ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 23 Juli 1915.
DERDE BLAD.
(Z lerihzeesche
C o u r a n t
abonnement.
Prijs per drie maandenf 1,30.
Franco per post- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Aftonderljjke nummers- 0,05.
Verschijnt Maandag, "Woensdag en Vrijdag.
7ltta JAARGANG, Kr 9726.
Diraotaupi A. J. DE L.OOZE Jr.
Uitgavar-Hoofdredacteur A. FRARKEL.
advertentie; n.
Van 13 regelsf 0,30.
lilke regel meer- 0,10.
Reclames per regel - 0,15.
Bjj contract belangrijke korting.
Insending op den dag Tan uitgave vóór l.SO ure.
Openbare Gemeenteraadsvergadering
van Zierikzee,
gehouden op Woensdag 13 Juni,
's namiddags 2 ure.
De burgemeester, rar. D. v. d. Vliet,
opent de zitting, en deelt mede, dat van
den heer Boone bericht is ingekomen,
dat hij verhinderd is de vergadering bij
te wonen.
Aanwezig zijn de hceren De Yrieze,
Doeleman, Geiderman, Koopman, Fok
ker, Van Nouhuys, Timmerman, Van
Os en De Crane.
De notulen van liet verhandelde in de
vorige vergadering, die ter visie van
de leden hebben gelegen, worden, daar
niemand tegen deze eenige bedenking
heeft, goedgekeurd.
Voor kennisgeving werden aangeno
men de volgende ingekomen mededee-
lingcn:
a. van mevrouw Gouverneur—Buijzc,
dat zij haar benoeming tol lid der Plaat
selijke Schoolcommissie aanneemt;
b. van de Plaatselijke Schoolcommissie
dat zij tot haar voorzitter den heer
A. de Roode, en lol haar secretaris den
heer P. van der Have benoemd heeft;
c. van Burgem. en iWeth., dat zij dc
kas hebben nagezien van den gemeente
ontvanger den lOen Maart, en bevonden
hebben, dat toen in kas was 1 27.703,195,
hetgeen overeenstemde met de vertoonde
waarden en geldswaarden; en op den
2en Juli was in kas f 3309,37, hetgeen
eveneens overeenstemde met de ver
toonde gelden en geldswaarden.
In handen van Burgem. en Weth., ter
fine van prae-advies, werden gesteld 'n
adres van de gemeente-werklieden, met
het verzoek met het oog op den duren
tijd in het bezit van een toelage te
worden gesteld, en 'n gelijkluidend adres
van de politie-agenten te dezer stede.
De heer Van Nouhuys adviseert na
mens de commissie, belast met liet na
zien der rekening van het harmonie-
gezelschap „Kunst en Eer", tot goed
keuring in ontvang tot een bedrag van
f 696,48 en in uitgaaf tot een som van
f 864,205, sluitende alzoo met 'n nadee-
lig saldo van f 167,725.
Aan de orde is het voorstel van Bur
gem. en .Weth. in zake deelneming in
de Onderlinge Reserve-Maatschappij en
de gasprijsverhooging.
In het toelichtend woord tot dit voor
stel zeggen Burgem. en .Weth., dat zij
van de Commissie der Gasfabriek en
Straatverlichting een schrijven ontvan
gen hebben, met welk schrijven zij zich
kunnen vereenigen, behoudens 'n restric
tie, gemaakt ad punt 4, zoodat zij den
Raad voorstellen genoemde Commissie
te machtigen:
I. tot deelname in de Onderlinge Re
serve-Maatschappij voor zes aandeelen,
a f 100 per aandeel;
II. tot opname voor vijf maanden van
f 12000 bij 'n kassier, ter vermeerdering
van kasgeld en bestemd om te strekken
ftot waarborgsom, te storten bij genoemde
maatschappij
III. tot verhoogiug van den gasp rijs
voor de gewone gasverbruikers met één
cent per M3., en dien prijs voor deze
dus te brengen op acht cent per M3.,
zulks met ingang van 1 Augustus a.s.;
IV. dit jaar geen aflossing van loo-
pende schuld te doen, tenzij er winst
gemaakt wordt, in welk geval de aflos
sing zal moeten geschieden geheel of
ten deele, al naar gelang de winst groo-
ter of kleiner dan het bedrag der aflos
sing zal zijn.
Het schrijven der Commissie van dc
Gasfabriek was van den volgenden in
houd:
„In onze 3 Juli j.l. gehoudene verga-
„dering werd de toestand van de gas
„fabriek besproken in verband melden
„kolennood en den abnormalen hoogen
„prijs van de gaskolen, die thans .meer
„dan verdubbeld is.
