Zierikzeesche Nieuwsbode
Een Faillissement.
abonnement:
Maandag 20 Febr. 1922 zierikzeesche courant.
advertentiën:
EERSTE BLAD.
8 uur:
buitenland.
Zierikzee «óór honderd jaren.
Prijs per 8 maanden f 1,50,
franco per post f 1,80. Voor het
buitenland per jaar f 10,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag, Woensdag
en Vrijdag.
van 1B regels 60 ets., van 4
regels en daarboven 20 ets. per
regel. Reclames 30 ets. p. regel.
Bij contract belangrijke korting.
78ste JAARGANG. - No. 10740. Inzending °p den da« Tan nlv
Dir. J, DE LOOZE Jr. Uitg.-RedlCt. M. J. HOSTEN, &ave T06r 11 nra'
Dit nummer bestaat nlt 2 bladen.
Het Ylaamsche Volkstooneel
Dir. J O. DE GRUYTER.
Ras-vooroordeel.
Het sprookje van Blauwbaard speelt
zich in den modernen tijd nog wel eens
in het werkelijke leven af. Daarbij den
ken wij nog niet dadelijk aan gruwel-
romans als het geval Landru, doch enkel
aan de dagelijks voorkomende varianten,
waarin vrouwelijke nieuwsgierigheid
leidde tot de ontdekking van een geheim
in het leven van den man, hetgeen dan
tot echtelijke narigheid of ontbinding van
het huwelijk leidt. Zoo'n geval is nu
dezer dagen voorgekomen in New York,
en het draagt een bij uitstek Ameri-
kaanschen stempel, wijl het rassen-voor
oordeel er een hoofdrol in speelt. Joseph
E. Bornn is een bekende figuur in de
Amerikaansche dagbladwereld; hij is
sinds veertien jaar gehuwd met een
Noorsche. Het huwelijk werd te Londen
voltrokken en Bornn had aan zijn vrouw
gezegd, dat zijn vader een Nederlander
was, zijn moeder een Spaansehe, en dat
hij zelf geboren werd in Deensch West-
Indië. Bornn had in zijn huis een ge
sloten kast, waar mevr. B. niet in mocht
komen. Toen hij nu onlangs voor zaken
naar Chicago was, kon mevrouw haar
nieuwsgierigheid niet laDger bedwingen.
Zij wist de kast open te krijgen, neusde
in een bundel papieren en ontdekte
dat haar man negerbloed in de aderen
heeft. Zy diende een eisch tot echtschei
ding in. De zaak kwam voor en de rech
ter vroeg aan Bornn of bij een blanke
is. Daarop luidde het antwoord: „Neen".
Weer vroeg de rechter: „Is u dan een
neger?" Hierop kwam de zonderlinge
repliek: „Ik weet niet precies wat ik
ben. Ik ben van zeer gemengden bloede,
maar ik geloof niet dat ik eenig neger
bloed in mij heb." De rechter behield
zich nu zijn beslissing voor, daarbij op
merkende, dat het heel lastig was uit
te maken, of Bornn een neger was of
niet, als deze dat niet eens zelf wist.
Nog altijd Landru.
Ter dood veroordeeld, geen revisie
van het proces en Landru blijft opti
mist Nu Barthou, minister van justitie,
heeft geoordeeld dat er geen termen aan
wezig zijn om het geding te herzieD, is
het dossier aan den president der repu
bliek toegezonden. De volgende week
zal mr. Moro-Giafferri, Landru's verde
diger, door den president worden ont
vangen.
Tot op het laatste oogenblik echter
schijnt de zaak haar sensationeel karak
ter te zullen behouden. Telkens weer
duiken geruchten op, dat er sporen zijn
gevonden van een van Landru's ver
loofden, en geheimzinnige brieven met
aanwijzingen bereiken zoo nu en dan
het parket. Zoo maakt het Petit Journal
melding van een schrijven nit Montreal
waarin wordt gezegd: „Een zekere heer
Forget, uit Frankrijk afkomstig, heeft
uit goede bron vernomen, dat mevrouw
Héon, een der vermeende slachtoffers
van Landru, eenige maanden geleden op
het kerkhof van de Cöte-des-Neiges
aldaar begraven is".
