ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Woensdag 13 Januari 1915.
De groote Nationale Leenïug.
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z ierlkaseesche
C o u r a n t
ABONNEMENT.
Prgs per drie maandenf 1,30.
Franco per post- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Afzonderlijke nummers- 0,05.
Verschijnt Maandag, Wbensdag en Vrijdag.
71ste JAARGANG, No. 9646
Directeur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uiteever-Hoofdredacieur i A. FRANKEL.
ADVERTENTIE N.
Va» 13 regelsf 0,30.
Elke regel meer- 0,10.
Reclames per regel- 0,15.
By contract belangryke korting.
Inzending op den dag van uitgave vóór 2.30 ure.
Zy is geslaagd.
Vrijwillig heeft het Nederlandse
volk voor meer dan 400 millioen in die
leening deelgenomen.
De hoofdstad alleen schreef in voor
52 tot 53 millioen.
Dit welslagen verheugt ons.
Wel waren en zijn wij nog voor een
helling in eens, maar nu de Staten-
Generaal besloot tot een nationale lee
ning van 275 millioen, beschouwden wij
het als een eerezaak voor ons land, dat
zij volteekend werd, en dat de regeeriug
van de haar gegevene bevoegdheid tot
het uitschrijven van een gedwongene
leening geen gebruik behoefde te maken.
Oorlogstoestand.
Er is geen oorlogsnieuws van eenig
gewicht, zoodat het voor hen, die een
oorlogsoverzicht moeteu schrijven geen
gemakkelijke taak is over den oorlog
iets mede te deelen, dat aan de lezers
belang kan inboezemen.
Het bericht, dat de Duitschers Kijssel
zouden ontruimd, en dat de Engelschen
het daarop zouden bezet hebben, is tot
nu toe niet bevestigd geworden, zoodat
het vermoedelijk in strijd met de werke
lijkheid is. Wel hebben de Fransehen
eenige plaatselijke voordeelen behaald.
Van groote beteekenis schijnen deze
evenwel niet te wezen.
Duitsche vliegtuigen, ten getale van
zestien, die boven het EngeUche Kanaal
gezien zijn geworden, hebben een tocht
naar Engeland willen ondernemeD, maar
zijn door het slechte weer er van weer
houden, zoodat zij onverrichter zake zijn
teruggekeerd.
De houten noodbrug, die do Duitschers
bij Lische over de Maas hebben gelegd,
en waarover het Duitsche leger grooten-
deels België biunenrukte, is door den
storm uit elkander geslagen.
Een bericht uit het Duitsche hoofd
kwartier in Polen meldt, dat de Russen
dagelijks nieuwe versterkingen outvangen,
maar in weerwil daarvan toch genood
zaakt worden hun terugtocht voort te
zetten. Bij dien terugtocht bezetten zij
reeds te voren gereedgemaakte stellingen,
zoodat op nieuw door de Duitschers moet
gestreden worden, teneinde hen daaruit
te verdrijven. Daardoor wordt de op-
inarsch naar Warschau aanmerkelijk ver
traagd. De verovering van Warschau,
die geen gemakkelijke taak is, zal dan
ook eerst na een heftigen en bloedigen
strijd kunnen geschieden. En of het
voordeel, dat de inneming van Warschau
kan opleveren, in verhouding staat tot
de groote offers, die zjj zal kosten, is
nog de groote vraag.
In Petersburg is een Slavisch congres
gehouden, waarin de Poolsche kweBtie
behandeld is geworden. Een der Slavische
sprekers hield een rede, waarin hij de
tekortkomingen der Polen opsomde. Zij
behoefden, zeide hg, met het oog daar
op er niet aan te denken, dat een
nieuw Polen tot stand zou komen. Toen
niemand van de aanwezige Polen daarop
durfde antwoorden, stond een vertegen
woordiger van de Poolsche pers op,
teneinde zijn landgenooten te verdedigen.
In zijn rede wees hij er op, dat Duitech-
land door zijn organisatie, zelfs als Rus
land overwon, een geduchte tegenstander
zon blijven. Men moest Polen met de
noodige voorzichtigheid behandelen, en
niet op een wijze, zooals dat van Rus
sische zijde geschiedt.
De voorzitter ontnam dezen persman
wegens zijn vrijmoedige uitinghet
woord. In een land als Rusland, waar
de vrijheid in boeien gesmeed wordt,
mag natuurlijk zooiets niet gezegd
worden. Maar toch had deze journalist
beter gedaan, Duitschland buiten bet
debat te laten, want Duitschland hoeft
vóór den oorlog niets gedaan, om aan
spraak te maken op Poolsche sympathie.
