ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE,
Vrijdag 30 Maart 1917.
EERSTE BLAD.
Aan onze geabonneerde».
Oorlogsoverzicht.
{Zlerikse@sehe
C o u r a 'fi t).
ABONNE MENT.
Prjji per drie maanden1,30.
Franco per poit. - 1,60.
Voor het buitenland per jaar -10,-.
Aiionderljjke nummert- 0,05.
Vertohjjnt Maandag, Woensdag en Vrjjdag,
73sts JAARGANG. N«. 9987.
9irael*HPi A, J, HE LOQZE Jr.
Slitgnir-HaeMpnliotUPi A. FRAHKEL.
ADVERTENTIEN.
Van 14 regeltf 0,40.
Elke regel meer- 0,10.
Reclame! per regel- 0,15.
Bjj contract belangrijke korting.
Intending op dea dag Tan uitgave vóór Ï.IO ure.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Wegens de enoïme stijging' van den
papierprijs en de meerdere kosten voor
het drukken der courant, zien wij ons
genoodzaakt den abonnementsprijs van
af 1 April tijdelijk iels te .verhoogen.
.Wij hebben deze verhooging zoo laag
mogelijk gesteld, n.l. slechLs 10 cis. per
kwartaal, zoodat de prijs thans bedraagt
voor Zierikzee 1,40, fr. per post/1,70
per 3 ïnaanden. Voor de abpnné's, die dp
courant per week betalen, is de prijs
11 ets.
Wij vertrouwen, dat onze geabonneer-
den tegen deze geringe verhooging, waar
door slechts een klein gedeelte van de
meerdere exploitatiekosten wordt gedekt,
geen bezwaar zullen hebben.
De Directeur.
Inkrimping van h»t broodrantsosn.
Menige huismoeder zal met smart de
inkrimping van het broodrantsoen vër-
nemen.
Vooral op kleine huishoudingen zal
zij zwaar drukken.
Zij is een gevolg van de belemmering
die onze handelvaart ondervindt;
«Toen de verscherpte duikbootoorlog
door Duitschland werd afgekondigd
kwam men nie'l Engeland overeen, dat
onze schepen, die den Oceaan over moe
ten, in plaats van'nEngelsche haven aan
te doen, waartoe men ze verplicht had,
voortaan langs Halifax zouden varen,
waar zij' dan zouden onderzocht worden,
den.
De rechtmatige weigering van onze
regeering gewapende handelsschepen in
onze havens loe le laten, een weigering
die door de Britsche regeering mét den
naam van een onvriendelijke daad ge-
qualificeerd werd, deed deze besluiten
haar overeenkomst te verbreken, zoo
dat de oude toestand, dat Nederl. sche
pen een Engelsche haven moeten aan
doen, hersteld werd.
Wij zitten tusschen twee vuren, tus-
schen Scylla en Charibdis.
Engeland wil zijn onredelijke eischen
niet laten varen en Duitschland wil
zijn verscherpten duikbootoorlog niet op
geven.
Het ligt voor de hand, dat door de
onrechtmatige handelingen zoowel van
Duitschlapd als van Engelandhet
oogenblik niet meer verre is, waarop
Nederland van het overzeesche verkeer
geheel zal worden afgesneden.
Dan komen er geen schepen uil Ame
rika of Indic meer binnen.
Met het oog hierop zij men op het
ergste voorbereid.
De Engelsche en Fransche troepen be
zetten met groote voorzichtigheid het
door de Duitsche troepen in'n woesternij
herschapen gedeelte van Noord-Frank
rijk. Hun legeraanvoerders vertrouwen
blijkbaar het zaakje niet. Zij welen nog
steeds niet de bedoeling van dezen terug
tocht der Duitsche troepen, waarbij zoo
weinig gevangenen door hen gemaakt
worden en zoo weinig buit door hen
behaald wordt. De teruggebleven Fran
sche bevolking ontvangt de Fransche
soldaten met groot gejubel. De vlaggen,
die meer dan 2/2 jaar opgeborgen
waren, worden le voorschijn gehaald en
uit de huizen gestoken, die nog overeind
staan.
De berichten betreffende de Russische
revolutie moet men niet allen gelooven.