De brief is natuurlijk aanstonds aan
mr. Moro ter hand gesteld; deze ver
klaarde met betrekking tot Landru zelf
„Van Landru weet ik niets meer af dan
gij kunt weten. De man is een ondoor
dringbare muur. Zelfs mij, zijn verdedi
ger, zegt hij niets. De laatste maal, dat
ik hem in zijn cel zag, heb ik hem in
zijn belang gesmeekt, mij niets te ver
bergen". „Dat is goed", antwoordde hij,
„ik zal u alles, absoluut alles biechten.
Ga zitten en luister. Ik heb elf vrouwen
genomen, en ze met een waslucifer ver
brand, hetgeen bewijst dat het staats-
regiem voor de luciferB goed werkt!"..
Intusschen schrijft Landru ijverig aan
zijn memoires.
De bioseoopramp.
Een officieel onderzoek naar de ineen
storting van de Knickerbockerbioscoop
op 28 Januariwaarbij 100 personen
werden gedood, heeft vastgesteld, dat
de ramp te wijten was aan een „ge
brekkig ontwerp en gebrekkigen bonw
van het gebouw en gebrek aan behoorlijke
inspectie en toezicht". De officier van
justitie heeft last gegeven tot arrestatie
van den architect, die het ontwerp heeft
gemaakt en acht andere personen, onder
wie de bouwer en drie openbare amb
tenaren, die belast waren met het onder
zoek van de plannen voor den bouw.
Het rapport van het onderzoek bevat
verder het advies om alle theaters en
andere gebouwen, die dienen voor volks
verzamelingen in de stad onmiddellijk
te sluiten, totdat vastgesteld is, dat zy
geen gevaar opleveren.
Om een half milliard.
Te Berlijn is Donderdag een proces
begonnen, dat gezien de geweldige som
men, die er bij betrokken zijn, wel een
unicum is. Wegens vervalsching van do
cumenten en bedrog hebben zich te ver
antwoorden de koopman Rohenstein, de
huwelijksmakelaarster Margarete Rose,
een tweede juffrouw1, Amanda Braun, als
mede verschillende kooplieden en hun
handlangers.
De vergrijpen zijn gepleegd in 1919.
Onder leiding van den als „Dr. Rensch"
optredenden Rohenstein hadden beklaag
den een „organisatie" tot vervalsching
van de in dien tijd zoo zeer begeerde
in- en uitvoerconsenten gevormd en het
stempel van den rijkscommissaris laten
namaken. Het „bedrijf" ging na korten
tijd schitterend. De totale waarde van
de goederen, waarvoor valsche consen
ten werden verstrekt, bedroeg niet min
der dan een half millliard. Zoo ver-
valschten zij o.a. voor zekeren dr.
Schmoel te Charlottenburg een invoercon-
sent voor 900.000 sigaren uit Nederland,
verder consenten voor den invoer van
rijst, spek en koffie tot een bedrag van
300 millioen mark etc. De opbrengst van
de vervalschingen verschafte de bende
een weelderig bestaan. Zij verdedigden
zich met de bewering, dat men hier
enkel te doen had met een soort wind
handel en dat geen reëele zaken gedaan
werden, zoodat in werkelijkheid niet zulk
aanzienlijk nadeel berokkend was.
Een toespraak van den Paus.
De leden van het diplomatieke corps
by het Vatikaan hebben tezamen hun
geloofsbrieven aan den Paus overhandigd.
De Spaansehe gezant, als deken van het
gilde, hield een rede, waarin hij uiting
gaf aan de vreugde der geheele wereld
over de verkiezing van Pius XI.
De Paus zeide in zijn dankwoord:
„Met by zonder vertrouwen aanvaarden
wij uw hulde en uw wenschen voor het
groote werk van den universeelen vrede,
hetwelk het doel en de schitterende ver
dienste van onzen betreurden voorgan
ger is geweest. Wij.weten uit gelukkige
persoonlijke ervaring, dat een diploma
tiek corps als datgene, wat wij het
genoegen hebben thans rond ons te zien,
kan medewerkeD aan den wereldvrede,
waarop het streven aller volken is gericht.
