Z.zeesche Nieuwsbode Rede van Jhr. De Muralt aanst. Schoolstrijd. TWEEDE BLAD behoorende bij de van VRIJDAG 7 JUNI 1918, no. 10168. NIEUWSTIJDINGEN. NEDERLAND AMSTERDAM. Alhier js ingebroken in het bijkantoor van de Maasbode aan den N.Z. Voorburgwal. De dieven iiebben de brandkast geforceerd waarin zij echter geen geld vonden. Vervolgens hebben zij zich toegang verschaft tot de achter dit kantoor gelegen magazijnen van gouden en zilveren werken en juweelen van Leo van Gelder, waar zij naar ruwe schat ting voor een waarde van f 15.000 a f 20.000 hebben gestolen. Vermist worden 100 gouden vestkettingen, 35 gouden armbanden, 60 juweelen bro ches, 60 paar juweelen oorknoppen, 25 juweelen colliers, w. o. een strikje, S0 juweelen dasspelden en 4 juweelen kruisjes. Uit Stad en Provincie. ZIERIKZEE. Naar wij vernemen, is de vaart van hier op Rotterdam, onder houden door de stoombootdienst van de firma J. A. van der Schuyt, gecombi neerd met de Rotterd. Tramwegmaat schappij. De toestand als op heden blijft estaan, alleen zal waarschijnlijk het rief een wijziging ondergaan. ST.-FILIPSLAND. In de plaatselijke Commissie tot hulp bij de inventari satie van den te velde staanden oogst, zijn benoemd als leden G. Doeleman, L. J. van Nieuwenhuijzen en J. A. Stole en als secretaris A. A. Stols. Op verzoek van den burgemeester, die ambtshalve voorzitter is, zijn nog als leden toegevoegd P. J. de Ruijter, A. WisBe en Jac. Aarnoudse, welke heeren fungeerden bij het vaststellen van het zaaiplan. De Cultuurcommissie voor Zeeland heeft aan den burgemeester een waar- deerend schrijven gericht. Er blijkt uit, dat alhier slechts 3 kleine gevallen van overtreding van de teeltregeling 1918 zijn geconstateerd. St.-Filipsland maakt in deze een zeer gunstige uitzondering. Voor de nauwgezetheid, waarmede de aanvragen zijn behandeld, wordt der plaatselijke commissie, waarvan de bur gemeester voorzitter is, dan ook dank gebracht. Toen dezer dagen bij den land bouwer A. V. in deze gemeente een hengst een bezoek bracht, kreeg de ge leider zulk een trap tegen het hoofd, dat hij ernstig gewond, onmiddellijk verbonden moest worden. Wonder boven wonder, dat de man niet op de plaats dood bleef. Rechtzaken ZIERIKZEE, 4 Juni. Doordearron- dissements-rechtbank zijn lieden ver oordeeld: A. van der K., 75 j., werk man, wonende te Zierikzee, lot f 1 b., subs. 2 d'. h., wegens strooperij, ge pleegd met behulp van wagens. Eisch f5; C. H,, 55 j., visscher, wonende te Zierikzee, in hooger beroep, bij verstek, tot f 10 b„ subs. 14 d. h., wegens strooperij. Eisch, dat de recht bank zich onbevoegd zal verklaren en terugwijzing der zaak naar den kan tonrechter. Overtreding Distributie wet 1916: M. P., 32 jaar, landbouwer, wonende te Bruinisse, in hooger. beroep, tot f 25 b., subs. 1 m'. h., wegens overtreding van een verbod van verbouwing door den Min. van L., N. en H. betreffende van bij algemeenen maatregel van be heer aangewezen gewassen. Eisch be vestiging vonnis kantonrechter, hou dende veroordeeling tot f 500 b.P. M. M., 50 j., landbouwer, wonende te St.-Maartensdijk, tot f 25 b., subs. 1 maand hechtenis, wegens opzettelijk een maatregel door den Min. van L., N. en H. genomen in het belang der distributie van goederen, verijdelen. Eisch f50; A. F., 58 j., landbouwer, wonende te St.-Maartensdijk, bij ver stek, tot f 25 b., siibs. een m. h., we gens gelijk misdrijf. Eisch f25; J. A. van de V., 42 j., landbouwer, wo nende te St.-Maartensdijk, tot f25 b. subs, een maand h., wegens gelijk misdrijf. Eisch f25; D. van G., 34 j., landbouwer, wonende te St.