Mel name die van Havas zijn sterk
partijdig gekleurd. Een feit is het, dat
de revolutie een zuivere nationale be
weging 'is, uitgaande van het geheele
volk, dat zijn kluisters verbrekend, van
een monarchie in het algemeen niets
meer wil weten, maar aanstuurt op een
demokratische republiek. En men vraagt
zich af, hoe komt liet, dat een volk,
hetwelk meerendeels, dank zij het oude
regime, uit anafalbeten bestaat, thans
een zoo diepen afkeer gekregen heeft
van het Czarisme, hetwelk het vroeger
verafgoodde. Men verlieze niet uit het
oog, dat deze oorlog',' die bijkans drie
jaren duurt, een opvoedende kracht op
het volk heeft uitgeoefend. De boeren
zoon streed zij aan zij van den edelman,
de onwetende.had tol wapenbroeder den
geestelijk hoogstaande, de rijke diende
samen met den proletariër. In de loop
graven en op de slagvelden hielden alle
verschillen van rang en stand, van
geestelijk en stoffelijk overwicht op. Men
hacl dezelfde gevaren le Irotseeren en
denzelfden vijand te bestrijden. Van
daar toenadering en verbroedering. Deze
i oorlog, die opvoedend op de bevolking
gewerkt heeft, maakt haar rijp voor de
j revolutie. Of echter het volk reeds rijp
is voor den repüblikeinschen staatsvorm
kunnen alleen zij beoordeelen, die het
huidig Rusland door en door kennen.
In Rusland is in 't algemeen de soci-
aal-demokratische partij voor een eer
vollen vrede. Met het oog hierop, tracht
men de bevolking vooi* een voortzetting
van den oorlog te winnen, inzonderheid
de regimenten, die aan de revolutie
hebben deelgenomen. Afgaande op de
telegrafische berichten lukt dit streven
vrijwel. Met militaire muziek voorop,
en met een roode vlag, waarop vrijheid,
gelijkheid en broederschap geschreven
staat, trekken deze regimenten door dë
straten van Petersburg, met zich voe
rend borden, die tot opschrift -hebben:
soldaten, oorlog tot het uiterste, gaat
naar de loopgraven, gaat naar uw werk
plaatsen. Dit laatste heeft betrekking
op de omstandigheid, dal in Petersburg
de arbeiders in de meeste fabrieken het
werk gestaakt hebben. Men schijnt de
bevolking te hebben diets gemaakt ,dat
de Duitsche regeering van plan is den
Czar op-zijn troon te herstellen, en dat
de Duitsche troepen eerlang op Peters
burg zullen aanrukken om dit plan uit
te voeren. Noch het een noch het ander
is waar. De beweging voor de voort
zetting van den -oorlog tot het uiterste
is. 'n kunstmatige ten behoeve van Enge
land in het levengeroepen en niet wor
telend in het hart van het Russische
volk. Zij zal dan ook wel verloopen,
vooral, wanneer zonneklaar blijkt, dat
Duitschland -er niet aan denkt om dén
Czar op zijn troon te liersteilen, en niets
vuriger verlangt dan vrede met het Rus
sische volk te sluiten.
De Ministers hebben den volgenden
merkwaardigen ambtseed afgelegd. In
hoedanigheid als lid der voorloopige re
geering, ingesteld door den wil van het
volk op aandringen van de Doema,
zweer ik voor den Almaehtigen God en
mijn geweien trouw en rechtvaardig het
volk en den Russiscken slaat- te zullen
dienen, zijn vrijheid, rechten, eer en
waardigheid ongeschonden te handhaven
in al zijn daden en lie velen de zaak der
burgerlijke vrijheid en gelijkheid le
zullen bevorderen en mij te onthouden
van eenigerlei poging tot herstel van hel;
oude regime. Ik zweer alle maatregelen
te zullen nemen voor de bijeenroeping
binnen den kortst mogelijken tijd van
een conètitueerende vergadering op den
grondslag van het directe, gelijke en
geheime stemrecht, en in handen van
die vergadering alle gezag, door mij in
samenwerking met andere leden van de
regeering uitgeoefend, te. zullen leggen
en te buigen voor den wil van 't volk,
uitgedrukt door die vergadering omtrent
den regeeringsvorm en de fundamenteele
wetten van den Russischen 'staal. God
helpe mij in het. houden van dezen eed.
In den Duitschen Rijksdag zeide de
soc.-demokraat Naske met betrekking
tot Rusland: „In Rusland wil 't nieuwe
regime den oorlog tot aan het zegevie
rend einde, maar nu spreken de massa's
mede, die vredesgezind zijn. De vrees
van Rusland, dat Duitschland zou mede
werken aan 't herstel van 't Tsarisme,
moet officieel worden ontzenuwd. De
sociaal-demokralen zouden mét kracht
elke. poging tegengaan liet krankzinnig
Tsarisme weder in 't leven 'ie roepen.
