Zierikzee
Nieuwsbo
Jiir. R. R. L. de Mural!,
ABONNEMENT:
Woensdag 26 Juni 1918. (zïerikzeesche courant).
ADVERTENTIES:
EERSTE BLAD.
Bericht aan enze geabonneerden.
Zeepsurrogaten.
Stemming voor twee laden
van den gemeenteraad.
L. D. C. LOMARS
G.J. LUNENBERG.
Het Stembiljet.
Stemming op 3 Juli voor
ieden der Twaade Kamer.
Prijs per 3 maanden 1,40,
franco per post 1,70. Voor het
buitenland per jaar 10,—.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag, Woensdag
en Vrijdag,
van 13 regels 50 ets., van 4
regels en daarboven 15 ets. per
regel. Reclames 20 ets. p. regel.
Bij contract belangrijke korting.
Inzending op den dag van uit
gave vóór 1,ure.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zij, die zich van af heden op
ons blad abonneeren, ontvangen
de tot I Juli a.s. verschijnende
nummers GRATIS.
iWegens de drukte met de a.s. ver
kiezing en het ten 6 ure 's avonds
afsluiten van den gastoevoer, was het
ons niet mogelijk de Nieuwsbode van
1.1. Maandag voor de geabonneerden
buiten Zierikzee op den gewonen tijd
te verzendenzoodat zij' die later
zullen hebben ontvangen, Ofschoon
we alles, zullen beproeven om' de
latere ontvangst te voorkomen, zal idit
ïnisschien nog slechts een enkele
maal plaats hebben. Het doet jons
genoegen te kunnen meedeelen, dat
de pogingen aangewend door den
directeur der drukkerij1, waarop ons
blad gedrukt wordt, succes hebben
gehad, waardoor we hopen binnen
een paar weken in staat te zullen zijn
de Nieuwsbode weer geregeld op tijd
te kunnen verzenden.
De Directeur.
EIEREN.
De BURGEMEISTER van Zibbikzeb;
Brengt ter kennis van belanghebbenden
de navolgende beschikking van den Minister
van Landbouw. Ng "erheid en Handel van
18 Jnni 1918, No. 36571:
De Minister van Landbouw, Ngverheid
en Handel,
Gelet op zyne beschikkingen van:
a. 3 Mei 1917, Afdeeling Cridszaken,
Bureau Landbouw. Staatscourant No. 108,
b. 21 October 1917. Afdeeling Crisiszaken,
Bureau Landbouw. Staatsblad No. 249,
c. 5 December 1917, Afdeeling Crisiszaken,
Bureau Landbouw, No. 2661,
d. 18 December 1917, Afdeeling Crisis
zaken, Bureau Volks voeding, No. 880,
e. 8 April >918, Afdeeling Crisiszaken,
Bureau Volksvoeding, No. 25337,
Gezien artikel 8 der Distributiewet 1916;
Heeft goedgevonden:
I. af te voeren van de Ijjst van goederen'
aangewezen krachtens artikel 1 der Distri
butiewet 1916, het artikel geoonserveerde
eiereu
II. iu te trekken zgne voormelde _be-,
schikkingen sub o, bene, houdende regeling
vrin het conserveren en dUtribueeren van
regeeringskalkeierensub d, houdende vaat-
stelling van maximumprijzen van regeerings
kalkeieren en sub e, houdende vaststelling
yan maximumprijzen van versche eieren;
III. vast te stellen een «axiaumgroot-
handelprgs voor kippen- én eendeneieren,
zoowel versohe als geconserveerde, van
f 12,50 per 100 stuks. een max-imumtnsscheu-
handelprgs van f 13,10 per 100 stnks en een
maximnm-kleinhandelprgs van f 14 per 100
stuks.
