ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, Maandag 23 April 1917. CZlerlkzeeseh« Courant). ABONNEMENT. Prjji pei drie nuumden I 1,40. Fianoo per poit- 1,70 Voor het buitenland per aar Aiaonderljjke nummen Venohjjnt Maandag, Woensdag en Vrijdag. - 10,-. - 0,05. ?3sts JAAR6AN6, Na 9996. Mraotaun h. J, DE LOOZE Jr. Uitaaaar-Haofdpadaalaari FMKEL. ADVERTENTIE N. Van 1—4 regelsf 0,40. Elke regel meer- 0,10. Reclames per regel 0,15. Bjj contract belangrijke korting. Insending op dea dag Tan uitgare ródr «.«O ure. Uit Stad an Provinei®. Leitag mr. Roodenbnrgh. ZIERIKZEE. In 't „Huis van Nassau" alhier werd Zaterdagavond door mr. Roodenburg, 't Kamerlid voor 't district Beverwijk, eeii politieke lezing gehouden. De heer A. Geluk, die de bijeenkomst leidde, heette de opgekomenen en den spreker van den avond welkom, betui gend zijn ingenomenheid met diens komst, omdat het thans een geschikte tijd is de menschel) in te lichten omtrent de politieke richting, die zij hebben in te slaan. Nu de evenredige vertegenwoor diging zoo goed als op komst is, zal ieder kiezer moeten beslissen, welken weg hij zal uitgaan. Er is nog geen ver kiezingsactie, zoodat de gemoederen niet opgewonden zijn. Vandaar dat de lijd tot inlichting van de kiezers zoo ge schikt is. Hij heelt liet zijn plicht geacht zijn geestverwanten te vereenigen, teneinde het land in vrijzinnig-demokratischen geest te dienen. De heer Roodenburg daartoe uitgenoodigd, zal spreken over Grondwetsherziening en Demokratie. Deze zeide na een inleiding, waarin gewag gemaakt werd van hen, die zooals Nierstrass, meenen, dat partijpolitiek niet meer noodig is, en dat er belangrijker zaken te verrichten waren dan partij politiek, dat in 1913 de electorale strijd werd ingezet met twee voorname punten op het program, namelijk Grondwets herziening om te komen tot invoering van algemeen kiesrecht en staatspensi- onneering. Aan den aandrang, dat het Ministerie Cort v. d. Linde niet uitsluitend moest zijn 'n oorlogsministerie, maar een kies rechtministerie, heeft het extra-parle mentaire Ministerie toegegeven, in weer wil van de groote moeilijkheden waar mede het te worstelen had. Geen regee ring heeft ooit voor zulke moeilijkheden gestaan als dit Ministerie. Spreker her innerde daarbij aan het recente geval van het gewapende Engelsche vaartuig, „Princess Melita". Terwijl Duitschland eischte de onmiddellijke interneering, vorderde Engeland, dat zulke gewapende handelsvaartuigen in onze havens vrije lijk zouden worden toegelaten. De regee ring 'had echter schoon gelijk om in weerwil van de moeilijkheden, waarvoor zij stond, thans toch te komen met voor stellen tot Grondwetsherziening. Men zie slechts, wat rondom ons gebeurt. In het autokratisch geregeerde Rusland brak een revolutie los, die het absolute regime wegvaagde. De demokratie schijnt in dit land te zullen zegevieren. De Russische revolutie was ook van invloed op het buitenland. Zij bracht te weeg, dat na de tot standkoming van den vrede in Pruisen met het verouderde standenkiesfecht zal 'gebroken worden, en dat in Duitschland de grondslagen van 't staatswezen zullen herzien worden in een meer demokra- lischen geest. Ook in Engeland zal het kiesrecht, waaraan groote gebreken kle ven, herzien worden. Uit dit alles blijkt, dat het geen ongeschikt moment is ie komen tot volledig mannenkiesrecht. .Wel is het verslag van de Eerste Kamer over de voorstellen tot Grondwetsherzie ning niet gunstig, maar zij zal zich ver moedelijk wel met deze vereenigen, let tend op de internationale verschijnselen