Zierikzeesche Nieuwsbode
B IJ VOEGSEL
BINNENLAND.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzes vóór honderd jaren.
behoorende fojj de
van Vrydag 10 Febr. 1922, no. 10736
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 8 Februari.
Begrooting van arbeid.
Het amen dement-Deckers om aan art.
2 der begrooting van arbeid toe te voe
gen „ook kan nog worden overgeschre
ven tusschen de art. 140 (kinderherstel
lingsoorden) en 147 (bestrijding kinder
sterfte)" wordt verworpen met 37 tegen
32 stemmen, nadat met 43 tegen 26 st.
is verworpen het sub-amendement Van
der Waerden om aan het amendement-
Deckers toe voegen art. 111 (lupusbe-
strijding).
Daarna wordt de begrooting van ar
beid aangenomen met 66 tegen 3 stem
men (tegen de communisten en de heer
Braat).
De heer Marchant vraagt verlof voor
een interpellatie over de bemoeiingen van
de Indische regeering met het zitting-
nemen van drie regenten in het comité
voor de autonomie van Indië.
Vervolgens komt aan de orde het wets
ontwerp betreffende:
Nieuwe geldleening ad 300 mdlioen.
De heer Stulemeyer had liever een.
semi-gledwongen leening gezien.
De heer J. ter Laan prefereert een klei
nere, maar gedwongen leening. Hij
wenscht toezegging, dat niet boven het
algemeen rente-type zal worden geleend.
De heer Gerretson zou de leening aan
trekkelijk willen maken, b.v. door be
lasting-ontheffing eraan te verbinden.
De heeren Van Ravesteijn, Braat en v.
d. Laar bestrijden het ontwerp.
Na uitvoerige verdediging door minis
ter De Geer en replieken van de heeren
Stulemeijer, J. ter Laan en Gerretson,
wordt het wetsontwerp aangenomen met
66 tegen 3 stemmen. Tegen de commu
nisten en de heer Braat.
Buitenlandsche zaken.
De heer van Ravesteijn interpelleert
over de houding van de Nedörlandsche
delegatie te Washington.
De heer Dresselhuijs brengt hulde aan
het beleid van minister van Karnebeek,
maar acht dit niet in alle opzichten even
gelukkig. De heer De Jonge gispt de
geheimdoenerij bij buitenlandsche zaken.
De heer Abr. Staalman bespreekt den
overlast aan Nederlanders in Duitschtand
aangedaan.
HAAMSTEDE. Woensdagavond j.li
hield de af deeling Haamstede en Burgh
van den Vrijheidsbond een algemeene le
denvergadering in hotel Bom alhier.
Slechts een 27-tal leden, waaronder 2
dames, waren opgekomen; deze geringe
opkomst is hoofdzakelijk te wijten aan
de hier heerschende Spaansche Griep en
het minder gunstige weer. Na opening
door den voorzitter werden de notulen
der vorige algemeene vergadering voor
gelezen en onveranderd goedgekeurd.
Naar aanleiding van een ingekomen schrij
ven van het bestuur der provinciale kies-
vereeniging voor Schouwen en Duiveland
werd de candidatenlijst voor de a.s. ver
kiezing der Tweede Kamer besproken.
Naar volgorde van voorkeur werden op
deze lijst geplaatst de heeren K. den
Boer, jhr. R. de Muralt. W. Kakebeeke,
mr. J. Dijckmeestter, A'. v. d. Weijde en
mevr. W. Wijnaends Franken Dyserinckl.
vr.
De eenige sociëteit werd gehouden in
het sedert 1728 bestaande koffiehuis op
de Appelmarkt, nu nog bekend als „Con
cordia". Met toestemming van den Raad
bevond zich daar reeds sedert 1751 een
biljart en met vergunning van hetzelfde
college was er in 1772 „ten verzoeke
van de gedistingueerste ingezetenen eene
Societeijt off Avond-bijeenkomst" opge
richt, waarvan vermoedelijk de „Heeren-
sociëteit" de voortzetting was. Deze,
van welke men ergens als stichtingsda
tum 15 November 1802 genoemd vindt,
bleef in dat perceel tot 1855 gevestigd,
toen zij overgebracht werd naar het ge
bouw op de Oude Haven. Oude heeren,
die rijtuig hielden, o.a. de heer van
Vrijberghe, lieten zich gewoonlijk op so-
cieteits-avonden op een vast uur bren
gen en halen, waardoor nog wel van
een sleepkoetsje of ander laag voertuig
werd gebruik gemaakt.
