Zierikzeesche Nieuwsbode
ABONNEMENT:
Vrijdag 11 Jan. 1918.
ADVERTENTIËN:
r p 74ste JAARGANG- - No- ,0!P7- rBISng^opdSevtrt?:
EERSTE BLAPT
Oorlogsoverzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
Prijs per 3 maanden 1,40,
franco per post ƒ1,70. Voor het
buitenland per jaar 10,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag, Woensdag
en Vrijdag.
van 1—3 regels 50 ets., van 4
regels en daarboven 15 ets. per
regel. Reclames 20 ets. p. regel.
^/UUrC«8* B Jm Dir. A. J. DE L00ZE Jr. Uitg.-Hoofdr. A. FRANKEL. gave vóór 1,ure.
Dit nummer bestaat uit 2 biaden.
De rede, die Wilson, de president
der Vereenigde Staten van Noord-
Amerika gehouden heeft, is ovenals
die van Lloyd George, waarvan zij
een tweede editie is, een oorlogsrede
in optima forma. Zij beteekent voort
zetting van den strijd, totdat de gealli
eerden de Centralen zoodanig versla
gen hebben, dat deze de voorwaarden
inwilligen, welke huii-gesteld worden.
Europa moet tot een woesternij en
een kerkhof gemaakt worden, opdat
de Amerikanen met de Engelschcn
de wereldheerschappij ónder elkaar
kunnen verdeelen.
Rusland en Duitschland hebben de
onafhankelijkheid der republiek Fin
land erkend
Niet alleen Nederland geniet het
twijfelachtige voorrecht af en toe met
hommen bestrooid le worden, maar
ook aan Zwitserland valt dat voor
recht te beurt. Het waren daar even
wel geen Engelsche vliegeniers, maar
Fransche aviateurs, die op Zwilser-
sclien bodem een vijftal bommen heb
ben geworpen. Het Zwitserschc blad,
de Buncl is daarover slecht te spre
ken. Het spreekt van een misdadige
onverschilligheid en schrijft, dat het
verontrustende van dit incident is, dat
niettegenstaande alle waarschuwingen
en voorzorgsmaatregelen de luchtaan
vallen zich niet slechts herhalen, doch
steeds meer naar het binnenland wor
den overgebracht, zoover zelfs, dat
men moeite heeft ie gelooven, dat de
vliegenier in de overtuiging verkeert
nog boven vijandelijk land le zjjn.
Op de oorlogsfronten is niets ge
beurd. hetwelk een bespreking ver
dient
CHINA
'l Geheele passagiers- en goederen-
verkeer tusschen Peking en Feng-
Sjeng is stop gezet. Laatstgenoemde
plaats is op het oogenblik het eind
punt van den Peking—Soei Joean-
s poor weg. i -
Er was onderweg van Taloengfoe
naar Fengsjeng een reiziger ontdekt,
die lijdende was aan pest. Tot binnen
enkele mijlen van Fengsjeng zijn er
vele pestgevallen. In die plaats zelf
zijn een aantal verdachte gevallen.
ZWITSERLAND
Eiken dag zakt het kwik dieper onder
nul. Vandaag noteert het weerglas in
Zurich 18° (achttien!) vorst. Dat is een
koude, zooals. men die sedert veertig
jaren hier niet gekend heeft. In de bergen
is het natuurlijk nog zooveel erger.
Gedurende de beide Nieuwjaarsdagen
men viert het meestal ook den
tweeden Januari als een soort yan
„blauwen Maandag" verdwaalde in
een dichten hooggebergte-mist een
touristen-club van drie personen. Onder
den blooten hemel moest overnacht
wordenhet weerglas noteerde 31° vorst.
Een moest er zijn beide voeten, de
anderen moesten er elk een hand bij
inboeten.
Bij zulke vorst-cijfers kunnen er in
de hergen nog leelijke verrassingen voor
komen. Men meldt b.v. dat ondanks alle
stroom-snelheid en alle verval het water,
dat de electriciteits-fabrieken móet
drijven, in de bergen begint te bevriezen.
Geen water-aanvoer beteekent geen
electrische kracht en de gevolgen zijn
dan ook al te constateeren. In Zurich
begint van morgen af een reductie in
het trambedrijf; winkels en kantoren
worden „op half licht" gesteld. Elders
hoort men van kleinere industrieën, die
over een eigen water-installatie beschik
ken, dat zij het bedrijf heelemaal moeten
stopzetten.
