ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Vrijdag 30 Juli 1915.
EERSTE BLAD.
Lichting 1916.
CZ ierikzeeHche
C o u r a n t
ABONNEMENT.
Prijs pet drie maandenf 1,80.
Franco per poit- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Afzonderlijke nummers- 0,05.
Verschijnt Maandag, Woensdag en Vrijdag.
7lste JAARGANG. No. 9729
Diraoteur A. J. DE LOOZE Jr.
Uitga var-Hoofdrad acteur A. FRÜHKEL.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regelsf 0,30.
Elke regel meer- 0,10.
Reclames per regel- 0,15.
Bjj contract belangrijke korting.
Inzending op den dag van uitgave vóór S.SO ure.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
De BURGEMEESTER van Zirbik/.ke;
Gezien de circulaire van den Commissaris der
Koningin van den '24 Juli jl. A no. 4161, 3e
afdeeling M.
Brengt ter openbare kennis:
1°. dat de LOTING voor de lichting 1916 niet
wordt gehouden en dat alle ingeschrevenen
voor die lichting bestemd zijn, om bjj de
militie te worden ingelgfd, met uitzondering
van hen, die
a. voor den dienst bjj de militie ongeschikt
zjjn bevonden;
b. bij onherroepelijk geworden uitspraak
voor goed of tydelyk van den dienst zjjn
vrijgesteld;
c. bij onherroepelijk geworden uitspraak
voor goed of tijdelijk van den dienst zgn
uitgesloten
2°. dat het korps, waarbij, en bet tgdstip,
waarop hunne inljjving zal geschieden, nader
zullen worden bekend gemaakt.
Ziebikzbb, 29 Juli 1915.
De Burgemeester voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
G asprij t<
BURGEMEESTER eu WETHOUDERS
Zikbikzke maken bekend, dat de gasprtjs met
ingang van 1 Augustus a.s. is gebracht van
7 cent op 8 CENT, terwgl de prijs van het
muntgas is gebleven op 8 cent per Kubieke
Meter.
Zibrixzee, den 30 Juli 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
D. VAN DER VLIET, Burgemeester.
P. F. WITTERMANS, Secretaris.
Oorlogsoverzicht.
Heden is hel een jaar geleden, dat
geheel Europde geheele mensch-
heid in de grootste spanning verkeerde
Zal het oorlog of vrede wezen? was de
vraag, die op aller lippen loen lag. Drei
gend stonden de oorlogswolken aan het
Europeesch firmament. Zou het onweer,
dat onheilspellend Europa over 't hoofd
hing, losbreken? Of zou het overdrijven?
liet is losgebarsten en met verwoede
kracht en nog steeds is voor zoover't oog
reikt, de politieke gezichteinder niet op
geklaard. Geen straal van vrede breekt
nog door. Men telt de gesneuvelden en ge
wonden hij honderdduizenden. De bloem
der menschheid wordt geknakt, gedood,
Ontzettend schouwspel, dat de zoo hoog
beschaafde twintigste eeuw te zien geeft.
Geheele streken zijn verwoest, tal van
steden en dorpen zijn verbrand en ver
woest. En de bewoners er van zijn
gevlucht of verjaagd of gevangen. Hoe
lang nog zal die ontzettende, toestand
voortduren? Er is nog niets, dat op vrede
wijst. Overal wordt nog fel en met
groote verbittering gestreden.
Op het .Westelijk oorlogsveld vechten
dagelijks Franschen, Engelschen en Bel
gen met de legers der Centrale Mogend
heden. Vooral in de Vogezen moet de
strijd vinnig wezen. Plaatselijke voor
deelen worden er behaald en elkander
weer ontnomen, zoodat de oude toestand
weer terugkeert. Dit schijnt ook nu weer
het gevat te wezen, want de Franschen
berichten, dat zij de heuvelrug, die in
den Elztis de beide toppen van den
Lingekopf en Barrenkop 1' verbindt, ge
nomen en daarbij 830 Duitschers tot
gevangenen gemaakt hebben. De Duit
schers echter beweren, dat zij daar ter
plaatse 'n overwinning behaald nebben
Vermoedelijk hebben zij de door hen
aanvankelijk verlorene posities weer her
nomen. Wie daar nu ook de zege mocht
bevochten hebben, de Galliër of de Ger
maan, dit staat vast, dat geen enkel
beslissend resultaat daarmede bereikt is,
Ook van '1 Oostelijk oorlogster rein zijn
de laatste dagen geen groote resultaten
te vermelden. De Russischè legers bieden
dapperen tegenstand. Iiun aanvoerders
hegrijpen, dat het den Duitschers er
oin te doen is hun een Sedan te be
reiden. Dit willen zij natuurlijk zooveel
mogelijk trachten te voorkomen. Van
daar, dat zij de uit het Noorden, Westen
en Zuiden aanrukkende legers van de
Centralen zooveel mogelijk trachten op
te houden. Inmiddels zijn de Duitsche
troepen Warschau tot op kleinen af
stand genaderd. Of de Russen, teneinde
met hun legers in goede orde Oostelijk
te kunnen terugtrekken, Warschau zullen
prijsgeven, is een vraag, die men wel
stellen, maar niet beantwoorden kan.