Wijn werd destijds veelvuldiger ge
bruikt dan nu en evenals bij de eerste
standen, kwam ook bij deftige burgers
des avonds de wijnflesch geregeld op
tafel. Dientengevolge waren de wijnkoo-
pers of, zooals men ze toen noemde
„wijnstekers", talrijker dan heden. Aan
weerszijden der Oude Haven telde men
er in 1822 ten minste zes: de weduwe
van Zandijk, F. J. Olivier, C. J. Arm
strong, H. Gudde, M. de Lange Cats
en A. F. Broeksmit. Dat bij vergade
ringen of avondmaaltijden van collegies
en gestichten een stevig glas gedron
ken werd, was bekend en men verhaalde
dat enkele heeren bij zulke gelegenhe
den wel acht of negen flesschen wijn
konden ledigen en toch „stoelvast" ble-
ven. Er werd in die dagen ook smake
lijk gegeten en de kunst van smullen
Tot afgevaardigde naar de op Maandag
a.s. te Zierikzee te houden vergadering
der provinciale kiesvereenigitng werden
benoemd de heeren C. Blom, J. Fokker
en C. Schikker. Van eenige dames was
bericht ingekomen, dat zij als lid der
afdeeling wenschten toe te treden.
NOORDGOUWE. Dinsdagavond had de
ledenvergadering van de Groene Kruis-
Vereen. plaats in café Coomans. De op
komst was, als steeds, zeer matig. Het
jaarverslag vermeldde o.a. dat 33 arti
kelen in 1921 werden uitgeleend, dat de
koninkl. goedkeuring werd verkregen op
de gewijzigde statuten, zoodat de t.b.c.-
bestrijding met name als doel der vereen,
is aangewezen, en dat de financiën met
f 100 zijn versterkt door contributie-ver
hoogingen. Rekening en verantwoording
Werd gedaan over 1920 en 1921. De ont
vangsten bedroegen in 1920 f 738,165, de
uitgaven f 421,87, alzoo een batig slot
van f 316,29°. Voor 1921 waren deze
getallen respectievelijk] f 961,94®, f 577,11®
en f 384,83. Aan den magazijnmeester
Werd, op zijn verzoek, een hoogere ver
goeding toegewezen.
In 1922 hoopt de vereen, speciaal ook
de t.b.c.-bestrijding ter hand te kunnen
nemen. Aan 't slot dankte dr. Huese
den scheidenden secretaris en waarne-
menden penningmeester, ds. Van Meer,
voor zijn werk in 't belang der vereen,
verricht.
BRUINISSE. De heer J. Verhage, werk
zaam ten postkantore te Zaandam, voor
dien alhier, heeft met goed gevolg het
examen voor het postradicaal afgelegd.
ST.-ANNALAND. Verleden Maandag
zijn hier een paar troepjes wilde zwa
nen opgemerkt, die hier bekend staan
onder den naam van „Denen".
verkoopingkn, enz.
BROUWERSHAVEN, 8 Febr. Ten over
staan van notaris Korteweg werd heden
publiek verkocht het huis en erf in de
Zuiddijkstraat, bewoond geweest door
Wijlen den heer J. van Burg. De op
brengst was f 1560,—.
rechtzaken.
Broekhuis voor het Haagsche Hof.
De affaire der Rotterdamsche Handels-
en Landbouwbank met de opzienbarende
loterijmanipulaties waaraan de naam
Broekhuijs onafscheidelijk verbonden is
werd Woensdag voor het Haagsche hof
voor de tweede maal in al haar finesses
uitgeplozen.
Van 22 tot 29 September van het vorig
jaar diende de zaak tegen den 39-jarigen
Rotterdamschen zaakwaarnemer Willem
Hendrik Broekhuijs voor de Arrondisse-
ments-Rechtbank te Rotterdam, welke ein
digde met de veroordeeling van beklaagde
tot een gevangenisstraf voor den tijd
van 2 jaar. De rechtbank kwalificeerde
het feit als het voortgezette misdrijf van
oplichting onder de verzwarende omstan
digheid van recidive.