(Stormachtige toejuichingen). Wij heb
bel het Russische volk nooit aansp *a-
kelijk gesteld voor zijn regeering en vol
gen zijn pogingen om zicli op te werken
tot de vrijheid met bewondering en
sympathie. Zoodra de vredesstemming
in Rusland voor de nieuwe regecring
beslissend wordt, eischen wij van onze
regeering, dat zij niets zal nalaten, dat
het sluiten van'een spoedigen, eervollen
vrede met Rusland kan bevorderen.
Muller, ecii liberaal, zeide: Het voor
uitstrevend Russische, volk van den
arbeid wil blijkbaar den vrede. De En
gelsche intriganten willen echter voort
zelling van den oorlog ter bereiking van
de machtsdoeleinden van Engeland.
De rijkskanselier, gewagend van Czar
Ni kol a-as, merkte op. dat deze 't slacht
offer van zijn eigen schuld is. Zonder
zich te hekommeren oi* de banden, niet
welke de twee aan elkander grenzende
landen een eeuw lang verbonden waren
geweest, kwam hij hoe langer hoe meer
in het vaarwater der Entente. Onze
houding voor de toekomst is duidelijk.
Wij blijven bij het beginsel ons niet te
mengen in de. binnenlandsche aange
legenheden van andere landen, 't Praatje
dat wij er over zouden denken het
Tsaardom te herstellen, is niets dan leu
gen en laster. Het Russische volk be
hoeft geen zorg te koesteren voor een
inmenging van onze zijde. Wij begeeren
niets anders dan een spoedigen vrede
op een voor beide partijen eervollen
grondslag.
NIEU WSTIJPINGEN.
DuUnohliiml en China.
Uit Sjanghai is 'aan de Daily Telegr.
geseind: De Chineesche autoriteiten leg
gen lijsten aan Aran alle in China ver
toevende Duilschers.
Verwacht wordt ,dat Qliina weldra
den oorlog aan Duitschland zal verklaren.
Pit Stad m Provincie.
ZIERIKZEE. Deze week is op de
Tentoonstelling van de IIoll. Mij. van
Landbouw te Rotterdam door den heer
A. Plaating, firma J. Gloude, alhier,
aangekocht de 2e prijs, zijnde 'n zwart
bonte os, welke dezer dagen is rondge
leid en de volgende week zal worden
geslacht.
Ch'cn petroleum.
De verkoop van petroleum is hij
minisleriëelc beschikking stop gezet.
Deze beschikking is een gevolg van de
omstandigheid, dat geen petroleum meer
byinenkomt. De voor Nederland be
stemde tankschepen worden of door de
Duitsche onderzeebooten in den grond
geboord, of in één der Engelsche havens,
in Halifax, vastgehouden, 't Is treurig.
DRE1SCIIOR. In tegenwoordigheid van
den Rijkslandbouwleeraar ,de commissie
van 'toezicht en tal van belangstellen
den, werd Donderdagavond liét eerste
leerjaar van den landbouw-wihlercarsus
alhier met 'n openbare eindles gesloten.
Over 't algemeen bleken de jongens
wel met ijver en aandacht de lessen le
hebben gevolgd, die, evenals vorige jaren
met zooveel toewijding door den lieer
Van Staalen werden gegeven.
BRUINISSE. Ook hier is'n commissie
aangewezen, die zich zal belasten met
de distributie van steenkolen. Zij bestaat
uit de heeren J. C. Bolier, voorzitter,
Joh. Wemmers, M. van den Berge Dz.,
terwijl met de administratie belast is
de heer Van den Berg, ambtenaar ter
secretarie.
ANNA-JACOBA-POLDER. Een door
den burgemeester van Sl.-Philipsland
tegen 29 dezer uitgeschreven gemeente
raadsvergadering kon wegens het niet
opkomen van dc grootste helft der leden
niet doorgaan. De oorzaak van het niet
opkomen der leden is zeer waarschijn
lijk, omdat de oproepingsbrieven een
dag te laat zijn uitgereikt.
THOLEN. Door jhr. J. van Vreden-
burg is kort geleden een pracht-auto
aangekocht, naar men zegt voor pl. m.'
f 16000. Thans blijkt, dat de machine
voor de hier bestaande veerdamnien met
laag water niet sterk genoeg is. Althans
is het reeds voorgekomen, dat de auto
niet dan met groote moeite de veer
damnien opliep.
Landbouw en Veeteelt
Coöperatieve aankoop van
Chil'salpotor.
