ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE,
Woensdag 21 Juli 1915.
Vaart in de Wielingen.
BEKENDMAKING.
DRANKWET.
Oorlogsoverzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit Stad en Provincie.
(Z lerikzeesche
Courant).
ABONNEMENT.
Prjjs per drie maandenf 1,30.
Franco per po»t- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Aiaonderljjke nummer»- 0,06.
Venchjjnt Maandag, Woensdag en Vrjjdag.
7lsto JAARGANG, Na. 9725
Dirgcteun A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgawsr.Hoofil redacteur i A. FRAN HEL.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regelsf 0,30.
Blke regel meer- 0,10.
Reclames per regel - 0,15.
B\j contract belangrijke korting.
Inzending op den dag ran uitgave vóór 1.30 ure.
De BURGEMEESTER van Zierikzee;
Gezien het schrjjven van den Territorialen
Bevelhebber in Zeeland van 19 Juli j.l., T.no. 2658
Brengt ter kennis van belanghebbenden:
dat door dien Bevelhebber is vastgesteld de
navolgende Politieverordening:
De Territoriale Bevelhebber in Zeeland enz.,
ter standplaats Middelburg;
Gezien de Koninklijke Besluiten van 29 Augustus
1914 (Staatsblad no. 435) en van 8 September
1914 (Staatsblad no. 448), en van 11 Februari
1915 (Staatsblad no. 81), waarbij de gemeenten
in de Provincie Zeeland zyn verklaard ,«in
Staat van Beleg":
Gelet op artikel 22 van de wet van 23 Mei
1899 (Staatsblad no. 128);
Stelt bjj deze de navolgende nieuwe verordening
van Politie vast en besluit te bepalen.
Artikel 1.
Alle vaart in de Wielingen is verboden
bewesten de ljjn, die de rood en zwart horizontaal
gestreepte ton van de Sardjjngeul verbindt met
het hooge licht van Nieuwesluis, en bezuiden
de Walvischstaart, tenzij het vaartaig voorzien
is van een loods.
Aldus moeten de vaartuigen, die NIET van
een loods voorzien zjjn, de route van- en naar
de reede van Vlissingen nemen door de Sard jjn geul.
Artikel 2.
De schipper van elk vaartuig dat zich in het
tot Nederland behoorende gedeelte van de
Wielingen, de Deurloo of het Oostgat, of op
het tot Nederland behoorend gebied der Wester-
Schelde bevindt, is verplicht op bevel van, of'
namens den Commandant van eenig Nederlandsch
oorlogsschip, of van den zich aan.boord van een
vaartaig met burgerbemanning bevindend
Nederlandsch Zeeofficier onmiddellijk ten anker
te komen en daarna de door dien Commandant
of Zeeofficier te geven orders en aanwijzingen op
te volgen.
Artikel 3.
Eerstgenoemd bevel zal kunnen worden
gegeven door aanroepen, dan wel door middel
van een los schot, al dan niet gevolgd door
een scherp schot, neerkomende in de uabyheid
van het vaartuig (de vaartuigen) waarop het
bevel betrekking heeft.
Artikel 4.
Bjj niet onmiddellijk opvolgen van het bedoelde
bevel, van de orders, of aanwijzingen zal geweld
gebruikt worden.
Artikel 5.
Overtredingen van deze verordening wordt,
ingevolge Artikel 43 der Wet van 23 Mei 1899
(Staatsblad no. 128), gestraft met hechtenis van
ten hoogste eene maand, of geldboete van ten
hoogste drie honderd gulden.
Door bovengenoemde verordening vervalt de
verordening van den 27 Februari 1915.
Uitgegeven te Middelburg, den 19 Juli 1915.
De Territoriale Bevelhebber in Zeeland enz.,
B R O C X.
Zierikzee, den 20 Juli 1915.