Voor het in de tweede plaats ten laste
gelegde, de schijnkoopen van Staal en
de villa „Bosch en Veld" werd Broek
huijs vrijgesproken, evenals van de be
schuldiging van verduistering van f 4000
ten nadeele van de weduwe Van Vliet.
De rechtbank achtte het wettig en over
tuigend bewijs in deze zaak niet gele
verd. Het O.Mi had voor deze laatste
zaak terugwijzing naar den rechter-com-
massaris gevraagd en voor de zaak van
de Rotterdamsche Handels- en Landbouw
bank 3 jaar gevangenisstraf geëischt.
Broekhuijs kwam van dit vonnis in hoo-
ger beroep en zoo genoot het Haagsche
Gerechtshof de eer den vindingrijken
zaakwaarnemer voor zich te zien ver
schijnen.
is, naar wel eens beweerd wordt, danig
in verval. Dat er toen meer ziekten van
de spijsverteringsorganen zijn voorgeko
men, durven we niet zeggen. Wel we-
*ten wij dat er destijds, ook met het
oog op het bevolkingscijfer van 6150 zie
len, meer geneeskundigen en apothekers
waren dan nu. Er practiseerden de me-
dicinae doctores R. C. Ermerins, N. de
Kater, M. Bruijnvisch Maatjes en F. Kei
ler, benevens de heel- en vroedmeesters
J. van der Baan 'èn J. van Oostenrijk.
Als verloskundige had van der Baan (hij
(was de vader van den bekenden Zeeuw-
schen kerk-historicus Joost van der Baan)
een grooten naam. Voorts waren hier
twee vroedvrouwen gevestigd. Apothekers
telde men er vijf: I. van der Moer,
F. R. Bennet van der Grijp, Ph. L.
Maatjes, A. Hertsteijn en G. de Jonge
den Boer. Eene „Plaatselijke Commissie
van Geneeskundig Toevoorzigt" oefende
controle uit en gaf nuttige wenken en
voorschriften.
Voor het vaccineeren werd hier al se
dert 1797 gezorgd en in 1805 en 1808
Werd den predikanten der onderscheide
ne gezindten opgedragen, van den kan
sel „de inenting der zoogenaamde koe
pokken" met ijver en alle gepaste drang
redenen aan tel bevelen. In een der ka
mers van het Burgerweeshuis werd gratis
ingeënt en alle bejaarden die zichzelven
en ouders, die hunne kinderen boven de
14 jaar daaraan onderwierpen, bekwa
men eene premie van een gulden. Reeds
sedert 1805 was het hier verplichtend
gesteld om aan een huis waar pokken
heerschte een bordje uit te hangen of
een papier aan te plakken met het op
schrift „Kinderziekte" en sedert 1826 wer
den de daaraan overleden personen op
een afzonderlijke plaats ten Noorden der
Groote Kerk begraven op zoodanige
diepte, dat ten minste een el aarde boven
de kist zich bevond, terwijl op het deksel
der kist met koperen kopspijkers het
Uit de getuigenverklaringen is volgens
het O.M. duidelijk gebleken, dat hier
verduistering is gepleegd. Wegens het
plegen van dit misdrijf eischte het O.M.
1 jaar gevangenisstraf met beklaagde's
onmiddellij ke inhechtenisneming.
Bij de voortzetting van deze zaak vroeg
de verdediger vrijspraak en verzette zich
tegen den eisch tot gevangenneming. Uit
spraak over 14 dagen.
Daarna werd gepauzeerd. Na de pauze
diende de tweede zaak tegen Broekhuijs
en wel de voornaamste, n.l. zijn aandeel
in de affaire der Rotterdamsche Handels-
en Landbouwbank.
onderwijs.
Op gemeantekosten per rijtuig naar
school.
Een landbouwer te Bakkeveen (Fr.) ver
zocht den Raad van de gemeente Opster-
land om voor elk winter-half jaar hem
uit de gemeentekas te vergoeden de on
kosten verbonden aan het vervoer met
gesloten rijtuig van zijn drie leerplichtige
kinderen naar de school voor gerefor
meerd onderwijs te Wijnjeterp, omdat de
school 7 K.M. is verwijderd van zijn wo
ning en binnen dien afstand geen school
is, waar onderwijs in de door den aan
vrager gewenschte richting wordt gege
ven. De raad wees het verzoek af op(
grond, dat naar zijne meening niet aan te
nemen is, dat de lager-onderwijswet zoo
ruim moet worden opgevat, dat onver
mogende ouders hunne kinderen op kos
ten van de gemeente per rijtuig (geen
openbaar vervoermiddel) kunnen laten
brengen naar de door hen gewenschte
school, welke kosten, als in dit geval, voor
kinderen uit één gezin f 1000 per jaar
kunnen beloopen; uit de consequenties van
een gunstige beschikking op hun verzoek
zouden financiëele gevolgen voor de ge
meente voortvloeien, welke niet te over
zien zijn.
