ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 22 October 1915.
EERSTE BLAD.
CZ ierikzeesctie
C o ii r a n t
ABONNEMENT.
Prys per drie maandenf 1,80.
Franco per post- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Afzonderlijke nummers- 0,05.
Verschyut Maandag, Woensdag en Vrydag.
72ste JAARGANG. Ne 9765
Directeur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uitflawar-Hoofdredaoteuri FRANKEL.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regel»f 0,80
Elke regel meer0,10.
Reclame» per regel- 0,1E>.
Bij contract belangrijke korting.
Intending op den dag Tan uitgave vóór 8.30 ure
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Oorlogsoverzicht.
Op vijl' verschillende plaatsen hebben
de Bulgaren de Servische grenzen over
schreden, en zich van Onderscheidene
plaatsen en sterke stellingen meester
gemaakt, nadat zij de Servische troepen,
die zich dapper verdedigden, daaruit ver
dreven1 hadden. Zij zijn door de bevol
king van Macedonië overal met groóte
geestdrift ontvangen. Als bevrijders wer
den de Bulgaren ingehaald. Ook meldt
men, dat zij Wranja hebben bezet. Is
Uit berichl juist, dan is de verbindings
lijn lusschen Salon ik i en Nisj afgesneden
wat zeker een streep door de rekening
der geallieerden is. Uil hel Noorden
rukken de Duitsche en Oostenrijksche
troepen voortdurend dieper Servië bin
nen. zoodat weldra hel Bulgaarsche
leger met dal der Centralen voeling zaj
krijgen. Bij Wranja hebben tie Bulgaren
2000 Serviërs krijgsgevangen, twaalf ka
nonnen en Iwee milliocn patronen buit
gemaakt.
Treffend is hel. dat bij dc Serviërs
ook vrouwen cn kinderen aan den strijd
deelnemen. Men moge dit veroordeelen,
maar het is toch een roerend bewijs van
tie vaderlandsliefde, welke de Servische
bevolking bezielt.
Zullen de troepen, die de gealliëerden
te Saloniki hebben doen landen, nog aan
de Serviërs Ie hulp kunnen komen?
Zullen zij tic verovering van Servië nog
kunnen beletten? Op tie medewerking
van Rumenic, dal verklaard heeft neu
traal Ie zullen blijven, zoolang 's lands
belang dat eisclil, kunnen zij niet reke
nen. En op tl ie van Griekenland bestaat
ook geringe kans. Wel heelt men aan de
Grieken Oyprus locgezegd, wanneer zij
zich aan de zijde der entente zullen
scharen. Maar zullen deze voor dil lokaas
zwichten? Wij moeten het eerst zien,
voordat wij het gclooven.
Dc krijgsverrichtingen op het schier
eiland Gallipoli, die ten doel hebben
de Dardanellen te forceeren, blijven
maar steeds op dezelfde hoogte en kosten
veel mcnschen levens. Honderdduizend
man hebben de gealliëerden daar reeds
verloren, waaronder 29000 Australiërs.
De commandant, Sir Jan Hamilton,
die voor tien ongunstigen loop, welken
de krijgsverrichtingen daar genomen
hebbenverantwoordelijk wordt ge
steld, is door de Engelschc regeering
teruggeroepen, en vervangen door Sir
Charles Monro. Of deze gelukkiger zal
wezen dan zijn voorganger, staat nog
te bezien.
Op 't Westelijk oorlogsterrein is niets
belangrijks voorgevallen. Om in 't gemis
van ccnig gewichtig oorlogsnieuws te
voorzien, seint Ilavas, t bekende Fran-
sche nieuwstijdingbureau, de legerorder
die Joffre, de opperbevelhebber van het
Fransche leger, lot de troepen heeft
gericht, voordat de jongste algemeene
aanval op de Duitsche stellingen door
«leze ondernomen werd. Die legerorder
is waardig aan de vergetelheid ontrukt
tc worden. Hij luidt:
„Soldaten van dc republiek! Na een
„maand w ach len s, waarin wij onze Iroe-
..pen en hulpbronnen konden uitbreiden
„terwijl dc vijand de zijne verbruikte, is
,,'l oogenblik voor den aanval gekomen,
„teneinde te overwinnen en nieuwe blad
zijden van roem toe te voegen aan die
„van de Marne, Vlaanderen, de Vogezen
„en Atrecht. Achter een orkaan van
„ijzer cn vutir, die ontwikkeld kan wor
den, dank zij den arbeid in de Fran-
„sche fabrieken, waar onze broeders
„dag en nacht voor ons werkten, zult
gij allen gelijktijdig over het geheelc
„front tot den aanval'Overgaan, in nau-
„we samenwerking met de troepen van
„onze bondgenooten. Uw élan zal on
weerstaanbaar jpjn. Gij zult reeds Bij
„de eerste poging tot aan de batterijen
„van den vijand doordringen, voorbij
„zijn versterkte linies. Gij zult hem rust
..noch duur laten bij Uw strijd voor de
„bevrijding van den vaderlandschcn
..grond, voor de zegepraal van liet recht
„en van de vrijheid".