Het kan immers ook zijn, dal de Russen
die met het oog op een eventueeleii
lieDuitschen inval Polen sedert jaren
krachtig versterkt hebben, do vesting
Warschau niet zonder slag zullen prijs
geven. En komt liet lol een veldslag
lusschen de twee millioen-Iegers. clan
zal deze vermoedelijk de bloedigste zijn,
die lol nu toe in dezen oorlog ge
leverd is.
In de bladen der geallieerden is men
slecht le spraken over liet verdrag, dat
urkije mei Bulgarije gesloten heeft,
een verdrag, waarbij laatstgenoemd rijk
de lijn Midia—Enos als grens verkrijgt.
Men begrijpt maar al te wel, dal tegen
over deze praestatie van Turkije een
contra-praestatie van Bulgarije staal.
Nu gunt men Bulgarije gaarne die lijn,
maar men wil niet, dat Bulgarije die
cadeau van Turkije krijgt. Men ziel lie
ver. dat Bulgarije zich schaart aan de
zijde van de Entente, en die lijn met
kracht van wapenen verovert. Of Turkije
met dit verlangen der geallieerden nog
zal rekening houden, mag met grond
betwijfeld worden.
NIEUW STIJDINGEN.
ZCID-AFIIIKA.
Het proces tegen generaal De Wet.
Over de laatste zitting van liet ge
rechtshof, belast niet de. behandeling van
het' proces tegen generaal De Wet, meldt
de Volkstem van 25 Juni nog het vol
gende
De Hofzaal was propvol, toen gene
raal De Wet te tien uur verscheen en
hij moest daar staan tot goed tien uur,
voordat de rechters hun verschijning
maakten. De generaal knikte even vrien
delijk als op alle vorige dagen en lachte
ook wel met enkele vrienden in de
nabijheid, maar het was hem toch aan
te zien, dat hij de ernst van "t oogen-
blik ten volle zich bewust was. Zijn
gelaat had 'n strakke uitdrukking. Toen
rechter Lange hem begon toe le spre
ken, vestigde generaal De Wet zijn blik
in diens oogen en trok die niet weg
voordat hel geheele vonnis uitgesproken
was.
Rechter Lange zegt, dat generaal De
Wet na een lang verhoor schuldig be
vonden is aan de misdaad van hoog
verraad op acht punten, daaruit be
staande, dat hij de wapens opnani tegen
zijn eigen regeering en vorst en vele van
zijn landgenooten bewoog hetzelfde tc
doen, dat hij de betrekking aannam van
commandant-generaal, door de distric
ten marcheerde, redevoeringen hield
commandeerde, organiseerde, in de loop
van de opstand gpederen commandeerde
ten zoodoende groote schade veroorzaakte
aan vredelievende ingezetenen, en dat hij
bij drie verschillende gelegenheden ge
vechten voerde tegen Uniemachten.
Z.Ed.Achtb. wijst er verder op, dat
hoogverraad een van de ernstigste mis
daden is, die de wet kent, maar de
wetgever heeft in dit geval de doodstraf
daarvoor afgeschaft, doch heeft het Hof
groote bevoegdheid gegeven, zoodat zelfs
'n vonnis van levenslange gevangenis
straf uitgesproken zou kunnen worden.
Dc opstand werd op touw gezel in
een tijd, dat de vorst in oorlog was
met een vreemde mogendheid, die zelfs
over de lijn van onze Unie was in dien
tijd.
Z.Ed.Achtb. vergelijkt deze zaak met
die van de knapste rebellen en komt
tot de slotsom, dat hun misdaad min
der ernstig was, waar thans het gebied
overstroomd was door commandos, be
staande uit menschen van hun eigen
bloed en dikwijls eigen vrienden en
familie en generaal De Wet opstond
tegen een regeering van zijn eigen land
genoten, nog wel door hem en anderen
daar geplaatst.