„Volgens officiëele kennisgeving van
„het Kolenbureau, zullen slechts 00 «Vo
„van de gecontracteerde kolen geleverd
..worden, en in dat geval (wat nog niet
„zeker is) reikt onze voorraad slechts
„tot half December 1915.
..Nu de uitvoer van kolen uit Engeland
„hoe langer hoe moeilijker wordt, heeft
„onze Commissie na ernstige bespreking
„en overweging gemeend te moeten ad-
„viseeren tot deelneming in de Onder
linge Reserve-Maatschappijgeslicht
„door de Nijverheids-Commissie van het
..Koninklijk Steun-Comité, die ons bij
gaande brochure deed toekomen.
„Wij worden dan in de gelegenheid
„gesteld binnen enkele maanden Ameri-
Lkaansche gaskolen te ontvangen lot den
.prijs van i f 32 per ton.
meeningdat de storting meer een
garantie was.
De heer Pol vliet verschijnt Ier ver
gadering.
Nadat de voorzitter nog het woord had
gevoerd, werd punt 2 in stemming ge
bracht en met algemeene stemmen aan
genomen.
De voorzitter zal punt 3 en punt 4
van het voorstel van Burgem. en Weth.
I gezamenlijk behandelen, omdat punt 1
„Daarentegen moet dc gemeente zich 1 met punt 3 in nauw verband staal.
„verbinden voor de door de fabriek be-
„noodigde G00 Ion zes aan'deelen a 1' 100
„te nemen in voornoemde Maatschappij.
„Tevens moet van iedere ton bestelde
„kolen een waarborgsom direct gestort
„worden van 1' 18 per ton. zoodat bo-
„taald moet worden 600 X 18 -f- 600
„f 11400. Een circulaire, <1.<1. 21 .Juli j.l.
„van de Vereeniging van Gasfabrikanten
..in Nederland geefl als haar meaning
,,1e kennen, dat de deelneming in die
„Kolenreserve-Maatschappij in nel alge-
„meen voor de gasfabrikanten is aan
„le bevelen, teneinde zooveel mogelijk
„de voortzetting van het gasbedrijf (e
„waarborgen.
„De directeur heeft een berekening
„gemaakt met hoeveel de gasprijs zou
„moeten worden verhoogd om het door
„den hoogen kolenprijs te ontstane tekort
„van i 1' 8800 te dekken; het blijkt,
„dat de gasprijs dan met ongeveer 3 cl.
„per M8. zou moeten worden verhoogd.
„Met het oog op de voor de ingezetenen
„zoo gedrukte tijdsomstandigheden en
„den daaruit voortvloeienden hoogen
„levensstandaard vindt onze Commissie
„het niet gewenscht, daartoe over te
„gaan: zij is unaniem van meeniug, dat
„een oplossing kan worden gevonden,
„door den prijs van het aan particu
lieren over den genomen meter te leve-
De heer Fokker kan zich, gelijk den
voorzitter bekend is, met het voorstel
van Burgem. en Weth. niet vereenigen.
De verhoogde ledenprijzen zullen een
verlies van f 3000 tengevolge hebben.
Verhoogt men nu den gasprijs met drie
cent, dan zal dat verlies daardoor ge
dekt worden. Wie, die een handels
bedrijf uitoefent, zal mei verlies gaan
werken. Wij leveren gas. Wat kunnen
wij nu beier doen dan den prijs bere
kenen, dien liet gas ons zelf zal kosten.
Van dat beginsel moeten wij dan ook
niel. afwijken. Bovendien gaan de Gas-
commissie en ook Burgem. en Weill. van
een optimistische beschouwing uil. Zij
zeggen, wij lossen dit jaar niet af, maar
wel hel volgend jaar. Maar wie, vraagt
spreker, waarborgt ons, dat wij het
volgend jaar kunnen aflossen. Misschien
komt er wel vrede, maar blijven de
kolen loch duur. omdat er gebrek aan
mijnarbeiders zal zijn. Ook kan hel ge
beuren, dat de toestand nog erger wordt,
dat er geen vrede komt, en dat de maat
regelen tegen de neutrale staten ver
scherpt worden, en dat-wij zelve in
den oorlog betrokken worden. Laten wij
geen wissel trekken op een onbekende
toekomst op hoop van zegen. De Gas-
commissie zegl, dat z)jv f 3000 te korl
zal komen. Wordt nu gasprijs niet
s dat tekort
„ren gas slechts met één cent te ver- Bric cent verhoogd.--tl-f,
„hoogen, daarentegen dit jaar bij uit- I gedekt.