Het tegen deze afwijking ingestelde be
roep werd door de Gedep. Staten van
Friesland toegewezen uit overweging, dat
ingevolge de lager-onderwijswet 1920 in
gevallen als hierbedoeld desverlangd
steun uit de gemeentekas wordt verleend
ter tegemoetkoming in de kosten ver
bonden door het bezoeken der op groo
teren afstand dan 4 K.M. gelegen school
en deze kosten zoo noodig geheel uit
de gemeentekas worden vergoed, terwijl
de wet geen beperking bevat dat alleen
de kosten van een openbaar middel van
vervoer voor vergoeding in aanmerking
komen.
Gedep. Staten erkennen ten volle het
bezwaar van den Gemeenteraad, dat een
gunstige beschikking op dit en dergelijke
adressen tot aanzienlijke financieele of
fers van de gemeente zal kunnen 'lei
den, doch dat de wet hiermede geen
rekening houdt en eenvoudig bepaalt, dat
de steun desverlangd wordt verleend en
zoo noodig geheel1 uit de gemeentekas
moet worden vergoed.
Ged. St. bepaalden dat de gemeente
Opsterland de gevraagde vergoeding zal
Verleenen en dat de aanvrager daarin
f 20 per halfjaar zal bijdragen.
OUD-VOSSEMEER. Door mej. F. Leef-
lang, onderwijzeres aan de O.L. school
alhier, is tegen 1 Mei a.s. eervol ont
slag gevraagd.
predikbeurten.
Zondag 12 Februari.
Zierikzee. Geref. Kerk. 10, Leesdienst en
6.30 ure, de heer Den Boer, Theol. cand.
Chr. Geref. Kerk. 9.30, ds. v. d. Molen, 2
Leeskerk en 6 ure, de. v. d. Molen. Evange
lisatie JeruSl. 10 en 7 ure, de heer Storm.
Kerkwerve. 2 ure, ds. Yan Meer (Doops-
bediening).
Serooskerke. 2 ure, ds. Poort.
volle woord „kinderziekte" moest gesla
gen worden. De ziekte kwam nog al
eens voor en ni( weinigen droegen op
het gelaat daarvan de sporen. Trouwens
was dc gezondheidstoestand in het al
gemeen destijds zeer ongunstig en de
kindersterfte groot, want op een bevol
king van 6150 inwoners was in 1822
een sterftecijfer van 189 niet gering, n.l.
85 volwassenen en 104 kinderen.
Voor de veiligheid van de burgerij
werd gewaakt door een schout of chef
der veldwachters en twee dienaars van
politie, benevens door vier nachtwachts.
Eerstgenoemde had eene jaarwedde van
f 300, wat door de Stad aan het Rijk
werd vergoed; de politie-dienaars trok
ken f 200 en de nachtwachts samen f 350
per jaar. Een commissaris van politie
werd hier eerst in 1830 op f 500 bezol
diging benoemd. Het bureau van politie,
destijds en nog zeer lang daarna als
„nachtwakershuisje" bekend, stond in de
Korte St.-Janstraat" (toen D 358, het
achterhuis van wat nu D 359 is). Later
is het overgebracht naar het accijnshuisje
op de Appelmarkt. De nachtwachts, toen
nog van klappers voorzien, lieten zich
om het uur hooren met hun „vier uur
heit de klok" of welk uur ze dan ook
mochten aankondigen, door welk geluid
straatschenders en inbrekers tijdig ge
waarschuwd werden om zich uit de voe
ten te imaken of te verschuilen. Die
klappermans werden ook voor wekkers
gebezigd, die op bepaalde uren van den
nacht aanbelden of met lange stokken
tegen de ruiten der bovenverdiepingen
tikten, gewoonlijk met dezen of soort
gelijken uitroep „vijf uur en mooi
weer", of „drie uur en regen", enz.