-Maartens dijk, bij: verstek, tot f 25 b., subs. 1 m. h., wegens gelijk misdrijf. Eisch f25; J. R., 42 j., landbouwer, wonende te Oud-Vosmeer, tot f 25 (b„ suba(. 1 to. [h., wegens gelijk misdr.; eisch f25; E. B., 41 j., landbouwer, wonende te Renesse, tot f20 b., subs. 1 m. h., wegens ge lijk misdrijf. Eisch f20; jM. v. d. H., 63 j., landbouwer, wonende teNoord- welle; tot f10 b., subs. 14 d. h., we gens gelijk misdrijf. Eisch f25; L. D., 53 j., veldarbeider, wonende te Re- nesse, tot f10 b., subs. 14 d. h., wegens gelijk misdrijf. Eisch JML0; J. M. B., 43 j., kleinlandbouwer* wonende te Ellemeet, tot 1' 10 b., s'ubs. 14 d. h., wegens gelijk misdrijf. 'Eisch i'25; Wi. M., 56 j., molenaar, wonende le St.- Philipsland, bij verstek, tot f20 b., 'subs. 1 m. h., wegens eenige verplich ting, voorgeschreven bij een distribu tiegeding, als bedoeld in art. 8, eerste lid. der Dislribiiliewet 1916, opzette lijk niet nakomen. Eisch 120; R. M., 33 j., metselaar, wonende Le Bergen (N.-IL), bij verstek, in hooger beroep, tot twee geldb. ieder van f 10, subs. 10 d. h. voor iedere b., met verbeurdver klaring van net niet in beslag geno men geweer en bevel tol uitlevering /daarvan of betaling der geschatte waarde len bedrage van 1' 20, bij niet betaling 'te vervangen door pen '|h. iv. 20 d., wegens jachtovertreding. Eisch 2 b. van f 10; P. J. A. V., 18 j., zonder beroep, wonende te Yerselce, tot 1' 10 b., subs. 14 d. h., met verbeurdverkla ring van 3 ILL. aardappelen, wegens het in tijd van oorlogsgevaar in een visschersvaarluig inladen van goede ren, waarvan de uitvoer verboden is, terwijl die goederen niet noodig zijn voor uitsluitend gebruik aan boord. Eisch f 25. Vrijgesproken: P. G., 36 j., land bouwer, wonende le Ellemeet. Eisch f 25; A. van der K., 61 j., landbouwer, wonende te Noordwelle, eisch f5, be klaagd geweest van overtreding der Distributiewet. Het gerechtshof te 's-Gravenhage veroordeelde J. C. D. de II. te Tholen, wegens diefstal van kippengaas, tot 3 maanden voorw. gevangenisstraf. De rechtbank te Zierikzee had 3 toaanden gevangenisstraf opgelegd. over den v Vervolg. Na de pauze kwam aan het woord de heer H. J. jvan Kleef, die het pnder- werp had gekozen „de politiek der Liberale Unie". Na een korte inlei ding stelde spreker in het licht, dat deze stembusstrijd zonder concentra tie van linksv en zonder coalitie van rechts werd ingegaan, een gevolg van de invoering van evenredige vertegen woordiging, waardoor elke partij tot liaar recht komt en zoo weinig moge lijk stemmen verloren gaan. Door het afgezonderd optrekken der partijen van links komt echter het vrijzinnig beginsel in de knel, want de vrij-li he ralen en vrijzinnig-demokraten, die (vroeger onze bondgenooten waren, komen nu met ons in debat, waarhij de mannen van rechts in hun vuistje 'lachen. Bij de vroegere coalitie is hel evenzoo gescnapen. Duniaer v. Twist zegt, dat de Christelijk-Hislorischen zich niet ontzien te vloeken, en uit den Bijbel nemen, wat zij willen over nemen. Eenerzij ds wordt van de Unie-Liberalen beweerd, dat zij niet demokratisch genoeg zijn, dat zij niet behoorlijk rekening houden met de belangen der arbeiders, anderzijds dat velen van hen te demokratisch zijn. Deze beweringen gaat spreker schouderophalend voorbij. Wij staan tegenover de sociaal-deniokraten. Deze meenen, dat er slechts één klasse, eene stand is, en dit is de arbeiders klasse, de arbeidersstand, waarvoor gestreden moet worden. Zij verliezen echter ,uit het oog, (dat er ook een mid denstand, een ambtenaarsstand is, en d,at er tal van menschen zijn, die in moeilijkebenarde omstandigheden leven, zonder tot de arbeiders te