„zondering geen aflossing van loo- I De heer Koopman MBvti enkel koop-
opende schuld (voor 1915 bedragende man, zeide de lieer Fokker, zal het in
„f 7468,515) te doen. het hoofd vallen onder den prijs le
„Wij meenen gerust daartoe le mogen leveren. Maar de heer Fokker zal toch
„adviseeren, aangezien de schuldenlast ook wel het verslag der te Nijmegen
„der gasfabriek in vergelijking met an- gehoudene vergadering van gasdirectcu-
„dere fabrieken volgens het oordeel van j ren gelezen hebben. En uit dat verslag
„den accountant niet ongunstig is te noe- blijkt, dat in die vergadering de opmer-
„men. king werd gemaakt, dal de winst, die de
„Het nog aan de f 8800 ontbrekende fabriek maakte, steeds in de kas der
„zou door de één cents verhoogiug meer gemeente vloeide. In verband hiermede
„worden ontvangen. merkt spreker op, dat duizende guldens
„Voor de muntgasverbruikers en de winsl vroeger in de gemeenlekas gestort
zijn. Had de gasfabriek dat geld gehad,
dan zou zij thans niet noodig gehad
hebben te leenen.
Hij komt er tegen op de gasverbrui
kers drie cent meer te laten betalen.
„gemeente zouden wij den gasprijs on
„gewijzigd willen laten.
„Wij veroorloven ons nu uw college
„te verzoeken aan den Raad te willen
„voorstellen
„I. de gemeente te doen deelnemen
„in de Onderlinge Reserve-Maatschappij
voor zes aandeelen;
„II. de Commissie te machtigen voor
„vijf maanden f 12000 bij een kassier
„op te nemen ter vermeerdering van
„kasgeld
„III. den gasprijs voor de gewone gas-
verbruikers te verhoogen met één cent
„per M8., en dus te brengen op 8 cent
„per M8., ingaande 1 Augustus a.s.;
„IV. dit jaar bij uitzondering geen
„aflossing van loopende schuld te doen".
Dc Commissie uoor de Gasfabriek
en de Straatverlichting
L. KOOPMAN Cz., Voorzitter.
XV. C. DE CRANE. Secretaris.
De voorzitter opent de beraadslaging.
Gas toch is een eerste levensbehoefte
geworden. Jonggehuwden gebruiken geen
petroleum meer, maar gas, zoowel voor
het licht als om te kooken. Voor men-
j schen, die rijk genoeg zijn, is drie cent
zoo erg niet, maar wel voor hen, die het
niel zijn en voor den winkelstand.
Er is naar zijn meening, geen bezwaar
een jaar niet af te lossen. Door deze
gasfabriek wordt voldoende afgelost.
Onze accountant heeft zelfs verklaard,
dat hier te veel werd afgelost. Vandaar;
dat dc Gascommissie er geen bezwaar
in zag de aflossing eens een jaar uit te
stellen.
Vele gemeenten sluiten tot dekking
van liet tekort, hetwelk door de stijging
der kolenprijzen ontstaan is, een leening.
Het gaat niet aan den gasprijs met
drie cent te verhoogen. Spreker verwijst
Van de gelegenheid tot het maken naar de regeering, die wegens het duur
van algemeene opmerkingen werd geen dere brood goedkoop brood algemeen
gebruik gemaakt, zoodat men overging
tol de bespreking van punt I, dat zonder
discussie met algemeene stemmen werd
aangenomen.
Bij punt II vraagt de heer Geiderman,
of liet noodig is, dal het bedrag gestort
wordt. Is dit niel te ondervangen niet
verkrijgbaar gesteld heeft. Zij deinsde
daarvoor niet terug, al bedragen ook dc
kosten veertig millioen
Een lid der Gascommissie dacht er
aan 't tekort te dekken met progressieve
gasprijzen, maar zag in, dat ook dit
onbillijk zou zijn.
een bankgarantie, zooals bij de Chili De voorzitter deelt mede, dat zooeven
het geval geweest is. van den heer Van den Bout bericht is
De voorzitter stelt in hel licht, dat
deze storting moet geschieden. Het is
de bedoeling der maatschappij <1° fa
briek aan kolen te helpen en niel om
winst te maken.
De heer Gelderman betoogde, dat een
bankgarantie tot een belangrijke be
sparing zal leiden.
