Zierikzeesche Nieuwsbode
B. H. IDELER,
LAPPENDAG
OPRUIMING
abonnement:
Vrijdag 27 Jan 1922 zierikzeesche courant.
advertentiën:
EERSTE BLAD.
Dinsdag 31 januari 1922
Algemeen Overzicht.
binnenland.
Zierikzee vóór honderd jann.
Prijs per 3 maanden f 1,50,
franco per post f 1,80. Voor het
buitenland per jaar f 10,—.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag, Woensdag
•n Vrijdag.
78ste JAARGANG. - No. 10780.
Dir. i 1. DE LOOZE Jr. Ultg.-Redast. M. J. KOSTEN
van 1«3 regels 60 ets., van 4
regels en daarboven 20 ets. per
regel Reclames 30 cta. p. regel.
Bij contract belangrijke korting.
Inzending op den dag van uit
gave vóór 11 ure.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Z I E R I K Z E E.
MANUFACTUREN.
tevens laatste
- dag der -
Men doet nog
zijn voordeel.
GROOTE KOOPJES.
Gevonden voorwerpen
Een bril; een kinderschoentje.
Inlichtingen te bekomen aan 't Bureau
▼fin Politie te Zierikzee, van des mor
gens 10 tot 12 en des namiddags van
2 tot 4 en van 8 tot 9 uur.
De Commissaris van Politie,
R. P. BRONS.
Hoewel we mogen verwachten, dat niet
tegenstaande het mislukken van een paar
prachtig in elkaar gezette conferenties,
de belangstelling in de buiteniandsche po
litiek nog niet is verflauwd, zoo meenen
we, dat een andere zaak niet minder de
aandacht eenige oogenblikken verdient.
Het betreft n.I. de geruchtmakende zaak
Vilgrain, welke thans voor den krijgsraad
te Nancy wordt behandeld.
Vilgrain, gewezen onderstaatssecretaris
voor de levensmiddelenvoorziening in
Frankrijk en res. luitenant, staat terecht
onder beschuldiging, dat hij zijn- post
tegenover den vijand gedurende den oor
log in den steek heeft gelaten, als gevolg
van een verminking, die hij zichzelf op
zettelijk aan de hand heeft toegebracht.
Vilgrain beweert, dat hij op 22 Augustus
1914 is aangerand door een individu, dat
hem met een revolverschot aan zijn lin
kerhand heeft verwond. De beschuldiging
beweert echter, dat Vilgrain dit heele ver
haal verzonnen heeft om daarmede zijn
verwonding te verklaren, die hij zich had
toegebracht met de bedoeling, dat hij van
het front naar de achterhoede terugge
voerd zou worden.
Deze gebeurtenissen hebben zich dus
ongeveer 71/2 jaar geleden afgespeeld.
Deze rechtzaak is een gevolg van de inter
pellatie, die het Fransche Kamerlid Barthe
in Maart van het afgeloopen jaar gehou
den heeft. Barthe deed toen niet alleen
een aanval op het beleid van Vilgrain
als onder-staatssecretaris voor de levens
middelenvoorziening, dien hij beschuldigde
van frauduleuze graanspeculaties, maar
tevens „onthulde" hij het gedrag van Vil
grain als militair in het begin van den
oorlog. Op last van den minister van
oorlog werd er een onderzoek ingesteld,
dat eindigde met de arrestatie van Vil
grain.
De getuigen herinneren zich nog maar
heel flauw wat er is gebeurd, hetgeen
niet te verwonderen valt na 71/2 jaar. De
door den krijgsraad aangewezen medi
sche deskundige kwam na onderzoek tot
de conclusie dat men met een twijfel
achtig geval te doen had; zekerheid was
volgens hem niet te zien. Vilgrain is dan
ook door den krijgsraad vrijgesproken.