be- hooren. Spr. gaat na, wat de liberalen tot stand gebracht hebben, toen zij aan het bewind waren. Van 1897— 1901 hadden wij! het Kabinet Goeman Borgesius, hetwelk genoemd wordt het kabinet van sociale rechtvaardigheid. Het heeft zich dien welverdienden eeretitel door, zijn sociale wetten ver worven. De ongevallenwet, de wo ningwet, de leerplichtwet, de wet op den persoonlijken dienstplicht, al deze wetten zijn onder net ministerie Goe- man-Borgêsius tot stand gekomen. Welke arbeider, zou die wetten van Goeman-Borgesius willen missen Schaper zeide, toen Heemskerk aan het einde van zijn bewind was, wij schamen ons, als wij zien, hoe weinig door uw Ministerie in zes jaren tijds is tot stand gebracht. Spreker erkent, dat de uitvoering der wetten van Goe man Borgesius, b.v. de leerplichtwet, veel te wenschen overliet, maar dit lag niet aan de wetten. De partijen, die in 1901 tegenover Goeman Borge sius hadden gestaan, zijn in 1911 toet een ontwerp gekomen tot uitbreiding van de leerplichtwet tot den veertien jarigen leeftijd. Zij vragen geen in trekking maar uitbreiding van de leerplichtwet. Dit is een hulde voor het werk van Goeman Borgesius. In 'n Standaardartikel prees Kuyper de zegenrijke gevolgen, die de leerplicht wet voor de arbeidende bevolking heeft geh,ad. 'B Is drie. .weken geleden, dat dr. Kuyper op die wijze lof heeft toegezwaaid aan het werk van Goe man-Borgesius. Wat de Vrijzinnig-Demokratën be treft, die nu op onze verkiezingsver gaderingen met ons in debat komen, zij hebben een. lijstje bij zich van 16 stemmingen in de Tweede Kamer, waarbij de Unie-liberalen verdeeld zijn geweest. Spreker zegt, wanneer men zich soms bij het debat van dat lijstje 'Zou willen bedienen, dat hij een lijstje van 27 stemmingen hij zich heeft, waaruit blijkt, hoe verdeeld de Vrijz.-Demolvraten zijn geweest. Het is een treurige politiek, dat wij door dergelijke kleine middelen worden bc- 'slreden. Spreker toont aan, dat ten opzichte van hel vrouwenkiesrecht, en 'l staatspensioen de Liberale Unie niet verdeeld is. Zij is wei verdeeld omtrent de uilvoering van de groote politieke- vraagstukken, slaat echter teil opzichte van de groote lijnen van de politiek vast aaneengesloten. Door den vorigen spreker is de vaan van den schoolstrijd ontplooid, omdat opnieuw de openbare school in gevaar is. Ook zal tegen de rechter zijde in zake vrouwenkiesrecht en staatspensioen front moeten gemaakt worden. Het staatssocialisme zal eerst aan de orde komen, als de stem bus gesloten en de vrede geteekend is. Er zijn daarbij twee stroomin gen. Eenerzijds zijdie het stelsel van het staatssocialisme willen uil breiden, zoodat de staat alle mogelijke producten en productiemiddelen aan zich zal trekken, anderzijds zij, die meenen, dat het stelsel hetwelk zijn intrede in deze abnormale tijdsom standigheden gedaan heeft, geleidelijk zal moeien afgeschaft worden. Dit (denkbeeld staat de Lib. Unie voor. Onder 't Staatssocialisme leven wij niet -vrij. Wij kunnen niet doen, wat wij willen. Wij hebben het distributiestel sel, 'n instituut van 't staatssocialisme met het oog op de abnormale om standigheden, waaronder wij; leven, aanvaard. Is de oorlog voorbij en de vrede gesloten, dan moet dat stelsel worden uitgeschakeld. Aan den lijve hebben wij ondervonden, wat 't staats socialisme is. Met het oog hierop bul len wij tegenover ons hebben de (man nen van de S. D. A. P. Deze partij huldigt het stelsel, al ikeurt zij den uit was niet goed. Zij wil, dat de staat baas wordt over de productiemidde len. Spr. schelst daarvan de nadeelen. Het particulier initiatief, de onderne mingsgeest zullen