Daarna gaf de Paus allen diplomaten
de zegen.
BINNENLAND.
De Maatschappij „Zeeland".
Naar De Tel. verneemt, ligt het in de
bedoeling om de Maatschappij Zeeland,
die den dienst VlissingenFolkestone on
derhoudt, over te brengen naar Hoek
van Holland, en de verbinding van Vlis
singen te wijzigen in een dienst Hoek
van Holland—Harwich. De Great Eas
tern en de Zeeland zouden dan dezelfde
route gaan varen, maar met dien ver
stande, dat er tusschen den Hoek en
Harwich zoowel een dag- als een nacht
dienst zou worden ingesteld.
Tweede Kamer.
Zittingvan Vrijdag 17 Februari.
De interpellatieaanvragen Duijs (faillis
sementsaanvrage Wormerveer) en Van
Stapele (burgerlijke pensioenwetten) wer
den toegestaan. Deze interpellaties zul
len op nader te bepalen dag worden
gehouden.
Justitiebegrooting.
De minister van Justitie beantwoordt
verschillende opmerkingen. De herziening
van het zeerecht hoopt spr. in veilige
haven te brengen. Fartieele wijzigingen
inzake rechterlijke indeeling zijn te wach
ten.
De minister zal met den Nederlandschen
Journalistenkring zeer spoedig overleggen
over samenwerking tusschen pers en po
litie. De minister heeft bezwaar tegen
de motie-Kleerekooper inzake de benoem
baarheid der vrouw tot rechterlijke func
ties. Wel acht hij de vrouw in het
algemeen niet ongeschikt voor publieke
functies maar er zijn vele praktische
bezwaren vooral ten aanzien der ge
huwde vrouw en niet het minst bij het
rechtersambt.
Bij de replieken verklaart de heer
Snoeck Henkemans te zullen stemmen
voor de motie-Kleerekoper, betreffende
benoembaarheid van de vrouw tot rech
terlijke ambten.
Over de motie wordt Dinsdag gestemd.
De heer Kleerekoper klaagt over spion-
nage op last der justitie, op geheime
vergaderingen.
De heer Schaper vestigt de aandacht
van den minister op het ruwe optreden
der marechaussee tegen betoogende werk-
loozen in de veenstreken.
De heer Wijnkoop sluit zich bij deze
klacht aan.
De heer Van Schaik meent dat de
kosten van toezicht -op verkeer niet door
de gemeenten, doch door het Rijk moe
ten worden gedragen voorzoover zij
rijksbelangen betreffen.
RENESSE. Het fanfarecorps „Luctor et
Emergo" alhier, gaf Zaterdagavond, on
der de uitstekende leiding van den be
kwamen en ijverigen dirigent, M. van
der Werf, eene uitvoering. Op het pro
gramma kwamen o.m. een 8-tal muziek
nummers voor, welke zeer verdienstelijk
en keurig werden gespeeld. Onder de
best uitgevoerde nummers kunnen ge
rekend worden nr. 2, 3, 4, 7 en 9,
no. 10 liep wel wat hard van stapel.
Aan alle nummers was blijkbaar bizon-
dere zorg besteed; zoodat de ijverige
studie en de taaie volharding alle moei
lijkheden te boven kwamen en bekroond
werden met de beste resultaten. Het
publiek was zeer dankbaar en niet karig
met applaus. De muzieknummers werden
afgewisseld, door de mooie voordracht
„Klavervier" en de twee blijspelen „Mijn
Eva" en „Het verlote landhuis aan den
grooten weg", welke alle drie de goed
keuring van het talrijk publiek mochten
wegdragen. Na afloop bleef men nog
geruimen tijd, onder het ten beste ge
ven van eenige cabaretliedjes, gezellig
bijeen.
