ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 22 Juni 1917.
DERDE BLAD.
lUJUWSTIJDIKSIM.
Gemengd Nieuws.
(Z lerikzeesche
Couran t)„
ABONNEMENT.
Prjjs pel drie maanden I 1,40.
Franoo per port- 1,70.
Voor het buitenland per aar- 10,
Afzonderlijke nummers- 0,05.
Vcrsohynt Maandag, Woensdag en Vrijdag.
73ste 1AARGAN6.
tig. 10021
Dimtran A. J. DE LOOZE Jr.
Oil||«««p.HaRfdp«daoto»Pi A. F KAMEEL.
AO VERTEN TIEN.
Van 1—4 regels10,40.
Elke regel meer - 0,10.
Reclames per regel0,15.
Bjj contract belangrijke korting)
Inzending op des dag van uitgave vóór S.IO ure.
NEDERLAND.
HEERLEN. Nabij deze gemeente
hebben Haagsche politiebeambten
aangehouden Jelle S., die verdacht
wordt op 4 Maart j.l. den moord op
den adjudant-onderofficier Gallc in
de Alexander-kazerne le 's-Graven-
hage le hebben gepleegd.
•lelie S., die reeds naar Den Haag
is overgebracht, had zich bijna nog
over de Duitsche grens uit de voeten
weten te maken.
Landbouw en Veeteelt.
Ook de klelu-grozdbczltters In de
groote Orgaalsatte.
Er is heel wat strijd gevoerd over
den voorrang van groot en klein
landbouwbedrijf. Het is een feit, dat
de Staat de uitbreiding van 't klein
bedrijf aanmoedigt, en wel omdat zij
er belang bij heeft, dewijl ze er voor
deel in ziet. Immers hij het klein-
grondbezit wordt de landbouw in
tensiever gedrevennadert lot of
wordt tuinbouw, levert de grond
meer op. Het duurde lang, eer de
groote boeren (groole grondbezitters)
het met die inzichten eens waren;
ze vreesden voor versnippering dei-
boerderijen, opdrijving der koop- en
pachtprijzen, voor te kort aan ar
beidskrachten e. d. Zij hadden hun
eigen belangen in liet oog, terwijl de
Staat natuurlijk het algemeen belang
moei dienen. Intusschen, de zaak ging
door; er was geen tegenhouden aan
en nu is 't bijna regel, dat een boer
derij bij verkoop uit elkander gaat
in kleinere perceelen. Het kleine be
drijf is er nu eenmaal en hoe beter
lief er mee gaat, hoe beter het is
voor de maatschappij. Alle pogingen
om het vooruit te brengen verdienen
n toegejuicht te worden. De grootere
landbouwers moeten niet, zooals in
den handel en in de industrie, op de
kleinere neerzien als concurrenten,
doch zij dienen ze le beschouwen als
hun bondgenooten, met wie ze door
onderlinge samenwerking (zoover
mogelijk doorgevoerd tot in één
groote machtige organisatie!) de
grootst mogelijke winst uit hun be
drijf zoeken te behalen.
De groote boeren moeten met de
kleine samenwerken, ja! ze moéten
Dok de kleine in hun groote vakver-
eeniging krijgen, maar daartoe moe
ten de kleine willen toetreden; ze
moeten hot noodzakelijke ervan, in
hun eigen belang leeren inzien. Ze
moeten niet alleen de vruchten willen
genieten, die de groote landbouwver-
eenigingen van hare bemoeiingen,
van haren arbeid plukken, maar die
vereenigingen steunenkrachtiger
*- maken door toe te treden als lid.