waarop Cort van der Linden een beroep heeft gedaan. Over enkele groepen in den lande, idie den strijd tegen de Grond wetsherziening hebben aangebonden, be hoeft men zich niet ongerust te maken. Al de staatkundige partijen toch zijn vóór de Grondwetsherziening, die twee belangrijke wijzigingen bevat. De eenc betreft art. 192, het onderwijs, de andere art. 80, het kiesrecht. Er is in deze geen ruilhandel gedreven, gelijk gezegd Ss geworden. De strijdvraag van het kies recht en van het onderwijs moest tot een oplossing worden gebracht. Ten aanzien van het confessionneele onder wijs hebben wij ons gewonnen moeten geven. De finantiëele gelijkstelling van openbaar en bizonder onderwijs viel niet langer te weerstreven. Lang genoeg heeft de politieke strijd om 't onderwijs de verbetering er van bemoeilijkt. De mannen krijgen dus het kiesrecht; voor de vrouwen staat het anders. In het concentratieprogram stond, dat de Grondwet de mogelijkheid zou openen om aan de vrouw hel kiesrecht legeven maar dat de toekenning er van nimmer afhankelijk zou gesteld worden van gel delijk^ voorwaarden. Van dë kant der sociaal-demokraten is een amendement ingediend geworden op het regeeringsvoorslel om algemeen kiesrecht voor de vrouw in de Grondwet voor te schrijven. Dit amendement werd door de Yrijzinnig-Demokraten gesteund. Hierop besprak spreker de evenredige vertegenwoordiging, schetste de voordee- len er van boven het meerderheidsstelsel waarbij zoovele stemmen verloren gaan, en deed uitkomen, dat bij evenredige ver tegenwoordiging het vertegenwoordigend lichaam een trouwe afspiegeling wordt van de stroomingen, die in 'L land heer- schen. Dit stelsel brengt mee, dat elke partij zich tracht leversterken. Hierop werd gepauzeerd. Na de pauze behandelde spreker de vraag, of de Yrijzinnig-Demokraten den stembusstrijd in 1918 in 't con een tralie- verband zullen te gemoet gaan. Die vraag werd gesteld door de Unieliberalen, maar ontkennend door den Vrijzinnig-Demo- kratischen Bond beantwoord, wijl men nu niet zeggen kan, welke punten van staatsbeleid in 1918 op den voorgrond zullen treden. Spr. verheugt zicli in deze afwijzing. Door concentratie toch zullen wij de nieuwe verhoudingen, die wij door evenredige vertegenwoordiging krijgen, gaan bederven. Wij Vrijzinnig-Demokra- ten verlangen zelfstandig ons politiek standpunt te verdedigen. Nu hebben wij drie vrijzinnige par- j tijen. Twee zouden voldoende zijn, en 1 wel een behoudend liberale groep en een vrijzinnige groep, i Spreker erkent, dat de politieke pro gramma's van de Unie-Liberalen en de Vrijzinnig-Demokralen schier gelijklui dend zijn. Toch is er verschil, niet in het politieke programma ,maar in de poli tieke houding. De Liberale Unie heeft als blok aan het been een behoudend gedeelte ,dat zij wil behouden, en daar om blijft zij halfslachtig. Dc Muralt trekt door Zeeland met ophemeling van de Lib. Unie. Hij vindt haar een bedachtzame middelpartij. Hij zou zich juister hebben uitgedrukt, als hij gezegd had, dat zij de beste en goedkoopste is. Van Unie-Libe rale zijde is men opgekomen tegen een 1 regeling van de progressie in de inkom- j stenbelasting en de vermogensbelasting, j De Vrijz.-Demokraten moeten trachten alle krachten van het volk tot haar recht te brengen. i Ons ideaal verschilt van dat der Soc.