ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag I Maart 1915.
(Z ierikzeesclic
C o li rn it t).
EERSTE BLAD.
AFTvONDTGTNG.
BEKEN DMA KING.
NIEUWST IJ Dl NOEN.
Uit Stad en Provincie^
i
ABONNEMENT.
I 'fijn per fifie lliftiiiutcfi
KiftfiüiO per post
Voor hoi buitèül&ud per jhar
Afzonderljjke nummer»
f 1,80.
1,60.
- 10,—.
- 0,06.
Verschijnt Maandag, Woensdag en Vrijdag.
7lnt» JAARGANG. No. 9666
Dit*acteur i A. J. DE LÖÖ2E Jr.
Uila*ir»r-Hoi>ftlred«r«eui-i X. FRAMKEL.
AnVEBf RNTlfSN.
V aft 1 8 regel, t n ;!o.
Elke Ir( rI meet- 0.10.
Reclames per regel0,16
Hij contract, tufiarifpijLn korting.
Inzending op den dag ran uitgave Vr 8.HO ure.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
1I
De BURGEMEESTER van Zibrtk-
7. bb
Gelet op liet telegram d.d. 26 dezer ontvangen
van tien Territorialen BevolheBber in Zeelanti.
enz.
in h a k t bekend:
«lui dÖQr gotuélUen Bevelhebber mot ingang
van 20 Februari 1915 op grond van artikel 35
van de wet van 23 Mei 1899» (Staatsblad no. 128)
verboden is «len uitvoer uit do provineio
Zeeland van bruine bonnenwitte bonnen
groene erwten (kleine kookerwten)kroou-
erwten en sebokkerê.
Ztsrucz**, den 27 Febmnvi 1915.
Do BijrgomooBter voornoeuid,
A. J. F, FOKKER, Woth' 1.° Burgen.
De BURGEMEESTER van Zierikzef.:
Gelet op lid schrfjVen van don Territorialen
Bovelbobber in Zeeland enz.
Kondigt af do hieronder volgende verordening
betreffende de vaart in de Wielingen.
Do Territoriale Bevelhebber in Zeeland enz.,
ter .standplaats Middelburg:
Gezien de Koninklijke Besluiten van 29 Aug.
1911 (Staatsblad no. 435) en van 8 September
1514 (Staatsblad no. 418) en van 11 Februari
1915 (Staatsblad no. 81, waarbij de gemeenten
in «le provincie Zeeland /.jjn verklaard ,.ln
^Raat-tan beleg":
Golot op artikel 22 van de wet van 23 Mei
1*09 (Staatsblad n... 128),
Stelt liLj deze do navolgende nieuwe verorde
ning van Politie vast cn besluit to bepalen
Artikel 1.
Alle vaart in «Ie Wielingen is verboden be
westen de lijn, die de voodo on zwart horizontale
gostreopté ton van de Snrdyngent verbindt met
het boo'ge licht van Niouwcsluis, on hozuiden
«le walvisehstaarttenzij het vaartuig vooizion
is van oen loods.
Aldus moeten de vaaituigen, die niet van een
1<io«3h voorzien zijn, de route van en naar do i
«eedo van Ylissingen nemen door de Sardyngonl. i
Artikel 2. I
BverïTttfliiig van deze verordening wendt in-
gevolgö artikel 4der wet van 23 Mei 1899
!aatnl>l;ul no. 128) gestraft mot hechtenis van
ten hoog t» oeno maand, of geldboete van ten
hoogste drio honderd gnldon.
Door bovengenoemde verordening vervalt dn
publicatie van den 25 Januari 1915.
Uitgegeven to Middelburg, den 27 Febr. 1915.
De Territoriale Bevelhebber in Zeeland enz,
B R O C X.
Zieau/.r.r, don 1 Maart 1915.
De Burgemeester van Zirrikzbe.
1). VAN DER V til ET.