DUITSCHLAND
Bij een zwaren sneeuwstorm ge
raakten in de monding van de Eems
2 istoomvisschersvaartuigen aan den
grond.
Bijde redding van de opvarenden
hebben zich behalve Duitsche oor
logsschepen en reddingsbooten bizon-
der onderscheiden de opvarenden van
de Nederlandsche motor-reddingboot
van Rottum. De reddingboot was
draadloos via Scheveningen door den
Duitschen commandant van Borkum
opgeroepen. De commandant van
Borkum heeft na afloop zijn harlelij-
ken dank naar Rottumeroog geseind
vooF de beschikbaarstelling van de
reddingboot en de buitengewone, mei
geluk bekroonde pogingen van haar
bemanning.
NEDERLAND
GRONINGEN. In vreeseïijkesneeuw
buien, die bijna al de menschen van
de straat veegden, heeft alhier een
demonstratie van duizend •arbeiders
ongeveer plaats gehad. Sinds enkele
dagen toch heerschle er in arbeiders
kringen algemeene ontevredenheid
over het optreden van hét algemeen
steuncomité alhier. Een ontevreden
heid die nóg versterkl werd dooi- de
eischen van "de federatie van gemeente
werklieden, dies 't lange adressecren
aan den gemeenteraad moede, van B.
en W. alhier een weekloon van f 12,50
eischte. Toen daaraan niet onmiddel
lijk werd voldaan de burgemeester
is uitstedig voegden zich bij de pro-
testeerende gemeente-werklieden wel
dra een duizendtal werkloozcn en zoo
vormden zich hongeroptochten. De
„Internationale" en andere socialisti
sche liederen zingende, trok men door
de sf ad.
Iii groote drommen was men opge
komen en al demonstreerende liep
men de stad door, niet lettende op
het vreeseïijke hondenweer. Herhaal
delijk begaf zich de optocht naar liet
stadhuis, hief daar de „Internati
onale" aan en dan weer klonk te mid
den van het gieren van de sneeuw
stormen een socialistisch lied, afge
wisseld door liet gefluit of gegier,
doch het stadhuis bleek uilgestorven
te zijn. Van politie-optreden was geen
sprake. Slechts enkele agenten en re
chercheurs surveilleerden door de
stad en langs de woning van den bur
gemeester. Tegen negen uur in den
avond beklom de heer Postina de pui
van 't stadhuis. Daar 'hoorden we hem
de arbeiders, op dat oogenblik een
duizendtal, zeer kalmeerend toespre
ken. Hij zei hun, dat er thans over
hunne eischen geconfereerd wordt.
Hij' gaf hun in ernstige overweging
om zich thans naar huis te begeven,
doch morgen weer met hunne vrou
wen en kinderen aan den Turf singel
aanwezig te zijn. Daar zou men dan
den uitslag van de conferentie verne
men. De demonstratie ging daarop
onder het zingen van de ..Internatio
nale" rustig uiteen. Tiet bleef echter
nog geruimen tijd woelig in de stad.
AMERSFOORT. Zondagavond vond
men langs de rails op den rijksstraat
weg van Amersfoort naar Zeist den
Belgischen 2en luitenant Brassine, van
't interneeringskamp te Zeist, badende
in zijn bloed. Door onbekende oorzaak
was hij onder de stoomtram geraakt,
waarbij hem een been gedeeltelijk was
verbrijzeld. In het militair hospitaal
te Amersfoort'is hij tijdens de ampu
tatie van 't gekwetste been overleden.
LEIDEN. Uit een wagon van de
Staatsspoor zijn gestolen 80 zakken
haver, wegende ongeveer 4000 K.G.
en toebehoorende aan het Rijk. De
politie heeft de haver in beslag .ge
nomen, juist toen zij werd afgeladen
bij. den tapper Vail R. in liet Noord
einde. Als de vermoedelijke daders
zijn aangehouden voornoemde tapper,
een koetsier, een ladingmeester van de
S.S. en 'n wachtmeester der artillerie.