Om een statistiek te maken van het
kunstmestverbruik in de verschillende
provinciën van ons land, met het doel
daaraan eenige opmerkingen te verbinden,
wendt men zich in de eerste plaats tot
de coöperatieve aankoopveresnigingen
om nota te nemen van de hoeveelheden,
welke coöperatief zijn aangekocht, 't Is
waar, niet alle kunstmest wordt in
coöperatie gekocht, maar zeker bet
grootste gedeelte en van de duurdere
soorten zooals van het cbilisalpeter wel
bijna alles. Zeer zeker geeft de coöpera
tieve aankoop esn vrij trouw beeld van
het verbruik. En bet ia niet gewaagd
eenig verband te zoeken tusschen de
grootte van het verbiuik en de opbrengst
van de oogsteD. In 1913, dus in het
laatste jaar voor den oorlog, toen de toe
standen in den landbouw nog Dormaal
waren, werdeD, volgens de verslagen en
mededeelingen van de directie van den
landbouw, in Nederland Diet minder dan
45,6' millioen K.G. chilisalpeter aange
kocht. Ik neem chili sal peter, omdat de
stikstof houdende meststoffen zeker tot de
belangrijkste gerekend moeten worden
en tevens omdat „onder die stikstof-
houdende meststoffen het chilisal peter
van de grootste beteekei.is is", zooals
de aanhef luidt van dit gedeelte der
genoemde verstegen
Van deze 45.6 millioen K.G. betrok
Groningen 13,6 millioen K G.f d. ?s meer
dau een vierde deel van de ganeche
hoeveelheid. Het is wel teekênend, dat
deze bloeiende landbouwprovinc'e, met
haar intensieve cultuur en enorme oog
sten aan het hoofd prjjkt van het lijstje
met bijna een derde deel van het ganeche
verbruikte kwantum. Na Groningen
komt Zeeland met 9,3 millioen. Nemen
we in aanmerking, dat Groningen 228.352
H.A. en Zeeland 183.175 H A. groot is,
dan moeten we die 9,3 millioen nog met
ongeveer 2 millioen vermeerderen en
dan zien wij dus, dat Zeeland bij Gro
ningen niet ver achterblijft. Na Z^land
volgen Drente mët 7,4 millioen, Noord-
Brabant met 6,5 millioen K.G Uit deze
cijfers alleen is eigenlijk niet veel te
concludeeren. We moeten iu de eerste
plaats de grootte van de streek in aan
merking nemeD, waartoe het verbruik
zich beperkt en den aard van den bodem.
Zoo gaat in Drente van de 7,4 millioen
K.G. 5,8 K.G. naar zaud- en veenstreken,
in verband met de ontginningen en in
Zuid-Holland werd van de 3,6 millioen
K.G. niet miJer dan 3,4 miliic ea K.G.
voor de eilanden bestemd, dus bijna
alles. In Noord-Brabant wordt 2,3 mil.
KG., dus meer dan een derde deel, op
rekening van de Noordwestelijke zeeklei
gronden geschreven Eigenaardig, dat
juist die gedeelten van ons land, waar
de grootste cogsten gewónuen worden
aan suikerbieten, granen e. d de hoogste
kwantums chilisalpeier verbruikt worden.
Of liever, eigenaardig is het niet; het is
zeer natuurlijk. Immers, zonder chili
salpeter is een krachtige intensieve
cultuur geheel onmogelijk.
Marine en Leger.
De opperbevelhebber heeft bepaald,
dat. in verband met de aanstaande
Paasclidagen aan 'ieder militair, voor
wien volgens de bestaande regeling voor
't algemeen (periodiek) verlof de eerste
volie verlofdag op 'n dag van de maand
April valt, éénmaal één dag langer ver
lof verleend zal worden.
Provinciale Staten van 2<6'and
Buitengewone zitting van Vrijdag 30
Maart, des voormiddags le tien uur.
Aanwezig 35 leden; afwezig dc heeren
Holleslelle, Ilocke Hoogenboom, Bolle,
Gcrlach, Wondergcm en Dumolijn.
Een vacature.
De voorzitter opent de buitengewone
zitting in naam der Koningin en wijdt
enkele woorden van waardeering aan de
nagedachtenis van hel overleden lid der
Slaten, den heer S. Duvckot Cz. te Goes,
bracht dank voor de op 16 Februari
ondervonden bewijzen van belangstelling
bij zijn zeventigsten verjaardag.
Aan de orde is hel voorstel van, Gedep.