Voorzeker! mooie taal, zeer geschikt
indruk te maken op het voor krachtige
taal zoo ontvankelijk gemoed der Fran
sche soldaten. En deze, daardoor aange
moedigd, dapper hebben gevochten
hoewel zij 25000 Duilschcrs gevangen
namen cn 150 kanonnen buit maakten,
nog steeds houdt hel Duitsche leger 'n
groot deel van het Fransche grondge
bied bezel. AEn dit toch was niet hel
doel van de nlang voorbereiden algemee-
nen aanval.
Ook van het Oostelijk front zijn tie
berichten, die lot nu loe ons bereikt
hebben, weinig belangrijk. De Céntralen
schijnen dc door lien ingenomen posities
geducht te versterken, teneinde daarin
den winter af te wachten. Alleen pogen
zij nog zich van Dunahurg en Riga
meester Ie maken. Of zij,bij den heiligen
strijd, dien zij daar met de versterkte
van ammunitie opnieuw voorziene Rus
sische troepen le voeren hebben, daarin
zullen slagen,, moei de tijd leeren. Ge
zegd wordt, dal in de maand September
op het Oostelijk front de Diiitschers
30Ö.000 man en de Oostenrijkers 250.000
man verloren 'hebben. Wij voor ons
geloven, dat die cijfers zeer overdreven
zijn. Wellicht is leen nul te veel ge
plaatst. Maar dit kan men veilig aan
nemen, dat de Centralen groote verliezen
te betreuren hebben. vOu ne fait pas u-ne
omelette sans casser des oeufs, zegt hel
Fransche spreekwoord. Men neemt geen
sterke vestingen stormenderhand zonder
ernstige verliezen te lijden.
Bijkans anderhalf millioen krijgsge
vangenen bevinden zich thans in Duitsch-
1 a-iid. Om deze te herbergen heeft men
vijftig steden gebouwd, bestaande uit
reusachtige barakken, keukens, werk
zalen, hospitalen en hadinrichtingen. Het
is geen kleinigheid voor een staat, wiep
men den toevoer van levensmiddelen
grootendeels heeft afgesneden, al de/.e
monden behoorlijk te voeden. En toch
'klagen de krijgsgevangenen niet, wat niet
te verwonderen is, wanneer ïnqn weet,
dat zij des morgens krijgen brood met
koffie, 's middags een dikke soep met
vleesch, aardappelen en groente en des
avonds brohd met koffie of chocolade,
of een meel- of rijstgerecht. 'I ïs wel
geen rijk menu, maar de omstandig
heden in aanmerking genomen, toch
voldoende. Bovendien ontvangen tie
meesten versnaperingen van hun familie
leden. De toezending daarvan wordt niet
belet. Alleen is bet verboden alcohol en
burger-bovenkleeding le zenden. Voor
bezigheid en ^uitspanning .wórdt zorg
gedragen, zcodat het leven der Krijgs
gevangenen in Duitschland, alhoewel niet
benijdenswaardig, dan toch zeer drage
lijk is, en door velen verkozen wordl
boven het aan gevaren onderhevig leven
in dc loopgraven.
NIXUWSTIJDINÖIN.
ZUID-AFRIKA.
De verkiezingen In Zald-Afrlka.
KAAPSTAD. Generaal Smuts, dc Mi
nister van Defensie, is in hel Westelijk
district van Pretoria, waar ook door dc
nationalisten en de arbeiderspartij can-
didaten gesteld waren, gekozen.
Een verkiezingsmanifest van generaal
Botha.
Generaal Botha heeft hel volgend
verkiezingsmanifest uitgevaardigd:
„Dit is de meest critieke en belang
rijke verkiezing in de geschiedenis van
Zuid-Afrika, en iedere fout, tlie thans
gemaakt wordt, in de omstandigheden
zooals die op het oogenblik in Zuid-
Afrika en Europa zijn, zal onherstelbaar
blijken. De gebeurtenissen van t laatste
jaar zullen zelfs den meest sceplisehen
burger er van hebben overtuigd, dat er
ernstige gevaren zijn, die het bestaan
van de vredelievende en degelijke regee-
ing in Zuid-Afrika bedreigen en zelfs
het bestaan van de Unie.
