ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE,
Zaterdag 1 Januari 1916.
DERDE BLAD.
(Zier)kzeesche
Couran t
ABONNEMENT.
Pt'ljs pet drie maandenf 1,30.
Franco per port- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Afionderljjke nummer»- 0,06.
Venchjjnt Maandag, Woemdag en Vrjjdag.
72ste JAARGANG, N» 9795
Diraotaur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgawar-HoofdradaetauF A. FRANKE!..
ADVERTENTIEN.
Van 13 regelsf 0,30,
Elke regel meer- 0,10.
Reclames per regel- 0,16.
Bjj contract belangryke korting.
Intending op den dag Tan uitgare rddr 8.30 ure.
Openbare Gemeenteraadsvergadering
te Tholen,
gehouden op Dinsdag 28 December 1015,
's nam. twee ure.
Na opening deelt de voorzitter mede,
(lal hij van jhr. J. van Yrodenburg en j
van den wethouder A. Holleslelle bc-
richt ontving, dat zij deze vergadering
niet kunnen bijwonen.
Bij de goedkeuring der Ier visie gelegen
notulen merkt de heer Wagemakor om
trent een gezegde van jhr. Van Vrede'n-
burg iets op, doch daar de betrokkene
afwezig is, zal dit later worden ouder j
zocht.
Aan de orde is een verzoek van tien
onderwijzer G. F. van Dijke, waarin
deze met ingang van 1 Januari eervol
ontslag vraagt als onderwijzer aan de
openbare lagere school, hetwelk mei
aigemcenc stemmen verleend wordt.
Ter tafel komt een schrijven van dr.
Jekel, waarin deze den Raad dank
zegt voor zijn benoeming als Jid d"r
schoolcom missie.
Een adres van den lieer B. W. Schot,
om grond in opstal of erfpacht te he
komen, wordt aangehouden en ter visie
gelegd. Dc leden kunnen zich dan pér-,
soonlijk overtuigen.
Ingekomen is een adres der verschil
lende winkeliers omtrent winkelsluiting.
Burgen?, en Weill, hebben in deze geen
prae-advics uitgebracht, cn laten dus
dc beslissing aan den Raad over.
l)e heer Moelker zegt, dat hij van
mcening is, dat deze zaak voor ceti ge
meente als Tholen niet zoo noodzakelijk
is. Hij kan toegeven, dat men in grootc
plaatsen, waar men den gehcelen dag in
winkels moet bedienen, naar sluiting
verlangt. Mier ziét spreker nergens deze
opgehoopte drukte. Bovendien als de
verzoekers besliste winkelsluiting ver
langen, welnu de gelegenheid staat voor
hen open om deze zaak zelf onderling
Ie regelen, zonder tusschenkomst van
den Raad. Spreker zal op deze aange
voerde gronden tegenstemmen.
Dc heer Quist is het volkomen met
het gesprokene van den heer Moelker
eens. Het is weer een opzetplannelje
van een paar kale heeren, die een cent
of wat verdiend hebben. Nu zouden
zidke lui willen hebben, dat een ander
sloot, omdat zij dan na dc sluiting nog
hij Jan, Piet of Klaas op een partijtje
konden gaan. Welnu ze kunnen sluiten,
r als ze willen. Niemand belet het hun,
maar laat ons als gemeenteraad ons er
alsjeblief huilen houden 0111 de burgers
Ie pressen. Het zou al wat moois wezen.
De hotels open en de winkels dicht.
Ken ons koffie zou men na 9 uur niet
meer kunnen koopen, doch drank zou
men lol 11 uur verkoopen. En hoven-
dien zullen wij in een hoop ellende
komen. Spreker is cr tegen, cn Is dit
altijd geweest.