Niettemin valt hierdoor een schel licht
op deze voormalige autoriteit en zijn han
delwijze in een tijd toen Frankrijk's zonen
den vijand moesten keeren.
Lord Northeliffe, de Engelsche kranten-'
koning, die een reis om de wereld maakt
en ook Insulinde en Britsch Indië bezocht,
heeft zijn meening te kennen gegeven
over den toestand in de Oostersche landen.
Hij acht dien toestand verontrustend en
zijn indruk is, dat het er in Indië veel
slechter uitziet dan men in Europa schijnt
in te zien. Die indruk is gevestigd door
het feit, dat voor de eerste maal in de
geschiedenis van Indië, de Hindoes en
Mohammedanen eensgezind optreden. In
de steden van Engelsch Indië bevinden
zich tal van volgelingen van Gandhi, den
leider der anti-Britsche beweging, welke
door het dragen van het witte hoofddek
sel openlijk hun anti-Britsche gezindheid
demonstreeren.
Als een der reden van de verbitterde
stemming tegen 't Engelsche gezag wordt
genoemd het feit, dat de Mohammedanen
in Mesopotamië tegen hun eigen geloofs-
genooten hebben moeten vechten, terwijl
een tweede grief is het niet vrijwillig
kunnen bezoeken van de heilige plaatsen
Mekka, Medina en Bagdad.
De gematigden der inlandsche bevolking
eischen dat Engeland den sultan van Tur
kije weer zal erkennen als hoofd van den
Islam.
Het gist en bruist in de Britsch-Indi-
sche koloniën onder de inlandsche bevol
king en de opstand der Moplah's, die in
middels is bezworen, mag als een der tee
kenen van algemeen verzet tegen 't Brit-
sche bestuur worden beschouwd.
B UJJ E n L A n D.
De aanslag op Alexander I.
De rechtbank te Belgrado is begonnen
met 't proces tegen den communist Stejis,
en 32 van diens partijgangers, op grond
van den bom-aanslag tegen den vori-
gen troonopvolger, den tegenwoordigen
Koning Alexander, welke aanslag op 29
Juni 1921 heeft plaats gehad, en waarbij
9 personen deels ernstig, deels licht zijn
gewond. Stejis bekende, dat hij den aan
slag had gepleegd om te^en het be
staande regeeringssysteem te protestee
ren. Hij had echter niet de bedoeling
gehad, den kroonprins te dooden.
De beklaagde herriep zijn bij het voor
onderzoek afgelegde bekentenis en ver
klaarde, dat hij den aanslag zonder mede
daders had gepleegd.
Leening Amsterdam.
De Amsterdamsche Raad besloot Don
derdag tot het aangaan van een geldlee-
ning van f 10 millioen.
Uit Stad en Provincie.
Z1ERJKZEE. De §lad leek gisteren
heden is het niet heel veel beter een
aaneenschakeling van hobbelige en gladde
ijsbanen, een gevolg van den regen, die
Woensdagnacht was gevallen tijdens een
temperatuur om en nabij het vriespunt.
Hoewel 't loopen erg voorzichtig moest
gebeuren, was het toch wel de moeite
waard eens rond te kijken wat de natuur
had gewrocht aan boomen, huizen en niet
te vergeten telefoondraden.
Vele boomen konden den last van het
ijs, dat hun takken bedekte, niet dragen
en werden gehavend, vooral wanneer de
wind er door heen blies.
Het telefoonnet heeft het danig moeten
ontgelden. De groote 18 M.-paal in de
Verrenieuwstraat is, door de ontzettende
spanning gebroken; die op de Schuithaven
maakt een buiging naar links de
14 M.-paal in den Hem helt tegen een
schuur; aan het begin der Wandeling bij
de Noord-Havenpoort hangt de groote
telefoonpaal tegen het huis der familie
de Clercq; aan de gasfabriek en de Con
certzaal hebben de pijpstandaards den
dienst gestaakt. Behalve deze groote
stoornissen zijn nog een aantal draden
stuk, zoodat de telefoondienst niet als
gewoonlijk functionneert.
