ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE,
Woensdag 19 Mei 1915.
TWEEDE BLAD,
(Z ierikzeesche
C o u r a n t
ABONNEMENT.
Prys per drie maandenf 1,30.
Franco per poat- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Afconderlyke nummera0,05.
Verachynt Maandag, Woensdag en Vrydag.
71st» JAARGANG. - No 9699
Diracteur A. J. DE LOOZE Jr.
Uilo««ar>Haofdredacteuri A. FRANKEL.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regelaf 0,80.
Elke regel meer- 0,10.
Reclames per regel- 0,16.
By contract belangrijke korting.
Inzending op den dag ran uitgave vóór 2.30 ure.
Openbare Gemeenteraadsvergadering
van Tholen,
gehouden Maandag 17 Mei 1915,
's nam. 2 ure.
Staten hebben goedgekeurd de door ons Ik meen nu te kunnen overgaan lot
voorloopig samengestelde verordening op de aanbesteding, waardoor de belangen
hel beheer van het gasbedrijf. Een gas- van de ingezetenen zouden zijn geschaad,
commissie is benoemd, verordeningen j Alle inschrijvingen voor de te maken
muntgas en gewoon gas zijn mede voor- werken zijn openbaar geweest, behalve
loopig vastgesteld. j die voor de besproken loods.
De praktijk zal leereu of spoedige Deze moest worden opgetrokken uit
- Voorzitter, burgemeester Wagtho.
Tegenwoordig 9 leden. 1 vacature.
Na opening zegt de voorzitter, dat hij
bericht ontving van den heer Q'uist,
dat hij deze vergadering niet kan bij
wonen.
De ter'visie gelegen notulen worden
goedgekeurd.
Alvorens met de werkzaamheden der
agenda te beginnen, zegt de voorzitter,
dat hij naar aanleiding van een inge
zonden stuk in de Ierseksche cn Tliool-
sche Courant liet woord wenscht te
voeren.
De geachte inzender begint zijn stuk,
dat zes kolommen in genoemd blad in-
herztening gewenseht is.
Aanbesteding gashouderbenevens
alle benoodigde werktuigen heeft plaats
gehad.
De aannemer van den gashouder on
derhandelt voor dc fundatie d/aarvait
reeds met daartoe geschikte of bekwame
Thoolsclie ambachtslieden.
Straks heeft de Raad te beslissen of
men wenscht een keuze te doen uit dc
inschrijving, die Woensdag 12 dezer bij
Burgcm. en Welh. en dc gascommissie
inkwamep omtrent dc gebouwen.
Het personeel is voor een jaar be
noemd.
Antwoord is ingekomen van dc ge
meenten Poortvliet en. Scherpenisse be-
treffende de vraag of men zich wenscht
aan te sluiten aan de gemeentc-gasfa
neemt, met dc opmerking, dat in de
laatste jaren geen raadsvergadering ge- briek te Tholen.
houden is, die tol zooveel critiek, tol Van overige gemeenten op dit eiland
zooveel gegronde critiek heeft aanleiding woijdl antwoord ingewacht,
gegeven als deze vergadering.
Zijn Edele meende in verband met
hetgeen door den lieer Van Vredenbiïrch
is gezegd, Thoolsclie Courant 8 Mei)
dat critiek tegenwoordig zoo moeilijk
kan verdragen worden..hel hoogst
noodzakelijk te vinden in de Thoolsclie
Courant eenige ruimten te moeten ver-
zoeken om in die behoefte te voorzien. den lieer Bonthuis heeft geraadpleegd.
Wat lieeft men meer verlangd?
Een cn ander is met bekwame spoed
aangevat cn lot een goed einde ge
bracht, alles volgens advies van den
deskundige, die vertrouwen schonk cn
volgens advies van onzen gemeentfe-
bouwmeester, die betreffende de door
hem le behandelen aangelegenheden
Afgaande op de 6 kolommen druks
van liet blad, zou men moeten zeggen,
dal Z.Ed. daarin volkomen geslaagd is.
