ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Vrijdag 19 Februari 1915.
TWEEDE BLAD.
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit, Stad en Provincie.
(Zlerlkzeesclie
Courant).
ABONNEMENT,
Pr'lj» per drie maanden
P'ranco per post
Voor het buitenland per jaar
Afronderljjke nummers
Verschijnt Maandag, Woensdag en Vrijdag.
f 1,80.
- 1,60.
- 10,-.
- 0,06.
7lste JAARGANG, N*. 9662
Directeurs A. J. DE LOOZE Jr.
Uitsawar-Hoofdredactour FRAMKEL.
ADVERTGNTIEN.
Van 1—3 regelsf 0,30.
Elke regel meer0,10.
Reclames per regel-0,16.
Bij contract belangrijke korting.
1 [«ending op den dag ran uitgave viidr I.IO ure.
INRlti.
Omtrent de verbanning van den zoo
machtigen en zeer ge vreesden sultan van
Ternate vernam de Mak'assaarsche Cr/,
het volgende:
Uil het Onderzoek, gehouden naar aan
leiding van den moord op controleur
Agerbcck, moet zonneklaar gebleken zijn,
dat de sultan van Ternate van liet voor
nemen van de moordenaars volkomen op
de hoogte was. Medio December werd
hem door den resident aangezegd binnen
8 dagen liet bestuur op de hoogte tc
stellen van den toestand van zijn sul
tanaat. Den 23sten van die maand ver
liet hij per rijtuig zijn woning om zich
naar het residentiehuis te begeven, om
met den resident een inspectie op dc
eilandjes te maken. Nauwelijks was hij
uitgereden en had het complex van sul
tan's gebouwen gepasseerd of tl it werd
door troepen omsingeld. Alle geweren
van zijn lijfgarde, ongeveer 300 stuks,
-jflicrden in beslag genomen en aan boord
van Hi*. Ms. „Mataram ingeleverd. Bri
gades infanterie en gewapende poli lie
patrouilleerden in de Europeeschc wij
ken zoodanig, dat geen enkel deel daar
van onbeschermd bleef. De „Mataram
kruiste voor het suttansgebouw heen cn
weer, hetgeen door de diepte van hel
water op een afstand van ongeveer 50
meter mogelijk was. Inlusschen volgde
tie sultan een plan geheel buiten zijn
weten beraamd en keurig in elkaar gezet.
Met den resident begaf hij'zich naar
den steiger, waar zij .plaats namen in
'rt stoom sloep vau de ..Matararn'V'Wrrtn-n:!
men zich rechtstreeks naar het ter reede
liggend gouvernements-vaartuig „Zwa
luw" begaf. Deze stoomer was reeds ge
heel tot vertrek gereed: stoomde op, de
sloepen geheschen, het anker gedeelte
lijk gelicht. Nog een oogenblikje bleef
de resident, toen stond hij op cn verliet
langs de statietrap den stoomer, en de
eens zoo machtige potentaat ging een
hem onbekende toekomst tegemoet
ZUID-A FRIK A
BLOEMFONTEIN, liet getuigenver
hoor in de zaak tegen De Wet, gaf
blijk van geheime vergaderingen, welke
zijn gehouden, op een waarvan Dc Wet
zijn plan bekend maakte, een deputatie
naar Pretoria te zenden. Voorts bleelc,
dat De Wet bij een andere gelegenheid,
toen hij burgers toesprak, protesteerde
tegen de expeditie naar hel Duitsche
gebied, er aan toevoegende, dal de re
geering geweigerd had een deputatie te
ontvangen, welke naar Pretoria was ge
zonden. Hij zeide, dat de burgers naar
huis moesten gaan en de ontwikkeling
der zaken afwachten.
Een ander getuige verhaalde, dal De
iWet te Vrede bekend maakte, dat hij en
zijn volgelingen Maritz te Kimberley
zouden ontmoeten, vervolgens naar Pre
toria zouden oprukken en de Britsche
vlag neerhalen. De Wet zeide niet langer
de handelwijze van dc regeering te kun
nen dulden. Hij kon wapenen van do
Basuto's krijgen, doch dat was tc ver
nederend. Hij zou den Duitschers om
wapenen vragen. Steenkamp en Joubert,
die als sprekers in deze vergadering op
traden, werden als spionnen gevangen
genomen. Joubert deelde mede, hoe De
Wet den uitslag verhaalde van zijn on
derhoud met Hertzog. Het scheen, dat
Botha aan Steyn had geschreven, er op
aandringende, dat deze zijn invloed zou
gebruiken om een opstand tc verhinde
ren. Steyn had Hertzog aangewezen om
met de Wet te gaan spreken.