Met de prov. boot kwam hedenmor
gen uit Vlissingen een ingenieur der te
legrafie met technisch personeel aan, om
hiér en in 't eiland het telegraaf- en
telefoonnet weer te herstellen.
Het mag voor een oogenblik wel eens
aardig zijn te kijken naar het natuur
schoon, doch voor het modern verkeer
is 't te hopen, dat de thermometer spoe
dig eenige graden stijgt, opdat de ver
bindingen weer spoedig normaal zullen
zijn.
Zooals men in dit nummer kan
zien in de betreffende advertentie van
de Concertzaal, zal Woensdag a.s. door
het Ned. Vaudeville Gezelschap van het
Grand Theatre te Amsterdam hier wor
den opgevoerd „De Kribbebijter", een
stuk dat door de pers heel gunstig wordt
beoordeeld. Aan de hand der groote
persorganen durven wij dan ook dit suc
cesstuk warm aanbevelen, terwijl wij te
vens mededeelen dat voor goede ver
warming in de zaal zal worden zorg
gedragen. De nieuwe décors zullen na
tuurlijk er niet weinig toe bijdragen het
kunstgenot te verhoogen.
De Minister vaa Arbeid heeft goed
gekeurd, dat de vroeger toegekende bij
drage voor woningbouw zal worden uit
gekeerd aan de gemeente Oud-Vossemeer
ten behoevve van A. Keijzers f 1100.
POORTVLIET. In de op Woensdag
avond j.l. gehouden algemeene vergade
ring van de afd. „Het Groene Kruis",
waar 49 leden tegenwoordig waren,
werd na voorlezing engoedkeuring der
notulen van de vorige vergadering door
den penningmeester, den heer W. Dron-
kers, rekening en verantwoording gedaan
van het financieele beheer over het af
geloopen dienstjaar.
Het bleek, dat de ontvangsten be
droegen f358,60 en de uitgaven f297,81,
zoodat er een goed slot was van f 60,79.
Rekent men daarbij een bedrag van
f 260,35 zijnde de totale reeds ontvan
gen contributie over 1922, dan was er
op voormelden datum in kas f 321,14.
Vervolgens wordt door dep secretaris
den heer W. Carels, het jaarverslag
uitgebracht, waarbij hij het 10-jarig be
staan der vereeniging herdacht en tevens
de leden aanspoorde het ledental, thans
bedragende 218, te doen vermeerderen.
Daarna wordt de door het bestuur op
gemaakte begrooting van het dienstjaar
1922 door de vergadering onveranderd
vastgesteld. Bij de daarop plaats heb
bende verkiezingen van 3 bestuursledeln
wegens periodieke aftreding van de hee-
ren W. Dronkers, E. van der Slikke en
C. P. van der Slikke, worden dezJe res
pectievelijk met 43, 42 en 43 stemmen
herkozen.
In de vacature van bestuurslid, ont
staan door het vertrek van dhr. J. Die
penhorst wordt met 26 tegen 13 stem
men op dhr. G. Mosselman, gekozen
dhr. W. J. Boogaart.
Ingekomen is een schrijven van den
heer N. Luijk en andere leden, inhou
dende een verzoek aan het bestuur om
de minimum-contributie, thans bedragende
f 0,50, te bepalen op f 1,25.
Daar :geen der leden hierover het woord
verlangt, wordt dit verzoek in stemming
gebracht en met algemeene stemmen
aangenomen, zoodat besloten is de con
tributie vast te stellen op ten minste
f 1,25 per jaar en dit in het huishoude
lijk reglement vast te leggen. Ten slotte
wordt nog besloten bedoeld reglement
zoodanig te wijzigen dat de jaarverga
deringen in de maand Februari plaats
hebben.
ken en heeft de uitspraak bepaald op
over 3 weken.