Er is veel klein-grondbezit. .Volgens
de telling in 1910 waren er van de
148.844 landgebruikers in ons land
55.366 met 1—5 Hectare; 37.331 met
5—>10 Hectare; 29.411 mei 10-20
H.A.; 23.031 met 20-50 H.A.; 3.214
met 50-100 H.A'. en 191 met 100 en
meer H.A. .Van de 148.844 landge
bruikers hadden er dus 92.697 niet
meer dan 10 Hectare in gebruik. De
tuinbouw werd volgens diezelfde tel
ling door 15.488' personen als hoofd
bedrijf uitgeoefend. Samen beteelden
ze 35.103 H.A. grond; dc gemiddelde
grootte van elk tuindersbedrijf was
dus 2,27 H.A. In 1909 waren er in
ons land 114.631 gehuwde manne
lijke landarbeiders, waarvan 86.084
personen te zamen 66.383 Hectare
kgrond gebruikten en wel 5 Are of
meer. iWe zien, dat het kleine bedrijf
in ons land door vele personen uitge
oefend wordt. Treden hiervan allen,
die b.v. 5 H.A. land in gebruik heb
ben toe tol de landbouw-maatschappij
dan wordt deze een macht, waarmee
rekening moet en zal worden gebon
den; dan zullen ook de nadeelen van
liet kleine bedrijf kunnen worden op
geheven. Laten we enkele van die
nadeelen onder bet oog zien. Een
van de grootste fouten bij 't kleine
bedrijf, waardoor hel bestaan dan
ook bij gewijzigde omstandigheden,
b.v. bij daling der prijzen, ernstig
bedreigd wordt, is wei de opdrijving
der pachten cn koopsommen. Gebrek
aan ontwikkeling bi] de kleine hoeren
in '1 algemeen is hiervan de oorzaak;
als zij heler onderwezen waren, zou
den zij zich niet zoo gemakkelijk
laten uitbuiten. ..Landbouwonderwijs
voor den kleinen boerenstand is het
beste middel om dit lcwaad uit te
roeien", zoo sprak een deskundige,
een rijkslandbouwleeraar onlangs.
Misschien dat er velen zijn, die dit
heelemaal niet inzien en zeggen: met
werken en nog eens werken, daarbij
geluk en voorspoed op zijn arbeid,
moet de kleine man er komen. Zeker
veel daarvan is waar. Maar als hij
niet rekenen kan, als hij niet heeft
leeren denken, loopt het toch mis.
Hij begint met le duur te koopen of
te pachten, omdat hij niet gezond
denkt en niet vooraf rekent en geen
rekening houdt met wat er noodig is,
met wat gebeuren kan; dat is de
eerste dwaze stap. En dan gaat hij
werken, hard werken, zonder gocii
oordeel dikwijls: maakt fouten, wordt
misleid; koopt te duur cn verkoopt
te goedkoop. Zoolang de kleine boer
met „eigen volk" (d. z. zijn kinderen)
liet land kan bewerken, gaat alles
onder gunstige omstandigheden goed,
maar raakt hij zijn jongens kwijt en
moet hij vreemde krachten, gaan
huren, dan zal bij dc liooge loonen
van tegenwoordig, dc netto-opbrengst
van zijn bedrijf sterk rtnien, en moch
ten de prijzen der producten lager
worden, dan zal er veel kans zijn op
verlies in plaats vail winst. Een ander
nadeel van het klein bedrijf is de
versnippering van den grond iii kleine
cn slecht gelegen stuk jes. De gevolgen
daarvan zijn: tijdverlies bij de be
werking, dc onmogelijkheid van het
gebruiken van zaai- en maaimachines
zelfbinders en dergelijke werktuigen.
Door samenwerking kan aan dit na
deel worden tegemoet gekomen door
toepassing der ruilverkaveling. In
vele streken staat een onpraktische
grondverdeeling de verbetering van
het landbouwbedrijf nog in den weg.
Andere nadeelen van liet klein bedrijf
zijn: moeilijke aan- en verkoop van
producten, voeder- en meststoffen;
lastig en duur crediet. Ook deze na
deelen kunnen door coöperatie, door
boerenleenbanken, door veilingsver-
eenigingen, aan- en verkoopvereeni-
gingen, coöp. fabrieken, machine-ex-
ploitalievereenigingen worden opge
heven of verminderd. Bij 't opnemen
van gelden als hypotheek op gebouwen
en landerijen, dient de landbouwer
te bedenken, dat een met zware schul
den belast bezit, zeer onzeker is. Moet
aan rente en aflossing jaarlijks meer
opgebracht worden, dan 'n pachter,
aan pachtsom zou betalen, dan is de
eigenaar op een stuk hellend vlak,
dat zeker ten ondergang leidt, omdal
zoo'n met schuld bezwaard eigenaar
in den regel geen voldoend bedrijfs
kapitaal bezit om goed le kunnen
boeren.
„Aankoop van grond tegen hoo-
„gere prijzen dan vóór den oorlog
„besteed werden, is niet aan le raden
„en kan als het op groote schaal
„door landbouwers geschiedt, na
„eenige jaren tot een vreeselijken
„crisis leiden. Te hooge koopsommen
„zijn de eerste schreden op den hel
denden weg, die naar den'afgrond
„van den ondergang voert! De boe-
„rensland is niet kapitaalkrachtig
„genoeg om allen grond in eigen
dom te exploiteercn, daarom is
„pacht, in welken vorm dan ook,
„noodzakelijk" (de Gier, Bedrijfs
leer).