De Burgemeester voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee maken*bekend, dat bjj hen een ver
zoekschrift is ingekomen van 8JOERD DE VRIES,
wonende in deze gemeente, om vergunning tot
verkoop van sterken drank in het klein, krachtens
artikel 1, 2e lid der Drankwet, voor gebruik ter
plaatse van verkoop in het bovenlokaal, benevens
in het benedenlokaal (tuinkamer) van het perceel
staande op de Appelmarkt, wyk B No. 2, welke
localiteiten eene oppervlakte hebben van 155 M".
en 35 M\, en zulks onder overlegging van schrif
telijke verklaringen van F. C. VAN METEREN
en A. P. L. J. PAULUSSEN, waarby deze van
de te hunnen name verleende vergunningen,
respectievelijk van het perceel wjjk B No. 2 en
van dat wyk A No. 1195 alhier, afstand doen.
Binnen twee weken na de dagteekening dezer
bekendmaking kan ieder tegen het verleenen
van die vergunning schriftelijk bezwaren by
Burgemeester en Wethouders inbrengen.
Zierikzee, 21 Juli 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
D. VAN DER VLIET, Burgemeester.
P. F. WITTERMANS, Secretaris.
De belangwekkendste krijgsgcbeurtc-
nissen vallen in den laatstcu tijd voor
op. het Oostelijk gevechtsterrein, waar
de Duitschers en Oostenrijkers de Rus
sische legers krachtig hebben aange
vallen, en na bloedige en hardnekkige
gevechten schier op alle punten lot den
terugtocht genoodzaakt hebben. Zoo zijn
in hel Noorden de Russen tot over de
rivier, den Naref, teruggetrokken. Meer
Zuidelijk werden zij gedwongen in dc
richting der rivier den Boeg te wijken.
Zelfs zijn reeds dc Oostenrijkers bij Po-
kal den Boeg overgetrokken. Van het
Noorden en uil het Zuiden dringen de
Jegers der centralen voortdurend op lot
vernietiging der. Russische legermacht,
die, om een omsingeling te ontloopen,
voortdurend achteruit wijkt. Dc bedoe
ling schijnt te wezen Warschau, de
hoofdstad van Russisch Polen, le om
singelen. De Russen hebben zelfs Kras-
notof, waar het icgcr van den Oosten-
rij kschcn aartshertog Jozeph Ferdinand
tijdelijk lot staan werd gebracht, ont
ruimd. De Oostenrijkers hebben zich
natuurlijk gehaast hel te bezeilen. Dit
moet van de Russen gezegd wórden, dat
zij hardnqkkig en. flapper .strijden.
Op 'I Westelijk oorlogslerrein hebben
dc Duilschers de voordeden, die zij
kortgeleden behaald hebben, weer moe
ien prijsgeven. Overigens valt weinig
nieuws van dit front mede ic deeïen.
liét is een nemen en hernémen van
loopgraven.
Op het Zuidelijk oorlogster rein zijn
al dc aanvallen der Italianen aan do
Isonzo door de Öostcnrijksche troepen
afgeslagen.
Aan de Dardanellen heerscht stilte.
SPANJE.
Het personeel der Spaansche koop
vaardijvloot, dat een algeraeene staking
heeft afgekondigd, heeft besloten deze
tot 28 dezer uit te stellen. De regeering
tracht het geschil bjj te leggen.
NEDERLAND.
WINSUM (Gr.) Tuescheu Mensingeweer
en deze gemeente is de soldaat J. de
G., alhier, die, van de fiets gevallen,
tusschen de rails lag, door de Winsumer
paardentram overreden. Het eene been
werd afgereden, het andere zwaar be
schadigd. De G. is in het acad. zieken
huis te Groningen opgenomen.
BEESD (Geld.) In den nacht van
Zaterdag op Zondag, waarschijnlijk ten
gevolge van het warmloopen van den
motor, is het poldergemaal van den
Buitenpolder Beesd tot den grond toe
afgebrand. Terwijl de machinist de
machine stopzette, rukte de wind de
buitendeur van het gebouw open, waar
door een vlam in de tonnen met smeer
olie sloeg en het gebouw onmiddellijk
in lichte laaie zette, Met behulp van
den polderschutter, gelukte het den
machinist, door een klein raampje stuk
te slaan, zich naar buiten te werken.