Evenals nu had de brandweer toen
vier spuiten tot hare beschikking en de
uitvoerige „Ordonnantie op den Brand"
(van 1798 bleef tot 1825 van kracht. Vele
bepalingen daaruit zijn in opvolgende
reglementen overgenomen. Eigenaardig
Burgh. 9.30 ure, ds. Boogaard.
Renesse. 2 ure, ds. Leendertz.
Noordwelle 9.30 ure, ds. Leendertz.
Haamstede. 2 ure, ds. Boogaard. Geref.
Kerk. 9.30 en 2 ure, ds. Goedhuis. Oud-Geref.
Kerk. 9.30 en 2 ure, Leeskerk.
Eikerzee. 9.30 ure, ds. Poort. Geref. Kerk.
9.30 en 2 ure ds. Laarman.
Brouwershaven. 10 ure, dr. Proost. Geref.
Kerk. 9.30 en 2 ure, ds. v. d. Ende van
Kamperland.
Zonnematre. 9.30 ure, ds. de Leur. Geref.
Kerk. 9.30 en 2 ure, ds. Hoek.
Noordgouwe. 9.30 ure, ds. Van Meer
(Avondmaal).
Drelschor. 9.30 ure, ds. v. d. Griend.
Ouwerkerk. 9.30 ure, ds. v. d. Linden.
Nleuwerkerk. 9.30, geen dienst en 2 «re,
ds. v. d. Linden. Geref. Kerk. 9.30 en 2, ds.
Wielenga; 5 30 ure, Leesdienst Oud-Geref.
Kerk. 9, 2 en 5.30 ure, Leesdienst.
Oosterland. 9.30, dr. Weeda en 2 ure,
geen dienst. Geref. Kerk. 9.30, Leeskerk, 2
idem (Voorber. H. A.) en 5.30 ure, idem.
Geref. Gem. 9.30, 2 en 5.30 ure, Leeskerk.
Slr]ansland. 2 ure, dr. Weeda.
Bruinlsse. 9.30, Leeskerk en 2 ure, ds.
Waardenburg. Geref. Kerk. 9.30 en 2 ure,
Leeskerk. Geref. Gem. 9.30, 2 en 5 ure,
Leeskerk. Oud-Geref. Kerk. 9, 2 en 5 ure,
Leeskerk.
St.-FIIlpsIand. Geen opgaaf ontvangen.
Tholen. 9.30, ds. Keiler en 2 ure, ds.
Datema. Geref. Kerk. 9.30 en 6 ure, ds.
Bolwpn. Geref. Gem. 9.30, ds. Neerbos van
Terneuzen, 2 idem (Doopsbed.) en 6 ure, idem.
St.-Maartenadljk. 9.30, Leeskerk en 2 ure»
ds. Keller. Oud-Geref. Gem. 9.30 en 2 ure»
Leeskerk.
Oud-Vossemeer. 9.30, ds. Van Griethuijzen
en 2 ure, Leesdienst. Geref. Kerk. 9.30, 2 en
6 ure, Leesdienst.
P«ortvilet. 9.30, Leeskerk en 2 ure, ds.
Verschoor. Geref. Kerk. 9.30, 2 en 6 ure,
Leeskerk.
Scberpenisse. 9.30, ds. Verschoor en 2
ure, geen dienst. Oud-Geref. Kerk. 9.30, 2 en
5.30 ure, Leeskerk.
Stavenlsse. 9.30, Leeskerk en 2 ure, ds.
Los. Oud-Geref. Kerk. 9.30, 2 en 5.30 ure,
Leeskerk.
St.-Annaland. 9.30, Leeskerk en 2 ure,
ds. Van Griethuijzen. Geref. Kerk. 9.30, 2 en
5 ure, Leeskerk.
van heinde en ver.
De campagne der Spanjaarden te
gen Marokko is stopgezet.
Op het station te Keulen is een
trein door 't weigeren der remmen tegen
een stootblok gereden. 2 wagons wer
den in elkaar gedrukt, waardoor 4 rei
zigers werden gedood en 36 gewond.
De koning van Denemarken zal den
14en dezer zijn aangekondigd bezoek aan
Stockholm brengen.