IV. te bepalen:
a. dat onder de groothandelprgs is te
verstaan de prjjs, waarvoor door den pro
ducent moet worden geleverd aan den
tnsacheuhandel, den kleinhandel en den
verbruiker
b. dat onder den tusscheshandelprgs is
te verstaan de prgs, waarvoor door don
grossier moet worden geleverd aan den
kleinhandel en den verbruiker;
c. dat de groothandel- en tusscheuhandol-
prjjzen zgn te verstaan franco station van
afzending;
d. dat de prjjzen onder geen voorwaarde
mogen worden verhoogd, noch voor ver
pakking, noch voor thuisbezorgen, nooh
voor vracht, nog voor eenige andere voor
den verkooper te verrichten werkzaamheid,
kunnende intusschen levering in verpakking
en thuisbezorging slaohts worden verlangd,
voor zoover die gebrikelgk was
e. dat de maximnm-kleinhandelprgs geldt
voor elke aflevering, al dan niet contant,
eohter met dien verstande, dat bg levering
op crediet een toeslag mag worden be
rekend van ten hoogste 7s ®/o pet maand,
indien het crediet wordt verleend op uit
drukkelijk verzoek van den kooper;
dat het niet geoorloofd is aan den
verkoop eenige bijzondere voorwaarde te
verbinden, met name niet die van het bjj-
koopen van eenig ander artikel.
ZiiBiUBi, den 22 Jnni 1918.
De Bnrgemeester voornoemd,
A. J. F. FOKKER VAN CRAYESTEYN
VAN RENGKRSKERKI.
De BURGEMEESTER van Zïebikzbe;
Brengt ter kennis van belanghebbenden
de navolgende beschikking va» den Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel van 19
Juui 1918, no. 23782.
De Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel,
Gezien artikel 8 der Distributiewet 1916
en artikel 1 van de wet van 3 Juni 1918,
(Staatsblad no. 326);
Heeft goedgevonden te bepalen:
1*. De aflevering en het vervoer is ver
boden van alle pzodnoten, welke, geen seep
bevattende, als wasch- of als reinigingp-
middel in den handel worden gebracht of
aangeboden
2®. Het bepaalde sub 1 is niet van toe
passing:
a. op chemicaliën, die in onvermeugden
toestand worden afgeleverd en die voor
wasch- of roicigiugadoeleinden geschikt zjjn,
voor zoover geen audere bepalingen de
aflevering of bet vervoer van deze producten
verbieden
op de producten, sub 1 omschreven,
die in den haudel worden gebracht door
fabrikanten, die al» zoodanig zgn inge*chre-
vou bij het Rgkszeepbureau, mits "de pro
ducten verpakt zullen zgn en de verpakking
en/of de producten gemerkt zullen zgn over
eenkomstig de aauwjjzingop, door het Bjjks-
zeepbareau te geven;
3®. Hot verzoek tot' inschrijving wordt
schriftelijk gericht tot het Rgkszeepbureau
(Parkstraat 4a, 's-Gravonhage), onder bg voe
ging van en nauwkeurige opgaaf van per-
ceelsn ea van peroeelsgedeeiten, waar de
fabrikago plaats vindt, zoomede van de op
slagplaatsen en bergplaatsen d9r fabriek
voor de grondstoffen en het afgewerkte
product;
Door de indiening van een verzoek tot
inschrijving verplicht zich de fabrikant, zich
te gedragen naar de voorwaarden, zooala
deze door het Kgkezeepbureau zullen worden
vastgesteld;
5®. De inschrgving sub 3 bedoeld, kan
door het Bgkszeepbureau worden doorge
haald:
a. indien de fabrikant de voorwaarden
overtreedt, door het Rgkszeepbureau gatteld,
behoudens beroep op den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel;
b. indien de fabrikant hiertoe een verzoek
rioht tot het Rgkszeepbureau.
6®. Deze beschikking treedt in werking op
I Juli 1918.
Zibbixzee, den 25 Jnni 2918.
De Burgemeester voornoemd,
A. J. F. FOKKER VAN CRAYESTEYN
VAN RENGERSEERKE.
De kiezers zijn tegen aanstaanden
Vrijdag opgeroepen om de twee open
gevallen plaatsen in den gemeenteraad,
ontstaan door het bedanken van deheeren
Gelderman en Van Os, weer aan te
vullen.
Aan candidaten er voor ontbreekt het
zeker niet.
Uit een zestal kunnen wij kiezen.