Naar mijn meening is de dosis ruim
voldoende.
Jammer is dc samenstelling van Jiel
kruid „kritiek" onvoldoende cn berust
vdie niet op goede degelijke gronden. De
kritiek van den heer De Jong evenwel
is zonder achtergrond en was het mij
Tijdsomstandighedenaan ons allen
bekend, drongen ons lot een snelle be
slissing in verband niet de voorwaar-»
den door de meeste inschrijvers gesteld.
Doel van ingezonden stuk komt mij
voor tweeledig te zijn: 1°. te wijzen op
enkele besluiten, die genomen zouden
zijn in strijd met de bestaande avcIle
lijke bepalingen, of zouden genomen zijn
in strijd niet opvattingen daaromtrent,
sonen; cn ten 2°. aan te toonen, dat dc
aangenaam weer iels van Z.Ed. deswege van zeer lot oordeelen bevoegde per-
te lioorcn, jammer, dat hij zich wendt
tol andere verzamelaars. j
Dc verzamelaars van liet kruid kritiek j
kennen het kruid niet cn mengen er
willens en wetens kruiden onder, die
dooden en wonden maken in plaats van
genezen.
Ik herinner mij 'n gedichtje vap „De
verzamelaars" Génestct:
..De dwaas bemint den lof alleen,
,,De zoetste zoetigheden
„En strooit ge er wat kritiek doorheen",
„Hij is boos cn ontevreden.
„Wel, 'k min den lof zoo goed als bij,
„Doch meng me vrij
..Wat Kritisch Kruid cr onder:
„Uw lof wordt door die specerij
„Slechts eedier en gezonder".
Hel heeft Z.Ed. getroffen, dat cr bij
de behandeling van de zaak der gas
fabriek zoo bizonder weinig publicatie is
gegeven. Daar ik als voorzitter van den
Raad eerst op 17 December 1914 in
functie trad, kan ik voor datgene, dat
vóór dien tijd deswege is verhandeld
geworden, weinig of niets zeggen. Wel
weet ik, dat op 19 Augustus 1913 een
schrijven was ingekomen van den pres.-
cojnmissaris der N.V. Thoolsclie gas
fabriek, houdende verzoek om verlenging
concessie of overname.
Verder, dat 24 December 1913 dal
schrijven openhaar in behandeling is
gekomen en in die zelfde vergadering
volgens art. 57 gemeentewet, een com
missie is benoemd, welke lot laak had
de beslissingen van den Raad omtrenl
de verlichting van de gemeente voor te
bereiden en welke gemachtigd was zich
voorloopig met de eigenares dér gas
fabriek te verstaan.
Wat verder is geschied tot op 17 De
cember 1914, kan men onderzoeken,
wel weet ik, dat een raadslid mij ver
zocht zoo spoedig mogelijk deze zaak
af te doen, daar alles reeds was voor
bereid; men een deskundige benoemd
had en er dus slechts te beslissen viel
öf de concessie le verlengen óf de
gasfabriek tol gemeentebedrijf te maken.
1 Mei 1915 was de gasfabriek ecu
gemeentebedrijf, men zegt „thans" on
voldoende voorliereid. Ik voor mij ben
volkomen tevreden,
gewapend beton cn aangezien hier in
deze gemeente niemand hiervan op de
hoogte is, heeft mciV zich gewend om
prijsopgave tot eenige firma's die op
dit gebied hun sporen hadden verdiend?
1 aan den Iaagsten inschrijver onder hen
is liet werk gegund in overleg, zooals
I in alles, met den door den Raad be
noemden deskundige, terwijl het bouw
kundige lid van den Raad, D. v. Iliele,
zicli bereidwillig met het toezicht be
lastte.
Ten slotte nog een enkel woord.