NOORDGOUWE. Dinsdag j.l. hield de
Raad dezer gemeente eene openbare
vergadering. Afwezig de Burgemeester
en de leden Prince en van der Werve.
Voorzitter de heer J. Schikker.
De voorzitterDaar de burgemeester
bericht heeft gezonden door ongesteld
heid verhinderd te zijn deze vergade
ring bjj te wonen en wethouder Prince
by voortduring ziek is, open ik de ver
gadering. De aanteekeningen der laatst
gehouden vergadering worden na resump-
tie vastgesteld. MededeeliDg geschiedt
van eenige missiven. Proces-verbaal van
kasopname by den gemeente-ontvanger.
Prov. Blad no. 9 van dit jaar, betreffende
samenstelling der commissie tot wering
van schoolverzuim. De leden dier com
missie zyn reeds opnieuw benoemd met
1 Jan. j.l. De verordening betreffende
het openb. vervolgonderwijs, worden op
verzoek van Gedep. Staten met algem.
stemmen opnieuw vastgesteld. By gemis
aan leerlingen wordt de cursus dezen
winter niet gehouden. Vervolgens geeft
de voorzitter een uiteenzetting van de
vleesehkeuringswet. De gemeenten Zie-
rikzee, Kerkwerve en Noordgouwe vor
men één keuringsdienst van vee en
vleesch. Voor den keuringsdienst dient
een gemeenschappelijke verordening te
worden gemaakt. Aan een desbetreffende
verordening, reeds vastgesteld door de
raden van Zierikzee en Kerkwerve, hecht
de raad na artikelsgewijze behandeling
zyn zegel. Van ds. van Meer is bericht
ingekomen, dat hij ontslag neemt als
lid der commissie van toezicht op het
lager onderwijs, wegens vertrek naar
elders. In zyn plaats wordt met algem.
stemmen benoemd de heer Z. Cornells.
Wegens de ingekomen jaarrekeningen,
toekenning van bouwpremies, enz., dient
de gemeentebegrooting 1921 te worden
gewijzigd. De wyziging wordt vastge
steld op 'n vermeerdering van f 10100,50.
Een circulaire van de Bank voor Ned.
Gemeenten betreffende plaatsing van
aandeelen dier bank, wordt voor kennis
geving aangenomen, De reclames tegen
aanslagen in den hoofdelijken omslag
worden daarna in comité-generaal be
handeld. Als grondslag voor de behan
deling van het kohier van den hoofdei.
Omslag voor de eerste vier maanden
van 1922 wordt genomen den aanslag
over het afgeloopen jaar. Het kohier
wordt vervolgens vastgesteld tot 1 Mei
a.s., daar daarna 80 opcenten op de
ryksinkomstenbelasting zullen worden
geheven. De voorzitter doet mededeeling,
dat het schuurtje by de woning voor
het hoofd der school gebouwd, in totaal
heeft gekost f 580. De raad heeft in
den bouw toegestemd, daar het hoofd
der school aanbood de renten der kosten
te vergoeden. Na eenige discussie wordt
besloten de rente te bepalen op 5 pCt.
'sjaars. By de omvraag wijst de heer
Ganzeman er op, dat de waterloozing
der nieuwe rioleering slecht gaat, daar
de betreffende putten niet geregeld ge
ledigd worden. Spreker zou gaarne eenig
toezicht daarop zien. De voorzitter geeft
de toezegging, dat onderzocht zal wor
den, in hoeverre zulks mogelijk is, daar
het hier een particuliere aangelegenheid
betreft. Op verzoek van den vorigen
spreker wordt medegedeeld, dat prijs
opgaaf zal worden gevraagd omtrent de
bestrating op het dorp, zoodat met het
werk spoedig kan worden begonnen.
De voorzitter zegt, dat het aanbeveling
verdient, dat eventueele beperking in
zake berijden der wegen ook te Schudde-
beurs wordt aangekondigd, terwijl op
zijn voorstel de Raad beaamt, dat het
bestellen van de telegrammen alleen
dan voor rekening der gemeente dient
te komen, als de bestelling binnen de
gemeente geschiedt. Hierna wordt de
vergadering gesloten.