daarbij ten nadeele van de economische toestanden ten gronde gaan. Wij zullen wat het vrouwenkies recht en het kostelooze staatspensioen betreft tegenover ons vinden de rech terzijde. Spr. toont aan, dat 't actieve kiesrecht 'aan de vrouw moet worden toegekend. Zij moe't naas't den man naar de stembus opgaan. Troelstra heeft geantwoord, toen men hem ver weet, dal hij het actieve kiesrecht voor de vrouw niet in de Grondwet (heeft vastgelegd, dat hij jde Grondwets herziening niet in gevaar heeft willen brengen. Had Cort Van der Linden het actieve kiesrecht voor de vrouw in de Grondwet opgenomen, dan zou de Eerste Kamer, die beslist rechtsch is, de Grondwetsherziening verwor pen hebben. In binnen- en buiten land is de waarde van de vrouw op ,economisch en ander gebied duidelijk gebleken. Zij is de gelijkwaardige van den mau. De Liberale Unie is van oordeel, dat men haar zoo spoe dig mogelijk 't stemrecht moet geven. Heeft zij dat recht, dan ^al zij slechts hen afvaardigen, die tegen den oorlog zijn, en die aan de diplomalen zul- iLeii toeroepen: geen wereldoorlog, zooals die sedert 1914 gewoed heeft. Vervolgens besprak spreker het kosteloos staatspensioen. Talmameen- jdedat de ouden van dagen gebaat zouden zijn bij de wet op de Ouder- doms- en Invaliditeitsverzekering. Het werk van Talma is niet uitgevoerd, omdat in 1913 de strijd liep over de vraag of er verplichte verzekering of kosteloos staatspensioen zal wezen. De .rechterzijde is tegen het premievrije staatspensioen. Wij willen het staats pensioen toekennen op 65-jarigen leef tijd. De rechterzijde in en buiten de Kamer maakt den menschen jwijs, dat, als zij staatspensioen ontvangen, zij bedeeld worden. Zij wil hierdoor het staatspensioen in diskrediet brengen, daarop een minderwaardig stempel drukken en zoodoende de Christelijke arbeiders daartegen opzetten. Maar deze hebben geen bezwaren om we kelijks naar het postkantoor te igaan, teneinde daar het (staatspensioen in ontvangst te nemen, waarop zij dank zij het amendement Duys op partikel 369, thans recht hebben. Spr. stelt in het licht het vernederende van de bedeeling bij liet Burgerl. Armbe stuur. En wie dragen tot die bedeeling bij? Niet allen, maar slechts enkelen, liiet steeds zij, die volop hebben. Toi liet premievrij staatspensioen dragen allerf* door 't opbrengen der belasting bij. Tegen het staatspensioen zijn niet de Christelijke arbeiders, maar wel hun geestelijke leiders. En tegen die leiders moeben wij ten strijde trekken. Aan het slot van zijn rede brengt /spreker in warme bewoordingen hulde aan onzen afgevaardigde, mr. R. J. II. Palijn. Nu deze echter zijn mandaat niet meer hernieuwd wenschte te zien, ,wekt spreker de kiezers op hun stem men in de allereerste plaats uit le brengen op jhr. R. de Muralt, die zich ten opzichte èn van het koste looze staatspensioen èn van 't open baai* onderwijs zeer verdienstelijk heeft gemaakt. Bovendien heeft hij door het systeem De Muralt zich niet alleen in Nederland, maai* ook buiten de grenzen van ons vaderland een /groolen naam verworven. Door de jtoepassing van dit systeem is het Luctor et Emergo voor de Zeeuwen thans gemakkelijker gemaakt. (Le vendige toejuichingen). Van de gelegenheid tot debat wenschte de heer A. Geluk wegens het late avonduur (het was kwart over elven) geen gebruik le maken. De voorzitter bedankte beide spre kers voor hun krachtige, gloedvolle redevoeringen. Engelsche vliegtuigen. Van Vlieland wordt gemeld: Dinsdagnamiddag geraakten eenige vliegtuigen benoorden Vlieland in ge vecht. Een Engelsch watervliegtuig werd zoodanig getroffen, dat 't moest dalen, waarna