De heer De Jong zegt, dat hij op dc
door den lieer Moelker aangevoerde gron
den er juist voor is. Wanneer wij zien,
zegt spreker, dat bij de wet overal de
arbeidsduur geregeld is, z.ooals dit be
hoort, waarom" zouden wij dan hier in
Tholen niet evengoed voor die categorie
menschen, die van des morgens lot Iaat
in den avond hun klanten helpen, een
lijd bepalen, dat zij zich kunnen wijden
aan hun gezin en hun andere zaken.
Daarom zal spreker, in tegenstelling met
de twee andere heeren. voorstemmen.
De heer Noske gevoelt ook wel iets
voor hetgeen de heer De Jong heeft Ie
berde gebracht. Hij kan er aanvankelijk
wel met medegaan, maar zou voor Clir.
Feestdagen en kermisdagen enz. een
uitzondering wensehen.
De heer Van Hiele zegt ook mei de
heeren De Jong en Noske te zullen
meegaan.
I)e voörziltcr wcnscht de zaak nog
aan Ie houden en geen beslissing Ie
nemen. De leden kunnen dan nog eens
inzien hel reglement van Amsterdam,
dal hij hier voor zich heeft.
De heeren Moelker en Noske dringen
5? op beslissing aan. De zaak is al zoo
lang aanhangig, en mocht de zaak wor
den aangenomen, dan is het lijd 0111 pas
dc reglementen deslietreffendc op le
stellen. Daarop, volgt dc stemming. Met
5 tegen 1 stemmen wdrdt besloten geen
verplichte winkelsluiting in le voeren.
Tegen de heeren Moelker, Quist, G. A.
II. Wagtho, Chri'stiaansc en de voor
zit Ier.
Aan de orde komt een ingezonden
schrijven van het spoorweg-comité, be
treffende de overbrugging cn aanleg van
een locaal spoor.
Dc voorzitter zegt, dat hij van mce
ning is, dat dc leden al -h zc sliu'kca wel
zullen hebben gezien, en vriagt nan de
hand van vroegere besprekingen of de
gemeenteraad genegen zou wezen af
stand le doen "van het recht van het
Veer, legen de som van 1' 6000 per jaar,
onder nog nader te bespreken bepa
lingen.
De heer Quist zegt van meening te
zijn, dat bijaldien de plannen slagen,
en de brug komt buiten Tholen le liggen,
dal dan hel Veer wel veelmal.verminde
ren. maar toch nog wel degelijk waarde
zal behouden voor Tholen. Mij zou er
voor wezen, dit bedrag, (Uit het dan
nog opbracht, weer le bestemmen lot
stijving der gemeentekas.
De Jieer Dc Jong meent deze z iak van
voren af te moeten beginnen, en vindt
terloops de nu ingediende plannen vrij
vaag. Spreker is hier nog maar kort lid
van den Raad, en weet niet alles, wal
omtrent deze aangelegenheden reeds is
gezegd. Dit hindert hier minder ook,
doch spreker zou het spoorweg-comité
allereerst willen vragen of IicLecu man
daat bezit en Avie of dit hun verleent
Ilceft dit comité zich zelf gevormd, hoe
js liet ontslaan. Ilcel'l dit comité onder
zocht of dit aangeboden plan het beste,
het voordecligslc is, dat voor ons eiland
kan worden aangeboden. Zie, dat zijn
allemaal vragen, die ik eerst liever be
antwoord zag, vooraleer wij .als raads
leden een besluit kunnen nemen.
De heer C. A. II. Wagtho wenscht
den voorzitter le vragen of de vergade
ring, te St.-Maartensdijk gehouden, pu
plick is geweest, of dat ze geheim was.
De voorzitter meent te mogen consta
ted cn, dat deze vergadering een algc-
meene, voor iedereen toegankelijke was.
Er liepen personen in en uit, die er
totaal geen belang bij haddei). Alleen de
pers was vefzocht geen verslag le geven
van de vergadering. De voorzitter meent,
dat wij evenwel van onze plannen al-
dwalen cn zag gaarne, dat dc Raad om
trent dc brug liet voorstel af deed.
De lieer De Jong vindt het zeer ge
vaarlijk deze som van f 6Ö00 le noemen.