De bomaanslag te Den Haag.
Van de 4 veroordeelden van den bom
aanslag te Den Haag zijn drie in hooger
beroep gegaan. Kooijman heeft echter
geen appèl aangeteekend.
Gelijk men weet, waren Kooijman, v. d.
Linde, De Haas en Eekhof resp. tot 8, 8,
5 en 3 jaar gevang veroordeeld. De eisch
was in eerste instantie resp. 15, 13, 5 en
2 jaar.
KERKNIEUWS.
VERK00PINGEN, ENZ.
NIEUWERKERK, 25 Jan. Heden werden
alhier, ten verzoeke van den heer J. Klee-
mans Cz., ten overstaan van notaris Bier-
masz, publiek verkocht, de volgende on
roerende goederen: Een woonhuis met
schuur enz. en erf, aan den Stoofweg,
voor f2300. Toebeding f 50; 45 Aren 80
c.A. bouwland, aan Loensweg, a f 1600
per Gemet. Toebeding f70.
RECHTZAKEN.
De malversaties te Gendringen.
Voor het gerechtshof te Arnhem zijn
de ple/'dooien gevoerd inzake het con
servatoir beslag, op de goederen van
wethouder J. B. Geuring, te Breeden-
broek, in verband met een vordering
van de Hanzebank op dezen wethouder
van Gendringen, die borg was gebleven
voor burgemeester Stoot. De president
van de rechtbank te Utrecht had het
'beslag opgeheven, wat het onroe.e..d goed
betreft.
De Hanzebank is daartegen in appèl
gekomen bij het gerechtshof en heeft
een eisch ingesteld tot van waardever-
klaring van het geheele conservatoire be
slag op het roerend en onroerend goed
van den wethouder, alsmede een vorde
ring van f 200.000 op hem.
De pleiter van den heer G. betoogde,
dat deze nooit een poging heeft aan
gewend en dit ook niet doen zal, om
goederen, waarop beslag is gelegd, te
verduisteren. Daarom vroeg pleiter op
heffing van het beslag op het roerend
goed, dat geen grooter waarde heeft
dan f 4000. Geuring, eens een rijk man,
heeft thans alles verloren; hij is thans
75 jaar.
Pleiter concludeerde tot bevestiging van
de beschikking van den president der
rechtbank te Utrecht.
Het Hof gelastte overlegging der stuk-
Ned. Herv. Kerk
BeroepenTe Zetten-Andelst, S. Ronner
te Oene. Te Spannum, A. D. Meeter
te VriezenYeen.
Bedankt: Voor Ooaterhaule, O. S.
Jellema te St.-Anna-Parochie.
Ds. Poort hoopt Zondagmiddag 2
uur te Serooskerke en 's avonds 6 ure
ure te Noordwelle op te treden. De op
gaaf onder de predikbeurten vervalt hier
mede.
„VREDERUST".
Aan at. Woensdagavond 7 uur hoopt in
de Kleine Kerk op te treden da. J. P. Th.
v. d. Linde, Herv. pred. te Wissekerke,
om een rede te houden ten behoeve van
de Chr. verzorging van krankzinnigen
op „Vrederust" te Bergen-op-Zoom.
Luth. Kerk.
ZIERIKZEE. Zondagmorgen 10 ure
da. Makkink van Leiden.
Geref. Kerken.
Beroepen: Te Zuid-Beijerland, te Zalk
(O.) en lJlst (Fr.), D. K. Wielenga, oud-
misa pred., tijdelijk te KampeD.
VERSCHILLENDE BERICHTEN.
Het geïsoleerde Ameland. Uit Nes
(Ameland) zijn Donderdagmorgen twee
mannen met de brievenpost van vijf da
gen, loopende over de wadden, naar
Holwerd vertrokken. Twee passagiers, die
noodzakelijk weg moesten, zijn mede ver
trokken. Vier jaar geleden werd een der
gelijke tocht voor het laatst gemaakt.