het zich door :t water bewoog tot het op het Noorderstrand belandde. De bemanning, bestaande uit 5 personen, werd onder militaire bewaking gesteld. Van Terschelling wordt gemeld: Dinsdag tegen den avond had hier voor de kust een gevecht plaats tus- schen zeven Duitsche en vijf Engel sche watervliegtuigen. Een Duitsch viel te water en raakte in brand. Een Engelsch vliegtuig daalde in Storte- melk en landde te Vlieland. Verder is nog een Engelsch vliegtuig, dat reeds 2 uur vóór den strijd wegens averij in zee was neergedaald, bij het strand in brand gestoken door de beman ning, die bestond uit drie officieren en twee minderen en die daarna te water sprongen en 'het strand oplie pen, waar zij direct geïnterneerd werden. De economische onderhandelingen met Duitsohland. De Duitsche gedelegeerden, die met de Nederlaudsche onderhandelings commissie besprekingen voeren over de vernieuwing van de oeconomische overeenkomsten, zijn, naar 't lidbl. meldt, naar Berlijn vertrokken om overleg te plegen met de Duitsche regeering. Zuivere, voordeelige zeep. Ei* wordt „Globe','-zeep in den han del gebracht met de vermelding er 'bij, dat zij de zuiverste en voordee- ligsle zeep is. Het Mdl'. t. d. Verual- schingen wil alleen maar even waar schuwen, dat deze harde witte zecp- soort bij een velzuurgehalte van 'slechts 10 pCt, een watergehalle heeft van meer dan 76 pCL, dus 35 pCt. meer dan in deugdelijke harde zeep ^behoort voor te komen. De zuiverheid zal dan ook wel alleen op liet water slaan, het voordeel alleen op den fa- jbrikant, maar het argelooze publiek zij' gewaarschuwd. Wegens werkeloosheid weer dienst genomen. Volgens De Tijd moet het aantal 'militairen, die uit klein verlof vrij willig naar den Iroep is terugge keerd bij de verschillende korpsen, reeds ongeveer 16.000 man bedragen. De groote werkloosheid en bij velen zelfs de groote moeilijkheid om be hoorlijk aan woning, voeding en klee ding te komen, zijn zoovele oorzaken, dat men de kazerne prefereert boven het eigen thuis. Slachtverbod. Er is slachtverbod. Dus komt er geen draad vleesch op tafel. Maar zóó is het niet. Er zijn onna speurlijke wegen en met" de controle schijnt het niet altijd te scherp toe te gaan. De heer G. Posthumus Mey- jes le ZandVoort schrijft in de N. Rt. Crt.Het is een publiek geheim'dat er in tal van huisgezinnen dag in dag uit gesmokkeld ruudvleesch op tafel komt. Nog dezer dagen .was ik bij' iemand op bezoek, toen de slager kwam „hooren", zooals hij zulks voor heen placht le doen. Op mijn vraag: „Kunt u, net als vroeger, vleesch be- istellen?" .antwoordde mij de vrouw des huizes: „zeker, hij komt eiken "dag en ik kan krijgen wat ik hebben wil, als ik maar de hooge prijzen betaal". Wat de hotels en pensions hier betreft, men eet er bouillon-soep en biefstuk en ossenhaas en lapjes, enz., enz., als was er geen slachtver bod uitgevaardigd. En intusschen is er legen redelijken prijs hier geen stukje vleesch Le krijgen door hen die niet over voldoende middelen be schikken, terwijl zij, die het met hun geweten niet overeen kunnen bren- om' 'L gesmokkelde vleesch te koopen, van alle vleescJi-gebruik verstoken zijn hoewel zij weten, dat er geen vleesch- gebrek is, alle slachtverbodsbepalln.