-Dem. hierin, dat wij niet erken- i inen de juistheid van den modernen klas senstrijd, en dat alle productiemiddelen aan de gemeenschap moeten komen. De prikkel van het eigenbelang kan z. i. niet gemist worden. Principieel staan wij tegenover de Sociaal-Demokraten. Aan het debat namen deel de heeren Bongertsman, Frankel en Perrels. De heer Bongertsman vraagt, of spr. onzen afgevaardigde mr. Patijn, rang schikt onder de behoudende ol! onder de meer vooruitstrevende elementen van de Liberale Unie. De heer Frankel zegt, dal waar, gelijk spreker zelf erkent Unie-Liberalen en Vrij zin nig-Demokraten hetzelfde poli tieke programma hebben, deze althans in kleine gemeenten als partij geen reden van bestaan hebben. Het ware beter, dat de Yrijzinnig-Demokraten zich met de Unie-Liberalen verbonden. Dan zouden ook de vrijzinnigen krachtiger tegenover hun tegenstanders staan. De heer Perrels zegt, dat de Vrijz.- Demokraten bitter weinig gedaan hebben. Van hun werkzaamheid heeft hij althans in Zierikzee niets bespeurd. Goedkoope melk, het levensmiddelenbureau en de verlaagde prijzen van de steenkolen, dat alles is het werk van de Sociaal-Demo- kralen geweest. Hij maakt er de Vrij- zinnig-Demokraten een grief van, dat zij niet hebben willen medewerken aan de uitvoerverboden. De heer Roodenburg, beantwoordend de sprekers, wenschte de vraag van den heer Bongertman onbeantwoord le laten. Wat den heer Frankel betreft, spreker meende, dat door de evenredige vertegen woordiging en den stemplicht de vrij zinnigen niet zouden verzwakt worden wanneer de Yrijzinnig-Demokraten een eigen organisatie zouden vormen. Wat den heer Perrels aangaat, spreker kent den plaatselijken toestand niet, kan dus wal door dezen in dit opzicht is aange- voerd, niet van repliek dienen. Ten aan zien van de moeilijkheden meldelevens- middclenvQorziening, de Vrijz.-Demokra ten hebben er toe medegewerkt om op. zoo ruim mogelijke schaal duurtetoeslag toe te kennen. Spreker herinnert er aan dat de Vrijz.-Demokraten gestemd heb ben voor de distributiewet van 1917, waarbij aan den Minister de bevoegd heid verleend werd uitvoerverboden uit le vaardigen. Ons land is een land van export. De voorzitter maakte den heer Perrels er opmerkzaam op, dat de Vrijzinnig- Demokralen bij dc Kamerverkiezing in 1905 bewerkt hebben, dal geen Vrij- Liberaal, maar dat de Unie-Liberaal, mr. Patijn, Kamercandidaat werd, die loen als vooruitstrevend bekend stond. Onder toejuiching der vergadering brengt hij mr. Roodenburg een woord van hartelijken dank, dat hij in deze omgeving een drietal spreekbeurten heeft willen vervullen. Hij hoopt, dat de goede gevolgen van zijn optreden niet zullen uitblijven. Goldfghrtd der Broodkaarten. Een onzer correspond, schrijft ons: De broodkaarten, die Vrijdag geldig worden, dus die van de elfde week, blijven geldig tot 28 April, terwijl die I van de twaalfde week geldig worden op- 29 April. Nu valt 29 April juist op een Zondag en ontstaat de vraag of men reeds Zaterdags op die kaart brood zal mogen halen voor den I Zondag. Is dit niet het geval, dan zal de kaart van de elfde week niet voor 9 doch voor '10 dagen gelden en zullen de huismoeders hier mede rekening moeten houden. S Het is dus zeer gewenscht, dat ten deze ten spoedigste van bevoegde zijde inlichtingen worden gegeven. heid van den oorlog en van de beteekenis van deze duizend verloren dagen. Dat kan de treurige toekomst, die den tijd- genooten wacht, iets verlichten. Het zou goed zftn, als op den 22sten April de pers, de kerk en de school in alle landen de aandacht op de beteekenis van dezen dag zouden vestigen en op de groeiende beweging, die het grootste kwaad van alle tjjden voor eeuwig wil verbannen. De gedenkdag zal in zoover iets ver- zcenlyks hebben, als hij de menschen van alle landen evenzeer betreft, vriend en