Wie echter zullen wij kiezen.
Voor ons kan met het oog op de vrij
zinnige' beginselen, waarvan wij uitgaan,
slechts sprake wezen van de twee can
didaten, de heeren L. D. C. Lomars en
G. J. Lunenberg.
Zoodat een bespreking van de vier
overblijvende candidaten gevoegelijk kan
achterwege blijven.
Wat nu genoemde candidaten betreft,
zij hiervan kortelijk 't volgende gezegd.
De beer Lomars, gecandideerd dooi
de Liberale Kiesvereeniging, is een veel
zijdig ontwikkeld man, die getoond beeft
voor algemeene belangen zijn tijd en
capaciteiten beschikbaar te willen stellen.
Roept men voor bet een of ander doel
einde zijn medewerking inde beer
Lomars staat altijd klaar, haar belange
loos te verleenen.
Om slechts een paar voorbeelden te
te noemen.
Toen de Afdeeling Zierikzee van den
Bond voor Staatspensionneering een pro-
paganda-avond in de Concertzaal wilde
organiseeren, en bet bestuur ervan voor
bet muzikale gedeelte zijn hulp dringend
van noode bad, was hij, toen die werd
ingeroepen, zoo welwillend die aanstonds
gaarne en gratis te verleenen.
Diezelfde aangename ervaring deed
ook bet muziekgezelschap „Kunst en
Eer" op.
Duidelijk blijkt hieruit, dat de beer
Lomars iemand is, op wien men, als
men bij hem aanklopt, nooit te vergeefs
seen beroep doet.
Nu zulke menscben hebben wij bier
in Zierikzee juist noodig.
Zulke mannen, die onbaatzuchtig al
bun tijd, al bun krachten, waarover zij
te beschikken hebben, ten behoeve van
de gemeenschap willen geven, zijn in
den Raad op bun plaats.
Voeg daarbij nog, dat bij iemand
is, die onze beginselen met hart en
ziel is toegedaandan zeggen wij
zeker niet te veel, dat, zoo hij gekozen
wordt, bij in den Raad zal toonen de
man te wezen, aan wien men de bevor
dering der gemeentebelangen veilig kan
toevertrouwen.
Wat den beer G. J. Lunenberg aan
gaat, die door de Vrijzinnig Democrat.
Kiesvereeniging gecandideerd is, over
dezen candidaat behoeven wij niet uit
te weiden.
Want wie in Zierikzee kent den h6er
Lunenberg niet.
Geboren Zierikzeeënaar is hij volkomen
op de hoogte van de Zierikzeesche toe
standen, en weet dus, wat gedaan moet
worden om Zierikzee tot bloei te brengen.
Op grond van het bovenstaande kunnen
wij de kiezers aanbevelen aanstaanden
Vrijdag hun stem uit te brengen op de
twee vrijzinnige candidaten de heeren:
Dit ziet er zoo uit als men het ontvangt.
CANDIDATEN:
(in nlphabotiBcho volgorde)
Aanwij
zing der
keuze.
NAMEN.
DF.N BOER
CATSaOEK.
LOM&RS.
LUNENBERG.
QUANT.
VERSTEEG.
voob-
let-
teb3.
L. D.
C.
G. J.
W.
Wanneer ge bet in de stembus steekt
laat het er dan zóó uitzien:
CANDIDATEN:
(in alpliabetische volgorde)
NAMEN.
DEN BOSR
CATSHOEK.
Xt> MARS.
LUNENBERG.
QUANT.
voob-
lbt-
tebs.
LD
C.
G. J.
W.
(Wij' wekken de kiezers op, die de
beginselen der Liberale Unie onder
schrijven om' bij de stemming ter
verkiezing va.n leden der Tweede
Kamer, op a.s. Woensdag, den 3den
Juli, bun stem uit te brengen op
lid der Tweede Kamer, en Hoofdbe
stuurder van den Bond voor, Staats
pensionneering. i
NIEUWSTIJDINGEN.
AMERIKA
In de nabijheid van Hammond
(Indiana) heeft een ontzettende trein
botsing plaats gehad. Vier waggons
"werden vernield. 59 menschen wer
den gedood en 115; gekwetst.