Waarop is deze som gebaseerd. IIij voof
zich zou den Raad adviseeren, '11 besluit
tc nemen 0111 geen som te noemen, maar
enkel aan het comité te berichten, dat
dc Raad onder nadere uitwerking der
plannen genegen is lot afstand van het
Veer.
De voorzitter zegt, dat uit de rede
van den heer De Jong blijkt, dat hij
zich niet goed in deze zaak heeft inge
werkt. Werkelijk, wanneer de heer Dc
Jong alles had meegemaakt, gelijk hier
dc Raad met Burgem. en Weill., zju hij
ook welen, dat deze cijfers van f GOGO
werkelijk een goede basis als grondslag
helmen. Daarop zegt de voorzitter, dat
hij dit onderdeel in stemming zal bren
gen. Met 1 tegen 2 stemmen wordt hel
voorstel van Burgem. en Weth. aange
nomen. Tegen de heeren De Jong en F.
A. II. Wagtho.
De voorzitter zegt, dal hij uu wenscht
verder te gaan met het rapport van het
spoorweg-comité, zooals die door dclcdeu
is ontvangen, en naar hij mag verwach
ten goed bestudeerd.
De heer Moelker zegt, dat de circulaire
veel afwijkt van datgene, wat wij ge-
hooi*d hebben op een vergadering le St.-
Maai tensdijk. Was het bedrag toen ge
steld op 25 ct. per persoon en f 1,25
per H.A., thans is dit bedrag aanmerke
lijk verhoogd, cn wat hem het kwaadste
voorkonjt is, dat het benoodigde kapitaal
pl. m. f '135000, 1111 in aandeelcn zal
moeten worden genomen. E11 nu vindt
spreker, dat hier op Tholen aandeden
nemen in ccn locaalspoor gewaagder is,
dan op een andere plaats.
De heer Quist: Ben je nu zot, denk je,
dal dc particuliere menschen aandeden
zullen nemen. (Algemeene hilariteit).
De heer Moelker vervolgt, dat zij, die
zoo groot opgevend zijn van het nut van
een Jocaalspoorweg op Tholen, dan ook
moeten loonen, dal zij 't aandurven aan
deden le nemen. Dit is voorwaar een
stap in de goede richting. Dan, wanneer
particulieren ons voorgaan, zullen pol
derbesturen het verdere wel kunnen hij-
dragen. Voor onze gemeente, per inwoner
berekend, zou op deze maatstaf voor
ongeveer f 9000 aauoeelén moeten ge
nomen worden. Kn,dit vindt spreker te
veel.
Dc heer Wage maker zegt het niet eens
te zijn met den lieer Moelker. Volgens
datgene wat genoemde zegt, zou het een
zaak zijn. van parliculier belang, oui-
mlcn de heer Moelker eerst Tic particu
lieren wil laten betalen. Spreker be
schouwt de zaak net andersom.
De heer Dc Jong zegt vol" te houden,
dal hij dc plannen vrij vaag vindt. Waar
om heeft dat comilé niet heler alles
onderzocht, of dit 1111 juist de ccriigc
weg is 0111 lol oplossing le komen. Spr.
zal gaarne medewerken om deze streek
uit baar geïsolccrdcn toestand le ver
lossen, doch vooraleer spreker zijn slem
geefl, wil hij meer weten. Spreker is niet
overtuigd geworden door de redenee-
ringen op dezen middag, dat alles naar-
stiglijk is onderzocht. Hij dankt 1 comilé
voor datgene, wat hel gedaan* heeft en
is overtuigd, dat het de zaak aan liet
rollen heeft gebracht. Doch spreker is
niet van oordeel, dat wij als gemeente
raad moeten slikken al datgene, wat ons
wordt voortgezet. liet verwondert hem
dat hij andere gemeenten in ons land
kent, die ook de Slaalsspoor kregen,
maar heeft daar nooit van aandeden
gehoord.