Botha stelde aan De Wet voor, dat
deze onder vrijgeleide naar Pretoria zou
gaan, 0111 met de regeering te onderhan
•delen.
De Wet weigerde en antwoordde, aai
Botha moest aftreden en toestemmen in
het uitroepen van een republiek.
Wij geven bovenstaand verslag over
het geding tegen generaal Dc Wet onder
voorbehoud.
De berichten, die van de Reuter-Cor
respondenten uit Z.-Afrika komen, zijn
reeds herhaaldelijk zeer partijdig ge
bleken, Zoodra de Hollandsch-Zuid-Afri-
kaansche bladen uitkomen, zullen meer
betrouwbare verslagen over het proces-
De Wet gepubliceerd worden
ENGELAND.
Tusschen de 3000 en 4000 arbeiders,
werkzaam aan de Victoria,- cn Albert-
dokken te Londen, hebben Maandag het
werk geslaakt. Aanleiding tol de staking
was hel in dienst nemen van nieuwe
arbeiders. De staking wondt niet door
den Bond van havenarbeiders erkend,
daar de stakers op eigen initiatief ge
handeld hebben, Inlusschen blijven veel
goederen, die ingescheept moesten wor
den, op de kaden liggen.
Ook op jdc scheepswerven der firma
John Samuel White Co Ie Cowcs, is
een staking, uitgebroken, wegens het in
iiensl nemen van niet bij den bond^
aangesloten arbeiders.
duitschlanil
Voor de drooglegging van de moeras-
streken, de ontginning van woeste gron
den cn den aanleg van dijken, waarbij
30.000 Russische krijgsgevangenen wor
den gebruikt, zijn op het oogenblik ver-
eenigingen gevormd geworden. De staat
draagt een derde van de kosten, terwijl
de nnodige gelden op gunstige voor
waarden worden verstrekt door de Kur-
maerkische Rilterschaftliche Darlehns-
kassc. De totale kosten bedragen per
morgeit 6 a 8 mark.
NEDERLAND.
ZITTPHEN. Na eon korto ziekte is
alhier overleden jhr. rar. D. O. Engelen,
geboren 1844, sinds 1888 rechter, sinds
1897 President der rechtbank te Zntphen.
Wegens 70-jarigon leeftijd had hij met
1 Januari ontslag gekregen, welk ontslag
op verzoek met I Mei zou ingaan. Mr.
Pingelen vcaa lema-.iu van gtföoWn naam
op strafrechtgébied en nam, ook met
betrekking tot 't maatschappelijk werk, in
Nederland een eerste plaats in. Ilier ter
stede was hij sinds 1891 raadslid en
voorts was hjj bestuurslid of voorzitter
vau tal van vereenigingen, zooals het
Nut, den Voiksbona, de ambachtsschool,
Huisvlijt, Physica, Kindervoeding. Wat
kon strekken tot verbetering van onder
wijs, van sociale toestanden, tot voor
uitgang, kon op zijn steun en toewijding
rekenen.
Heel zjjn leven bewoog hij zich in
allerlei kringen, ook onder het volk,
vandaar zijn bizonder vermogen, om de
beklaagden voor de rechtbank te vatten
en recht te doen wedervaren.
Mr. Engelen noemde zichzelf katheder
socialist. Hij was democraat, maar volgde
niet de lyn van eenige kiesvereeniging,
wat by sommigen wel eens ontstemming
wekte.
Zijn heengaan is een zwaar verlies
voor Zutphen. Zijn opgewekte, leven-
aanbrengende persoonlijkheid zal in tal
van kringen en by vele gelegenheden
gemist worden.
By de opening der strafzitting van
Woensdag wydde de waarnemende
president der rechtbank, rar. dr. W.
ridder van Rappard, een woord aan de
nagedachtenis van rar. Engelen, waarbij
de eerste verdediger, mr. J. Solner,
zich aansloot met de betuiging van zijn
deelneming in het verlies.
Wij hebben dit stuk uit de Zutph.
Ct. overgenomen, omdat Jhr. D. O.
Engelen by allen, die zyn nog zoo kort
geleden in „Algemeene Ontwikkeling"
gehouden lezing hebben bijgewoond, een
aangenamen indruk heeft achtergelaten.
HAARLEM. Sedert 8 dezer haddon
de bewoners van de Koolflteeg alhier
geen teeken van leven bespeurd in per
ceel 19 van deze steeg, welk huisje be
woond werd door mej. S. van Schinkel.