Slaten tot calamiteus verklaring van de
polders Onrust en Jacoba en het vast
stellen van een bizonder reglement voor
het bestuur der waterkeering van de
calamiteuze polders Onrust, Jacoba en
Anna-Friso en de polders Heer-Jansz,
Rip en Maria, allen op Noord-Beveland.
Na onderzoek in de afdeelingen werd
het voorstel aangenomen.
„De Heel en".
Uit een particulier schreven, te Rot
terdam ontvangen, is men in staat een
omstandig .verbaal te geven van het
gebeurde met het Reliefechip „Haelen".
In den nacht van 16 op 17 Maart was
de „Haelen" vertrokken van Rotterdam.
Toen het schip ter hoogte van Scheve-
ningen was gekomeD, zweefden 2 Duit
sche tweedekkers laag boven de „Haelen'
en de „Tunisie", alles goed opnemend,
waarna zij verdwenen. Zoowel de „Hae
len" als de „Tunisie" hadden alle ken-
teekenen van de Commission for Relief
in Belgium.
Op Zaterdag 17 Maart des middags te
5 uur hoorde men plotselibg den knal
van een kanonschot. Er was niets in
zicht. De machine werd gestopt en men
gaf twee lange stooten op de sirene, ten
teeken, dat men zou stoppen. Ten over
vloede W8rd nog in dan mast een U-
wimpel gehescheb, om te signaleeren, dat
de machine gestopt was.
Ondanks dat alles werd een tweede
en een derde gelost. Beide schoten gingen
over het schip. Toen zag men pas op
3 mijl achter zich een onderzeeër. De
schoten vielen hoe langer boe dichter bij
het schip. Voor alle zekerheid liet de
gezagvoerder de sloepen streken om het
schip te verlaten.
De equipage, die op dat oogenblik nog
het volste vertrouwen stelde in het door
de Duitsche regeering gegeven vrijgeleide
bleef zeer kalm. Tijdens het strijken der
sloepen werd hoe langer hoe sneller ge
schoten. De sloep aan bakboord wa?
reeds te water gelaten en de bemannir a
had er plaats in genomen, toen et
granaat de „Haelen" trof in den romp.
De granaat was juist over de sloep heen
gegaan en ontplofte door de aanraking
met den romp vau de „Haelen". De
granaatsplinters vermorzelden de bak
boordsloep en doodden opslag 5 van de
7 maD, die zich'daarin bevonden. De
andere twee verdronken. De rest der
bemanning begaf zich in de stuurboord
sloep, en nadat allen daarin hadden plaats
genomen, verwijderden deze zich van het
schip. De onderzetër bleef steeds schieten.
Een projectiel ontplofte op 40 Met«»r van
do sloep.
De mannen roeiden zoo snel mogelgk
weg en bereikten de sloepen van de
„Tunisie". De bemanning van de „Tu
nisie" had, toen de „Haelen werd aan
gevallen, zich in de sloepen begeven.
Gedurende dien tijd ging de onderzeeër
aan bakboord langs de „Haelen", maar
de sloepen verwijderden zich, vreezend
voor een aanvalEen half unr later
kwam de onderzeeër bq de booten.
Daar de boot, waarin da gezagvoerder
van de „Tunisie" had plaats gei omen,
het dichtst bij was, vroeg de duikboot-
kapitein dezen de papiereD. Na die të
hebben ingezien, gaf hij toestemming te
vertrekken.
Bij de sloep van de „Haelen" had
hetzelfde plaats. Toen mon den duik
bootkapitein mededeelde, dat zeven man
gedood war»n, onderhield deze zich met
eeo officier aan boord van den onder-
ze(ër. Vervolgers kon ook de „Haelen"
vertrekkeD. Te 8 uur 'a avonds zette de
„Hielen" met de „Tuoisie" gezamenlijk
de reis voort naar Obresfcad.
De ZomertQd.
Do Tweede Kamer heeft het wetsont
werp lot invoering van den zomertijd
van 16 April tot 16 September, zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
De „Chariots".
Naar men veriuemt, is het tankschip
„Charloie", van de American Petroleum
Company, Dadat het met een lading van
ongeveer 3000 ton petroleum op 1 Maart
van Halifax naar Rotterdam vertrokken
was, onmiddellijk daarna in volle zee
gepraaid en er is vervolgens niets meer
van gehoord. De directie vreest, dat het
schip verloren is.
Petroleum.
Bij den petroleumnood wordt er ernstig
over gedacht, bij het verkeer te wator
weer van trekschuiten gebruik te maken.