De lieer Quist: Je zult het zien. Ze
zullen ze nooil nemen.
De heer Dc Jong vervolgt, dal hem liet
beste voorkomt, dat alle gemeenten on
derling samenspannen., en dan niet hij
de Staatsspoor om aTVfes zullen vragen,
maar hij liet Technisch Bureau, dat is
onpartijdig en Irekl zich er niets van
aan, of men de plannen dan later uit
werkt ja of neen.
De voorzitter zegt, dat hij hij zijn mee
ning blijft, dat hem uit de discussie van
den heer De Jong blijkt, dat deze zich
niet voldoende heeft ingewerkt in de
plannen. Hij zal dit gaarne toegeven,
doch meer andere leden, die sinds langen
lijd al (leze plannen van 'af den oor-
sprong hebben zien verrijzen, meer hier
van op de hoogle zijn. E11 waar wij hier
door hoogstaande ingenieurs der Staats
spoorwegen, als de heeren Ankcrsmit en
jhr. Beeïaarls van Blokland zijn inge
licht, twijfelt hij niet of waar men dok
gaat, zal steeds 't zelfde advies ontvangen
worden. Hij voor zich vindt het aange
naam', dat door deze openbare discussie
hel publiek meer op dc hoogte komt
der zaken, waarom en waarover het
gaat. Het is ook niet de bedoeling dc
publieke opinie in den waan te brengen,
dil alles zonder publicatie le behandelen,
delen.
De heer Noske zegl, dat wij feitelijk
niet anders zullen kunnen doen, daar
do Minister voor een tram bepaald niet
té inden is.
Nadat nog de heeren De Jong, Moel
ker en Wagcmaker replicceren, slcit dc
voorzitter voor geen besluit tc nemen,
doch 1111 te besluiten 0111 later met de
ingelanden cn gemeenteraad liier in deze
zelfde zaal een vergadering te houden,
cn dan lot een besluit le komen. Alge
meen goedgekeurd.
Daarop volgen eenige verzoekschriften
adres M. Engelvaart, dat dc gemeen
teraad moge terugkomen op een vorig
besluit omtrent, inhouding van 't salaris
als onderwijzer.
\fgewezen werd voorloopig het adres
Sehuttevaer, dal 'dc gemeenter-iad be
sluite het remmingswerk aan de haven
vooralsnog aan tc brengen.
Achtereenvolgens komen aan de orde
een \erzoek van M. J. Stoutjesdijk, om
kwijtschelding van hondenbelasting (af
gewezen), en een wijziging der politie
verordening (goedgekeurd
Benoemd wordt tot lid der school
commissie, wegens het bedanken van
den heer A. Avé, met algemeene stem
men de lieer J. K. Dalebout.
Benoeming personeel hcrhalingsonder-
wijs. Besloten wordt het bijgevoegde
advies van den heer Luijendijk op tc
vo'gen en de voorgedragenen te be
roemen.
Af- cn overschrijving der begrooling
1915 na voorlezing goedgekeurd.
Aanbieding van liet suppl. kohier 11.
Omslag cn Hondenbelasting, liet wordt
gesteld in handen <Jcr commissie.
ifbndvraag. De heer Wagemaker zegl
iels le hebben, dat hij liever in gestoten
zitting behandelt.
De voorzitter zegt dit loc.
De lieer Quist zegl een cn ander tc
willen bespreken met den voorzitter.
Laatst hebben wij ccn geval van beslra-
ling- gehad in de Oudelandsche straat,
zonder voorkennis der raadsleden. Enfin
dil was een zeer nuttig werk, en spre- I
ker gaat cr mede accoord. Nu trof het
hem, dat er zonder dat iemand er iels
van weel, dat er een fitter op de ge
meente-gasfabriek benoemd is. Hoe kan
dat 1111 wezen, daar alle gemeente-amb
tenaren en "werklieden door den Raad
benoemd worden. Spr. staat van zulke
dingen paf, en vraagt waar Burgem. cn
Weth. cn de gasconunissie het rechl van
daan halen gemeente-personeel le be
noemen. Zelfs een helpster in de Be
waarschool hebben wij hier al vaak
moeien benoemen. Spreker heeft nog
nicer. Zonder dat iemand cr iels van
weet, slaat cr plotseling een advertentie
in dc courant aangaande aanbesteding
van drukwerken enz. voor dc gemeente.