Als verdere verzwarende omstandig
heid werd aangehaald, dat hij in hoog
aanzien stond bij zijn landgenooten, in
den vorigen porlog commandant-generaal
en waarnemend Staatspresident was, en
sedert 'den vrede een verantwoordelijk
Minister, die een speciale eed van trouw
moest afleggen.
Z.Ed.Achtb. was indertijd zelf lid van
hel Hof, dat de zaken van die Kaapschc
rebellen behandelde, ten getale van 200,
maai' geen van die tgevallcn was zoo
rustig als dit, en toch werden velen
an hen veroordeeld tot lange termijnen
van gevangenisstraf en hooge geldboeten.
Het. resultaat van den opstand was,
dat velen doodgeschoten werden en an
deren gewond, sommigen zoo ernstig,
dat zij voor bun leven verminkt zouden
zijn. Bovendien was er veel schade ge
daan aan eigendom en werd den Slaat
groolc kosten berokkend.
In zijn opstand had generaal Dc Wel
niet geaarzeld zich le vereenzelvigen
met. den aarlsrebcl Marilz.
Hij was bereid wapens aan te nemen
van een mogendheid met dewelke hij
geen banden van bloed had en volgens
zijn eigen zeggen ook geen sympathie.
De vraag, welke straf opgelegd moest
worden, heeft alle leden van liet Hof
ernstig bezig gehouden. Zij wilden niet
wraakgierig zijn, maar hadden een hei
ligen plicht tc vervulleu en moesten
daarom een genoegzame en zware straf
opleggen.
Tn aanmerking zou genomen worden,
dat hij bereids een man op jaren was
en dat hij bezield werd door een soorl
van dweepzucht (Z.Ed.Achtb. spreekt
er met eerbied van), die samenhing met
zijn godsdienstige opvattingen, maar
niettemin was het een dwaze onder
neming". Hij had zijn zin langs constitu-
tioneele wijze moeten zoeken door te
zetten.
Het Hof kon geen mindere straf op
leggen dan zes jaar li;onkstraf, zonder
harden arbeid'en 2000 p. st. boete.
Nadat het vonnis uitgesproken was,
knikte generaal. De Wet even tegen den
rechter, als wilde hij zeggen: .,Ik heb
verstaan" en nam zijn iiocd.
Dr. Krause maakle applicatie voor
vrijlating onder borgtocht, hangende de
beslissing van 't appèl, of anders, dat hij
gedurende dien lusschentijd behandeld
zal \Vorden als niel-yeroordeelde gevan
gene. Pleiter wijst er op, dat het alge-
ineene gebruik was zulke veroordeelden
het voordeel le geven. In dit geval is
het le meer wenschelijk, omdat generaal
De Wet reeds een ma A van gevorderden
leeftijd is.
Naar de Volkstem meldt, hebben dc
weduwe van generaal Piet Joubert en
mevr. Eloff, dochter van Paul KrügerJ
ccn brief gericht aan haar medezusters
in Zuid-Afrika, met dc opwekking een
verzoekschrift aan de regeering le teeke
nen om generaal De Wet en de anderen
voor rebellie veroordeelden en verdach
ten vrij te laten.
AMERIKA.
Oproer te Haïti.
Muitende regeeringslroepcn hebben 'l
paleis van den president aangevallen en
in brand gestoken. De president vluchtte
naar het Fransche gezantschap en dc
gouverneur zoclil een schuilplaats bij
den gezant van San Domingo.
De gouverneur had tegen gisteren do
terechtstelling gelast van alle politieke
gevangenen, ten getale van 100, die, hij
liet uitbreken van de revolutionnairc
beweging in handen van dc rcgecring
waren. Tot hen behoorde ook de voor
malige president Zamor. Toen 't voll<
van de terechtstelling hoorde, liep hel
woedend te hoop. Het drong liet ver
blijf van den gezant van San T)oming<
binnen, greep den gouverneur en sleepte
hem buiten de deur, waar hij doodgc
scholen werd. Daarna ging de menigte
in een vreeselijken staat van opwin
ding naar het Fransche gezantschap en
dreigde ook dal binnen le gaan en den
president te dooden.
De krachtige protesten van den Fran
sclien gezant hebben tot dusver tiet plan
van de resolutionnairen om deiï pre»
dent le grijpen, verhinderd.