Het is te Weenen thans ook weer
bitter koud en er dreigt kolennood. De
universiteiten en vel;e andere openbare
instellingen zijn gestoten.
De kroning van Paus Pius XI zal
Zondag a.s. in de Vaticaansche basiliek
plaats hebben.
Tengevolge van de groote overbe
volking der gevangenissen in Noord-Indië
heeft de regeering te Madras het stelsel
van verbanning van gevangenen naar
de Andamaneilanden wederom ingevoerd.
De Fransche regeering dringt er in
een nota aan Londen op aan de con
ferentie te Genua drie maanden uit te
stellen.
Ook de Berlijnsche gemeente-werk
lieden hebben besloten de staking op te
heffen.
De vlootovereenkomst te Washing
ton brengt voor de Ver. Staten een be
sparing mede van 200 millioen dollar en
voor Japan en Engeland een ongeveer
glelijk bedrag.
Was het, dat de kosten voor het onder
houd der brandspuiten, lantarens en
nachtwacht gevonden werden uit een om
slag, geheven van de huurwaarde der
gebouwde eigendommen.
Brand kwam, evenals nu, afwisselend
met grootere en kleinere tusschenruimten
voor. Dé eenige brand in 1822 viel voor
op 10 September in een huisje in het
St.-Jacobsstraatje en deelde zich mee aan
een aangrenzend schuurtje. Daar het mid
den in de kermis was, maar al laat
in den nacht, waren alle kramen reeds
gesloten; maar als door een tooverstag
Werden ze onmiddellijk geopend en even
als alle huizen in de buurt van licht
voorzien, wat een gevolg was van over
oude bepalingen in de brandreglementen.
De rechtspraak werd hier sedert 1811
uitgeoefend door een „Rechtbank van
Eersten Aanleg", die het oude college
van Schepenen verving en door een
Vredegerecht. Beide waren op het stad
huis gevestigd. Eerstgenoemd lichaam be
stond uit de heeren mrs. H. van Adri-
chem, president, J. M. Moens, J. Tromp
en M. B. de Jonge, rechters; griffier
Was mr. A. J. F. Egter en officier van
justitie mr. J. O, Kroef. De laatste werd
evenwel algemeen nog baljuw genoemd.
Vrederechter was mr. A. J. H. W. baron
van Dopff en griffier mr. N. G. van
IJsselsteijn.
Lijfstraffen werden nog altijd uitge
voerd op een schavot voor 's Graven
steen en als die aan de stad behoorende
stellage moest opgeslagen worden, kwam
daartoe tijdig een verzoek in van den
Officier van Justitie.
Sedert ongeveer een tiental jaren lag
het rustig in de stadsschuur opgeborgen,
toen het voor het eerst in 1822 weer.
eens dienst moest doen, daar op Don
derdag 11 April, 's middags 12 uur,
vier personen gegeeseld en een ervan,
eene vrouw, bovendien nog gebrand
merkt moest worden wegens dieverij,
De vroegere Italiaansche premier
Orlando is met de vorming van een nieuw
kabinet belast.
Op last van president Harding is
al het werk aan de 14 kapitale Ameri-
kaansche oorlogsschepen opgehouden,
overeenkomstig de bepalingen van het
vlootverdrag.
In Frankfort a/d. Main was het
Woensdag de koudste dag die daar se
dert jaren is opgeteekend. Op sommige
oogienblikken vroor "het 23 graden.
De Noorsche kust wordt nog steeds
door ijs geblokkeerd. Aan geïsoleerde
kuststeden wordt per vrachtauto voedsel
gezonden.
Telegrammen uit West- en Zuid-
Noorwegen zeggen dat er zachter weer
op til is.
Ter uilvoering van de bepalingen
der Washingtonsche overeenkomst heeft
de Amerikaansche regeeeriing de bestel
lingen van nieuwe kanonnen voor de
Philippijnen geannuleerd.
De bladen te Odessa maken mel
ding van een spoorwegongeluk in de
Oekraïne, waarbij 73 wagons werden ver
nield, ruim 20 personen werden gedood
en 8 zwaar gewond.
verschillende berichten.
De moord te Rotterdam. De aangehou
den 18-jarige kantoorbediende C. B. heeft
bekend den moord op den koopman
H. B. uit de Leeuwenlaan te hebben ge
pleegd. De afgelegde bekentenis van het
jongemensch komt ongeveer op het vol
gende neder. Een jaar geleden onge
veer, toen hij werkzaam was op een
assura tiekanloor in de Wijnbrugsiraat
Alhier, stal hij daar op het kantoor f 11550.