DREISCHOR. Onder leiding van haren
directeur, den heer Joh. F. A. Theewis
gaf Harmonie „Crescendo" hare jaarlijk-
sche uitvoering voor de kunstminnende
leden en hunne dames. Een welvoorzien
programma zorgde voor een avond vol
afwisseling. De blaasnummers werden af
gewisseld door voordrachten en cabaret
liedjes, waarvan vooral de laatste door
een paar dames en heeren gezongen,
zeer in den smaak vielen. Een woord
van lof mag zeker vooral aan deze da
mes niet onthouden worden. Wat het
instrumentale gedeelte betreft, dit kon
niet geheel tot zijn recht komen, daar
eenige leden door de ook hier heer-
schende influenza, niet konden medewer
ken. Hierdoor vervielen ook een paar
zangnummers. Aan het eind van het pro
gramma bood een der aanwezigen in
goedgekozen woorden een medalje aan,
ter herinnering aan de medewerking van
„Crescendo", bij het zilveren bruilofts
feest van zijn broeder. De voorzitter
bracht allen een woord van dank.
Tm.
Bedelarij kwam veelvuldig voor. Men
kon destijds spreken van beroepsbede
laars, een ras dat nu hier wel uitge
storven is, maar toen vertegenwoordigd
werd door onderscheidene mannelijke en
vrouwelijke straattypen, die nu eenmaal
tot de stoffeering van den publieken weg
vóór honderd jaar behoorden. Werden
ze tje lastig, dan bofod de in 1818 op
gerichte Maatschappij van Weldadigheid
in hare koloniën een geschikte plaats
aan om er zich tijdelijk van te ont
doen. Ook zeer verarmde gezinnen, die
echter werklust bezaten, konden er ver
blijf vinden, met de kans zich maat
schappelijk wat op te werken. De hier
gevestigde Commissie der Maatschappij
verzuimde niet, bij eenigszins gunstigen
uitslag, de brieven of mededeelingen der
vrijwillig te werk gestelden bekend te
maken, om anderen aan te moedigen hun
armoedig bestaan alhier te verwisselen
met de wat ruimer levensomstandigheden
ginds.
Een instelling om in den wintertijd
aan behoeftigen warm voedsel te ver
schaffen. de nog bestaande soepkokerij,
die op 29 December 1800 hare eerste
bedeeling gehouden had, was in 1822
gevestigd in het in 1819 opgeheven Oude
Mannenhuis in de Manhuisstraat
Komt tegenwoordig het uitoefenen van
armenzorg en liefdadigheid ook voor in
kringen, die geheel los van -, zelfs tegen
over, den godsdienst staan, vóór eene
eeuw was zulks haast niet denkbaar.
Het „tot geene godsdienstige gezindte
behooren", zooals kerkelijke statistieken
later moesten vermelden, kwam destijds
niet voor en zelfs wie daartoe kon ge
rekend worden naar zijne innerlijke op
vatting, ging toch geregeld en trouw
ter kerk.
Het kerkelijk leven speelde dan ook
in het bestaan onzer grootouders of over
grootouders een groote rol en een ker
kelijk ambt achtte men van hooge
waarde. De band tusschen voorgangers
en gemeenteleden was bij alle kerkge
nootschappen zeer nauw.
In 1822 telde men hier zes kerkge
bouwen de Groote of St.-Lievens-Mon-
sterkerk, de Kleine of Gasthuiskerk, de
Waalsche kerk, de Roomsch Katholieke
kerk, de Luthersche kerk en de pas
van bestemming veranderde Doopsgezin
de kerk. Eene synagoge was er nog
niet, daar de Israëlieten hunne godsdien
stige samenkomsten hielden ten huize van
Zadok Levi van Oss op de Oude Haven,
D 390.