Dc aanhangers van docler Bobo, den
leider der revolotionnairen, dreigen ecl:
Ier den aanval op, dc Fransche legatie
le hervatten.
De bevolking heeft de Fransche
legatie aangevallen, den president Guil
lean me er uit gehaald en hem voor het i
gezantschapsgebouw doodgeschoten.
Volgens een officieel rapport, heeft
hel gepeupel te Port au Prince presi-
lent Guillaume uit de Fransche legatie
gesleept, hem voor het gebouw doodge
schoten ien zijn lijk in stukken gescheurd.
Daarop trok hel gepeupel door de stad,
de stukken vlcesch op slaken meedra
gend. Het verminkte lichaam wérd na
derhand door eenïge vrouwen naar de
begraafplaats builen de stad gebracht.
Het is thans rustig in de stad. De
kruiser „Washington"' is le Port au
rince aangekomen.
NEDERLAND.
ARNHEM. De landweerman A\\, die
til nis onaangenaamheden had gehad
eerde in zeer opgewonden stemming in
de kazerne terug. Daar laadde hij zijn
geweer en snelde toen weer de straat
>p. In de Roggestraat loste hij lol groolc
onslellenis van het publiek, zes schoten,
waarop de man dc vlucht nam, achter
volgd door politic en een talrijke me
nigte. Het werd een wilde jacht. In de
Steenstraat 1 iep de man een café binnen,
waar hij- zijn geweer wegwierp, om
dadelijk daarop zijn vlucht, tc vervolgen.
Eindelijk werd de vluchteling in de
Dommelstraat gegrepen en naar het
hoofdbureau overgebracht.
Door een officier was hel geweer in
beslag genomen, en loen bleek, dal het
met losse patronen was geladen ge
weest.
De landweerman werd, na wat lot
kalmte gekomen le zijn, aan de militaire
autoriteiten overgeleverd.
AMSTERDAM. In de Korte Koning-
dwarsstraat waren ccnige jongens aan
het spelen met een revolver. Toen een
agent naderde, wilde één van de jon
gens de revolver wegbergen, maar deed
dit in de haast onhandig, zoodal de
revolver afging en hem in den buik
verwondde. Hij werd in het Binnen
gasthuis opgenomen.
HOOGVLIET (Z.-II.) Een soldaat, die
met verlof was geweest en door zijn
familie werd weggebracht, wilde onder
het rijden in den trein stappen. Hij
greep mis, geraakte, onder een wagen
en werd gedood.
Uit Stad en Provincie.
De winkelsluiting om 9 nar.
ZIERIKZEE, 30 Juli. Eenige winke
liers te dezer stede hebben per adver
tentie in ons blad van Maandagavond
ter kennisse van liet publiek gebracht,;
dat zij hunne winkels ties avonds om
negen uur zullen sluilcn.
AVij juichen dit ten zeerste loe.
Niet het minst met het oog op het
personeel, dat vaak van des morgens
acht uur tot des avonds tien uur in
winkel of magazijn werkzaam is, het
geen ontegenzeggelijk een le lange ar
beidsdag is.
Gelukkig hebben dit vele patroons
zelve ingezien, en daarom uit eigen
beweging den arbeidstijd voor hun per
soneel met een uur verkort.
NicL echter slechts voor bun perso
neel, maar ook voor ben zelve is bel
besluit, hetwelk zij genomen hebben,
heilzaam.
Ook voor hen toch moet er een lijd
van arbeid, maar levens een behoorlijke
tijd van rust wezen.
Immers, de boog kan niet altijd ge
spannen blijven.
AVic zich namelijk overwerkt, onder
vindt daarvan zelf, zoo niet aanstonds,
dan toch dikwerf na verloop van lijd
de schadelijkste gevolgen.
Dat mogen ook die winkeliers be
denken, die zich nog niet bij tie be
weging, welke spontaan ontstond, heb
ben aangesloten.
Maar voornamelijk is hun aansluiting
gewenscht met het oog op bet belang
van het bij hen werkzaam personeel,
dat het ongetwijfeld in hooge mate zal
waardeeren, wanneer liet een uur vroc
ger zijn, taak kan neerleggen, en zich
huiswaarts begeven.
Ook voor de gemeente is dc winkel
sluiting om negen uur, 's avonds niet
van belang ontbloot.