De steeds toenemende industrie legl
hoe langer hoe meer beslag op een
deel der arbeidskrachten. De loonen
in den landbouw hebben geen gelij
ken Ired gehouden met die in de
nijverheid. Om ovejr voldoende ar
beidskrachten le kunnen beschikken
moet de landbouwer 1°. de loonen
verbeteren; 2». meer gebruik maken
van werktuigen; 3°. den arbeiders
goede woningen, 4°. in het algemeen
meer bestaanszekerheid verschaffen.
Dil kan in dc toekomst alleen, als de
landbouwers in staat zijn hun pro
ducten duurder le verkoopen. 13c
verkoop der landbouwproducten kan
verbeterd worden zonder prijsver-
hoogirig voor den consument) door
een'betere organisatie-De lusschen-
personen gaan met de grootste ver
diensten strijken! Een heel leger
eommissionnairs en makelaars ko
men op een gemakkelijke manier aan
den kost, verrijken;zich dikwijls met
de winsten, die den producent ten
goede kondén en moesten komen.
Evenals in den tuinbouw kunnen
ook voor den landbouw veilingen,
exporlvereenigingeu- cn verkoopbu-
reaux goed werken. Denk maar eens,
aan den verkoop van aardappelen,
eierenslachtgevogellevarkens eh
slachtvee. Ook nog op een andere
wijze kunnen de prijzen der land
bouwproducten verhoogd worden,
ii.l. door de gewone waarde, om le
zeilen in veredelingswaarde. Een
voorbeeld moge dienen om dit op tc
helderen. Als het stroo goedkoop ver
kocht wordt, maar de cartonprijzen
hoog, dan kan dc graanteler door
zijn' slroo aan den papierfabrikant
le verkoopen een hoogeren prijs ma
ken, dan als hij het aan den slroo-
handelaar verkoopt. In 't algemeen
ontvangt dc hoer voor zijn producten
de veredelingswaarde, als hij ze levert
aan zijn eigen coöp. fabrieken, waai
de landbouwproducten- worden ver
werkt. Coöperatie, samenwerking dus
is een der middelen om de prijzen
der landbouwproducten te verhoo-
gen en het bestaan van den landbou
wer in de toekomst le verbeteren.
,iW.
Buua ran Zeenwseho V oehazdelarcn.
Bovengenoemde Bond hield Woensdag
te Middelburg zijn eerste jaarvergadering.
In het jaarverslag wordt er o. a. op ge-
wezeD, dat enkele leden van meening
zijn dat het de bedoeling van den Bond
is de leden winsten op consenten te be
zorgen, dit is niet-ket geval, de bedoeling
is het verkrijgen van vee-arbitrage
reëelen handel, enz.
Na eenige bespreking vereenigden de
aanwezige leden op één na zich met een
voorloopig door den voorzitter, den heer
N. S. Frenk uit Zierikzee, opgemaakt
plan, ter zake bet oprichten van een
onderlinge verzekering tegen transport
risico, waarin de leden een vaste som,
aanvankelijk groot f 200, als aandeel
zullen storten en vervolgons f 0,25 als
premie voor ieder stuk vee, dat vervoerd
wordt.
Met klem werd betoogd, alom do in
de vorige vergadering vastgestelde bepa
lingen betreffende het koopen van vee
per K.G. te handhaven, dit geschiedt in
Schouwen en Dniveland reeds met succes.
Die bepalingen zijn dat het vee des
avonds gebracht wordt in een 6tal in de
plaats, waar het wegen zal plaats hebben,
of indien do aflevering des morgens ge
schiedt 5 pCt. af te trekken. In deze
zal de medewerking der slagerspatroons
worden ingeroepen.
Vergadering van dsn Gemeenteraad
te Brouwershaven,
op Maandag 18 Juni 1917, 's nam. 2J uur.
De 2e wethouder, de heer J. M. v. d.
Bout, opent bjj afwezigheid van den
burgemeester de vergadering.
De notulen der vorige vergadering
(1 Juni) worden zonder te zjjn voor
gelezen op vooratel van den voorzitter
goedgekeurd, daar de secretaris ook
hedenmiddag nog een vergadering te
Duivendijke moet bjj wonen. En om nu
te zorgen dat de secretaris daar op zijn
post kan zijn, gaat de raad hiermede
aeooord.