's-GRAVENHAGE. Personen, die er
goed wat geld voor over hadden om
buiten de distributie om een hoeveel
heid thee in te slaan, zijn in de laatste
dagen de dupe geworden van 'n bende
oplichters, die, profiteerende van de
theeliefhebbers reeds aardig hun
slag wisten te slaan. Zij bieden thee
te koop aan, welke netjes in een kist
verpakt is. De kist ziet er keurig uit
als een „echte theekist", maar een...
kist thee is het niet. Bovenop ligt wel
wat thee, maar onderin stroo, allerlei
rommel, zand enz. Zoo'n kist kost
f 100. De „truc" bestaat nu hierin,
dat de theeliefhebbers vooruit bijv.
de helft moeten betalen, en de rest bij
aflevering. Te laat bemerkt men in
den regel, dat men wordt beetgeno
men.
ROTTERDAM. Woensdagnamiddag
is er een groote-brand ingebroken in
het pakhuispand van de firma P.
G. Kleinschmid. zakkenhandeL aan
de Sche-jnmakersliaven alhier.
Een zolderknecht ontdekte den
brand. De chef-pakhuisbaas trachtte
tevergeefs ctoor een achttal minimaxen
te gebruiken, den brand in den aan
vang te blusschcn. De vlammen gre
pen in korten lijd fel om zich heen
en zetten in een oogwenk den zolder
en de daaronder gelegen verdieping,
waar zich ook de stopperij bevindt en
het personeel werkzaam was, in lichte
laaie. Even later baanden de vlammen
zich ook een weg door het dak, de
geheele omgeving met 'n rossen gloed
verlichtende. Van alle zijden stroomde
liet publiek, onder een sneeuwbui
naar. 'de Schcepmakershaveii en de
Boompjes.
De brandweer rukte van alle zijden
aan.
De belangrijke schade wordt door
verzekering gedekt.
Persoonlijke ongelukken hebben er
niet plaats gehad.
De politie heelt aangehouden 3
jongens, uitmakende Tiet bestuur van
dé vvreeniging Lord Lister, welke
zich ten doel stelt zooveel mogelijk
op straat le rooven en tc stelen. De
boefjes hadden een opslagplaats van
gestolen 'goed op een hofje in de Na-
•dorstslraal éii hun bijeenkomsten
hielden zij 's avonds onder de viaduct
op de Gedempte Binnenrotte. Ze had
den juist besloten om Zondag den
Haag met een bezoek te vereeren.
Een uur na dit besluit werd toe
vallig het geheele bestuur gesnapt met
een paar in de Nieuwe Kerkstraat ge
stolen dekens en een. slede.
STEENBERGEN. De-wed. Van G..
wier man op Oudejaarsavond 191b
vermoord gevonden werd, is opnieuw
in betrekking tot die zaak m verhoor
genomen.
Uii Stad en Provincie.
DUIVENDIJKE. Door den Gemeente
raad is besloten van gemeentewege een
toeslag van 20 cent te 'verleenen voor
eiken Liter petroleum, gekocht door
hen, die niet in den Hoofdelijken Om
slag zijn aangeslagen.'
SCHARENDIJKE. Een nacht vol
angstige zorgen voor onze inwoners,
toen Dinsdag de mijn hier ontplofte. In
één spanne tijds werden honderden
ruiten verbrijzeld of gescheurd, menig
huis en gebouw ontwricht, daken ontzet
en vernield, zoodat slechts eenige huizen
hier van schade gevrijwaard bleven. Aan
het baken, o. a. bij J. van der Werf en
Jacob Ringelberg is de schade groot.
Aan de zeewering is zij zeer gering. Het
metaal van de mijn-vloog vele honderden
meters landwaarts in. Gister waren tal
van schilders bezig ruiten in te zetten.
Eén bakker liep reeds 's nachts om één
ure naar den glazenmaker, wie eerst
komt, eerst maalt. De angst bekruipt
menigeen, als hij den wind weer naar
't Noord-Westen ziet gaan.