De laatste 20 jaren heeft Zuid-Afrika
ernstige beproevingen cn beslommerin
gen doorgemaakt. Slechts"door haar on
verwoestbaar patriottisme en !t slaals-
mansbeleid barer leiders, is er zooveel
voor ondergang bewaard gebleven cn is
liet werk van den opbouw in de Unie
der vroegere koloniën ten slotte voltooid
zoodat er met trots en dankbaarheid op
kan worden neergezien.
Ik verzoek u, volk van V£uid-Afrika,
dit werk le steunen en het te verdedigen
tegen alle aanranders, opdat de groot-
sche positie, die wij pnsTiebben verwor
ven, blij ve gehandhaafd^opdat de rechten
van zelf regeering, die wij genieten onder I
een door ons zélf opgestelde grondwet
ten volle mogen behouden blijven en wij
door ons zelf en onze kinderen van dc
voortzetting van vrede, rust en welvaart
verzekerd zullen zijp.
Een gedeelte van .onze bevolking, die
naar ik meen gelukkig slechts
'n kleine minderheid uitmaakt, verkeert
op betreurenswaardige wijze onder den
invloed van de abnormale toestanden in
Europa; vele mcnschen zijn dientenge
volge uil luin evenwicht geraakt door een
soort van politieke hysterie. Zij zijn niet
teruggedeinsd voor wal zij euphcmistisch
noemen hel „gewapend protest", maar
dal de gerechtshoven lot eenvoudige re
bellie hebben gestempeld. Deze is le
voorschijn geroepen door pro-Dnitsche
gevoelens, die kwalijk in overeenstem
ming zijn te brengen met het behoud
van onze grondwettelijke vrijheden".
DÜIT8CHLAND,
Dc duitsche pers wijdt bizorwlore arti
kelen aan het vijfhonderdjarig beslaan
van de dynastie der Hohcnzollerns.
Op 30 April 1115 had de bestuurder
van de Mark, burggraaf Frederik van
Neurenburg van tien Duitschen koning
Sigismund dc waardigheid van mark
graaf en rijksaarlskamerheer ontvangen,
op 21 October van dat jaar, den gedenk
dag, huldigden hem op een Landdag
van de Mark te Berlijn de stenden van
zijn vorstendom.
Uit Stad en Provincie.
ZIER1KZEE, 22 Ocl. Ilel kindje van
L. v. Y. had hedenmorgen hel ongeluk
een pol kokende koffie over zich heen
le trekken, waarbij hel ernstige brand
wonden bekwam.
Oorlogs-Klnderen.
Aanstaanden Zondagavond zal in de
Concertzaal alhier door het gezelschap
van den Tivoli-Schouwburg te Botter
dam worden opgevoerd „Oorlogskinde
ren", geschreven door den Gentenaar
Henri van Daelc. In dil actueel, realis
tisch tooneelstuk wordt een pakkend
beeld gegeven van de vreesdijke oorlogs
ellende in -een door den vijand bezette
streek. Volgens de recensies, welke wij
van dit stuk in andere bladen lazen, is
hel een aangrijpend, boeiend tooneel-
werk, dat bovendien goed gespeeld wordt.
De eerstvolgende uitwisseling van
gewonden over Vlissingen, zal vermoede
lijk niet voor begin Decëmjber plaats
hebben.
ELKERZEE, 22 Oct. .Wij vernemen,
dat er bij een inwoner dezer gemeente
een bedrag van f 16gestolen is, en
dal na een ernstig onderzoek der politie
de vermoedelijke dief reeds is ontdekt
en hel bedrag in beslag genomen.
ST.-FIL1PSLAND. Do kermis alhier
is afgeschaft. Waarom? I)c ingezetenen
van ons dorp houden jtiisl van de kernjis
omdat zij 'die dagen beschouwen als
vacanticdagen.
Arbeid geeft wel brood en eer en rein
genipt, maar een paar dagen zich le
kunnen en mogen onttrekken aan den
gewonen sleur des dagclijkscben levens
is voor dien werkman evenzeer gc-
wensclil, noodig en nuttig als voor ieder
ander individu. De? boog kan immers
niet altijd gespannen zijn?
Een paar vrije clagen, waarop allen
eensgezind en gepast vroolijk kunnen
zijn, is voor 'n volle heilzaam. Zooals de
kermis alhier steeds werd gevierd is
geen kwaad. Nimmer werd in de laatste
jaren 'n wanklank vernomen, noch had
er oneenigheid jplaafc of moest de politic
twistenden vermanen of vechtenden
scheiden.