FRANKRIJK
Het Journal du Peuple bespreekt ander
maal den moord op Jaurès, en schrijft:
„Gedurende vier jaren lieten we om der
wille der eenheid de zaak steeds rusten,
doch boe langer boe meer blijkt, dat
de moordenaar van Jaurès een werktuig
was van dè kliek der Action franyaise,
die van uit de Rue de Rome tot zijn
dood is aangezet".
NEDERLAND
AMSTERDAM. Alhier ontstond in de
St.-Antboniesbreestraat een vechtpartij
tusscben eenige leden der familie Fles.
Daarbij werd een broeder en een zuster
dezer familie door messteken gewond.
Na in een der gasthuizen verbonden te
zijn, konden zij huiswaarts gaan. Als
vermoedelijke dader werd een andere
broeder gearresteerd en naar bet bureau
gebracht. Hij ontkende de mishande
ling te hebben gepleegd. Het mes,
waarmede de steken waren toegebracht,
werd niet gevonden. Men herinnert zich,
dat verleden jaar zich in dezelfde familie
een geval van mishandeling met doode-
lijken afloop beeft voorgedaan.
Oorlogsleed.
WEESP. Een jeugdige Belg alhier,
ontving, terwijl bij in een melksalon
vertoefde, bericht van bet sneuvelen van
zijn broeder, den 3en, in den oorlog. Van
deze tijding schrok bij zoo hevig, dat
bij plotseling krankzinnig werd. Met
veel moeite beeft men hem per rijtuig
naar Amsterdam vervoerd.
TIEL. De politie alhier beeft proces
verbaal opgemaakt tegen een inwoner
dier gemeente, die een bond heeft ge
slacht en het vleescb daarvan als
schapenvleescb tegen f 1,75 het pond
aan de man bracht.
Uit Stad en Provincie.
Landdag van dan Vrijzinnig
Democratlachen Bond.
ZIERIKZEE. Wegens het ongunstige
weer werd bovengenoemde Landdag niet
op 't plein, maar in- de zaal van 't Hotel
„Juliana" gehouden. ISlIil
De beer A. Geluk, voorzitter der Afd.
Zierikzee van den Vrijz. Democr. Bond,
opende de schaars bezochte vergadering,
met een welkomstgroet aan de spreekster
en de twee sprekers van - den avond,
waarop bij het woord gaf aan mevrouw
Bergsma, die zou spreken over de vrouw
in de politiek. Na een definitie van
politiek gegeven te hebben, zeide spreek
ster, jdat de samenstelling der Staten-
Generaal de richting der wetten bepaalt.
Spreekster schetste, boe de politieke
toestand was vóór de Franscbe revolutie,
toen adel en geestelijkheid regeerden, en
't volk slechts de belasting te betalen bad.
Dit veranderde door die revolutie, die
ook aan bet gildewezen een einde maakte.
De uitvinding van de stoomkracht, de
toepassing er van bracht een niet minder
groote omwenteling teweeg in het leven
der arbeiders. Voor de bediening der
stoommachines werden in fabrieken en
werkplaatsen kinderen vaak van 514
jaar misbruikt. Aan dit misbruik maakte
Robert Owen een einde. De eerste sociale
wet op den kinderarbeid kwam tot stand.
De arbeiders, die bemerkten, dat langs
wettigen weg hun toestand te verbeteren
viel, riepen vakvereenigingen in 't leven
om invloed op de wetgeving te be
komen. De toestand der arbeiders werd
beter, maar die der vrouwen niet.
Spreekster toonde aan, dat bet gemis
van politieke rechten daarvan de oor
zaak was en dat 't bezit ervan voor de
vrouwen niet alleen voor baar, maar ook
voor de gemeenschap van bet grootste
belang is. Niet het minst kwam dit uit
bij de maatregelen van Minister Pos-
thuma, waardoor de huishouding in de
war werd gestuurd, 't Is niet meer dan
billijk dat ook de vrouw, waar zoovele
zaken baar betreflende door den Staat
geregeld werden, invloed op, en aandeel
aan de wetgeving bekomt. Daarom
vragen de vrouwen bet kiesrecht. Spreek
ster wekt de mannen op zich bij de
Vrijzinnig-Democraten aan te sluiten,
daar deze partij bet eerst de gelijkstelling
van man en vrouw heeft verkondigd.