De Sint Lievens-Monsterkerk, de groot
ste Van Zeeland, was 102 M. lang en
had een grondvlak dat drie en een half
maal zoo groot %as als de ruimte die
nu de Nieuwe kerk beslaat. De groote
toren Iwas destijds in vervallen staat
en bezat maar één luiklok meer, die
in 1871 is te gelde gemaakt. Sedert de
oudste tijden en nog tot het einde van
1828 de begraafplaats der stad, telde
men in de kerk 1448 en er buiten 976
graven. In grijzen steen opgetrokken, be
stond dit bedehuis uit drie schepen, een
dwarsschip, 9 kapellen rond het koor
en 18 kapellen langs de zijschepen; tus
schen het koor en de preekkerk verhie
ven zich twee torens. Het koor had een
steenen, de drie schepen een houten ge
welf. Eenige zeer fraaie grafmonumenten
in kapellen, een prachtig orgel, een kun
stig gesneden predikstoel, regentenban-
ken, honderden grafzerken, waarvan som
mige kunstig bewerkt waren, gaven aan
het geheel dat indrukwekkende, dat den
bezoeker met eerbied vervulde. Zulk een
gebouw was een stuk leven der geheele
gemeente. Terecht zegt onze geletterde
Zeeuwsche historicus Nagtglas ervan
„Tusschen die muren, zóó hecht, dat men
ze na den brand (van 1832) slechts door
buskruit kon vaneen scheuren, hadden
tallooze geslachten hunnen Schepper ver
heerlijkt. De Sint Lievenskerk was voor
duizenden menschen de stille getuige ge
weest van de belangrijkste oogenblikken
huns bestaans. In dat gebouw waren ze
gedoopt, opgenomen in de Christelijke
kerk, in den echt verbonden en na den
•meestal woeligen levensstrijd ter ruste
gelegd".
De Kleine- of Gasthuiskerk is in de
laatste eeuw in- of uitwendig vrijwel
onveranderd gebleven; slechts een paar
bochten zijn er bij gemaakt, de licht-
nissen der ramen verbeterd en de kope
ren kronen in 1857 verdwenen. De
Waalsche kerk, aan het eind der Post-
straat, tusschen de gebouwen nu die
nende Voor Burgerweeshuis en voor wo
ning van den directeur der hoogere bur
gerschool, was een net bedehuis, dat
boven den ingang een torentje met lui
klok had en van een orgel voorzien
was. De Roomsch-Katholieke kerk, inge
wijd 8 Mei 1768, bleef lang in denzelf
den toestand, tot in 1842 het front ver
beterd werd en de portalen verandering
ondergingen. De Luthersche kerk is de
zelfde gebleven, terwijl de Doopsgezinde
kerk in den Wevershoek, die sedert
eenige jaren al buiten gebruik was, in
1821 was ingericht voor Armenschool.
De Hervormde gemeente werd in 1822
bediend door de vier predikanten Johan
nes de Wit sedert 1790, Nicolaas Stelt
sedert 1791, Floris Pleijte sedert 1805
en Jacob Abraham Dompeling sedert 1815.
Eerstgenoemde is in 1829 emeritus ge
worden en in 1835 op 78-jarigen leeftijd
overleden. Des winters, wanneer het door
de koude en den tocht in de Groote
kerk haast niet uit te houden was, droeg
ds. de Wit over zijn ambtgewaad een
langen zwarten mantel. Bij felle koude
gebeurde het wel, dat sommige trouwe
kerkgangers, die haast liever eene ziekte
opdeden dan thuis te blijven, het in
die kerk niet stilzittende konden uit
houden, maar onder de preek in hun
bocht op en neer liepen.
Voor- en namiddags werd in de Groote
kerk gepreekt en eens in het jaar, bij
de vroeger ijeeds genoemde visschers-
preek, ook des avonds, wanneer de
groote koperen kronen voor de verlich
ting zorgden. Het prachtig orgel werd
des zomers op Woensdagnamiddagen een
uur bespeeld en velen maakten er ge
bruik van om dan te komen luisteren.