Bovendien waren dc kermisdagen voor
velen een Inzonderheid. De een nam dan
weer eens wal nieuws, de ander zorgde
dan voor een extra potje. Door nering
doenden zullen die dagen gemist worden.
ST.-MAARTENSDIJK, 21 Oct. Heden-
namiddag had een dochtertje van N. B.
alhier liet ongeluk bij1 het opklimmen
jvan een wagen 'daar ai' le vallen, waarbij
één der wielen haar over de hand ging,
tengevolge waarvan drie vingers van de
hand gewond werden en .één vrij ernstig.
Het inroepen van geneeskundige hulp
was noodzakelijk.
SCHERPENISSE. Deze week had het
dochtertje van de postbode, hel ongeluk
legen een fietsrijder op le loopen, zoo
danig, dat zij ernstig verwond werd ei?
geneeskundige hulp moest worden inge
roepen.
ONDERWIJS.
Door de afdccling Duiveland van het
Onderwijzers-Genootschap zijn voor de
verkiezing van een lid van het hoofd
bestuur uitgebracht op den heer K.
Gouma 7 stemmen, terwijl 1 slem was
uitgebracht op den heer A. Westerhoff.
Voor 'n lid (Ut weerstands-commissie
verkreeg de heer B. Laarman 7 stemmen
cn de heer J. A. Tavenier 1 stem.
Landbouw en Veeteelt.
ST.-FILIPSLANI). Begunstigd door '1
goede weer schiet de suikerbielenoogst
alhier aardig op. Over het algemeen valt
dc opbrengst niet legen. Er zijn akkers,
die ruim 20.000 K.G. opleveren. Ook
voor de leveranciers op gehalte is het.
geen kwaad 'jaar. Men spreckl van ruim
18% suiker.
BECHTZ AK E N.
De Haarlemsche rechtbank heeft het
vonnis bekrachtigd waarbij de Rotter-
darasche koopman A. W., wegens
aanranding van een kinderjuffrouw in
den trein, tusschen Den Haag en Haarlem,
werd veroordeeld tot 1.' jaar gevange
nisstraf.
In Rusland.
reed te hebben over dingen, die boven
menschelijke kracht gaan.
Paul Miclmelis leest in het Berliner
Tagëblatt zijn landgenooten de les, die
zich er over beklagen, dat het in het
oosten niet snéller voorwaarts gaat. Hij
zou hen eenigon tijd aan het front willen
bergen en de inspanning der troepen
laten meemaken.
Ten eer6te, zoo zegt hij, zouden zij dan
zien, dat het met de.Russen nog volstrekt
niet uit is. De hulpbronnen der Russen
zijn nog niet uitgeput, al zijn zij ook
niet onuitputtolijk. Het Russische leger
bestuur heeft, ondanks de onoverzienbare
verliezen, nog steeds een overvloedigen
voorraad van kanonnen en projectielen.
Het hoeft geweren in overvloed en vooral
nog talrijke troepen tot zijn beschikking.
Voor zoover men naar de gevangenen
oordeelen kan, zijn deze troepen echter
niet meer dezelfde. Kort geleden zag ik
hier, in Wilna, een troep Russische ge
vangenen, die een zeer slechten indruk
maakten. Het was een gemengde troep,
oud en jong, groot en klein door elkaar,
slecht gekleed en gevoed, echt kanonnen-
vleesch. Men hoort ook wel, dat man
schappen, die juist hun opleiding achtor
zich hebben en ternauwernood nog een
geweer hebben afgeschoten, in de loop
graven worden gezonden. Met zulke
elementen, die in liet ergste geval in
den wilde weg in de lucht schieten,
hebben onze geoefende soldaten gemak
kelijk spel. Maar dan ziet men weer
andere gevangenen, die goed gekleed en
gevoed zijn, sterke kerels, waarmede het
niet goed kersen eten is. Uiterlijk schijnen
ze meer waard dan onze Soldaten. Het
ontbreekt hun echter aan de geestelijke
en moreele vorming, die in den oorlog
de beslissing brengt. Over het geheel
moet mén zeggen, dat het weerstands
vermogen der Russen sedert den val van
grootvorst Nicolai Nicolajewitsj eerder
grooter dan kleiner is geworden. Vooral
in den strijd ten oosten van Wilna en
aan de Dunai, hebben de Russen taaien
tegenstand geboden en biedeu zij dien
nog. Onze troepen moesten zich hun weg
bijna voet voor voet door Russische loop
graven en draadversperringen banen en
steeds weer als zij den vijand meenen te
pakken te hebben, is hij hun bijtijds
weer ontglipt om een eind verder nieu
wen tegenstand te bieden.