In bedoelde vergadering van 1 Juni
is op voorstel van den beer Job. Lopse
Hoeke beBloten bet reglement van orde
in dier voege te wjjzigenT dat bij even-
tueele toelating van den verslaggever
binnen de balie, deze dit eerBt aan den
raad behoort te verzoeken, opdat de raad
beelisse, of da persoon in kweetie in
aanmerking kan komen om binnen de
balie aan een tafel zijn verelag op te
maken. De veel besproken tafelkwestie
is in die vergadering met 5 van de 6
stemmen opgelost en de heer Lopse
Hocke keek thans met voldoening rond,
ondanks de bliksemstralen en de rollende
donder, die hedenmiddag de raadszaal
in een somber duister hulden. Hoewel
er echter een drukkende atmosfeer hing
in onze onde raadszaal, kon de waar
nemende verslaggever toch (al was dit
zonder tafel) en zonder toestemming det
ouden triumphators, datgene verrichten,
waarop de kiezers van Brouwershaven
ten zeerste zijn gesteld.
De voorzitter doelt vervolgens mede,
dat de begrooting over 1916 in verband
met de distributie f 100,75 tekort aan
geeft. Dat de begrooting voor de distri
butie van varkens 100 gulden minder
vorderde en de uitgaven aandeel aan
het regeeringBineel daarentegen 100 gld.
meer. Den voorzitter is opgedragen door
den burgemeester, thans met verlof, deze
zaak ter tafel te brengen en den leden
te verzoeken, het een met het ander te
dekkenhij zag zich in dezen niet teleur
gesteld, daar met algemeene stemmen
zijn voorstel werd aangenomen, na de
verzuchting des heeren L. van Sluis, er
is zeker toch niets meer aan te doen.
Verder dat een schrijven ie ingekomen
van het Dagel. Bestuur, waarin te kennen
wordt gagevtn de wenschelijkheid om
tot bedelyiug van de gracht, van af het
kerkhof tot aan den duiker gelegen
onder de Zuiddijksnol, over te gaan, dat
bjj de thans niet hooge arbeidsloonen,
wanneer de kosten worden gedragen door
den Zuider-Nieuwlandpolder, Oud-Bom-
menede en Brouwershaven, deze niet van
betcekenis zullen zijn. Na voorlezing
van een ingekomen schrijven van Bloois,
blijkt dat deze polder niet bereid is in
do kosten tegemoet te komen. De heer
N. van Sluis zegt, dit niet te begrijpen,
daar ook die polder met deze bedelving
is gebaat. Ze ontvangen f 37,50 en be
talen 25 gulden, zoodat zij f 12,50 over
houden. Ze kunnen dus hiertoe best iets
afzonderen.
De voorzitter zegt, waar de beide pol
ders mede belang hebben is een dergelijk
schrijven tot ben gericht, opdat ieder J
in de kosten zou betalen.
Do heer Lopse Hoekozegt, datBlooisvan
houvast is, hetgeen bleek verleden jaar,
toen wilden ze Zuider-Nienwland aan
bet verlagen van bunnen duiker mede
laten betalen en dit was alleen in het
belang van Bloois.
Het rapport, uitgebracht door den
opzichter Leendertse (ter bedelving gracht)
behelst, dat bij een lengte van 300
M. een bovenwijdte van 2J - en bodem
wijdte van 1,25—1,50 M. en een diepte
van j M. de bodem 35 o.M. onder den
duiker komt te liggen en den te ver
werken grond 300 M8. zal bedragen.
De kosten van de bedelving zijn f 90,
planken enz. f 15, te zamen f 105. De
Zuider-Nieuwlandpolder betaalt hieraan
25 gld., zoodat Brouwershaven waar
Oud-Bommenede niets betaalt met zijn
258 bunders grond In dezen voor 80
gld, aansprakelijk wordt gesteld.
Een beschoeiing zou na gebleken op
gaaf 500 gld. meer kosten zegt de voor
zitter, waarop hij voorstelt, met het oog
op de Gezondheidscommissie, zonder het
aanbrengen van een beschoeiing, tot
bedelving over te gaaD, met dien ver
stande, dat het besluit wordt genomen,
zonder dat de wetleljjke verplichtingen
hieraan verbonden door den Raad worden
erkend. In een boek van mr. Fokker
las hij dat Zuider-Nieuwland aanspra
kelijk is tegenover Bloois, of dit zoo is
kan hij niet beoordeeleu. Met algmeene
stemmen wordt besloten tot bedelving
over te gaan.