De vorige burgemeester kwam ieder jaar
met de vraag tol den Raad wat willen
de heeren voor het volgend jaar. Jaar
op jaar werd deze vraag herhaald, en
werd door den Raad er over gestemd.
Spreker zou op die manier gaan vragen
wat komen wij hier 1111 eigenlijk doen.
Dc voorzitter zegt dal men moet trach
ten '111 alle kalmte de zaken te onder
scheiden. Wat het benoemen van een
filler betrefl. De gasconunissie cn Bur
gem. en Weth. hebben het recht 0111
personeel der gasfabriek, slaande onder
den gasmeeslcr, tc benoemen. Dit staat
in de instructie van dc ga.scomtiiis.su'.
De heer Quist: Dan moei ik diojcensl
goed nalezen, want ik geloof nooil dal
ik daar vóór gestemd heb destijds.
En wat het tweede betreft zegt de;
voorzitter, dat er is een Raadsbesluit van
12 Maart 1912, waarin de Raad besloot
voor het volgend jaar druk- en bind
werken en schooVbehoeften aan le be
steden, Dil besluit is nooit door den
Raad herroepen, en dal de vorige bur
gemeester dit jaarlijks vroeg, was meer.
'11 goedwilligheid van hem als wel plicht*
Mocht dc heer Quist hiermede niet vol-)
daan wezen, zoo zal hij, dc voorzitter,
hem gaarne ten allen tijde de gc-
wenschte inlichtingen verschaffen.
De heer Van Hiele vraagt, of er geen
betere plaats te vinden is voor t puin.
Hel is daar aan de nieuwe molen een
onoogelijke plaats.
De voorzitter erkent gaarne dc billijk
heid dezer klacht. Hij zal met de wet
houders omtrent dit punt overleggen.
Daar niemand meer iets te vragen
heeft, spreekt dc voorzitter '11 slotwoord
als volgt
Alvorens deze openbare vergadering
le sluiten, nog ccn enkel woord.
Hel is vandaag 28 December, nog drie
dn geil cn 1915 behoort tol het verleden;
Als wij denken aan heigeen 1915 an
deren gaf ,dan kunnen wij niet genoeg
dankbaar zijn, dat wij lot op heden
gespaard bleven voor de verschrikkingen
(lie rondom ons vaderland plaatshebben;
Moge aan die ellende spoedig een
einde komen.
Voor ons gaf 1915 redenen lol tevreden
heid, ik mag gerust zeggen lol dank
baarheid.
De gezondheidstoestand in onze ge
meente liet, in vergelijking met. dien van
andere gemeenten, niets le wensehen
over.
Dc landbouw bloeide als ooit le voren.
Dc vcldarbeiders verdienden mede een
goed stuk brood; dc veestapel bleef ge
zond; dijken en wegen, al behooren die
piel lot de zorgen van deze zijde, eisch-
ten geen buitengewoon onderhoud.
Onze visschers bleven voor buiten
gewone rampen gespaard.
De botvangst was bevredigend, zelfs
goed te noemen, men kon goede prijzen
bedingen.
De garnalen vis scli erij liep niet legen,
en zij, die zich bezig hielden met het
visschen van wulken, konden voorzien
in het onderhoud van hun gezin.
De krecflcnvisscherij gaf niet veel, loch
belooft de naaste toekomst beter.
Mei. hel vangen van schardijn wordt
mede wat verdiend.
De vangst van mosselzaad gaf aan
gemiddeld 18 vaartuigen goede fiuan-
ciëele inkomsten.