De machinerieën zijn totaal vernield.
Gebouw en inboedel waren voor f 18.000
verzekerd. Daar het water reeds vrij
hoog in den polder staat en de landerijen
dreigen onder te loopen, worden door
het polderbestuur maatregelen beraamd
om het geheel onderloopen te voorkomen.
AMSTERDAM, 't Propaganda-comité
van de vereeuiging Volksweerbaarheid
alhier, heeft Maandagavond in de groote
zaal van het Concertgebouw een open
bare vergadering belegd, ter aanbeveling
van het ontwerp-uitbreiding van den
landstorm.
Tegen acht uur was de zaal reeds
zeer goed bezet, doch naar uit de stem
ming onder het publiek viel op te maken,
bestond het voor een deel uit anti
militaristen, hoofdzakelijk vrije socialis
ten, althans er werden luidkeels socialis
tische liederen gezongen.
Als sprekers waren aangekondigd de
heeren kapitein W. E. van Dam van
Lgselt, dr. Fred, van Eeden, prof. mr.
D. P. D. Fabius, prof. mr. J. A. van
Hamel, G. Pol vliet en mr. H. Verkou
teren.
Aan de muur waren propagandaplaten
opgehangen met opschriften als: Wy
willen geen oorlog, maar wy willen in
staat zyn ons goed recht, onze vrijheid
en ons grondgebied tot het uiterste te
verdedigen.
De voorzitter, de heer A. E. Dudok
van Heel, kapitein by den landstorm,
opende de vergadering, maar nauwelyks
had hy een woord gezegd, of uit de
vergadering begonnen er enkelen te
fluiten.
De voorzitter: Als er geen stilte is,
gaan de rustverstoorders de zaal uit.
(Donderend applaus. Een inspecteur van
politie zet iemand de zaal uit). Er wordt
uit de zaal geroepenWy willen debat.
Er was namelyk aangekondigd, dat er
geen debat zou zijn.
Dr. Frederik van Eeden trachtte te
spreken, Geroep: Schaam je.
Dr. Van Eeden: Ik had alleen willen
zeggen, dat ik slechts bereid ben te
spreken, als er debat zal zyn. Het is
my juist te doen om debat, ik wil weten
wat er in de gedachten van de anti-
militairisten omgaat.' (Applaus van de
anti-militairisten).
Dr. Van Eeden: Ik wil de gedachten
van hen, die ik zelf voor een groot deel
tot 't socialisme heb opgevoed, kennen.
Ik verklaar, dat "k dichter by het
socialisme sta, dan ooit te voren. Ik zal
hier niet spreken namens een party,
maar alleen voor my zelf.
Geroep: Er zyn zooveel sprekers, dat
er geen tyd zal zijn voor debat, als ze
ieder een half uur spreken
De heer G. Polvliet trad nu naar voren
en zeide bereid t© zijn tot gedachten-
wisseling. Weer ontstond een rumoer.
De voorzitter zeide daarna, dat elk der
sprekers een kwartier zou spreken, daarna
zou het debat zijn, ook een kwartier
voor ieder, die van gedachten wilde
wisselen, mits er niet te veel kwamen.
Twee leiders van de anti-militaristen
traden op het podium en maanden de
vergadering tot stilte aan. Als deze
vergadering kalm verloopt en er geen
rumoer is, zal zij, in plaats van een
propaganda voor legeruitbreiding, een
propaganda worden voor hot anti-
militarisme.
De vergadering was nu inderdaad wat
gekalmeerd en de lieer Polvliet begon
te spreken. Hy ving aan met te zeggen,
dat de voorstanders van de landstorm-
uitbreiding nog steeds alleen landsverde
diging willen, althans de meerderheid.
Geroep: De meerderheid?