Woensdag heeft de politie daarom de
deur opengebroken; zij vond het lijk van
de bewoonster, die, naar uit het medisch
onderzoek bleek, tengevolge van hart
verlamming was overleden.
ROTTERDAM. De recherche heeft in
een logement hier ter stede aangehouden
een schildersknecht en een sigaretten-
maakster, beiden te Antwerpen woon»
achtig. Beider arrestatie is door den
onderzoeksrechter te Antwerpen verzocht,
daar z\j verdacht worden van moord,
gepleegd op mevrouw M., een gefortu
neerde dame, aldaar woonachtig. Het
lijk van de vermoorde dame werd in
haar woning in een kast teruggevonden,
De daders hebben slechts 200 francs ge
stolen, het ovorige in huis geborgen geld
konden zij niet vinden. De beide aan
gehoudenen zijn heden in afwachting van
ma uitlevering naar het huis van be
waring overgebracht.
DINTÉLOORD. Dc militairen van het
can ton nemen t alhier hebben voor de
Vnstcnavonddagen twije uitvoeringen ge
geven en wel op Maandag 15 Februari
in de zaal van den heer f;. v. d. Mcrbel
en Dinsdag 10 dezer hetzelfde op de
bovenzaal van mej. de wed. Vlamings.
Hel rijk programma bood een keur
van afwisseling cn verschafte aan onze
ngezelenen aangename avonden.
Volgens publicatie van den burge
meester -zal er iedere, week Vrijdags
vischafslag wórden gehouden nabij het
Raadhuisom bij de tegenwoordige
duurte van vleesch een goed en goed
koop volks voedsel te verschaffen door
tusschenkomst van de gemeente.
OUDDORP. Aan het Noorderstrand
alhier nabij de punt van het zg. Sprin-
gert, ia aangespoeld gevonden bet lijk
van een naar schatting 30= 35-jarig
onbekend manspersoon, in verregasnden
staat vau ontbinding vorkeerende (ver
moedelijk een zeeman van de Deutsche
marine).
WOENSEL (N.-B.): In 't begin dezer
week had onder deze gemeente een
ongeval plaats met de Meyerysche tram.
Zekere SI. lag, stomdronken, dwars over
de rails. De tram reed over hem heen
en reed beide beenen tot de knieën at.
SI. werd naar het gasthuis vervoerd.
rvrxyttTnajij., «o» uumu»^—
Nationaal Steuncomité i9 aan het comité
alhier f 678,62 gezonden als restitutie
van 50 pCt. der uitgekeerde dagloonen
bij do werkverschaffing over 27 Dec. tot
30 Jan. Dit bedrag is overgedragen aan
het Gemeentebestuur, dat alle kosten der
werkverschaffing tot nu toe betaald heeft.
ST.-FILIPSLAND, 18 Febr. Ter waar
schuwing, dat men zich hier boven
neutraal grondgebied bevindt, waait hier
van den kerktoren de Nederlandsche vlag.
ST.-MAARTENSDIJK. Met het oog op
eventueel uitbreken van mond- en klauw
zeer onder het vee is op initiatief van
den burgemeester alhier opgericht een
commissie lot waakzaamheid ter be
strijding of voorkoming van uitbreiding
van mond- en klauwzeer. De commissie
bestaat uit negen leden en is verdeeld
in drie afdeelingen; iedere afdeeling
heeft een bepaald gedeelte der gemeente
waarover haar toezicht zich uitstrekt.
Zoo zijn voor de kom der gemeente de
heeren N. Polderman, J. C. Westerweel
Johz., P. Kodde, J. L. Koopman en J. P.
Hage; voor de polders Oudeland en Mid
delland de heeren C. de Wilde Dz. en
Anth. L. Hage; voor de polders Noord
en Uiterst-Nieuwland de heeren W. M.
Kloet en J. L. Groenewege.
Dat het verkeer met België af en
toe nog met groote moeilijkheden ge
paard gaat, ondervond deze week ook
weer de aardappelkoopman De Fouw
uit deze gemeente, die de vorige week
voor zaken op reis was gegaan naar
Brussel. Niel dan met groote moeite,
en na eenigen tijd aangehouden te zijn
geweest, mocht het hem gelukken weer
naar Holland terug te keeren.
Niet van onzen gewonen correspondent.
-ST.-ANNALAND, 18 Febr. Het mu
ziekgezelschap „Accelerando" hield l.l.
Maandagavond in liet hötel „de Gouden
Leeuw" zijn 33e jaarvergadering, welke
werd bijgewoond door 2 eereleden. Dat
er ditmaal buiten de werkende leden
slechts twee waren, die van hun be
langstelling in 't gezelschap blijk gaven
is waarschijnlijk een gevolg van de tijds
omstandigheden.