Na deze spreekster kwam bet woord
aan den beer KI. de Vries, die uitging
van het standpunt, dat bet vermogen
van den Staat niet ligt in de boeveel
heid baar geld, maar in de hersenen en
lichaamskracht van bet volk. En nu
ontvangen in Nederland 39000 kinderen
tusscben 7 en 13 jaar niet bet minste
onderwijs, ondanks bet feit, dat er de
wet op den leerplicht bestaat. Deze wet
werkt niet volledig. Schippers- en
kramerskinderen zijn van bet onderlijs
verstoken. Men gaat in Nederland ter
school van 612 jaar. Nu ontvangen
800,000 kinderen, dat is 80 pCt. van bet
13e jaar af niet bet minste onderwijs.
En met bet 12e jaar begint het kind
Sas goed te leeren. Spreker toonde aan,
at de wijze, waarop bet onderwijs ten
onzent geregeld is, nog vele fouten aan
kleven. Van de 1100 gemeenten is
slechts in 108 gemeenten een schoolarts.
In de laatste 50 jaren is wel gestreden
om de school, maar niet voor de school.
De strijd tusscben openbaar en bizonder
onderwijs beeft élke poging tot ver
betering gefnuikt. Nu is bij de jongste
Grondwetsherziening tusschen bizon der
en openbaar onderwijs de financieele
gelijkstelling tot stand gekomen, wat
spreker toejuicht, omdat daardoor aan
dien onzaligen schoolstrijd een einde is
gemaakt. Jhr. De Muralt, die gestemd
beeft voor de wijziging van art. 192,
heeft gezegd dat de openbare school daar
mede fiasco heeft geleden. Hij behoeft,
gelijk spreker aantoont, zich niet onge
rust te maken. Het bizonder onderwijs
beeft, zich groot doen schijnen, door
anderen klein te maken. Het was aan
de orde van den dag, dat de openbare
school belasterd werd. Een aantal staaltjes
daarvan werden door spr. medegedeeld.
Het grondbeginsel der openbare school
is de eerbiediging van ieders godsdien
stige overtuiging. Wie daarop inbreuk
maakte, werd uit de school geweerd.
Het is voorgekomen, dat een onder?
wjjzer die wegens overtreding van dit
beginsel ontslagen werd, later onder
wijzer werd aan een bizondere school,
en nog later onder het ministerie van
Dr. Kuyper tot burgemeester werd
benoemd. Ook werd d$ openbare school
beticht de kinderen tot bet socialisme
op te leiden, hetgeen door spreker ont
zenuwd werd. Spreker deelt de vrees
niet van Jhr. de Muralt en Otto, dat
de openbare school door de gelijkstel
ling zal schade lijden.
Deugdelijke waarborgen van goed onder
wijs zullen ook de bizondere scholen
moeten geven. Wij zullen den leerplicht
moeten verbeteren. Goed verzorgde
geestelijke en lichamelijke opvoeding
der kinderen moet ons streven wezen.
Als derde spreker trad op de beer
Snijders. Nadat hij eenige minuten aan
bet woord was, overstroomde een golf
van menscben de ruimte van de grooten-
deels ledige zaal, zoodat zij in een om
mezien gevulij was. Spreker moesteven
ophouden, totdat allen hadden plaats
genomen, waarop bij zijn rede vervolgde.
In zijn hoedanigheid van voorzitter van
den Vrijzinnig-Democratiscben kieskring
dankt bij mevr. Bergsma en den beer
KI. de Vries, voor de duidelijke uiteen
zetting der vrijz.-dem. beginselen. Hij
zal spreken over de vrijz. demokraten
en de verkiezingen. De vrijzinnig-demo-
kraten treden nu bij deze verkiezing
onder eigen banier' op, een gevolg van
de omstandigheid, dat door Evenredige
vertegenwoordiging de concentratie geen
reden en recht van bestaan meer beeft,
wat door spreker uitvoerig wordt toe
gelicht. Elke partij staat nu op zichzelf.