Dc lieer mr. Dc Jong klaagt over
gebrek aan publiciteit cn de vele ge
houden vergaderingen met gesloten deu
ren. Sedert mijn optreden werden gej
houden 8 raadszittingen, waaronder 1
met gesloten deuren, doch nadien weer
geopend. Maar al waren er dit meer
geweest, het gemeentebelang kan, vooral
in een kleine gemeente, dit stellig
cisclieu, ten einde gevoeligheden op te
wekken bij buitenstaanders. En waar
j in liet ingezonden stuk herbaalde malen
wordt gezegd: „uit liet verslag in de
Thoolschc Courant is zulks althans nic$
op te. maken" en dergelijke lx, daar kan
toch uw vergadering geen verwijt treffen
voor 'n onvolledig verslag in 'n nieuws
blad.
Na deze mededeel ing, zegt de voor
zitter. dat hij liet debat over deze zaak
nu sluit, en over zal gaan tot hol )>c-
handelen der ingekomen stukken. Vooraf
doet hij medcdceling van een stuk, ge
richt aan Burgcm. en Weill., van het
Locaallrein-Comitó, waarin dit een con
ferentie aanvraagt met Burgcm. cn
Welti., waarin zij gewichtige mcdedcc-
lingen wcnschen te doen. Dc voorzitter
zegt, dal Burgcm. cn Wctli. gaarne lnin
ter wille zullen zijn, cn hebben oen
f 3893, en M. Scheffelaai*, voor f 167(1.
De begrooting voor dit werk was f 3900.
Burgem. en Weth. stellen voor, het te
gunnen aan den Iaagsten Inschrijver;
den heer W. J. Walpot.
De heer Van Vrcdenburch vraagt, of
cr een openbare aanbesteding geweest
is. Zoo ja, is daar ook publiciteit aan
gegeven?
Dc voorzitter zegt, dal het bij open
bare bekendmaking is aangeplakt aan
het stadhuis, en dat tevens al de am
bachtslui, die voor deze aanbesteding
in aanmerking konden komen, zijn uit-
genoodigd hieraan mee te doen.
De heer Van Vrcdenburch zegt, dal
hij deze handelwijze niet kan prijzen.
Beter ware een paar advertentiön in de
Aanbestedings-Crt. Spreker zegt niet, dat)
'l gebeurd, maar zoodoende is de Raad
gebonden om de aanbesteding aan Tlio-
lenaars tc gunnen. En indien cr nu on
derling conclave wordt gemaakt, is de
gemeente dc dupe. Spr. zegt nogmaals,
dal hij veronderstelt, dat dit niet is
gebeurd, maar tocli is zeker, dat de
Raad meer vastigheid had, wanneer
andere aannemers van buitenaf ook
hadden mecgedonge». Ook de vorige
aanbesteding van inachineriën enz. had
meerdere publiciteit moeten hebben.
Dc voorzitter zegt, dat de Raad in be
ginsel besloten had deze aanbesteding*
aan de Tholenaars te gunnen, en zou.
liet zijns inziens geen nut gehad hebben,
ook ahderc inschrijvers daarin te be
trekken. Zelf zouden wij nog een mal
figuur maken, wanneer wij bij gunning
den Iaagsten als buitenstaander moesten
zeggen: U zijt dc laagste, maar toch
is het voor de Tholenaars. En wat
den maatstaf aangaat, daarvoor hebben
genomen besluiten niet altijd hebben' conferentie bepaald op 26 Mei a.s.,
beoogd liet belang der gemeentenaren, j waartoe de Raad zal won
digd. Goedgekeurd.
ja, hen soms zelfs in hun bedrijf zou
den hebben schade berokkend.
Ik neem de vrijheid de uitgebrachte
critiek, teruggebracht lot deze 2 hoofd
punten, even na te gaan.
Ten eerste dan de beweerde onwet
tige of minder juiste handelwijze.
Dc geachte inzender wijst op het feit,
dat in de vergadering van 28 Januari
een besluit zou genomen zijn tot hel
doen eener uitgave ter uitvoering van
buitengewone werken in zake werkloos
heid, een zaak, die een belangrijke uit
gave vorderde.