De heer Koopman merkt op, dat bij
de Chili behalve de storting ook de ga
rantie moei gegeven worden.
De heer Gelderman verkeerde in de
ingekomen, dat hij verhinderd is de
vergadering bij te wonen.
De heer Fokker merkt op, dat geen
enkele van zijn bezwaren door don heer
Koopman ontzenuwd zijn. Het verslag
der le Nijmegen gehoudene vergadering
van gasdirecteureri heeft hij ter doge
gelezen. En Burgem. en Weth. hebben
liet in hun vergadering ook besproken,
liet verbaast hem, dat de heer Koopman
zich op dat verslag beroept. Want Bur
gem. en .Weth. kwamen bij' de bespre
king' er van tot dc conclusie, dat slechts
één lid der vergadering gasprijsverhoo
ging ontraadde. De anderen erkenden
wel de wenschelijkheid eener verhooging,
maar waren er loch niet beslist voor
gezwaaid, blijkbaar wegens dc concur
rentie van het gaslicht met het electrisch
licht.
Hel gas, zegt de heer Koopman, be
hoort lol de eerste levensbehoeften. Toe
gegeven. Maar al het licht kan men als
zoodanig beschouwen. Met een gasprijs
verhooging van drie cent worden niel
al de ingezetenen, maar alleen dc gas
verbruikers getroffen. En indien men
niel aflost, dan worden al de ingezetenen
getroffen, want dan zal men hel tekort
dooi* een verhooging van den hoofde-
lijken omslag moeten dekken.
De heer De Crane meent, dat de heer
Fokker het voorstel der Gascommissie
om niet af te lossen, niel goed begrepen
heeft. Het ligt niel in onze bedoeling
liet volgend jaar f 11000 af te lossen.
De heer Fokker: Dal heb ik niet be
weerd.
De heer De Crane: Dan heb ik mis
verstaan. Spreker vat niet, dal men be
zwaar kan hebben om in 1915 eens niet
af le lossen. Hij vindt hel niel erg, die
I' 7000 voor een jaar niet af te lossen.
Verhooging van den gasprijs met drie
cent zou hij verschrikkelijk vinden, niet
hel minst voor de winkeliers, die voor
reclame veel gas noodig hebben. Indien
men den gasprijs met één cent echter
verhoogt, dan zal dit voor de gasver
bruikers niet zoo zwaar wezen. Mocht
evenwel blijken, dal een cent verhooging
beslist onvoldoende is, «dan kan men
nog altijd lot een verhooging overgaan.
De heer Geiderman onderschrijft, wat
de lieer Fokker gezegd heeft, die ten
aanzien van den gasprijs hetzelfde stand
punt inneemt, dat door hém in 'n vorige
zitting verdedigd is. Spreker was er toen
voor om afdoende maatregelen te nemen.
De Raad kon zich echter daarmede niet
vereenigen. Spreker wenscht ook den
gasprijs tegen den kostenden prijs le
verhoogenbehoudens voor hendie
muntgas hebben.
De heer Koopman zegt in antwoord
op hetgeen de heer Gelderman in hel
midden brengt, dal hij in een vorige
vergadering er voor was afdoende maat
regelen te nemen, dat men toen niet
wist, dat de kolen, welke de fabriek
besteld had, niet zouden komen, en dat
slechts voor 60 o/o zou geleverd worden.
Toch is spreker na de indiening van
't voorstel door de Gascommissie eenigs-
zins optimistischer geworden. - Hiervoor
wordt door hem een verklaring gegeven,
die niet voor de courant bestemd is.
O ogenblikkelijk ligt er in de Haven een
schip met gaskolen. Als geregeld derge
lijke schepen aankomen, dan zou zelfs
een verhooging van den gasprijs met één
cent niet noodig wezen.
In verband met het voorstel van den
heer Gelderman, in een vorige zitting
gedaan, de muntgasverbruikers niet te
verhoogen, heeft de Gascommissie voor
gesteld op deze verhooging niet toepas
selijk le verklaren, in weerwil dat er
onder de. muntgasverbruikers velen zijn,
voor wie het muntgas niel bestemd .was.
Een verhooging van den gasprijs met
3 cent, zou in liooge mate bezwarend
iwezcn voor de industrie. En tot de
industrie acht hij ook te behooren dc
handel in luxe-artikelen. De kooplieden
in laatstgenoemde branche verdienen
bijkans niets. De gasfabriek zou. indien
die drie cents verhöoging werd aange
nomen, en het liep met den kolenaan-
voer mee, in dat geval grove winsten
maken.
