
te halen elders heen te trekken. Intus-
schen vond men 't raadzaam de schutterij
gereed te houden en de 1400 mannen,
waaruit ze bestond, behoorlijk te verdee-
len tot verdediging der stad en schepen
of uitleggers uit te rusten.
Elke week, ja haast elke dag bracht be
richten van de zich snel ontwikkelende
gebeurtenissen. In den Raad van 15 April
werd een brief van Alva meegedeeld,
waarbij om schepen werd gevraagd voor
transport van volk en levensmiddelen ten
dienste van het leger, dat naar den Briel
zou trekken. Op 18 April verzocht Brou
wershaven hulp tegen Bloijs van Treslong,
(die uit den Briel geschreven had derwaarts
te willen komen. Men gaf daarop Brou
wershaven een paar schepen en geschut.
In den Raad van 22 April deetl de bur
gemeester mededeeling, dat de Watergeu
zen daags tevoren bij Brouwershaven al
in gevecht geweest waren met de vijf
schepen dier plaats en van Zierikzee. Men
zond hulp derwaarts, hield hier zooveel
mogelijk water i n de grachten, bracht, het
geschut in gereedheid en inspecteerde da
gelijks 'bolwerken, poorten en wachthui
zen. Aan de Vier Bannen en aan Ooster-
land werd geschut geleend en het over-
zetveer naar Duiveland werd nu door j
twee schuiten met 10 of 12 soldaten be- I
diend, die alle in de haven komende of
voorbijvarende schepen moesten visiteeren. i
Enkele dagen later werd weder een
brief van Alva ontvangen, waarbij ge
vraagd werd of men soms hulp, begeerde.
Men antwoordde, dat men hier in de
uiterste verlegenheid zat, daar alle stroo-
men door den vijand beheerscht werden
en men, afgesloten van Braband, Vlaande
ren, Holland en Walcheren, gebrek had
aan bier, wijn, boter, kaas, enz.; dat de
vijand over zooveel schepen en andere
hulpmiddelen beschikte, dat men hem on
mogelijk weerstaan kon, tenzij een groote
menigte van oorlogschepen te hulp kwam.
De Hertog werd daarom verzocht haastig
ten minste 30 oorlogschepen uit Braband
of Holland te zénden. Men deelde voorts
mee, dat men geen middel wist om geld
te bekomen en dat gevreesd werd dat
de vijand zijne bedreiging om de dijken
door te steken, zou volvoeren.
Op 30 April kwam opnieuw een brief
van Alva, van 23 April tevoren, in den
Raad ter tafel, maar wegens het gewicht
van het daarop te geven antwoord, riep
de stedelijke Regeering den zoogenoemden
Breeden Raad samen, welke gevormd, werd
door aan den fungeerenden Raad toe te
voegen de dekens, ommegangens en de
voornaamste leden der twaalf hoofdgilden.
De Hertog bood bij dat schrijven ter be
veiliging van de Stad en het land van
Schouwen een of twee compagnieën Waal-
sche soldaten aan, als men die begeerde,
tenzij de stedelijke Regeering zich sterk
genoeg gevoelde om stad en land zelf te
beschermen.
Daar het Stadsbestuur genoeg bekend
was met den afkeer dien de meerderheid
der ingezetenen van bezetting had en
voor oproer vreesde wegens den onwil
om de soldaten in te kwartieren, was de
Breede Raad samen geroepen. Naar het
schijnt was het de bedoeling niet om de
soldaten in de stad te leggen, maar om
ze doortocht te verleenen en ze naar
Brouwershaven te laten trekken, om de
daar aanwezige Geuzen te verslaan.
Het antwoord van den Raad aan den
Hertog luidde, dat de stedelijke Regeering
tot heden aan hare verplichtingen om stad
en land te beveiligen, zooveel mogelqk
voldaan had en bereid was ook daarmede
voort te gaan; maar dat men zich niet in
staat achtte Zierikzee en Schouwen te
kunnen blijven beschermen en te behou
den, waarom men het aanbod in dank
aannam, om een of twee compagnieën
Walen voor het land van Schouwen te ont
vangen, die, als het noodig was, door de
stad zouden mogen trekken en aan welke
alle behoorlijke bijstand zou verschaft
worden.
Wat er nu verder gebeurd is, is uit
deof f iciëele bron, de raadsnotulen, niet
meer na te gaan. Niet, omdat die déelen
zelve in 1811 verloren zijn gegaan, maar
omdat ook in de bewaarde uitvoerige re
gisters daarop eene gaping voorkomt tus
schen 30 April en 7 Juni 1572, wijl reeds
in de 18e eeuw, zoo niet yrpeger, de blad
zijden resoluties tusschen die datums ver
dwenen waren. Van de rol, die Kaarse
maker nu in den Raad speelde en waar
van in zijne aanteekeningen sprake is, is
derhalve, eigenaardig genoeg, in het ste
delijk archief niets meer te vinden. Ook
die aanteekeningen zijn niet «leer in ori-
ginali, maar slechts in afschrift ons be
kend. (Wordt vervolgd).