vijand. Het bitter van dezen gedenkdag zal evenwel in de gedachte liggen, dat zelfs deze duizendste dag van het onheil nog niet de laatste is. Hoe lang nog?" Oorlogstotntjes. TQdeltyke schorsing van het onbepaald (klein) verlof der landweerpllchtigen 1907,1908,1909,1910,1911,1918 en 1918. De opperbevelhebber van Land- en Zeemacht, daartoe gemachtigd bft be schikking van den minister van oorlog van 11 dezer, maakt bekend, dat de land weerplichtigen der landweerlichtingen 1909, 1910, 1911, 1912 en 1913, be- hoorende tot de infanterie, de hospitaal soldaten en de ziekendragers en deel uitmakende van de bataljons en reserve- bataljons landweer-infanterie, in het loopende jaar voor een tjjdduur van vier dagen heen- en terugreis van en naar de woonplaatsen inbegrepen onder de wapenen zullen worden geroepen en wel gedurende de tijdperken en op de stand plaatsen, in onderstaande opgave vermeld. De land weerplichtigen der aangeduide lichtingen, deel uitmakende van de landweergrens- en kustwacht, zullen, op nader bekend te maken plaatsen moeten opkomen in hetzelfde tijdperk, waarin het bataljon, waartoe zij behooren, onder de wapenen komt. De tft delft ke opkomst onder de wapenen van de landweerpliohtigen der aangeduide lichtingen en geen deel uitmakende van de bataljons en reserve-bataljons landweer- infanterie en van de landweergrens- en kustwacht, alsmede de tijdelijke opkomst van de landweerlichtingen 1907 en 1908 (deze laatste vermoedelijk slechts voor één dag) zullen bft eene tweede bekend- Te Vlissingen zijn thans 96 oor- j making ter kennis worden gebracht. logstuintjes in huur uitgegeven, ter- wijl nog gelegenheid is er 20 uit te geven, behalve nog het terrein aan de haven, bestemd voor den teelt vaif voedingsgewassen. Regeerlngs aardappelep. 't Nederl. Correspondentiebureau in Den Haag schrijft: Van bevoegde zijde meldt men ons dat de regeerings-aardappelen veel beter op tafel er uitzien en ook veel beter smaken, wanneer bij 't koken aan het water een weinig azijn wordt toegevoegd. Veel behoeft dit niet te zijn. Verlofgangers, die met toestemming van den minister van oorlog in het buitenland verblftven of de buitenland- sche zeevaart uitoefenen, zftn vrijgesteld van opkomst, indien hun verblftf buitens lands samenvalt met het tijdperk, waarin zft onder de wapenen zouden moeten komen, Deze bekendmaking geldt uitsluitend als een voorloopige kennisgeving; iedere landweerplichtige, die onder de wapenen wordt geroepen, zal daartoe eene persoon- Iftke oproeping van zijn militairen commandant ontvangen. De dniieadste dag van den oorlog. Het was Zondag de duizendste dag van den oorlog. (Gerekend van de oorlogs verklaring van Oostenrftk aan Servië). Naar aanleiding daarvan schrftft de Friedemwarte „De menschheid heeft op dezen dag duizend dagen van den vreeselijksten oorlog achter don rug. Duizend dagen, waarin de menechen bloed en tranen hebben vergoten, waarin de vlijt en de hoop van geslachten zijn vernietigd, waarin do scheppende arbeid slechts de vernietiging van leven en goed beoogde. Duizend dagen van smaad voor de menschheid, duizend dagen, welker werkiag een eeuw niet zal kunnen goed maken. De apostels van den frisschen, vroo- lftken oorlog, wier wijsheid den oorlog altftd als een korte verfrisschende ader lating voorstelde, zullen stil op den achtergrond moeten blftven, als de kroniekschrijver dezen duizendsten dag van den oorlog zal boeken. Zft zullen inzien, dat zjj een dwaalleer verkondigden, en dat in onze dagen de oorlog niet meer de verwekker, maar de vernieler van de kuituur is. Mogen