Ofschoon de prijs der mosselen hon
ger was, kan men dit bedrijf dit jaar
rekenen lot de slechtste. Ziekte (lei-
mossels, als anderszins, was daaraan
scinildig.
Hel oestcrhedrijf, waarvan de verzen
ding normaal was le noemen, werd dil
jaar getroffen door de enorme lage prij
zen, wegens koersverschil enz., ook liet
dc groei veel te wensehen over, iels, dat
zich ook later duchtig ten nadecte zal
du n gelden.
I:en verbetering van prijzen is te voor-
Zien, zoo de op te richten coöperatieve,
die resultaten geeft, die men er van ver
wacht.
Moge het aan de aandacht der bestuur
ders niet ontgaan, dat er in deze gemeente
oesterputten zijn, superieur aan die van
andere gemeen teil; men leze slechts 't.
verslag van den bacterioloog le Bergen-
op-Zoom, dr. Iïeijmans, en men mag
vol hoop en vertrouwen dc 1 j komst in
die richting-tegemoet zien; Tholen kon
ook in het oesterbedrijf niets missen,
wil het zijn verplichtingen nakomen,
zonder le veel van zijn inwoners te
cisclien.
liet onderwijs kon geregeld worden
naar wensch, al deed de mobilisatie zich
ook daar gelden.
Een betere salariêering der onderwij
ze ra is ter sprake gebracht.
I11 de verschillende bouwvakken werd
weinig verdiénd, behalve misschien de
smeden en wagenmakers, die voldoende
werk hadden, kregen timmerman, met
selaar en schilder weinig tc doen.
Mogen voor die vakmenschcn spoedig
betere lijden aanbreken.
Door uw voorzitter, daarin gesteund
door uw voortvarendeu secretaris met
zijn personeel, werd er zooveel mogelijk
gestreefd 0111 onze burgers le laten pro-
ïitccren van goed en goedkoop voedsel
door de tusschenkomst der regeering ons
verstrekt.
Dat alles gaf aan uwe ambtenaren
veel werk, doch het vertrouwen, dat dié
prestatie door U allen wordt gewaar
deerd, zal hun eenige voldoening
schenken.
Alle overige ambtenaren deden huil
plicht en gaven reden tot tevredenheid.
Onze haven eischte, wat 't onderhoud
betreft, geen bizondeve aandacht. Zij
werd op behoorlijke diepte gehouden;
haven en liggeld kwaui ruim en goed
binnen.
De opbrengst van com pos 1 over
schreed hel geraamde bedrag met onge
veer ruim-f 350.
Onze gebouwen vroegen en kregen ge
woon onderhoud, al blijft er in die rich
ting nog veel te doen.
Onze gasfabriek nadert hare voltooiing,
liet personeel streefde naar plichtsbe
trachting. Aan steenkolen leden wij lot
op heden geen gebrek.
Onze straten en pleinen blijven steeds,
1 aarmalc de middelen zulks veroorloven,
de aandacht van uw dagelijksoh beduur
trekken.
De bestrating en rioleering der voor
stad en liet Paulinaslraatjc eischen de
bizondcre aandacht. Mogen wij er in 1910
in slagen dien toestand bevredigend te
zien opgelost.
De hoornen in onze Wandeling bleven
voor stormen gespaard; het onderhoud
Het niets te wensehen over; met de be
schikbare middelen wordt gewoekerd.
Een woord aan ouders voogden en on
derwijzers is hier niet misplaatst, wan
neer ik lot hen het verzoek richt den
kinderen liefde en ontzag in le prenten,
voor al het schoonc, dat de natuur ons
biedt.
De gedempte Vatc, begint onze aan
dacht te vragen, in verband met de be
stemming, die men er aan wenscht te
geven.
De bediening aan het Veer was vol
doende, klachten, die een nader onder
zoek cischlen,werden niet ingediend.
Onder de oogen mag worden gez..
of het niet wenschclijk zou zijn aan tc
sluiten met de wegen, die bij ons in
onderhoud zijn, aan die van het water-