Du BURGEMEESTER dor gemeente Ziekikzek
'vestigt de aandacht op de volgende bepalingen
van de wol van 20 Mei 1899 (Staatsblad no. 128),
gowijzigd bjj de wet, van 31 December 1909
(Staatsblad no. 489), inzake staat van beleg.
Artikel 24.
Do bevoegdheden, bjj do artikelen 18 on 21
der wet van 22 April 1855 (Staatsblad uo. 32)
aan .het burgerlijk gezag gegeven, worden op-
geheven.
Artikel 25.
Behalve de volgens de Grondwet geoorloofde
openbare godsdienstoefeningen worden, hotzjj
in de open lucht, hetzij in gebouwen of besloten
plaatsen, geene openbare vergaderingen van
hizondere personen of openbare bijeenkomsten
on goone optochten gebonden, dan met schrif
telijke vergunning van het militair gezag. Do
aanvrage daartoe moet schriftelijk worden gedaan.
Dc20 bepaling goldt mede ten aanzien van
bijeenkomsten om zich in den wapenhandel t.e
oefenen.
Aan de vergunningen kunnen voorwaarden
worden verbondon.
Artikel 26.
Vergaderingen en bijeenkomsten waartoe het
publiek, hetzij met, hetzij zonder betaling van
geld voorwaardelijk of onvoorwaardelijk, toegang
beeft, worden begrepen onder de openbare ver
gaderingen on bijeenkomsten in het vorige
artikel bedoeld.
Artikel 27.
Elke vergadering, bijeenkomst of optocht, als
bedoeld in artikel 25, gaat op do door of namens
hot militair gezag gedane vordering terstond
uiteen.
Artikel 28.
liet militair gezag iB bevoegd, schouwburgen,
sociëteiten, koffiehuizen, tnpporjjen en andere
lokalen, bestemd tot gezollig verkper, nlsmede
fabrieken en werplnatnen in het belang der
openbare orde of veiligheid, voor kortoren of
langoren tijd te sluiten.
Zif.aikzr.b, don 1 Maart 1915.
Do Burgomocstor voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
Oorlogsoverzieht.
lien A il van heteekenis is voor
zeker t bombardement der Turksche
forten,' die de Dardanellen moeten
(ordedigeu legen elke poging ge
noemde zeestraat te foreeeren. Een
sterke Er.gelsche en rransche vloot
die ondanks de protesten van Dnitsch
land en Oostenrijk bij de Grieksebe
i-egeering reeds eenige weken voor
haar operaties tegen die forten een
steunpunt op een Griekseh eiland ge
vonden had, heeft vier buitenforleo
aan den ingang, volgens de Turk
sche berichten, slechts beschadigd,
volgens de Engelsehe echter Int zwij
gen gebracht, zoodat drie'Britsclie
oorlogsschepen in staal waren de
zeestraat binnen le stonmen. l.an-
dingsdivisies zouden hierop aan wal
zijn gegaan, en die vier forten, be
nevens de kanonnen, vernield heb
ben. Nemen wij aan, dat de Engel
sehe berichten juist zijn. dan is daar
mede slechts een klein voordeel be
haald, want het heeft, gelijk een
marine-deskundige aan de K'enc Frcic
Pratse mededeelt, slechts zeer weinig
waarde, wanneer slechts een gedeelte
('er Dardancllen-forlcn worden ver
nield. Een werkelijk succes is dan
eerst behaald, wanneer de geheele
fortenlinie met den grond is gelijk
gemaakt. Elke meter van de (10 K M
lange zeestraat moet mei zwaren
strijd veroverd worden De batterijen,
die bij dag vernield zijn, kunnen des
nachts weer vervangen worden. Ro
vendien leveren de mijnen een grool
gevaar op. En daar de zeeèngte niet
recht, maar met bochten loopt, kun
nen torpedobooten aan de Engelsehe
en Franschc slagschepen bel zeer
laslig maken. Zijn echter al de for
ten platgeschoten en al de verdere
moeilijkheden uit den weg geruimd,
zoodal de Engelsehe- Fr ansche oor
logsvloot door de Dardanellen dezer
van Marmora kan binnenkomen, dan
is zij nog niet, waar zij wezen moet
Want dan moet nog.«te cvewrens atvrck
bevestigde Rosphorus worden geno
men En die laak is nog moeilijker,
daar dc Rosphorus, al heeft zij sleehls
ren lengte van 28' K M lang zoo
breed niet is als de Dardanellen
Fik schot uit de kuslbalterijen op 'n
voorbijvarend schip is dan ook raak
Het doel van de fransch-Engel-
seho vloot isom met troepen te
Constantinopel te kunnen landen
teneinde het Turksche rijk door de
inbezitneming van zijn hoofdstad in
zijn hart te kunnen treffen Of het
rlil zal vermogen moet de tijd h oren
Van het óorlogsterrein in Frank
rijk weinig belangrijk nieuws. Hel
slechte weer zal wel mede een reden
vrezen, dat de strijdvoerenden geen
krachtige actie legen elkander voeren.