De tijd is voorbij, dat de stemmen der
minderboid van nul en geenerlei waarde
zijn. Elke stem komt nu tot baar
waarde. In de plaats van de vroegere
districten zijn kieskringen gekomen. Het
gelaeele land is feitelijk één kiesdistrict.
Hierop licht spreker bet programma
der Vrijzinnig-Democraten uitvoerig toe. -
Op den voorgrond stelt bij, dat de vrijz.
demokraten als partij zich nooit tegen de
staatspensionneering bad uitgesproken.
Aan de Liberale Unie verwijt spreker,
dat zij geen vasten basis voor baar begin
selen beeft. Uit vele stemmingen in de
Tweede Kamer is dit gebleken. Met een
opwekking op de lijst No. 16 te stem
men, besluit spreker zijn rede.
Aan bet debat namen deel, de heeren
Ringelstein, die de vraag stelde of de
Openbare School door de flinancieele
gelijkstelling niet schade zal lijden; en
de beer Hage, die wensebte te verne
men of de beschuldiging, dat de'Vrij
zinnig-Democraten, de satelliet zijn van
de S. D. A. P., al of niet juist is.
De beer KL de Vrie3 toonde in zijn
repliek aan, dat bij de overtuiging bad,
dat de openbare school in geen enkel
opzicht door de financieele gelijkstelling
zou schade lijden. Hij heeft vertrouwen
in de kracht van bet beginsel van
't openbaar onderwijs.
De beer Snijders beantwoordend den
beer Verhagemerkte opdat bet
roode spook weer een groote rol speelt.
Zelfs bij Treub, die op zijn zegetocht
door bet land, terwijl bij optrekt voor
den Economiscben Bond, gezegd beeft,
met de sociaal democraten niet li eer.
Ministerie samen te willen werken. Spr.
toont aan, dat de Vrijzinnig Democraten
niet de satelieten van de S. D. A. P.
zijn.
De beer A. Geluk bedankt de spreek
ster en^ beid9 sprekers in hartelijke
bewoordingen, voor bet door ben ver
richt propagandewerk. Hij hoopt, dat
bet goede vruchten moge afwerpen, en
spoort de kiezers aan om bij de aan
staande Btemming voor de Tweede
Kamer hun stemmen uit te brengen op
één der candidaten van lijst 16. Voorts
bedankte bij ben, die gedurende de
pauzes ons vergast bebbon op piano
muziek.
Wij behoeven niet te zeggen, dat
spreekster en sprekers levendig werden
toegejuicht.
In de Gezondheidscommissies in
Zeeland zijn tot leden herbenoemd:
in de commissie te- Middelburg de
heer G. K. A. Nonhebei aldaar; te
Vlissingen dr. G. A. Duijvis 'aldaar; te
Veere mr. J. Loeft' te Koudekerke;
te Goes de lieer D. Mulder te Ove-
zande; te Kruiningen de heer W>. N',
Moree te Rilland-Bath; te Zierikzee
de heeren A. van der Weijde te Elle-
meet en B. Gil jam te Ouwerkerk;
te Tholen de 'heer J. A. de Graaff te
Scherpenisse; te Oostburg de lieer,
J. A. v. Baal aldaar; te Hulst de heer
P. M. Fruij'tier aldaar; te Teraeuzen
de beer J. iWisse te Z aamslag.
Door den Commissaris der Ko
ningin is benoemd tot zetter voor
's Rijks directe belastingen te Oud-
Vossemeer, de beer M. C. Sonke, in
plaats van den heer C. 'Wi. Snijder,
die als burgemeester thans ambts
halve lid en voorzitter is.
DREISCHOR. Onder leiding van
den 'beer De Jong uit Zierikzee, hield
bier Maandagavond de heer H.
Snijders uit Middelburg, voor onge
veer 50 aanwezigen, een propaganda-
avond voor de Vrijz. Dem'. Partij'.
Allereerst sprak de heer J. (Welle-