Nadat de voorzitter de vergadering
had geopend met een woord van welkom
tol de aanwezigen, las de secretaris de
notulen voor, welke onveranderd werden
goedgekeurd.
Daarna deed de met verlof hier aan
wezige penningmeester rekening en ver
antwoording van zijn beheer over het
vorige jaar. De heeren I. Clarisse en
A. A. Bierens overtuigden zich van de
nauwkeurigheid er van. Er was een
kwaad slot van f 23,19, want de uit
gaven bedroegen f 176,94 en de inkom
sten maar f 153,75. Hel goed slot van
de vorige rekening was f 102,81®, zoodat
or in kas is f 79,625.
Er werd nu besloten om 'n wijziging
Ie brengen in het maatschappelijk jaar
der vereeniging, dat tot nu toe tot Octo
ber liep. Voortaan znl het met hel bur
gerlijk jaar samenvallen.
De oefeningen, die sedert het begin
van Augustus gestaakt waren, zullen
weer hervat worden. Wel veroorzaakl
dc afwezigheid van eenige werkende
leden moeilijkheden, maar door 'n paar
verschikkingen zal getracht worden ze
te boven tc komen.
Bij de bestuursverkiezing werden alle
leden op één na algemeene stemmen
herkozen, 't Zijn de heeren L. J. Soc-
ters Pz., voorzitter; A. C. Boogaard, vicc-
voorzitter; M. P. Duijzer, secretaris; W.
A. Boogaard, penningmeester, en P. van
Bendegom, bestuurslid. Allen namen hun
herbenoeming aan.
De bode, Chr. Burgers, die gedurende
1 jaar het gezelschap had gediend,
vroeg zijn ontslag, maar zal het gezel
schap blijven dienen tot er 'n geschikte
opvolger gevonden is.
Niets meer te behandelen zijnde, werd
de vergadering onder dankbetuiging voor
de opkomst door den voorzitter gesloten.
Benoemd tot dagelijksch opzichter
bij den bouw eener nieuwe school te
Nieuw- en St-Toosland de-heer 1 J.
Soeters Az.
SCHERPENISSE. In de heden ge
houden raadszitting waren de volgende
stukken ingekomen;
aciliVX&'ÊÖifl&.M. iaarmarklen in var-
2°. de hoegrootheid dor jaarwedde van
burgemeesters, secretarissen enz., in ver
schillende gemeenten;
3°. kasopname bij den secretaris-
ontvanger van het burgerlijk armbestuur
4°. begrooting van hot burgerlijk
armbestuur
5°. advies van de gezondheidscommissie
tot onbewoonbaar verklaring der woningen
van wijlen de wed. Johannes Fey tel en
wed. P. Buurland. Besloten werd het huis
van eerstgenoemde onbewoonbaar te
verklaren
6°. dankbetuiging van don gemeente
veldwachter G. «Topse voor zijn gratificatie;
7n. beschikking over de onvoorziene
uitgaven over 19i4;
8°. wijziging der begrooting van het
burgerlijk armbestuur
9°. af- en overschrijving 1914
10°. verslag der gezondheidscommissie
11°. vaststelling van het kohier der
hondenbelasting 1916;
120, het geven in erfpacht en opstal
van gemeentegrond. Besloten werd aan
de successievelijke pachters wederom voor
dezelfde pachtsom erfpacht en opatal toe
te kennen.
Daarna giug do raad in geheime
zitting ovor ter bespreking van een
overcompleete leerkracht.
OUD-VOSSEMEER. Onze gemeente
zou ongeveer 5 eeuwen oud zyn, men
beweert, dat in November 1410 graaf
Willem VI aan eenige edelen een ge
deelte schorren, nu Oud-Vosseraeer uit
makende en vier jaren later die uitgaf,
waar nu Nieuw-Vosseraeer is gelegen.
Er zyn echter schrjjvers, die beweren,
dat Oud-Vossemeer reeds vroeger was
bedykt en niet na de bedoelde uil giften.
Er zouden dyken zyn, die den polder van
Oud-Vosseraeer insluiten, die door vorm
en aanleg getuigen van weinig kennis
en ervaring. Waar dus geen juiste
datums zyn aan te wyzen van bever-
sching der gronden, daar kan men maar
moeilijk de herdenking er van vieren
Het aantal „Krulstaarten" in onze
omgeving begint onrusbarend te ver
minderen en de vraag komt op of voor
eigen omgeving binnen betrekkelijk
korten tyd geen gebrek zal gaan
heerschen aan spek. Gelukkig dat de
meeste arbeidersgezinnen door eigen
slacht gedurende een geruimen tyd van
het jaar van het noodige zyn voorzien.