Integendeel. Het heelt in zijn land do
Polen steeds onderdrukt, en daardoor
van zich vervreemd, wat zeer onstaat
kundig was. Had het de politiek van
verzoening en welwillendheid gevolgd,
die Oostenrijk ten opzichte van de Polen
in Galicië intoepassing heeft gebracht,
dan zouden wellicht de Polen in Rusland
b\j het uitbreken van dezen oorlog zijn
opgestaan en het Russische juk hebben
afgeschud. Want de Polen konden uit
de geschiedenis weten, dat op de belofte
van Rusland hun autonomie te verleenen
geen staat viel te maken.
En hetgeen op het congres door de
Russen gesproken is geworden, bewijst
dit op nieuw. Bovendien leert Galicië,
hetwelk de Russische troepen grooten-
deols bezet hebben, hoe de Russen Polen's
autonomie opvatten. Alles namelijk in
het door deze bezette gebied wordt ge
russificeerd. Elk spoor van Poolsche
nationaliteit wordt uitgewiBcbt.
Rumenië en Bulgarije zullen gelijk
bericht wordt, aan den oorlog deelnemen,
en zich aan de zijde van de Entente-
Mogendheden scharen.
Rumenië heeft reeds drie lichtingen
van de reserve tegen 25 Januari en drie
lichtingen tegen den 31eten dezer maand
onder de wapenen geroepen.-
Gemeld wordt, dat de oud-Minister van
Rusland, graaf Witte, in Berlijn geweest
is, eu aldaar met officieels personen ge
confereerd heeft. Als het bericht juist is,
dan is dat bezoek in dezen tijd van
gewicht niet ontbloot.
Als een staaltje van vaderlandsliefde
mag gelden de afscheidsbrief van een
Duitsch postambtenaar, die in Marokko
door de Franschen van spionnage be
schuldigd en deswoge gefusileerd werd.
Hij schreef vóór zijn terechtstelling den
volgenden brief aan zijn tante, „ik moet
„sterven én zal aanstonds worden dood
geschoten. Ik ben. onsehnldig, en heb
„nooit gespionneerd. Hartelijk dank voor
„al het goede en lieve. Bid voor mij.
„Ik sterf gaarne voor het lieve Duitsche
„vaderland".
ITALIË.
ROME, 11 Januari. Het Giornale
d'Italia meldt, dat kardinaal van Rossum
sedert eenige dagen ziek is. Zyn toestand
is echter verbeterd. De lichaaDstempe-
ratuur was hedenmorgen lager. De
algemeene toestand is bevredigend.
Zoodra de paus van de ongesteldheid
hoorde, zond hy kardinaal Gasparri naar
den patient. Eveneens seinden de keizers
van Duitschland en van Oostenryk, van
wie Vau Rossum een persoonlijke vriend
is, om Inlichtingen.
NEDERLAND.
In het Vad. van j.l. Maandag komt
het volgende ingezonden stuk voor.
De diefstal te Heehnm.
's-Gravenhage, Jaü. 1915.
Mijnheer de Redacteur!
In het Politieblad verzoekt de burge
meester van Renkum inbeslagneming
van eenige dekens, vitrage gordynen en
andere gelijksoortige voorwerpen, die in
de maand December 1914 te Heelsura,
gemeente Renkum, zouden zyn ontvreemd.
De burgemeester voegt daaraau toe,
dat eenige aanwijzingen tot verdenking
van dezen diefstal te hebben gepleegd,
gevonden zyn tegen Frits W. Jr., 35
jaar, hotelgérant.
Voorts wordt dan het signalement
gegeven van den beweerden dader en
diens aanhouding en voorgeleiding ver
zocht.
Met dezen Frits W. Jr. wordt onge
twijfeld door den burgemeester van
Renkum myn persoon bedoeld.
Ik moet ernstig protesteeren tegen
de wyze, waarop gezegde burgemeester
misbruik maakt van zyn ambt, teneinde
in stryd met de wet op lichtvaardige
wyze myn eer en goeden naam aan te
randen.
Ik kan natuurlijk niet beoordeelen, of
er te Heelsura de bedoelde waardevolle
dekens en vitrages ontvreemd zyn. Ik
neem dus aan, dat het mogelyk is, dat
de burgemeester te goeder trouw aan
het door hem ter kennisse van het
publiek gebrachte misdryf gelooft.