Door de koude gestorven. In een on
bewoond huisje onder Voorschoten is
naar het Leidsch Dglyl. meldt, een bede
laar dood gevonden. Hij had er zich,
met een kameraad en een vrouw te sla
pen gelegd cn is door de koude ge
storven.
Verlaging van den rijstprijs. Naar het
Hdbl. verneemt, hebben de pellers den
prijs van Javarijst plotseling met f 10
per baal verlaagd.
TELEGRAMMEN.
HAMBURG (V.D.) De eenige munitie
fabriek van Finland is door een hevigen
brand vernield. Men denkt aan brand
stichting.
BERLIJN (V.D.) De nota aan de com
missie van Herstel zal niet voor den la
ten avond worden verzonden. De regee
ring is besloten eerst de stemming in
den Rijksdag: af te wachten voor de
verzending der nota.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT,
medegedeeld door het Kon. Ned. Meteor.
Instituut te De Bildt, naar waarnemingen
verricht in den morgen van 27 Jan.
I V.
Naast de genoemde bronnen van bestaan
onzer stad dient eindelijk nog de land
bouw vermeld te worden. Het jaar 1822
was voor de landbouwers zeer voordeelig.
De winter van 1821 op '22 had zich door
eene bijzondere zachtheid gekenmerkt,
zelfs dermate, dat men dien rangschikken
kon onder de veertien zachte winters,
welke sedert 1172 in Nederland in herinne
ring zijn gebleven. Hij werd intusschen
evenals deze, gevolgd door een geweldi
gen storm, maar tevens ook door eene
buitengewone vruchtbaarheid en een aller-
gunstigsten oogst, terwijl de gemiddelde
warmtegraad van den zomer veilig met
dien van 1811 en 1911 kan vergeleken
worden. Dat het een droge zomer was, is
reeds door ons opgemerkt. De gemiddelde
prijzen van eenige landbouwproducten,
hier in 1822 ter markt gebracht, waren
voor tarwe f 5,50 a f 7,90, voor rogge f 3
f5,70, voor gerst 1,30 a f3,30, voor
haver f 0,90 f 2, voor witte boonen f 3
a f4,50 en voor groene erwten fl,80 a
f 2,30 per zak. Meekrap werd per 50 K.G.
betaald met f 22 a f 30 voor de beste
soort en met f 22 a f 28 voor onberoofde.
In verband met de prijzen van tarwe en
rogge werd door de toen bestaande z.g.n.
broodzetting het fijn wit brood betaald
met 20 cent per 6 ons, het grof wit of
zoogenaamd Fransch brood met ongeveer
denzelfden prijs, het grof tarwebrood met
ongeveer 20 cent per 11 ons, het rogge
brood met 30 cent per 26 ons en het mas-
teluinbrood met 30 ct. per 22 ons. Het
spreekt van zelf, dat de pachtprijzen der
gronden en de andere uitgaven van den
landbouwer nauw verband hielden met
de waarde der voortbrengselen.
Wegens den slechten toestand der vie-
gen in Schouwen in najaars- en winter
tijd, wanneer vele geheel of gedeeltelijk
onder water stonden, werd voor den aan
voer van landbouwproducten en zelfs van
vaten meekrap, gebruik gemaakt van groo-
tere en kleinere platboomde vaartuigen,
die in de Karnemelksvaart hun aanleg
plaats hadden en waar de meevaten door
een wip op den kant geheven werden.