- gen "Len spijt. Het komt mij voor, dat er een van heide moet geschieden: of de Minister moet het slachtver bod intrekken, zoowel ter wille van de önhemiddelden, opdat ook zij in ;de gelegenheid gesteld worden vleesch te koopen tegen zoo laag mogelijk ge stelden maximumprijs, als ter wille van 'hen, die wèl de gevraagde hooge prijzen zouden kunnen betalen, maar in hun geweten zich aan de verbods bepaling gehouden achten; öl' het slachtverbod moet gehand haafd blijven, maar dan dienen er ook afdoende maatregelen genomen !y worden om den smokkelhandel ón mogelijk te maken. De veeslapel gaat misschien te gron de, als 't slachtverbod wordt inge trokken. Maar als het bestendigd blijf t gaat 't restje moraliteit, dat er nog over is bij de menschen stellig en zeker te looi*. En idit laatste weegt toch zwaarder dan het eerste. Requisitie en inventarisatie. Wat wij tegenwoordig als brood eten is alles behalve lekker. Duurt de oor log nog langer dan dit jaar, dan zal het er met onze broodvoorziening slecht, nog slechter dan nu, gaan uit zien, tenzij Amerika ons groote quan- liteiten graan en meel verschaft. Men frekene hierop echter Jniet te vast, want de internationale verhoudingen kun nen zich elk oogenblilc om wat in vredestijd een futiliteit zou zijn, wij zigen. Wij moeten veiligheidshalve ons bp het standpunt stellen aldus de P. dat Nederland door graan van eigen bodem in zijn behoefte aan brood moet trachten le voorzien. Maal ais in Den 'Haag geen andere maat regelen genomen worden dan die, waarmede wij tot nu kennis gemaakt hebben, ziet het er met onze brood voorziening treurig uit. Onze regee ring móet bij de boeren, die van ouds her het meest vrije bedrijf beoefend hebben, niet komen met dwangmaat regelen. Door overreding kan zij van onze landbouwers veel meer gedaan krijgen, waarbij dan de prijsregeling voor het graan zóó moet zijn, dat met de cultuur hiervan het meest verdiend kan worden. De hoer heeft er dan be lang bij veel graan te telen. En dit doet hij dan nog des le eerder, als de regeering hem toestaat brood van eigen koren te eten, zooals iedere boer dit van af de wieg èn de boerenstand dit sedert tientallen (geslachten gewoon is. Voor de boeren, die van hun eigen graan eten, behoeft toch ook weer geen bropd op bons gereserveerd le worden. Men vreest blijkbaar, dat de boer dan een grooter broodrantsoen soen zaj nemen dan de andere Ne derlanders t o li g e w e z e n k r ij g e n, maar waf hindert dat, als de laatste maar voldoende brood kunnen eten van goede kwaliteit; dit zal mogelijk zijn, als de boeren door goede graan prijzen aangespoord tworden Veel meer graan te telen dan tegenwoordig. Wij krijgen den indruk, dat de regeering zich te veel laat beïnvloeden door niet-boeren en vooral door wat mni vroeger den „derden stand" noemde. De Utrecht8che hodenslaohter. De hondenslachter van de Rooden- brug te Utrecht, zijn broer en zijn zuster, zijn uit het voorarrest dooi de politie ontslagen. Had aanvankelijk alleen de zuster bekend, da t zij ,haar medewerking ver leende aan het slachteii van honden, door het verkoopen van dat vleesch voor schapenvleesch ad f 1,75 per K.G., thans hebben ook de gebroe ders Kok een volledige bekentenis af gelegd. Daarop heeft de politie hen losgelaten in afwachting van de ver volging, die legen hen wordt inge steld. Uit het onderzoek in deze zaak is thans gebleken, dat het hondenvleesch door tal van personen op verschil lende tijdstippen gegeten is, in de meening, dat het schapenvleesch was. En het merkwaardige is vooral ook, dat de verkoop van deze lekkernij plaats had meestal in de buurten der gegoede ingezetenen. Dat de menschen er in gevlogen zijn, is eenigszins verklaarbaar, al thans het inbeslaggenomen honden vleesch, dat aan het hoofdbureau van politie aanwezig was, n.l. in rauwen, gekooklen en gebraden toestand, zag er niet onsmakelijk uit. Men vermoed evenwel, dat het pu bliek nu wel iets voorzichtiger zal

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1918 | | pagina 4