Do voorzitter deelde mede, dat Ant.
den Boer, O. van den Bos en J. van
Dongen, bereid zijn voor 3 gulden per
dag, dit werk te verrichten met inbegrip
levering materialen. Kan hij echter met
„besteding" voordeeliger uit, dan zal hij
trachten dit gedaan te krijgen. Bjj rond
vraag wordt hem in dezen vrijheid van
handelen verleend.
De voorzitter deelde verder mede, dat
de begrooting hoofdstuk 4 art. 5 een
batig saldo aangeeft van 86 gulden,
indien de raad zulke goedvindt kunnen
deze gelden dienen om de kosten te
dekken, aldus wordt besloten. Zoo ook
zullen do kosten voor het duinwater, dat
per tram wordt aangevoerd met de
daaraan verbonden tekorten door de
gemeentekas worden vergoed.
Hierop werd de zitting geiloten.
Ben journaliste gearresteerd.
Men meldt uit Zalt-Bommel aan Hel
Centrum
De restauratie van den vermaarden
St.-Maartenstoren alhier is voltooid. Een
journaliste toog er voor een onzer
geïllustreerde tijdschriften met de camera
op af om een foto te nemen van het
interessante bouwwerk. Alvorens echter
haar werkzaamheden te beginnen, ver
voegde zjj zich bjj den militairen com
mandant alhier om de benoodigde
toestemming.
Zeer hoffeljjk werd de dame door den
commandant ontvangen en nadat zjj het
doel van haar fotografische plannen had
uiteengezet en zich had gelegimiteerd,
gaf de commandant volgaarne de ge
vraagde toestemming. Het juiste punt
was weldra gezocht en de oamera op
gesteld. Zooals gewoonljjk, was de dame
spoedig omringd door een groepje be
langstellenden, waaronder de schooljeugd
niet ontbrak, want zoo'n geval is altjjd
interessant, niet waai?
Eensklaps verschjjnen om den hoek
een paar politie-agenten. Wat is dat
ginds bjj den toren? Een opstootje? De
politiemannen komen fluks naderbjj en
denken niet anders of het rustige Bommel
wordt verontrust door spionnenwerk.
Zoo'n uitkjjktoren toch' en
De dame, ondervraagd, zegt, dat ze
toestemming heeft, doch wordt niet ge
loofd, omdat ze het niet op schrift kan
toonen. Ze moet mee naar de wacht.
Een juffrouw uit den sigarenwinkel
vlakbjj een vrouwenoog ziet altjjd
scherper neemt den driepoot in be
waring vanwege het heete weer. Zjj
zag bljjkbaar in de arrestante geen
kwaad. De dame moest op een afstand
de agenten volgen. Een der agenten
keek herhaaldelijk om, of de vogel soms
niet wilde ontsnappen.
Bjj den commandant werd het geval
spoedig opgehelderd en brommend dro
pen de politiemannen af, terwjjl de
commandant glimlachend de dame verder
een goed succes weuschte. In Bommel
was intusschen de mare verspreid, dat
er een spion was gearresteerd.
Openlig Statei-Cteneraal.
De St.-Crt. bevat een Kon. besluit
van den 20sten Juni 1917, betreffende
de opening van de buitengewone zit
ting van de Staten-Generaal.
Daarbij is bepaald:
De buitengewone zitting van de
Staten-Generaal zal worden geopend
in een vereenigde vergadering van de
beide Kamers op Donderdag 28 Juni
eerstkomende, te één ure des nam.
Oeen getuigegeld. Een sergeant
van het fort Rijnauwen bij Utrecht, die
zich zeer actief had gedragen bij een
eenvoudig zaakje, moest als getuige op
treden bij het kantongerecht te Utreoht.
Daar bjj juist te Breda met verlof war,
moest hij extra overkomen. Hij gebruikte
daarvoor zijn militair vervoerbewjjs. Nu
stond de sergeant de keuze open om
een paar dagen te Utrecht te bljjven
rondzwerven of op eigen kosten naar
Breda terug te keeren. Er werd hem
althans door den kantonrechter verzekerd,
dat in dit geval geen getuigengeld zou
worden verstrekt. De sergeant wees
erop, dat hij ongeveer f 10 onkosten
heeft. Het gaat meende hij niet aan,
deze door hem te doen betalen.
De kantonrechter herhaalde echter,
dat geen getuigengeld mag worden uit
betaald.
Daarop verzekerde de sergeant: Al
wordt er voortaan vlak bij mij geroofd
of gemoord, dan laat ik het begaan.
Kantonrechter: Dan doet u uw plicht
niet.
Sergeant: Dien heb ik nu gedaan en
daarvoor mag ik nog tien gulden toe
betalen.
Sergeant njjdig af.