Daar bevonden zich ook de bestelhuizen
voor de schuiten en op marktdagen was
het er in de omgeving zeer druk en leven
dig, mede doordat de landlieden daar de
botermarkt bezochten en hunne uitgespan
nen wagens en karren tegen den kerk
hofmuur tegenover de herberg „Het wa
pen van Schouwen" plaatsten. Dat alles
is voorbij; de Karnemelksvaart is gedempt,
genoemde herberg bestaat niet meer en
de Varremarkt is op marktdagen vrij stil
geworden. Ook van meekrap en meevaten
hoort men niet meer en aan het keuren
der mee, dat alhier geschiedde in het
vertrekje achter het tegenwoordige poli
tiebureau, kwam in 1845 een einde, toen
alle bepalingen op dit gebied bij Konink
lijk besluit van 21 Januari van dat jaar
werden ingetrokken. Voor den concierge
van het Stadhuis was dit nadeelig, want
volgens oud gebruik kreeg deze alle uit
gestoken of geboorde meekrap, die, ver
zameld zijn, hem nog een aardig emo
lument opleverde.
De weekmarkt, waar voornamelijk boter,
eieren, gevogelte, biggen en Schouwsche
paling verhandeld werd, werd des Don
derdags op de Varremarkt gehouden. Men
noemde dit ook wel de Schouwsche boter
markt, in tegenstelling met de Duiveland-
sche botermarkt, die bij de Kraan werd
gehouden. Ook hield men in de maand
November op de Varremarkt eene vee
markt en toen in 1822 aldaar de boomen
gerooid waren, werden, er palen gezet met
touwen om de koeien aan vast te zetten.
Voor dit plaatsen van vee werd z.g.n.
„stallegeld" betaald aan de Sint Lievens
Munsterkerk. De destijds met kastanjeboo-
men beplante Balie werd toen voor dat
doel niet gebruikt. Op den marktdag werd
ook in de Beurs onder de Kleine Kerk
graan en meekrap verhandeld en in ge
traliede kastjes kon men aldaar de markt
prijzen genoteerd vinden.
De vischmarkt was reeds ter plaatse ge
vestigd waar ze nu gevonden wordt, maar
toen kwam ook zalm, versehe haring, oes
ters, kreeften, pekelharing en bokking op
den afslag. Men had destijds ook nog het
gebruik om van elke lading kabeljauw
beneden de honderd twee stuks, en boven
de honderd acht stuks aan de Stad af te
staan, de z.g.n. „stadsvisschen", welke op
de markt ten bate der stad werden ver
kocht. Eveneens werd van elke honderd
ton oesters twee-en-half vat en van iedere
lading kreeften uit Noorwegen honderd
stuks tot gelijk einde te gelde gemaakt.
De afslag of z.g.n. „weete" op 't Luitje
bestond in 1822 daar reeds langer dan een
eeuw. De naam „weete" is afkomstig van
de aanzegging, die vanwege het Groensel -
gilde gedaan werd aan alle belanghebben
den, wanneer en fruit en groenten ten ver
koop aangevoerd waren.
Ook de vleeschhal kan als eene soort
markt aangemerkt worden. Alle versch
vleesch moest daar verkocht worden;
slechts worst, spek, hammen en gerookt
vleesch mocht door de slagers in hun
winkel worden verkocht. In de hal ston
den kraampjes of stallen, die niet langer
dan 14 dagen door eenzelfden vleeschhou-
wer mochten gebruikt worden, waarna
deze moesten opschuiven, beginnende aan
de zijde van de Verrenieuwstraat en gaan
de, aan de Westzijde, der hal, naar de
Meelstraat. Zoowel op de vischmarkt, op
de weete en in de vleeschhal was voor
degelijke keuring gezorgd.
Veel meer dan tegenwoordig werd vóór
honderd jaren de stad bezocht door
vreemde kooplui, die met hunne waren:
manufacturen, meubels, dames-artikelen,
enz. In de twee of drie der voornaamste
logementen uitgepakt waren. Bijna elke
maand kwam dit voor.