op dezen treurigen gedenkdag millioenen tftdgenc oten in stillen inkeer tot zichzelf rekenschap afleggen van de waanzinnig Petroleum ia rail voor boter. Nu er op Hollandsch gebied gebrek 8an petroleum heerscht, is het smokkelen daarvan uit Pruisen naar ons land be gonnen. Het vorige jaar werd petroleum naar Pruisen gesmokkeld en werd daar mee 20 tot 30 cent per Liter verdiend. De Duitsohe grensbewoners, dié ruimer van petroleum zijn voorzien, willen deze gaarne afstaan, in de hoop dat ze er boter of vet voor terug krftgen. Ingezonden Stukken. Bbouwsbshavin, 22 April 1917. Mijnheer de Redacteur l Gelieve voor het onderstaand* eenige plaats ruimte. Met belangstelling las ik in de Nieuwsbode hot raadsverslag van 13 dezer, waarin uw ver slaggever spreekt van kleingeestig gedoe, omdat door my, ook namens twee ander* leden, een voorstel was ingediend by den Baad, regelende het plaatsnemen van een verslaggever, in de ruimte, voor den raad bestemd ingevolge Art. 134 der Gemeentewet. Hoewel velen met mg het op prjjs stellen, dat er verslag van de raadszitting wordt gegeven, is niet de geneesheer de aangewezen man en wensch ik op dit punt eenigszins de geschiedenis na te gaan. Toen in het jaar 1892 de laatste, hier jaren gevestigd zijnde geneesheer overleed, werden we op alle mogelijke wijze van concnrrente zjjde uit de buurt bemoeilijkt om deze vacature ver vuld te zien, tot het eindelijk met by dragen van deze gemeente en Duivendjjke, zoomede rjjks- •n provinciale snbsidie, gelakte, hieraan een einde te maken. Dr. Knaap, die in 1898 hier werd aangesteld als dokter, onder verbintenis zieh niet tot een conolave met aangrenzende medioi in te laten, vertrok in 1904 en deed zjjn praktijk aan dr. Ornstein over, die in den loop van 1905 ons verliet. De raad was ten zeerst* ontstemd, dat heeren geneeskundigen, zonder medeweten van dit college, de zaak als koopwaar beschouwden en de praktjjk van den één op den anderen overging, zonder goedkeuring of medewerking van den raad. Daarom werd besloten niet den genen te benoemen, die de apotheek had over genomen. Dit was een geluk voor Dr. Ittmaan :e Noordgouwe, die aldus, zonder geldeljjk* offers aan zjjn voorganger, werd benoemd. Nu deed zich eenige jaren daarna een nienwe moeilijkheid voor. Z.Ed. was ongehuwd, en dewijl men algemeen geen vrede had in sommige gevallen met een on gehuwden dokter, werd een overeenkomst getroffen, waarbjj ijjn broeder, de huidige titularis, benoemd werd, destjjds assistent in het Burgerziekenhuis te Amsterdam, welke in het huweljjk trad. Eerstgenoemde ging naar Leiden, om zioh in de chirurgie te bekwamen, om later te Noord- gouwe aan het Ziekenhuis benoemd te worden, reeds overeengekomen met dr. Metz, destjjds aldaar de geneesheer. Alles was dus in orde, dooh één zaak was ons minder aangin&am: het conclave herleefde na opienw. Ware dus toen de tegenwoordig* dokter van Noordgouwe gehuwd geweest, dan was er geen sprake van, dat beid* heeren Ittmann het na volgende gebied als medious konden beheersoken en dus by ernstige ziekten elkander wederkeerig by te staan, te weten: Brouwershaven, Duiven dyke, Kerkwerve, Zonnemaire, Noordgouwe an Dreisohor, met de daaraan verbonden jaarwedden. Bovendien is dr. Ittmann hier voorzitter, seoretaris of lid van „Draagt elkanders lasten", Ziekenfonds, Nut van 't Algemeen, Volksbibliotheek, Volks onderwijs, maakt propaganda voor het Groene Kruis in andere gemeenten, wat mjjns inziens het werk is van de respectieve geneeskundigen. Hier is zjjn werk. Hjj heeft zjjn spreekuren, waar bljjft per resto