Spreker wijst verder op het onbillijke,
dat een deel van onze bevolking een jaar
lang reeds in de forten op harde stroo-
zakkon heeft geslapen en een ander
gedeelte is thuis gebleven.
Geroep: Demobilisatie.
De heer Polvliet, u.jint hen, die niet
de thans gemobiliseerden willen aflossen
en mede willen strijden, als liet land
wordt aangevallen lafaards. (Gefluit).
Een van de leiders der vrije socia
listen komt vertellen, dat hij het een
beleediging voor de debaten acht, dat
er herrie is. De stilte keerd terug.
De heer Polvliet gaat verder, en zet
uiteen, dat ons leger, dat ingeval van
oorlog een vijand het hoofd kau bieden,
niet grooter is dan 80.000 90.000 man.
Onze soldaten zijn toffe jongens, ook de
socialisten onder hen (geroepEen schan
daal!) en als zij tegenover den vijand
staan, zullen ze niet terugdeinzen. Dat
heeft tot gevolg, dat een groot deel zal
vallen en misschien zal niet meer dan
50 pet. van de manschappen overblijven.
Dat is veel te weinig en daarom moet
onze regeering gelegenheid worden ge
boden een grooteren weermacht op de
been te brengen.
Geroep. Het kwartier is om, de beer
Polvliet goed, ik zal eindigen.
Dr. van Eeden wil spreken.
Geroep: Eerst debat.
Dr. van Eden zegt, dat dat niet is
toegezegd; als alle sprekers hebben ge
sproken, zal er debat zyn. Ik heb nog
eens, zoo gaat dr. van Eeden voort,
voor zoo'n vergadering gesproken, dat
was in 1903. Ik meende toen, dat een
stryd werd begonnen met ondeugdelijke
middelen, een strijd, die niet kon worden
gewonnen.
Geroep: En toch hebben wij gewonnen.
Uw protest, neide dr. van Eeden, is
hier niet op zijn plaats. Gij moet de
vergadering overbrengen naar Berlijn.
(Gejuich.)
Spreker vraagt den aanwezigen of zy
gebeele weerloosheid willen. GeroepJa.
Dr. van Eeden: Dan voorzie ik een
vreeslijk bloedblad.
Wilt gy weerloosheid uit lafheid. Neen.
Uit beginsel dan. Ja.
Maar dan moet gij ook u liever laten
dooden, dan zelf dooden. Dat willen
mannen als ds. Scliermerhorn en dr.
van den Bergb van Eysenga. Geroep:
En gij zelf.
Dr. van Eeden: Dat zeg ik niet; ik
zeg niet, dat ik, als men staat voor mijn
kind om het to dooden, zal zeggen: Ga
je gang maar.
Dr. van Eeden gaat voort met te zeg
gen, dat als wy weerloos zijn, dat impe
rialisten zullen komen en ons onze havens
en schepen zullen afnemen.
GeroepWij hebben ze niet, ze vechten
voor de brandkasten van de Keizers
gracht.
Nu goed, zegt dr. van Eeden, wilt gij
dan weerloosheid, dat moet gij u ook
door den militaristischen staat laten
riugelooren. Wij zyn geen leeuwen, die
briesend rondwaren met het doel om te
vernietigenmaar wij zyn bijendie
yverig werken zonder iemand leed te
doen, als men hen met rust laat, maar
steken als men hen aanvalt.
Na dr. Van Eeden tracht kapitein Van
Dam van Isselt te spreken, doch na elk
woord dat hij zegt, joelt de vergadering
en eindelijk heft zij de Internationale aan.
De spreker ziet verder van het woord
af. Er ontstaat oen relletje. Iemand wil
met dr. Van Eeden van gedachten wis
selen. Na eenig heen en weer gepraat
wordt dit toegestaan en de heer Rijnders
anarchist, vangt nu een betoog aan tegen
dr. Van Eeden.
Geroep van de galerijGeen anar
chisten hier.