Hel overwonnen Russisch leger ii
Russisch Polen is door nieuwe troc
pen zoodanig versterkt geworden, dal
het den opmarseh der Duitsche troe
pen, die hel verslagen Russisch leger
bleven achtervolgen, aan de rivier
de Njemer tot staan heofl gebracht.
Afdeelingen Duitschers. die reeds
over genoemde rivier waren getrol:
ken, moesten mei zware verliezen
terugtrekken. Zelfs hebben de Duit-
schors Pranysz, hetwelk zij reeds
bezet hadden, moeten ontruimen. De
Russen hebben 40 officieren en .'IliOO
manschappen gevangen genomen.
Nu de Rukowina hernomen is. ma
ken de Duitsch-Oostcnrijksehc Iroc
pen zich gereed om Gnlioiê Ie her
overen.
In dc Ilaliaansehe Kamerzitting
noemde de afgevaardigde Turanti
uitgevaardigd verbod betreffende de
volksvergaderingen een ongehoord
ingrijpen in de rechten van het volk
De voorzitter verdedigde het verbod
wijzende op buitenlandsche invloe
den, die de tegenwoordige agitaties
bewerken. Er is gedreigd, zeide hij
dal de natie in den ure des gevaar:
niet zou willen marchecren. Ik wee
nu niet, of de nalie dit zal moeten
of niet, doch dit weet ik wel, dat
als koning en vaderland roepen, de
natie mareheeren zal. Op deze woor
den volgde een langdurig stormach
tig applaus, en een enorme bijva'
ook van dc tribunes, die niet ophield
zoodat dc voorzitter genoodzaakt was
de zitting op te heffen.
Het Zuid-Afrikaansche parlement
is op plechtige wijze geopend D<
gouverneur-generaal herinnerde aan
ten opstand, en kondigde eenige
■tsontwerpen aan.
tn hel Huis van Afgevaardigden
las generaal Smuts een telegram voor
u den Minister-President. Louis
Rollia, waarin deze verklaart liet le
betreuren, dal zijn verblijf in Duilscli
Z.-W 'Afrika hem belette de zitting
hij le wonen, en de hoop uitsprak,
lat evenals aan hel front in Z.-W.
Afrika ook in hel Parlement de ver
schillen van partij en ras zouden
erdwijnen Botha drong er vorder
n het bizonder op aan om tegenover
(te opstandelingen vergevingsgezind
heid le betonnen.
NEDERLAND.
TIENDEVEEN. Rjj U. O. alhier had
een stoelenmatter een nieuwe mat op
een stoel gelegd.
De vrouw van O., die zou betalen
ging naar 'i kabinet om geld te krjjgen.
Toen zjj zich omkeerde zag zjj den
stoelenmatter een flesehje aan den mond
brengen en .onder den uitroep: „Nu
sterf ik", in elkaar, zakken.
De vrouw, lievig ontsteld, liep naar
(le huren om die'te haten.