Evenals nog heden had men op den
Donderdag, die het naast inviel aan de
helft der Vasten de halfvastenmarkt. Maar
vóór honderd jaren was dat een dag van
gerucht en levendigheid, daar dan 's mor
gens tusschen 10 en 11 uur alle daartoe
geschikte paarden uit de stad en Poort
ambacht op de Balie samen moesten ko
men en, bereden door ruiters, bij tien
tallen de stad doortrokken, opgewacht en
nagestaard door ouden en jongen. Dan
was de nu stille Poststraat levendig door
een caroussel en kramen.
Voorts de jaarmarkt of kermis, die toen,
evenals nu, den eersten Maandag in Sep
tember begon, ingeluid van den Stadhuis
toren, en elf dagen duurde. Tooneelvoor-
stellingen werden toen meest gegeven in
een gebouw aan de Noordzijde der Groote
kerk, waar dan tot 's Zaterdags gespeeld
werd. In de logementen van van Oppen
en van Knuist (nu het R.-K. Liefdehuis)
werd open bal gehouden, waar een heer
f 1,50 entree betaalde en daarvoor een
goede flesch wijn kreeg, terwijl dames
vrijen toegang hadden. Muziek bij van
Oppen werd gegeven onder directie van
den stadsmuziekmeester Charles Hofman
en uit Middelburg kwam een dansmeester
over. In het logement „de Korenbeurs"
van J. H. H. Korte, naast de Kleine Kerk
was de entrée f 0,30. Behalve kramen aan
weerszijden van de Oude Haven tot een
eind voorbij de Kraan, kwamen dan ook
spellen met wonderdieren of wondermen-
schen.
Eigenaardig was het, dat op den dag
van het inluiden der kermis haast alle
ambachtsliedenbazen evengoed als
knechts, een stevigen dronk namen en
meest te veel hadden. Ook de groente
vrouwen lieten zich dien dag lang niet
onbetuigd env gebruikten in de herberg
aan de Fonteine (later bewoond door Ste
vens, Leunis e. a.) zooveel, dat de meesten
dronken waren. Die herberg, destijds als
„speelhuis" bekend, waar gewoonlijk
„drie meisjes van pleizier" inwoonden,
was, waarom weten wij niet, voor de
gildezusters van het Sint Vitus of Groen-
selgilde een aantrekkelijke plaats van
samenkomst.
Nu en dan kwam er gedurende de ker
mis ook een paardenspel. Zoo had o. a.
in 1821 de troep van M. Blanus voorstel
lingen gegeven in paardrijden en koord
dansen op het plein achter de Kleine
Kerk, waar tot 1814 het oude gasthuis ge
staan had. De toegang was toen door de
gang naast de Beurs.
Was de kermis voor iedereen een alge
meene uitgaanstijd, ook, evenals nu, was
daartoe altijd gelegenheid in herbergen,
koffiehuizen en sociëteiten. Omstreeks den
tijd dien we beschrijven waren slechts 8
inrichtingen van biljarten voorzien. Slechts
met toestemming van het Stedelijk Be
stuur mochten die geplaatst en later dan
10 uur 's avonds mocht er niet op gespeeld
worden. De deftigste of z.g.n. „Heeren-
societeit" werd toen gehouden bij de wed.
Frederik Smit op de Appelmarkt (nu
„Concordia"). Koffiehuizen, herbergen en
t'appersneringen mochten 's avonds niet
later open zijn dan 10 uur en op Zon- en
feestdagen moesten ze, evenals de win
kels, gesloten zijn, uitgezonderd voor de
buitenlieden. Na afloop der namiddag- of
avondgodsdienstoefeningen mochten ze,
zoo noodig, met toestemming van den bur
gemeester, geopend worden.
Zondagen, bid- en dankdagen werden
trouwens toen door bijna iedereen streng
gevierd en bij sommige deftige burgers
op de Oude Haven, wier huizen nog luiken
aan de ramen der benedenverdieping had
den, werden deze des Zondags eerst ge
opend na het uitgaan der namiddagkerk.
(Wordt vervolgd).