Do heer Rijnders kan toch voortgaan
en vertelt, dat het een schandaal is, dat
een socialist als dr. Van Eeden hier het
militairisme verdedigt. Hij spreekt verder
van kapitalisten voor wier brandkasten
de arbeiders zich moeten laten dood
schieten en is boos als eindelijk zijn
kwartier om is, maar niettemin daalt bij
van het podium af.
Vervolgens spreekt mr. Verkouteren,
die het belang van landsverdediging aan
toont op geschiedkundige gronden. Weer
baarheid schrikt af, zegt spreker, weer
loosheid lokt den vyand aan. Na dezen
spreker volgt weer gefluit, doch ook, en
overstemmend, applaus.
Hierna betreedt prof. Fabius 't gestoelte,
de vergadering tracht weer rumoer te
maken, maar met zijn krachtig orgaan
suggereert spreker als het ware de ver
gadering en dwingt haar zijn rede aan
te hooren. In het vuur van zijn betoog,
slaat bij de lessenaar stuk. Spreker be
toogt den plicht van ieder Nederlander,
om zijn land te verdedigen op grond van
art. 180 der Grondwet. Een krachtig
weerbaar volk willen wij, zegt spreker,
doch wij willen geen militairisme en ook
geen anti-militairisme.
Geroep: Jawel.
Als deze spreker heeft geëindigd, dreunt
weer een anti-militairistisch lied door de
zaal, waarna prof. Van Hamel 't woord
verkrijgt. De vergadering tracht voort
durend het spreken onmogelijk te maken,
maar prof. Van Hamel weet 't geschreeuw
te overstemmen. De kracht, waarmee de
vergadering debat heeft geëischt verheugt
spreker, er blijkt uit, dat de Nederlan
ders zich niet laten vertrappen, dat zij
voor bun recht weten te strijdeD, al is
het op wat onbeschofte manier. Spreker
roept in het verdere verloop van zijn
rede uitWat geeft uw internationalisme,
als geen andere natie er aan meedoet?
Prof. Van Hamel eindigt met te zeggen,
dat de auarchisten met hun actie werken
in de hand van de buitenlandsche mili-
tairisten. Daar spreker nu ruim een kwar
tier heeft gesproken wordt de vergadering
weer rumoerig en zingt een strijdlied.
Prof. Van Hamel constateert, dat de ver
gadering hem de argumenten door haar
rumoer uit deu mond heeft geslagen.
De heer RijndersDat hebben uw
vrienden mij ook gedaan.
De S. D. A. P.'er, de heer Hijmans
Croiset, komt in debat en zegt, dat hy
het grootendeels met de meening van
de oppositie in de vergadering eens is,
maar dat bij niet het rumoer voor zijn
rekening wil nemen, waarna hij een vurig
anti-militairisti8che rede uitspreekt.
Van repliek wordt afgezien en de voor
zitter sluit de vergadering.
Generaal Van Heutz en prof. G. A.
van Hamel, die aanvankelijk ter vergade
ring aanwezig waren, hadden deze tijdens
het rumoer bij bet spreken van kapitein
Van Dam van Isselt verlaten.
De aanwezigen verlieten de zaal onder
het zingen van de Internationale door
enkele, doch van ,,'tls plicht dat iedere
jongen", door velen.
De betoogiüg was geëindigd, veel rumoer
was er geweest, maar de betoogers had
den niet kunnen beletten, dat alle sprekers
het woord hebben gevoerd.
Buiten stelden zich de vrijwillige land-
stormers op en marcheerden met slaanden
trom af. Talryke anti-militaristen bege
leidden hen door de Paulus Potterstraat,
langs het Museumplein en Leidsche Plein
naar de Ijeidsche Gracht. Stoer en rustig
marcheerden de laudstormers, onbewogen
van het gezang der anti-militaristen en
in alle orde werd de troep op de Leidsche
Gracht ontbonden. De anti-militaristen
bleven echter betoogen en een van de
belhamels moest worden gearresteerd.