Toen ay met hnlp terugkwam, was
lot aller verwondering de stoelenmatter
verdwenen en 1was er ongeveer
f 8 uil hot kabinet ontvreemd.
KOTTER,DAM. Vrijdag j I. ontdekte
alhier een agent van politie oen man,
die bezig was in te breken in een woning
in do Adaraahofatrniit. Do agent achter
volgde hom en loste drio schoten in de
hield, doch rle man wint lo ontkomen,
l.ater word hjj echter gegrepen door
tw(H> «fronton ven -ij i-en-.u
bloeit hij te zijn de wagenmaker
A. M wonende Hiltedjjk. Hij was in
het bezit van 00 sleutels, eon bijtel on
een hoer en bekende het voornemen te
bobben gehad in Ie breken, daartoe
gedreven door armoede.
NIKUW-VOSÖÈMEER. Alhier is do
groote boerderij van den landbouwer
J. Hack afgebrand, waarhij 24 stuks vee
en b paarden in do vlammen omkwamen.
Verzekering dekt dc sehado.
BEUGEN OP-ZOOM, I Maart. Alhier
werd heden tot lid der Provinciale Mtutoa
van Noord-Brabant bij i nkclc cue.didaid-
stelling gekozen dc heer E. Laane.
OUD-VROEN HOVEN <1.1 Tor be-
schikking van,do justitie zijn gestold
Belgische vrouwen, alhier vorblijvonde,
wegens diefstal van militaire kleding
stukken, voornamclyk ondergoed. De
vrouwen bezochten haar gtïntoriieorde
mannen in de kampon en brachten dan
militaire goedoro» mee, die den Belgi-
echen soldaten door het rijk waren ver
strekt. Mai óohaustées on rijksambtenaren
kouden zelfs, niet voorkomendat de
goederen 'naar België werden gebracht.
Mr. Dr. S. J. M. van Weun» over
don Antl-Oorlograad.
ZIER1KZEI-:, l Maart. Zaterdag
avond werd in l ..Huis van Nassau
alhier de door ons aangekondigd
lezing vun mr. dr. S. .1 M. v. Gcuns
over tien Anli-Oorlograad gehouden
De zaal was flink bezet
De heer A. Geluk leidde de bijeen
komst, en opende haar met een loc
spraak, waarin hij wees op den ern
st igen tijd, dien wij nog niet beleefd
hebben, een tijd. die nu al zeven
maanden duurt. Aan hetgeen wij om
ons heen zien gebeuren heeft dc
Anli-Oorlograad, waarover heden
avond zal gesproken worden, zijn
onstaan le danken. Velen zullen wel
niet het doel en streven van den Anti
Oorlograad bekend zijn, maar ook
zullen er velen zijn, die niet volledig
weten, wat deze Anti-Öorlograad wil.
En om nu do burgerij van deze ge
meente en andere gemeenten volledig
op de hoogte te stellen van doel en
streven van den Aiïti-Oorlograad is
mr. dr. Van Geuns, onze vroegere
hooggeachte stadgenoot, nitgenoodigd
geworden dat hier uiteen te zetten
Hierop heette hij onder daverend ap
plans den spreker hartelijk welkom.
En nu is het niet alleen ie doen om
hen in le lichten, die niet genoeg
zaam op de hoogte van het streven'
den AntirOorlograad zijn, maar
ook om door tT zijn denkbeelden in
'ruimer kring te verheiden. 1(1 staten
nemen aan dezen wreed en oorlog
deel. De vrede en vreugde onder de
mensehen is vervangen door bloed
en tranen. IT el is ieders plicht, dié
leze betreurenswaardige lijden met
zorg waarneemt, al het mogelijke aan
le wenden teneinde tc voorkomen,-dat
zij wederkeeren. Laat ons daarom bij
alle volken in aller harten hol denk
beeld post doen vatten, dat wij men
sehen, tot welke natie wij ook be
lmoren. als broeders met* elkander
moeten leven, laat ons het Vrede op
Aarde aan allen verkondigen. Hiertoe
moeten wij allen medewerken.