tjjd voor praotiseeren of stndie? Het rjjk bekostigde ook een deel van hnn stndie, ergo heeft het algemeen belang hier ook een stem in het kapittel. Xr sou nog meer bjj te voegen zjjn, dooh ik vrees te veel van uwe ruimte bjj de papierschaarsohte te vorderen. Dit staat vast: velen zjjn het met mjj eens, een geneesheer, en dan nog wel mat velerlei snbsidie, is niet de man om als raadsverslaggevor de nieuwsgierigheid van het pnbliok te bevre digen, en noch beleediging, nooh naamloos geschrijf, noch voorzitters voorstel, „Volks- onderwjjs", nieuw, jong, frisch bloed in den raad te krjjgen (oud voorstel Baanbreker), zullen mjj weerhouden om in het algemeen belang op een en ander, als vorenvermeld, te wjjzen. U, Mjjnheer de Bedaotenr, dank voor de plaatsing betuigend, J. LOPS1 HOOKE. Wy hebben den geachten inzender de gevraagde gastvrjjheid in ons blad niet willen weigeren, maar betreuren toch ten zeerste zjjn star conservatisme on nog moor zjjn grove inbreak op de persoonljjko vrjj- heid. Het zou wat moois wezen, als in ons vrjj Nederland een medicus geen verslag van een vergadering mag geven en geen joumalistieken arbeid mag verriohten. Ge lukkig, dat er weinigen zjjn, die zoo denkon als de heer Lopse Hocke. Het zon er andtrs met tal van medioi, dieKink hnn pen roeren, trenrig uitzien. Dl Bidaotii. De nieuwe zomertijd. Meneer de Redacteur t Gaarne zag ik het volgend* in nw blad opgenomen, bjj voorbaat mijn dank. Evenals verleden jaar neeft de rageering gemeend de klok één unr te moeten ver zetten. Zeer zeker zftn tot het nemen van dezen maatregel redenen geweest. En een ieder die zich in de tegenwoordige oorlogsomstandig heden goed indenkt, moet toch seker de overtuiging krjjgen, dat deze maatregel nog niet zoo sleoht is, zqlfs met hot oog op do kolenschaarsoht* en hot petrolonmgobrek zéér noodzakelftk is. Volgens de berichten in de Nieuwsbode bljjkt echter, dat de bevolking van oen groot gedeelte van Zeeland en vooral van Sohonwen en Duiveland dezen noodtoestand nog niet goed begrjjpt. Dit verwondert mjj ten zeerste, en doet de vraag naar voren komen of do menschen daar nn zoo conservatief sjjn, dat zjj zioh niet kunnen vereenigen met een nood maatregel. Wat zftn nu eigenljjk wel de redenen, dat die menschen weigeren met den nieuwen tjjd mede te gaan? Of het goed werkt weten zft niet, omreden zft er nog niet aan mee hebben gedaan. Wel weten zft, dat het nu lastig is, omreden de Sohool, de Tram, de Post ens., met den nieuwen tyd mede gsan. Als inwoner van een stad, waar men er niet over denkt er tegen te protesteeren en van het eerste oogenblik af de klok één nor heeft verzet, meen ik goed te doen hier eens te ver klaren, dat er absoluut niets van to bemerken valt. Het is, alsof het al jaren zoo is geweest. De meening dus, dat het niet kan, is niets meer dan verbeelding. Is de meening van de plattelandsbevolking nn werk elft k, dat aft ge dwongen zal worden, om b.v. «'avonds een nnr langer te moeten werken, dan wil ik haas toch zeggen, dat zij daarvoor waken moet. Het zftn toch geen kinderen, die plattelands- arbeiders. De waarheid in des* is, dat, indien direet allen zich onderwerpen aan den noodzake- Ijjken noodmaatregel, binnen enkele dagen niemand er meer iets van bemerken zal, terwjjl nu de moeilijkheden blftven bestaan. Het is niets anders, dan een eoht conservatief idéé en het wordt tjjd, dat de Schonwaohe bevolking deze ideeën eens loslaat en zioh regelt naar de omstandigheden. Verzet nw klok. Btdim, J. P. v. d. Z.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1917 | | pagina 5