Dit besluit zou niet in besloten ver
gadering genomen mogen zijn gewordeit
Maar, mijne heeren, dit besluit is ook
niet genomen. In de bewuste vei'gadering
werd alleen besloten Jn beginselden
bedoelden maatregel le nemen en eerst
in dc vergadering van 1 Februari werd
bel besluit biertoe in openbare zitting
definitief vastgesteld.
Wat de kwestie betreft van de ver
houding lusschen den administrateur en
den boekhouder, U weet, dat door mij
gezegd is op een vraag van den lieer
Noske, dat de administrateur geldelijk
verantwoordelijk zou worden gesteld en
dus zou moeten borgstellen, terwijl dc
boekhouder uitsluitend zou worden be
last met bet voeren der boekhouding,
als hulp van den administrateur; dat de
laatste voor de richtige vervulling van
de hem opgedragen taak verantwoorde
lijk is tegenover de commissie of derf
Raad, is van zelf sprekend.
Verder zal ik over clezc zaak niets
zeggen; ik geloof, dal dit beier is, ik
heb er nog nooit spijl van gehad, dat
een verzuim door een ander gemaakt
door mij is kunnen worden goedgemaakt,
wanneer dit geschieden kon zonder de
belangen van derden te schaden.
Wat de commissie van bijstand betreft,
hierover sprak ik reeds, terwijl een
rapport van den benoemde deskundige
den Raad werd ter hand gesteld.
rden uitgenoo-
Ter tafel komt een brief van Gedcp.
Staten, waarin zij aanbevelen alsnog op
de begrooting te brengen den post gra
tificatie marktmeester, en den vasten
post voor liet fonds tot overbrugging
der Eendracht. Goedgekeurd.
Aan de orde is een schrijven van J.
P. Geluk le Bcrgen-op-Zoom, waarin
deze den Raad mededeelt, dat hij ge
durende 1914 reeds in Bergcn-op-Zoom
van af zijn verhuizing zijn II. O. aldaar
betaald beeft. Redenen waarom bij ver
zoekt voor dat gedeelte, waarvan bij
niet in Tholen gewoond beeft, on the D
fing te krijgen van het betalen van IJ. O.
Dc voorzitter zegt, dat deze zaak naai
de commissie kan verwezen worden lei-
ad vies.
De heer Wagemaker acht het beter,
dat deze zaak direct behandeld werd.
Waarom moet de commissie voor dit
óéne geval vergaderen. Dc zaak is dui
delijk genoeg.
Dc voorzitter zegt, dit gevoelen goed
te kunnen deelen. Met algemeene stem
men wordt daarop besloten adressant
ontheffing te verleenen.
Voor kennisgeving wordt aangenomen
een schrijven van demgemeenteraad van
Scherpenisse, waarin dit college mede
deelt, dal bet geen aanbod van andere
ondernemers betreffende een gasver
lichting op bet eiland Tholen zal aan
nemen, vooraleer hel 'l verwachte aan
bod der Thoolsclie gemeentelijke gas
fabriek grondig beeft onderzocht.
Mede voor kennisgeving worden aan
genomen eenige dankbetuigingen voor
benoemingen: van den beer J. Kaman
als gasfitter; van den beer D. van de
Velde als boekhouder der gasfabriek
en van den beer H. J. Laban als ad
ministrateur.
De voorzitter zegt nu over tc zullen
gaan, tot bet bekendmaken der aan
besteding van de verbouwingen der gas-
gasketel, machines, hulpstukken en pijp4
geleidingen, die benoodigd waren, aai|
te besteden. Alleen aan den kolenloods
van gewapend beton had z. i. meer pu
bliciteit gegeven kunnen worden.
Niemand meer het woord vragende,
wordt met algemeene stemmen besloten
de aanbesteding aan den Iaagsten in
schrijver te gunnen, zoodat aannemen
is de lieer W'. J. Walpot, voor de som
van f 3637.