Een man, gezien in deze gemeente
als spreker van dezen avond, kan
er op rekenen voor zijn uiteenzetting
van 't doel van den Anti-Oorlograad
een groot en aandachtig gehoor le
zullen vinden. 'Toejuiching
De voorzitter geeft hierop T woord
aan mr. dr. Van Geiuis
Deze verklaarde in zijn inleiding
niet te zullen spreken over dezen
oorlog, maar over den oorlog in het
algemeen. Elke oorlog is een voort
durend onrecht, gepleegd tegenover
duizenden buiten den oorlog om, wier
leven wordt vernietigd, en die aan
ellende worden prijsgegeven Om den
oorlog te humaniseeren werd 'n oor
logsrecht samengesteld, waarvan de
voorschriften in den oorlog zouden
gelden. En wat is er van die voor
schriften in de werkelijkheid gewor-
hlnti .11 ~v-i oï-. h apfl
zich aan die voorschriften niet ge
houden. De humaniseering van den
oorlog is geworden een bittere ironie.
Niemand gelooft meer aan humani
seèring van den oorlog. Al dat stre
ven is ijdel Onder al de oorlogvoe
renden vindt men natuurlijk minder
waardige élementen, die, vaak op
zelfstandig handelen aangewezen
zich aan daden van wreedheid en
dierlijkheid schuldig maken. Boven
dien bevinden zich do oorlogvoeren
den in een toestand van uiterste
panning. En in dc derde plaats
werpt de oorlogsnoodzaak al de voor
schriften van het oorlogsrecht omver,
en schept de wreed e werkelijkheid.
Dc oorlog is wreed, is niet te huma
niseeren. en zal nog wrccder worden,
wanneer de voortschrijdende ontwik
keling nieuwe vernietigings-mnat re
gelen in het leven roept.
Dc oorlog is een moordpartij. Zoo
wordt hij ook in het dagboek van n
soldaat genoemd.
De oorlog op zichzelf is 'n onrecht,
omdat hij vertegenwoordigt de macht
TJ ij is te beschouwen als eigenrichting,
die niet geoorloofd is. In de stalen,
waar nog dc eigenrichting hecrscht,
geldl het recht van den sterkste, geldt
hel bruut geweld. Dit is ook in dezen
Oorlog het 'geval. Hot gaal om de
macht, niet om een grool beginsel
Door naijver worden de naties van
elkander gescheiden. Om de geschil-
en lusschen dc naties te beslechten
werd hel Vredespaleis in liet leven
geroepen. Het Vredespaleis is eigen
tijk een internationaal gebouw van
justitie. Het Vredespaleis is de leven
de gedachte van liet recht, dat voor
al de staten geschreven is.
Is de oorlog noodzakelijk? Sommi
gen voeren aan. dat hij dient om
overbevolking tegen te gaan. Spreker
toont aan, dat door den oorlog de
beste krachten van een volk vernie
tigd worden. Anderen voeren aan, dat
door den oorlog doodsverachting,
gekweekt, samenhoorigheid opgewekt
en dapperheid wordt bevorderd. Dit
argument .is iets heler dan hel vorige.
Maar spreker stelt in hel licht, dat
door den oorlog de dierlijke eigen
schappen ven den mensch le voor
schijn komen. Bovgulicn openbaren
zich ook buiten den oorlog die goede
eigenschappen, waarvan spreker pak
kende voorbeelden aanhaalt. Zoo ging
de kapitein vail den „Titanic onder
psalmgezang den dood tegemoet. Zoo
waagden de dapperen van Burgh hun
leven, toen zij met li mi reddingsboot
dc drenkelingen van een wissen dood
hebben gered. Het is dus 'n legende,
dat alleen de oorlog in staat is die
goede eigenschappen te kweeken. Dc
oorlog is geen noodzakelijkheid. Het
dogma van de noodzakelijkheid van
den oorlog moet onvergeworpen
Worden.