BROUWERSHAVEN. De bespreking
inzake de prijsbepaling der Schouwsche
turf heeft tot resultaat gehad, dat de
turf, die reeds gedistribueerd is, ge
leverd wordt voor f 11,per 1000 K.G.
aan boord schip te Zierikzee. De turf
zal dan kosten per 100 K G. van f 1,40
tot f 1,50. De niet gedistribueerde turf,
die voornamelijk aan den Schelphoek is
opgeborgen, mag geleverd worden buiten
de distributie om, voor f 2,50 per 100
K.G. afgehaald. Daarna zal de Schouwsche
turf-kwestie wel tot aller tevredenheid
zijn opgelost en als kwestie spoedig tot
het verleden behooren.
BROUWERSHAVEN. De bevolking
onzer gemeente bedroeg op 31 Dcc.
j.l. 1324, t. w. 638 mannen en 686 vr.
NIEU WERKERK. Gisteravond is den
knecht van den heer C. J. v. Westen,
landbouwer alhier, een ernstig ongeval
overkomen. Toen hij de paarden na het
drenken weer op stal bracht, sloeg een
der overigens makke dieren den knecht,
J. v. d Meet, tegen dë linkerzijde van
den buik, zoo ernstig, dat onmiddellijk
geneeskundige hulp moest worden in
geroepen. Nog denzelfden nacht is hij
naar het ziekenhuis te Noordgouwe
vervoerd, waar het bleek dat de inge
wanden waren getroffen, zoodat een
operatie noodig was.- Dë toestand van
den ongelukkige is zeer ernstig.
BRUINISSE. HedenDonderdag
middag kwam alhier in de Tramhaven
de ijzeren sleepkraan „Rotterdam No. 97",
schipper Verbeek, geladen met steen
kolen van Rotterdam naar Ter Neuzen.
Het schip was onder het sleepen van
Dordrecht naar hier zwaar lek geworden.
Pompers zijn op het schip om het boven
water te houden. Waarschijnlijk zal de
lading overgeladen moeten worden.
Een meisje had het ongeluk een
kan kokende koffie over het lijf te
krijgen. Terstond moest heelkundige
hulp worden iDgeroepen.
ST.-FILIPSLAND. Woensdag 9 dezer
hield jhr. De Muralt, in de „Druiven
tros" alhier, een rede. Voor de pauze
voerde hij het woord over: „Evenredige
vertegenwoordiging", daarna sprak hij
over de geschiedenis van zijn partij, de
Unie-Liberalen. Van beide gedeelten
volgt hier een kort overzicht.
I. Heel Nederland vormt 1 kiesdistrict
en wordt verdeeld in 18 kieskringen.
De 3 grootste steden vormen elk een
afzonderlijken kieskring. In de gemeen
ten blijven dezelfde stembureaux. In
eiken kieskring is een hoofdstembureau.
In Den Haag is het Centraal-stembureau.
De stemming gaat net als vroeger.
Elk stemmer maakt slechts 1 hokje
zwart. Elk stembureau telt de stemmen
der vakjes en der candidates en zendt
de opgave naar 'thoofdstëmbureau. Van
hier gaan al de opgaven uit denzelfden
kieskring naar 't Centraal-stembureau,
waar dus alles samen komt.
Elke groep van 25 kiezers heeft het
recht een candidaat te stellen. Aan
sluiting bij een of andere politieke partij
is noodzakelijk. Van 1 partij mogen
niet meer dan 10 candidaten op de lijst
komen. Op het hoofdstembureau wordt
het stembiljet vastgesteld. De voorzitter
loot, welke lijst in elk vakje komt. Voor
eiken kieskring is dus een stembiljet.
Die stembiljetten, welke verschillend
zijn, worden 45 dagen voor de stemming
gepubliceerd.
Gemachtigden der kieskringen wijzen
aan het Centraal-stembureau de partijen
aan. Als dezelfde partij uit de verschil
lende kieskringen denzelfden gemach
tigde aanwijst, krijgt men dus in het
geheel voor b.v. 10 partijen 10 gemach
tigden in Den Haag.
'tAantal uitgebrachte stemmen: 100
noemt men den kiesdeeler. Door den
kiesdeeler te deelen op 't aantal stemmen
van elke partij, weet men het aantal
zetels voor die partij. De zetels, die nog
aan het getal 100 ontbreken, zijn voor
de grootste resten. Wie minder stemmen
dan de helft van den kiesdeeler heerf,
krijgt geen zetel.
't Aantal stemmen van een partij
door 't aantal zetel3 heet de secundaire
kiesdeeler. Wie minstens zooveel stemmen
heeft als de sec. kiesdeeler, is gekozen.