Van het gestolen geld leende hij f 1300
aan den vermoorden koopman H. B.,
waarbij hij dezen tevens vertelde, op
welke wijze hij aan het geld gekomen
Was. Telkens, wanneer hij later zijn geld
terugvroeg, Werd hij, zooals hij zegt,
door den vermoorde bedreigt met ken
nisgeving van den diefstal aan de po
litie. Van het geleende geld ontving hij
geen cent terug. De vermoorde zou hem,
altijd onder pressie van aangifte van den
diefstal, ook verzocht hebben om brand
te stichten, hetgeen hij weigerde. Ten
einde raad, pleegde hij overleg met zijn
broeder, die student is in de Oostersche
talen te Leiden en zij besloten den koop
man H. B. uit den weg te ruimen. De
gebroeders hadden afgesproken, dat zij
met den koopman naar den Walenbur-
gerweg zouden wandelen, waar het stil
en afgelegen is en dat, zoodra de stu
dent bukte, dit voor den jongste, den
kantoorbediende, het sein zou zijn om
te schieten. Gekomen op den Walen-
burgerweg achtten beiden den toestand
daar niet veilig. Daarom werd doorge
wandeld naar den Essenburgsingel. De
kantoorbediende liep naast den koopman,
onder zijn jas ter hoogte van de heup
een geladen revolver houdende en in
afwachting van het te geven sein op
zijn broeder lettende. Toen zij niemand
in de omgeving zagen, werd dit sein
nabij de fabriek van gebr. Bervoets ge
geven en loste de jongste broeder het
schot, dat den koopman van beneden
af in het hoofd trof en hem dadelijk
op den grond deed vallen. Na het plegen
van den moord zijn beiden naar het
ouderlijk huis gegaan en is de student
daarna naar Leiden vertrokken, de revol
vers medenemende. De Leidsche student
is waarschijnlijk naar Berlijn gevlucht.
Zijn pas voor Duitschland en wat hij
voor de reis behoefde, was voor het
-plegen van den moord in gereedheid
gebracht.
De te Leiden gearresteerden student
waarna ze allen te' Middelburg in het
spinhuis werden gezet. Een der gestraf
ten had in den volksmond den gemoe
delijken bijnaam van „Keesje hoe gaat
't". Op Maandag 17 Juni van hetzelfde
jaar werden nog een man en een vrouw,
ook wegens diefstal, terzelfder plaatse
gegeeseld en eveneens te Middelburg ge
vangen gezet. Omdat het schavot lang
ongebruikt was geweest, moesten er nog
ial herstellingen aan plaats hebben en daar
de executie onder een galg moest ge
schieden, werd zoo'n voorwerp en bij-
behoorende ladder nieuw gemaakt, wat
aan de stad nog een honderd gulden
kostte. In 1823 deed het schavot nog
eens dienst, maar toen opgeslagen voor
het stadhuis. Het betrof toen het aan
plakken van een vonnis tegen een voort
vluchtige, wat geschiedde aan een bord,
dat aan een op het schavot geplaatsten
paal was bevestigd. Gelijk bekend is,
trekken executies altijd ontelbare toe
schouwers, voornamelijk vrouwen, en
wanneer voor 's Gravensteen een derge
lijke akeligheid moest plaats hebben, wa
ren de ramen der nabijgelegen woningen
dicht bezet met nieuwsgierigen en de
straat, ook aan de overzijde der haven,
zwart van [menschen. Bij de wet van
Juni 1854 verdwenen in ons land de
schavotstraffen van tepronkstelling, gee-
selen, brandmerken enz. en eerst in 1870
werd de doodstraf afgeschaft. De laat
ste doodstraf in Zeeland is, naar wij
meenen, op 11 Februari 1850 te Middel
burg voltrokken, toen de geneeskundige
van Koewacht, die zijne vrouw lang
zaam had doodgemarteld, zijn leven aan
de galg liet. Daar niet altijd voor de
lijfstraffen een scherprechter voorhanden
was, ontbood men bij voorkomende ge
legenheden zoodanig persoon van Mid
delburg of Bergen-op-Zoom.
(Wordt vervolg).