De volkeren hebben dezen oorlog.
iel gewild Men moet de slem dor
volkeren niet naar de uitlatingen in
lezen oorlog beoordeelen Bij de hoo-
'c intelleelueele staande mannen van
alle oorlogvoerenden is een kalm en
onpartijdig oordeel niet mogelijk
Spreker verhaalt hetgeen in de.
Kerstnacht van 1870 is geschied, toen
Franschen cn Duitschers tegenover
elkander staande 'l lied van Stille
Nachtzongen om aan te toonen,
dat in den mensch leeft het gevoel
voor broederschap. Maar hoe is hel
dan mogelijk, vraagt spreker, dat dan
de oorlog, nog gekomen is.' Schuld
daarvan is het imperialisme en het
militairisme. Vele personen hebben
bij den oorlog een geldelijk belang,
vele personen hébben op tien oorlog
aangestuurd. Openlijk en heimelijk
zij ndeze krachten werkzaam geweest
Daartegen moet de publieke opinie
optreden. Tot nu toe heeft die pu
blieke opinie zich nicl krachtig ge
noeg geweerd De vredesbeweging was
te weinig militant. Zij móet de ge
dachte uitsptóken. dat het vólk den
oorlog niet wil Ën die gedachte
openbaart zich in den Anti Oorlog
raad, die zich richt tot de mannen en
vrouwen van Nederlanddie de
menschheid plaatst voor 'n reuzen
LinJ. n .1 xtnn .|ü70(l J A r j l-flrvl"-
lograad heeft reeiE weertflarfk-ge
vonden, ook in het buitenland, zelfs
in de oorlogvoerende landen. En ge
streefd moet worden, dat de komende
vrede niet in zich drage den kïetn
van een nieuwen oorlog Dit is de
gedachte van den Anti-Oorlograad
In de toekomst zij arbitrage het
middel tot beslechting van* geschillen
lusschen de volkeren Dat middel zal
langzaam maar zeker vetdwinnen
De volkeren moeten doordrongen
worden van de gedachte dat in ge
-ehitlen niet hel kanon m'ani hel
recht moet heerscllen. En ook diene
de bewapening beperkt tc worden
Rij den komenden vrede moet dc
eerste sla)) in die richting 'gedaan
worden Ook worde aan hel volk
medezeggingsschap hij de aangele
genheden over hot buitenland ge
geven Hel volk heeft het recht ie
weten, hetgeen voor zijn beslaan als
volk een levenskwestie is Tn Kooi
wegen moeten alle stukken, betrek
king hebbende op liet buitenland en
de defensie, aan de volksvertegen
woordiging worden overgelegd. Mo»
ton zij geheim blijven, dan moeten zij
worden overgelegd aan 11 commissie
van negen leden uit het Parlement
Het beste ware in het Parlement
een vaste commissie voor buitenland-
sclic zaken te hebben.
Geen overgang voorts van grónd
gebied hebbe plaats, zonder dal dc
bevolking er van daarin gekend is
en zeker niet legen haar wen.seli. De
annexatie van Elzas-Lotharingen was
lusschen de twee schoone volkeren
van Europa, die elkaar aanvullen, '11
Iu-on van voortdurende verbittering
Bismarck, de man. die de eenheid
van Duitsehiand heeft gesticht, heeft
zicli met kracht tegen die annexatie
verzet, maar hij moest voor Molke
zwichten, die 0111 strategische rede
nen de annexatie noodig oordeelde.
Spreker toonde, aan, dal lusschen
nationalisme en internationalisme
slechts een schijnbare tegenstrijdig
heid bestaat Do natuurlijke liefde
voor de eigen staatsgemeense-liap was
1 et, die oc.11 paar jaar geleden ons de
blijde gebeurtenis der wedergeboorte
vaii ons vaderland deed herdenken.
Die feestdag, hier zon luisterrijk ge
vierd. blijft onuitwischhaar in zijn
hart gegrift.
Post vatte de internationale ge
dachte, dat de natiën elkander noodig
hebben tot bereiking van hooge doel