De meerdere stemmen worden gevoegd
bij den kandidaat, die van de niet ge
kozene het hoogst staat. .Door overneming
van eenzelfde kandidatenlijst worden
meerdere kieskringen tot 1 kieskring
samengesmolten. Daardoor krijgt een
ander dan no. 1 meer kans. De stemmen
van iemand, die 2 maal gekozen is,
vervallen, dit alles werd zooveel moge
lijk aanschouwelijk voorgesteld.
H. De liberale partij was ontstaan
door de Fransche revolutie. Zij heeft
het goede ervan overgenomen en het
slechte weggeworpen. In 18 iS veroverde
zij met Thorbecke de vrijheid van
spreken, denken en schrijven. Zij was
een en had geen tijd voor onderling
gekibbel. Haar tegenstanders waren en
zijn nog de dogmatici: de clericalen en
de socialisten (eedsdwang, privaatbezit).
Na 1848 kwam allengs de verslapping,
zooals in de A.-R. partij eerlang de ver
slapping zal komen na haar overwinning
van de finantiëele gelijkstelling. De
liberalen hebben niet gedaan wat zij"
konden, vooral niet voor het openbaar
onderwijs. De onderwijzers hebben te
weinig salaris. Om dat goed te regelen
zou 30 millioen per jaar noodig zijn.
De 'liberalen hadden eigenlijk ook een
dogmahet anti-clericalisme. Langzamer
hand ontstonden stroomingen. In 1885
ontstond onder Mr. Levy de Liberale
Unie. In 1894, toen Tak van Poortvliet
voor algemeen stemrecht was, scheidden
zich de oud-liberalen onder Mr. Tyde-
man af. In 1901 stichtten Drucker, Treub
en Marchant de vrijzinnig-democratische
partij.
In 1913 ging men weer samen, vor
mende de concentratie. Doch de vrijz.-
democr. hebben de zaak bedorven door
uit de concentratie te gaan Spr. noemde
de vrijz.-democr. het dartele veulen, de
oud-lib, de rossinant en de liberale
unie het stevige werkpaard. Een woord
van dank bracht hij ons ministerie, dat
ons land op eminente wijze uit den
oorlog weet te houden. Met een op
wekking om zich bij de liberale unie
aan te sluiten eindigde hij zijn belang
wekkende rede.
SCHERPENISSE. Onze vroegere dorps
genoot L. M. van Geet, thans woonachtig
te Leerdam is aldaar benoemd als
Het zoontje van A. O. had deze
week het ongeluk op het ijs te vallen
waardoor hij zijn hand verwondde. Dit
ging. tot bloedvergiftiging over, zoodat
geneeskundige hulp moest worden in
geroepen. De wond is beterende.,
ST.-ANNALAND. Onze gemeente
telde op 1 Jan. 1918 totaal 2588 zie
len (1284 m. en 1301 v.), legen 2599
jop 1 Jan. 1917..
MIDDELBURG. De politie alhier
heeft een inval gedaan in een café,
waarover reeds klachten van ouders
waren ingekomen, daar door jeugdige
personen in dat café vrij grof om geld
werd gespeeld. Bij den inval werd een
viertal dezer jeugdige personen spelende
aangetroffen en naar het bureau mede
genomen, terwijl thans tegen den café
houder procesverbaal is opgemaaakt
wegens het geven van gelegenheid tot
hazardspel en tevens wegens overtreding
der drankwet.
Door de politie alhier is in
genomen een baal met 375 knotten
regeëringssajet; als verdacht van dezen
diefstal werden aangehouden twee be
stellers van Van Gend en Loos, waar
van een bekende de baal uit de
goederenloods aan het station te hebben
ontvreemd. Eveneens werd aangehouden
een koopman, die deze baal heeft ge
kocht. Tegen hem werd procesverbaal
wegens heling opgemaakt.
Op verzoek van de politie alhier
is te Nisse aangehouden een deserteur
van de infanterie, die zich te dezer
stede had schuldig gemaakt aan ver
duistering van zijn militaire kleeren. De
man werd naar-hier overgebracht en na
verhoor ter beschikking van de militairg
overheid gesteld. Tegen een koopman,
die de militaire kleeren voor burger-
kleeren ruilde, werd verbaal opgemaakt
wegens het feit, strafbaar gesteld bij
artikel 439 wetboek van strafrecht,
waarin liet inruilen van militaire kleeren
zonder toestemming van den comman
deerenden officier verboden is.