Ook bepaalde de instructie van den or-
glanist, dat hij op den Eersten Kerstdag
na afloop der namiddag-predicatie een
uur moest spelen. Alsdan brandden ook
de kaarsen en het publiek was bij die
gelegenheid overtalrijk. Een geregeld
jaarlijks gegeven stuk was bij de hoor
ders bekend als „De herdertjes in den
nacht". Toen op 25 December 1831 de
talrijke menigte zich te luidruchtig en
ook ongepast gedragen had. namens kerk
voogden het besluit dit aloud gebruik
af te schaffen. Al had het college zulks
niet gedaan, dan zou dit orgelmuziek
zich op den Kerstdag nimmer meer doen
hooren; want toen het weer 25 Decem
ber werd, lag het statige gebouw, door
brand vernield, reeds ruim twee maan
den in puin. De tweede genoemde pre
dikant, ds. Stelt, door het publiek bij
genaamd „Spelle-oodje" (zijn hoofd ge
leek op een speldeknop), werd in 1828
emeritus, vertrok naar Zaltbomrael en
overleed daar in het volgend jaar. Hij
was voor zijn dagen reeds een ouder-
Wetsch predikant, die de minste hoor
ders trok en zijn eigen kudde tje getrou
wen had. Ds. Pleijte overleed hier, nog
in functie zijnde, in 1836 en ds. Dom
peling preekte 18 Augustus 1822 afscheid,
daar hij benoemd was tot hoogleeraar
aan de illustre school te Deventer. Hij
overleed te Utrecht eerst in 1873, na
een verbazend bewogen levensloop.
De Waalsche gemeente werd sedert
1774 bediend door ds. Nicolas Henri
Hartman, die in 1826 alhier op ruim
83-jarigen leeftijd overleed. Ofschoon
niet uitgebreid, telde de Waalsche ge
meente toch tal van voorname en deftige
familiën. Maar het zielental verminderde
geleidelijk en niettegenstaande Koning
Willem I bij zijn bezoek aan onze stad
in 1823 den grijzen predikant plechtig
beloofd had, na diens heengaan de ge
meente niet te zullen opheffen, heeft
onze Vorst zijn woord niet gehouden,
maar volgde bij Koninklijk besluit van
16 Juli 1828 kle opheffing.
Predikant bij de Luthersche gemeente
was sedert 1819 Casparus op den Oort,
die in 1824 naar Beverwijk vertrok. Het
getal zielen beliep destijds ongeveer 150.
Lutherschen, die i\n de buurt van de
Varremarkt en den Biijenhoek woonden,
gingen gewoonlijk door de Groote kerk
heen naar den Wevershoek, om hun
kerkgebouw te bereiken.
Pastoor bij de Roomsch Katholieke ge
meente was van 1809 tot 1823 Johannes
Theodorus Hassing. Het aantal zielen
werd destijds op 1800 geschat.
Behalve de bid- en dankdagen en de
Woensdagavondbeurten bij de Hervormde
gtemeente, iwerd er kerk gehouden voor de
overwinning bij Waterloo en voor den
verjaardag des Konings. Op 24 Augus
tus 1822 werd Willem I 50 jaar en op
dien Zaterdag werd 's morgens te half
tien ure een plechtige godsdienstoefe
ning gehouden in de Groote kerk, waar
ds. Stelt optrad. De beide burgemeesters,
de districts-eommissaris, de president en
leden der rechtbank, de officier van
justitie en de luitenant-kolonel der schut
terij kwamen te kwart over negen ten
stadhuize bijeen en gingen en corps naar
de kerk.
Het oud'e (bijna twee en een halve
eeuw bestaan hebbende College van
Kejkmeesteren der hervormde gemeente,
werd in 1822 vervangen door een College
van Kerkvoogden en Notabelen. Door No
tabelen waren tot Kerkvoogden benoemd
mr. J. M. Moens, B. Boom, jhr. K> W.
de Jonge, jhr. W. D. de Jonge, J. Mos
selmans, A. Ribbe senior en S. Van der
Weijde. Zij kwamen 4 April voor het
eerst ten stadhuize samen en namen 30
Mei de administratie hunner voorgan
gers over.
(Wordt üeruolfffd.)