Al deze bezwaren zouden echter minder
erg zijn, als niet de ergste hindernis was
de ellendige toestand van de Russische
wegen. Slechts wie deze wegen kent,
vooral in RussischLittauen, die kan
waardeerenwat onze troepen in het
oosten tot nog toe tot stand gebracht
hebben en zal oppasgen een oordeel ge
De glasindustrie bedreigd.
Wegens gebrek aan grondstoffen wordt
de glasindustrie te Leerdamwaarin
ongeveer 1400 werklieden hun onderhoud
vinden, bedreigd, doordat de Engelsche
regeering den uitvoer van soda, een der
grondstoffen voor het glas, totaal ver
boden heeft.
De voorraad soda, welke nog aan de
fabriek aanwezig is, is voldoende om
het bedrijf gedurende een zestal weken
te kunnen uitoefenen. Er worden intus-
schen ernstige pogingen in het werk
gesteld om de zoo onmisbare soda uit
Amerika te betrekken, wat evenwel met
zeer hooge kosten gepaard zal gaan.
Intu8schen heeftnaar het Hbld
meldt, «Woensdagmiddag te Amsterdam
een vergadering plaats gehad van ver
bruikers van soda in ons land. Het
resultaat is geweest, dat er een aaneen
sluiting tusschen deze verbruikers is
ontstaan en dat er een commissie is
gevormd, om naar buiten op te treden.
De vergadering werd geleid door den
heer Cochius, directeur der glasfabriek
te Leeïdam.
Diefstal van militaire goederen.
Te Ede is een uitgebreide diefstal
en verduistering van Ryksgoederen
ontdekt, waarby meerdere soldaten en
burgers betrokken zyn. By een groot
aantal ingezetenen werd reeds huiszoeking
gedaan en men gaat daarmede nog
voort. By niet minder dan dertig
personen werden tot nu toe van diefstal
afkomstige militaire goederen gevonden.
Het blykt dat meer dan 300 militaire
dekens zyii verdwenen, benevens een
hoeveelheid lederwaren, waaronder
schoenen en paardentuigen. Reeds nu
staat vast dat er vele schuldigen zyn.
In Ede veroorzaakt het geval heel wat
opschudding.
On tri ach to krijgsgevangenen.
Tc Yalkcnswaard zijn zes Ilussische
krijgsgevangenen over de grens gekomen
zij waren ontvlucht uil hel kamp van
Beverloo, waar omstreeks „1200 krijgs
gevangenen moeien werken aan dc mili
taire inrichtingen. Zij werden onder
militair geleide naar Rotterdam gebracht.
Russische leening In Amerika.
N.aav dc Petersburger Börsenztq. uit
vertrouwbare bron weet le berichten,
zou in Amerika onderhandeld worden
over een Russische leening ten bedrage
van Rb. 1 milliard. Een deel ervan zou
als handelscrediet dienen.
Gemengd Nieuws.
Soldatenafscheid. Id een van <le
Duitache spoorwegstations, niet zoo heel
ver achter het wostelgk gevechtsfront,
komt een trein binnenstuiven. Als ge
woonlijk is een der wagens voorzien van
het niet bepaald „waschecht" Duitsche
opschriftFiir Militürpersonen". 't Zijn
de soldaten, dio naar het front op weg
zijn en daar bijeengebracht werden.
Zooals bij ons de boerenjongens met
donker, hard fluitend door het bosch
loopen, zoo zijn deze jonge, stevige kerels
wat al te luidruohtig.
Op het perron staat een aardig uitziend
meisje van een jaar of twintig. Knap
gezichtje, net figuurtje. Een machine-
schrijfstertje of een eerste verkoopster in
een grooten winkel. Iets te goed gekleed
voor haar stand waarschijnlijk. Toch wel
beschaafd, want in de hand houdt zij
een in buigzaam leder gebonden boek.
Denkend den door haar gekozen trein
te zien, doet zij er eenige stappen heen,
toevallig juist in de richting van den
wagen met jong soldatenvolk.
Aan roepen geen gebrek. „Nar hierher,
Friiunleinl" „Hier giebt's noch Raum
fiir Siel"
Haar vergissing bemerkend, blijft zij
blozend staan. De grappen duren nog
wat voort, maar verstommen allengs.
Dan roept een jonge soldaat: „Wiirdeu
Sie mir nach der Front schreiben wollen,
FriioMn?"
I Even aarzelt zij. Dan, met hoog roode