Immers, hoe minder gas in dezen lijd
an kolenschaarschte en kolenduurle
gebrand wordt, des tc beter is dit voor
onze gasfabriek, die nu in weerwil van
ten verhoogden gasprijs met schade
aar gas aan het publiek levert.
Wie hoadt niet van vlsch?
De Belgische visschersvloot is
Donderdag weer uilgevaren en wordt
hedenavond of morgen vroeg hier lerug-
erwacht, zoodat er morgen veel versche,
isch op den afslag zal wezen. AVij
leelcn dit. hier mede, opdat velen van
den groolen vischaanvoer kunnen pro
fiteered
Kasopnemlng.
Afgescheiden van de hij de wet voor
geschreven opneming der boeken en kas
van de gemeente-ontvangers, werden in
1911 van wege Gedep. Staten onver
wacht opgenomen de kassen van de
ontvangers der gemeenten: Aagtekerke,
Aardenburg, Boschkapelle, Colijnsplaal,
Domburg Ellemeet, Ellewoutsdijk
Haamstede, Hontenisse, Koewacht, Kou-
dekerke, Kruiningen, Terneuzen, Oost
burg, Philipine, Renesse, Retranchement.
Ritthem, Scherpcnisse, Schore, Seroos-
kerke (S.), Veere, Vrouwenpolder, AVe-
meldinge en Zonnemaire.
In slechts zes gemeenten kwam de
stand der kas met de boeking overeen.
In twee gemeenten was ondérscheidelijk
f 167,11 en f 07,38 le weinig in kas,
welke tekorten, blijkens ontvangen be
richt van Burgem. en AVeth. door de
ontvangers werden aangezuiverd.
In één van deze gemeenten waren tot
een bedrag van f 5660,28 betalingen bij
voorschot gedaan, welke deels nog het
dienstjaar 1913, deels het dienstjaar 1914
betroffen.
In een andere gemeen Le was 'n tekort
van f 52,2S5, dal dadelijk door den ont
vanger werd bijgepast. Ontvangsten tot
een lolaal van 1" 6507,11 waren niet in
het journaal geboekt, terwijl het bedrag
der niet geboekte uilgaven f 2719,995 he
iiep, een en ander omdat de journalen
van ontvang en uitgaaf na cle laatste
kasopname door Burgem. en AVeth.
welke op het eind van Juli plaats had,
bij den burgemeester berustten. Bij voor
schol was f 3025,115 uit de kas betaald,
slechts gedeeltelijk door voldoende kwi-
tantiën gestaafd.
Door Gedep. Staten werd een tweede
opneming van dc kas in bedoelde gè-
meenle noodig geacht. Bij die opneming
bleek, dat de gemaakte opmerkingen het
gewenschle gevolg hadden gehad.
In een gemeente werd f 661,31 te veel
in kas bevonden, waarvan de ontvanger
geen verklaring kon geven. Bij de op
neming bleekdat een bedrag van
f 1153,345, wegens uitgaven van den
dienst 1911, en een bedrag van 2082,275,
wegens uitgaven vanden dienst 1912,
welke uitgaven in' de rekeningen van
die jaren niet worden verantwoord, ook
niet op den dienst 1914 konden worden
overgeboekt, omdat nog geen bevelschrift
daartoe aan den ontvanger werd afge
geven.
In een gemeente was, volgens ver
klaring van den ontvanger, door geld-
wisseling f 65,75-r' tc veel in kas.
Het in een andere gemeente te veel in
kas bevonden bedrag van f 43,12, bleek
voor een deel bet gevolg te zijn van
ccn bij vergissing le hooge boeking in
uitgaaf ad f 10, welk bedrag vroeger
door den ontvanger was bijgepast, en
voor het overige van geldvvisseling.
De verschillen in dc overige gemeenten
werden hoofdzakelijk toegeschreven aan
gcldwisseling.
De bovenvermelde kasopnemingen
gaven Gedep. Staten aanleiding eenige
opmerkingen aan Burgem. en AVeth.
van 12 gemeenten mede te deelen.
BRUINISSE. Het bedrag door de
vrouwen en meisjes verdiend, die zich
beschikbaar hadden gesteld om kousen
voor de militairen te breien, beloopt
alhier f 210. Dat er goed controle wordt
gehouden over dc gebreide kousen blijkt
wel hieruit, dat van 'n partij 17 paar
en van een andere 15 paar teruggezon
den werden, waaraan hel een of ander
ontbrak.
ST.-FILIPSL'AND. In de gisteren ge
houden vergadering van ingelanden van