Hierop zegt dc voorzitter, dat van
den heer Bonthuis een voorstel is inge
komen om over te gaan tot het bouwen
van een regenbak.
De heer Noske informeert omtrent de
kosten, en vraagt of deze zaak voor dc
fabriek urgent is, met het oog op do
waterleiding. Wanneer dit niet 't geval
is, dan kon misschien biermede gewacht
worden. Komt eenmaal de waterleiding,
dan is deze aanbouw overbodig.
Dc voorzitter zegt, dat ook deze zaak
besproken is in de gascommissie. Ook
daar is omtrent dc waterleiding het
zelfde gezegd. Zou bet nu niet 't beste
wezen, dat de Raad nu kon besluiten
Burgem. on Weth. te machtigen bij ur
gentie der zaak deze regenbak te doen
aanbesteden. Intusschen zullen Burgem.
en Weth. met den heer Bontbuis confe-
reeren, en met liem deze zaak bespreken.
Oordeelt genoemde deskundige, dat er
niet kan gewacht worden, dan moet
men tot aanbesteding overgaan, en an
ders uitstellen. Met algemeene stemmen
wordt aldus besloten.
Daarop wordt overgegaan tot de
verkiezing van een stembureau voor
de lusschenlijdsclic verkiezing. Gekozen
worden de heeren Wagemaker en Chris-
tiaanse, die met den voorzitter het stern-
wij ccn bouwkundige, die de begrooling 1 bureau zullen vormen. Tol plaatsver-
De gasfabriek is een gemeentebedrijf benoemingen, ook die van den gasmees
geworden voor de waarde, die cr door ter, zijn voorloopig voor een jaar ge-
onzen deskundige aan gegeven is. Gedep. schied.
fabriek. Dezelve heeft de vorige week-
De vraag, of aan bet hoofd der gas- in overleg met de gascommissie plaats
fabriek een directeur of ingenieur zal 1 gehad. Aan den Raad is de be
komen tc staan, is van later zorg; alle j slissing om deze zaak thans te gunnen.
Hij doelt mede, dat hebben ingeschre
ven W'. J. Walpot, voor f 3637; T. Dijk-
slag, voor f 3799; A. du Burck, voor
maakt. Deze zaken moeten dus zoo on
geveer tocli accoord gaan. Wal de cei-slc
besteding aangaat dér machineries ge
leidingen en kolenloods, daarvoor is ge
schreven naar pl. m. 20 firma's, op dit
gebied bekend. Door dc tijdsomstandig
heden is op spoed aangedrongen, met
medewerking van onzen adviseur, zoodat
niet lang gewacht kon worden. En ein
delijk wat betreft de kolenloods, is be
kend,,dat in Tholen voor een loods van
gewapend beton geen deelnemers zouden
wezen. Weshalve toen aan eenige firma's
is bekend gemaakt, dal alhier een aan
besteding voor zoo iets zou plaats vinden.
De uitslag hiervan was, dat de firma
Vriens le Breda dc laagste was, wien
dan ook het werk gegund is.
De lieer Van Vrcdenburch acht bet
toch verkeerd, alhoewel hij erkennen
wil, (lat door Burgem. en Weth. cr veel
voor gedaan is om in relatie tc komen
met verschillende personen. Hij meent,
dat wij ons te veel binden aan den
T h ooi schen a mb achtsman.
De beer Moelker zegt, dat, wanneer
dc Raad besluit om een te houden aan
besteding in principe te gunnen aan
Thoolsclie ambachtslui, bel geen goeden
zin beeft, er buitenstaanders voor op
te roepen. Bovendien zou men, wanneer
men het tocli deed, al spoedig onder
vinden, dat ze niet meer meedougeii.
Met recht en redenen zouden ze zeggen:
Al ben ik dc minste bij de inschrijving,
dan wordt liet toch aan een Tholenaar
gegund.