Spreker stelde in het licht, dat, toen
dc gasfabriek voor de gemeente jarenlang
winsten afwierp, en die winsten in de
gemeentekas terecht kwamen, hiervan
ook zij geprofiteerd hebben, die geen
gas gebruikten. Dus mogen zij nu ook
wel eens deelen in dc kosten, doordat
niet afgelost wordt.
Dc mogelijkheid is ook niel uilgesloten,
dat wij Engelsche en Belgische gas
kolen verkrijgen. En in dat geval is de
prijs vrij wat lager dan f 32 per ton.
De heer Fokker wijst den: heer Koop
man er op, dat in het schrijven der
Gascommissie gesproken wordt van een
tekort aan gaskolen. En met dat schrij
ven hebben wij rekening te houden, niet
-met de mogelijkheid van teen ruimer
kolenaanvoer, waarvan de heer Koopman
telkens spreekt.
De heer Koopman meent echter, dat
juist de aanvoer groot gewicht in de
scliaal ligt.
De heer Gelderman heeft niet gezegd,
dat de achterstand, die ontstaan zal, aan
de vorige regeling naoel geweten worden.
Zoowel toen als thans was en is er een
tekort.
Spreker deelt nog mede, dat het plan
bestond, dat een 'adres van de industri-
eelen bij den Raad zou worden inge
diend. Hiervan is echter niets gekomen.
De voorzitter deelt nog mede, dat de
heer Fokker niet wilde hebben, dat in
hel bij den Raad ingediend voorstel zou
gewag gemaakt worden van het feit, dat
er in hel college van Burgem. en .Weth.
een meerderheid en minderheid was.
Allereerste zaak is, tc zorgen, dal er
gas is. Dit is nu gebeurd, door de aan
neming van de beide eerste punten van
bet voorstel van Burgem. en Weth.
Het is een moeilijke tijd, waarin wij
leven. Dc levensmiddelen zijn in prijs
geslegen, en ook de gasprijs is reeds
met een cent verhoogd. Het gaat echter
niet aan de muntgasverbruikers nog
zwaarder te belasten. In deze deelt hij
het gevoelen van de hceren Fokker en
Gelderman. Wat dc andere gasverbrui
kers aangaat, die kunnen nog wel een
cent meer betalen. Mei drie cent even
wel den gasprijs te verhoogen,'dit acht
hij le veel. Daardoor zou hel gasverbruik
verminderen.
Raadzaam acht spreker het in 1915
niet af te lossen. Daartegen kan geen
bedenking rijzen, omdat de gemeente aan
zich zelve leent. Indien wij bij anderen
zouden leenen, dan ware het een ander,
geval. Nu heeft de heer Fokker gezegd,
men weet niet, wat gebeuren kan, wij
kunnen in oorlog geraken, de oorlog kan
langer duren. Spreker nu ziel den toe
stand niel zoo donker in.
Hij zou wel eens willen weten, hoe
veel menschen er in Zierikzee zijn, die
geen gasverbruikers zijn. En wie 't niet
zijn, zijn nog meest arme menschen,
die toch niet in de belasting betalen.
Is de toestand gunstig, dan zal er
natuurlijk afgelost worden. Spr. hoopt,
dat de Raad het voorstel aanneemt.
De heer Fokker drukt zijn leedwezen
uit. dat hij met zijn medeleden in het
college van Burgem. en Weth. van ge
voelen blijkt te verschillen. Is de toe
stand wat betreft de kolen gunstig, dan
is de gasprijsverhooging met 1 cent ook
niet noodig. En is die ongunstig, gelijk
uit 't schrijven der Gascommissie blijkt,
dan moet men tot dekking van 't tekort
overgaan tol een gasprijsverhooging met
drie cent.
De heer Koopman zegt, na den heer
Geiderman beantwoord en gewezen te
hebben op de staking in de Engelsche
kolenmijnen, dat wij niet kunnen wach
ten. Elke maanddat wij wachten
brengt voor ons een groot verlies mede
in de gasopbrengst. Gezorgd moet wor
den, dat wij tijdig met verhooging ko
men, en niet, als het te laat is.
De voorzitter is het met den heer
Koopman eens.
Punt 3 en punt 4 van het voorstel
van Burgem. en Weth. worden in stem
ming gebracht en met 9 tegen 1 stem
aangenomen. De heer Fokker stemde
tegen.
De vergadering wordt hierop door den
voorzitter gesloten.