SCHEVENINGEN. De vrouw, die
dezer dagen in voorloopige bewaring
werd gesteld, omdat zy in de echtelyke
woning in de Werfstraat haar echtgenoot,
terwyl deze sliep, met kokend water
had overgoten, is, naar wy vernemen,
weder in vryheid gesteld.
Het moet gebleken zyn, dat zy tot
de daad was overgegaan uit wanhoop,
dat haar man ongeoorloofde betrekkingen
had aangeknoopt met hare zuster, die
zy in huis genomen had. De toestand
werd daardoor voor de vrouw in huis
zoo onhoudbaar, dat zy in een toestand
van hevige overspanning het feit pleegde.
ROTTERDAM. Dinsdagmorgen heeft
een bootwerker een moordaanslag ge
pleegd op den heer N. M. van Engers
Katan, manufacturier, wonende Hille-
gersberg alhier, die sedert de oprichting
van het steuncomité wijk voorzitter van
Katendrecht was.
De reden is vermoedelijk het inhouden
van een steunkaart. Hij kreeg een
messteek in den rug en een in den
schouder. De wonden zijn niet ge
vaarlijk.
De dader is aangehouden.
ZIERIKZEE. Gedep. Staten hebben
eervol ontslag verleend met toekenning
van pensioen aan den heer A. Verdoorn
alhier, als' kapitein bij den Provincialen
Sloombootdicnst op de Oosterscheldc.
De slafmuziek van Breda, die hel
Zomerfeest van „Nut en Genoegen" zal
opluisteren, zal morgen met den tram
van twaalven le dezer slede aankomen,
en alvorens zich naar het feestterrein le
begeven, in de muziektent op T Haven
plein eenige nummers ten beste geven.
ST.-ANNALAND, 20 Juli. In de
laatste dagen zijn er twee onderwerpen
waarover menig woord gewisseld wordt,
te weten 't regeeringsbrood, dat geprezen
en de ziekte der varkens, waarvoor ge
vreesd wordt.
Dinsdagvoormiddag waren er al 27 ge
storven, waaronder ook ingeënte varkens,
doch 't grootste deel behoort tot de niet
iDgeënte. Sommige menschen hebben er
twee, één zelfs drie verloren. Beesten ter
waarde van f 70, 80 en meer, tot 120 gld.
toe zijn onder den grond gestopt.
Niet als in vorige jaren is de inenting
een afdoend voorbehoedmiddel gebleken
te zijn tegen de vlekziekte. Er is twijfel
geopperd aangaande de deugdelijkheid
van 't gebruikte serum. Daarom zyn de
bondsvarkens verleden Dinsdag opnieuw
ingeënt.
Van de tegenstanders der vroege in
enting zijn toen ook 19 varkens, die
sporen der ziekte vertoonden, met serum
behandeld, 't Is te hopen, dat bet middel
nog baat moge geven. Gebleken is, dat
spoedige inspuiting dan de meeste waar
borgen geeft voor herstel. Wel waar
schijnlijk dat sommige varkens de ziekte
te boven zouden gekomen zijn, indien
het middel tijdiger aangewend ware.
KOUDEKERKE. Aan het strand nabij
deze gemeente is een flcsch aangespoeld,
waarin zich een briefje bevond, geschre-
schreven op een blaadje van een notitie
boekje, inet den volgenden inhoud:
Lusitania.
„We arc torpeded, one in the front
and one in the back. I take leave of my.
parents and my girl, who live in Lon
den, Johnstreet 57, East End.
He who find this is begged to give
Ibis to them.
The boat sinks. Farewell for ever.
J. H. Burton".
Vertaling: „Wij zijn getorpedeerd;
één torpedo in voorschip en één in het
achterschip. Ik neem afscheid van mijn
j ouders en mijn meisje, die te Londen
wonen, Johnstreet 57, East End.
«Wie dit briefje vindt wordt verzocht
j het aan hen tc zenden.
Het schip zinkt. Vaarwel voor eeuwig.
J. H. Burton".