Kerknieuws
Ned. Herv. Kerk.
Bërocpen: Te Papendrecht, L. v.
Maslrigl le Yiaardiiigeii: Te Nu-
mansdorp (als hiilppred.) A. Heems
kerk, caud. le Ter Aar. Te
Moerkapelle. le Blauwkapel en te 1-1a-
geslein, S. C. Groeiieveld, cand. le
Gardcrcn. Te' Iloogersmilde (toez.)
II. W. M. Hupkes, cand. te Menal-
tlum. - Te Bovensmilde, W. J. van
Eklen te Zoel mond
Bedankt: Voor Maassluis P. G. de
Vev Mesldagh te Schipluiden.
Geref. Kerk.
BeroepenTe Donkerbroek, D. Prins
le Üudega (Small.)
Chr. Géref. Kerk.
Aangenomen: Naar Groningen, II.
Bicsma. cand. le. Sneek.
Bedankt: Voor Harlingen en voor
Rijnsburg, II. Biesma, cand. Ie
Sneek. Voor Apeldoorn, A. M.
Berkhof f le Zwolle.
Marine en Leger.
Bij beschikking van den Minister
van Marine isde heer H. W. Polder
mans, mach. 3e ld., geb. le "Noord-
wellc, geplaatst aan boord van H. M.
„Noord-Brabant".
Landbouw en veeteelt.
Hel aantal, leilen der Zeeuwsche
Landbouw-Maalschappij is gestegen
tot 4000. Het vorige jaar bedroeg
heL nog maar 3185. Voor de afd. Zie
rikzee was de toename van 406 lot
518 leden.
POORTVLIET. Dinsdagavond werd
door de landbouw-vereenig'ing „Ons
Voordeer', in de herberg van P. J. van
der Slikke, een algemeene jaarverga
dering gehouden Na voorlezing der
notulen en preccntielijsten werd over
gegaan tot de benoeming' van een
voorzitter; de lieer Joh. de Wilde
moest als zoodanig aftreden. Op den
heer Joh. de Wilde werden uitge
bracht 89 en op den heer G. P. vau
der Slikke 18 stemmen, zoodat eerst
genoemde werd herkozen.
Door hel bedanken van den lieer
G. P. van der Slikke als secrelaris-
pcnningmcesler, waarvoor sollicitan
ten w'.nvu opgeroepen en er zich 9
hadden aangeiheld, werd overgegaan
lot hel stemmen van die candidaten.
Na verschillende malen 'n vrije stem
ming le laten passèêren, 'bleven op het
laatst over de heeren B. Krijger en
C. van Westenbrugge, eerstgenoemde
kreeg 79 en laatstgenoemde 42 gel
dige stemmen, zoodat gekozen werd
de ljcer B. Krijger. Na eenige onder
geschikte zaken besproken te heb
ben, 'Aloot de voorzitter de vergade
ring.
Verkoopingen, enz.
BRUJNISSE, 9 Jan. lieden werden
alhier teil verzoeke van de hëferen
Gebr. Hage, ten overstaan van notaris
Biermasz, publiek verkocht: paar
den voor f 270, f 550, f 980 en f 1335.
Onderwijs
ZIERIKZEE. Zeventien sollicitan
ten hebben zich aangemeld voor do
vervulling der betrekking van onder
wijzeres aan School A.
OUD-VOSSEMEER. Mej. Christina
de Wilde, oud-leerlinge der Rijks-
Normaallessen le Tholeu, en in liet
voorjaar 11)17 geslaagd als onderwij
zeres, heeft thans een benoeming ge
kregen als tijdelijk onderwijzeres le
SL-Annalaml, waar de heer Geense
lijdelijk aldaar werkzaam zijnde, nu
in militairen dienst is.
Geen diefstal.
Onlangs werd gemeld, dal 'tc Vlis-
singen diefstal, van een portefeuille
met een belangrijk bedrag aan geld
had plaals geluid, waarvan '11 offi
cier werd verdacht. Thans is de por
tefeuille met inhoud teruggevonden in