De heer Wagemaker zegt 't volkomen
met den lieer Moelker eens te zijn. Dc
Raad bad in beginsel besloten om de
aanbesteding zoo le houden, ten -voor-
deele van de burgerij en den Thoolschcn
ambachtsman. Nu is dit zoo gebeurd,
cn nu is het weer niet goed. Op zoo'n
manier komen wij nooit tot 'n goede op
lossing. Spreker begrijpt zoo iels niet.
De lieer Van Hiele zegt, dat hij reeds
op 26 April, toen bij beëedigd werd als
raadslid, reeds bemerkte, dat er geen
tevredenheid was omtrent de piJjsopga
ven der gasfabriek, die den daarop
volgenden Donderdag zouden ingeleverd
worden. In dat tijdsbestek zijn bij hem
verschillende gedachten opgekomen, zoo
dat bij zelf zich met bel idee van den
beer Van Vrcdenburch geheel en al
verecnigd bad. Nu, hedenmorgen, heb
ik al de voorwaarden omtrent de gas
fabriek ingezien, cn ben daardoor tot
andere gedachten gekomen, en wel tot
die overtuiging, dat het voor Burgem
en Wetli. uiterst moeilijk zou geweest
zijn, om op een andere manier den
vangend voorzitter de heer A. Hollestelle.
Tol plaatsvervangende leden de heeren
W. Moelker en D. v. Hiele. Al de ge
kozenen nemen de benoeming aan.
Daarop volgt de stemming voor een
slembureau voor dc ^periodieke verkie
zingen. Gekozen worden de heeren Wa
gemaker en Moelker, die met den voor
zitter zullen fungeeren als stembureau.
Tol plaatsvervangend voorzitter de heer,
A. Hollestelle. Tol plaatsvervangende
leden (le heeren D. v. Hiele, jlir. J. van
Vrcdcnhui'ch, C. A. II. Waglho en A.
Quist. Al de heeren nemen, voor zoo
verre tegenwoordig, hunne benoeming
aan.
Bij de rondvraag wenscht de lieer
Noske gaarne te vernemen, of de voor
zitter de straks uitgesproken rede aan
de pers zal afstaan.
De voorzitter zegt, met genoegen dit
te zullen doen.
De beer Van Vi'cdenbui'cb zegt, dat
bij van sommigen vernam, als zoude hij
in bet bedoelde stuk van mr. de Jong
de band gehad hebben. Spreker ontkent
dit ten sterkste, en stond verbaasd, toen;
bij bet stuk in dc Thoolsclie Courant
zag afgedrukt.
Hierop wordt de vergadering gesloten.
Do „LnMtanU" en de reddingsmiddelen
aan boord ran schepen.
Afgescheiden van de gevolgtrekkingen
die gemaakt zijn cn nog zullen worden,
uil een ooriogspunt beschouwd, van de
„Lusitania"-ramp, is er ook van een
anderen kant eenige leering uit te trek
ken voor de groote scheepvaart.
IIcl is wel een feit geweest, door alle
overlevenden bevestigd, dat de dooden-
lijsl kleiner had kunnen zijn, wanneer
maar alle booten goed hadden kunnen
gestreken worden. Bijna de helft der
beschikbare reddingssloepen der „Lu-
silania" konden dat niet, doordat het
schip zoo belde. Een paar booten, die
aan de gevaarlijke zijde van het schip
nog wel te water gingen, deden dat op
een manier, waardoor dc inzittenden er
uil vielen cn vei-dronken. Er verdron
ken bovendien circa 1200 menschen le
midden van de booten, die drijven ble
ven en lusschen al diegenen die zwom
men nog dreven op bun reddingsgordels.
Een en ander geschied zijnde bij zeer
kalme zee en op klaarlichten dag, geeft
to denken.
Destijds is er reeds veel geschreven
en gesproken over de noodzakelijkheid,
dat de groote stoomschepen steeds zoo-