De tijdsomstandigheden brengen
mee, dat gedurende dit winterseizoen
geen openbare vermakelijkheden plaats
hebben; de Rederykersvereeniging, die
anders eens of tweemalen optreedt, zal
thans geen uitvoering geven.
POORTVLIET. Benoemd met ingang
van 16 dezer tot sub-ontvanger der
accijnzen alhier, de heer C. van
Westenbrugge, in plaats van den heer
J. Gelderblom, die wegens vergevorderden
leeftijd daarvoor eervol ontslag heeft
gevraagd en verkregen.
WISSENKERKE. Voor een propvolle
zaal gaf 16 dezer onze harmonie Apollo",
met medewerking vau de zangvereeniging
„Zang en Vriendschap", haar laatste
uitvoering in dezen winter.
Behalve 8 muzieknummers, waaronder
een duo voor pistons (arr. C. Flipse) en
8 zangnummers, noemde 't programma
voordrachten van Speenhof! en een
komisch duet, alsmede twee blijspelen,
die beide vlot van stapel liepen en een
onbedaarlijk lachsucces verwierven.
Na afloop bleven de danslustigen nog
eenigen tyd bijeen.
29 Contribueerende leden traden toe.
MIDDELBURG. Tusschen deze ge
meente cn Vlissingen is een 8-jarig Bel
gisch knaapje, door het opengaan van
een portier uit den trein gevallen en op
dc rails terecht gekomen, waardoor een
bloedende hoofdwonde ontstond, welke
echter gelukkig niet ernstig bleek te
zijn. De vader had aan de noodrem ge
trokken, waarop de trein stil hield en
de kleine kon worden opgenomen en
verder vervoerd. Het kind is in één
der ziekenbarakken te Vlissingen opge-
>men.
VLISSINGEN. Aan het strand alhier
is een gedeelte van een vliegtuig, ver
moedelijk een Fransche, aangespoeld.
De „Mecklenburg'' van de Stoom-
dag behouden van Folkestone alhier
teruggekeerd en bracht nog ongeveer
300 passagiers mede. Op de Engelsche
kust voeren veel handelsschepen. Bi-
zonderheden deden zich op de reis niet
voor.
VLISSINGEN. Alhier is by het fort
de Nolle het Ijjk aangespoeld van een
manspersoon, waarop een po?teroonn»ie
met Duitsoh geld gevonden werd.
De politie heeft aangehouden en
ter beschikking van de justitie gesteld
den Belg J., wien het verblyf in het in
staat van beleg verkeerend gebied was
ontzegd door den territorialen comman
dant en die toch nog te Vlissingen
vertoefde.
O N D E B WIJ S.
ST.-FILIPSLAND. Op de voordracht
van hoofd der school te Waterland kerkje
komt alt: no I voor do heer M. v. Vliet,
onderwijzer alhier.
Landbouw en Veeteelt.
Men meldt ons uit het eiland Tholen
Het is weer in den tyd, dat de veulens
geboren wordeu en welke beteekenis de
fokkery heeft, aangemoedigd door de zeer
hooge prijzen die zoowel de jongere als
de oudere paarden opbrengen, biykt
wel het best uit de omstandigheid, dat
vele boeren haast geen andere paarden
hebben dan veulen-merries en dat op
een aantal hoeven het aantal geboren
veulens naar het dozyu loopt, indien
men gelukkig is met het werpen. Er is
weieens de aandacht op gevestigd, dat
er by vele personen om aan de paarden-
keuringen deel te nemen niet de ware
lust bestaat en dat in het eiland meer
goede paarden aanwezig zyn, dan de
aanvoer op de keuringsplaatsen zou doen
vermoeden.
Verbeterd bericht.
Bij beschikking van den Minister van
Landbouw, Handel en b Nijverheid van
15 Februari 1915 is aan den rijks-tuin-
bouwlceraar voor Zeeland, J. P. M. Cam-
man, met ingang van 16 Februari 1915
een verlof van 6 maanden tot herstel
van gezondheid verleend.
De rijks-landbouwieeraar te Goes is
belast met de waarneming van den
dienst van den rijks-tuinbouwieeraar, en
zal daartoe bijgestaan worden door den
lijdelijk adspirant-rijks-luinbouwleeraar,
D. Bloemsma, die te Goes wordt werk
zaam gesteld.