Dit geeft hem evenwel geen recht,
om my als den vermoedelijke» dader te
signaleeren.
De burgemeester moet weten, dat er
in het door hem openbaar gemaakte ge
val geen sprake is van „een ontdekking
opheeterdaad". Waar nu van „ontdekking
op heeterdaad" geen sprake is, heeft de
burgemeester van Renkum zich van de
verdere behandeling dezer zaak te ont
houden en is hy verplicht deze zaak te
stellen in handen van den officier van
justitie te Arnhem.
In de tweede plaats doet de burge
meester van Renkum het voorkomen,
alsof ik voortvluchtig ben.
Als de burgemeester couranten las,
zou hy hebben geweten, dat ik sedert
Augustus j.l. aangesteld ben als koerier
van het Nederlandschë gezantschap te
Brussel, terwyl ik onlangs tot Regeerings-
köerier ben benoemd.
In die beide hoedanigheden ben ik
sedert myn vertrek uit Heelsum op 3
Augustus 1914 voortdurend werkzaam
geweest.
Ik ben sedert dien tjjd niet te Heelsum
geweest en het zal my niet raoeilyk
vallen myn alibi te bewyzen, indien het
den burgemeester zal believen mede te
deelen, op welken dag deze onbeteeke-
nende diefstal zóu zyn gepleegd.
De burgemeester schjjnt intusschen
wel geweten te hebben, dat ik te
's-Gravenhage woon. Immers aan de
justitieele politie aldaar heeft hy verzocht
mij te arresteeren, hetgeen de chef der
recherche alhier, reeds vóórdat men met
my gesproken had, heeft geweigerd.
Ik ben en blyf dus in strijd met den
wensch des burgemeesters op vrije voeten.
Ik protesteer echter tegen de licht
vaardigheid waarmede de burgemeester
het heeft durven bestaan in stryd met
de wet en dus met overschryding van
zijne bevoegdheid, mij te signaleeren als
verdacht van diefstal van eenige dekens
en vitrages.
Ik ontken, dat de burgemeester eenige
aanwijzing zou kunnen hebben, als zoude
ik my aan een dergelijk feit hebben
schuldig gemaakt.
Ik geef den burgemeester van Renkum
drie dagen tyd om zyne publicatie in te
trekken, en ik eisch van hem volledige
rehabilitatie. Mocht deze liitblyven, dan
zal ik hem ter verantwoording roepen
daar waar zulks behoort, terwyl ik my
voorbehoud al rayne rechten, om van
hem wegens beleediging schadevergoe
ding en betering in eer en goeden naam
te vorderen.
Ik wend ray tot u, raynheer de Redac
teur, met verzoek ray den dienst te willen
bewyzen tot plaatsing van deze regelen
onder rayne verantwoordelijkheid.
Het is het eenige middel, hetwelk my
ten dienste staat om het verder voort
woekeren van de door den burgemeester
van Renkum uitgestrooide voor my be-
leedigende geruchten te voorkomen.
Met myn dank, hoogachtend:
Uw dw.
FRITS WIRTZ Jr.
OIJEN (G. Daar de Maas van dijk
lot dijk staal en dc veerslraat over
stroomd is, is de pont van de reep
genomen en is de passage van en
naar Gelderland voor voertuigen ge
sloten.
AMSTERDAM. De loestand van
Jan de Vries, die Zaterdagavond zijn
vader in de ouderlijke woning door
een meststeek van l leven beroofde,
is niet ernstig.
Zondag werd hij door den hoofd
inspecteur van politie, den heer Beets,
gehoord. Uit zijn verklaring blijkt,
(lal zoowel zijn vader als hij onder
den invloed van sterken drank ver
keerden.
De vechtpartij met messen, die ont
stond, liep in het nadeel van den
vader af. De zoon werd, zooals we
reeds meldden, het eerst gewond aan
de hand.
De schoudcrwond, die, zooals men
eerst dacht, door hem zelf toege
bracht was, blijkt ook door den vader
toegebracht te zijn.
VINKEVEEN. Zondagmorgen onder
hield de arbeider K. te Waver veen, zyn
tienjarig zoontje over diens veelvuldig
schoolverzuim, waardoor den vader weder
boete was opgelegd. Hierin mengde zich
een 15-jarige zoon, die twist kreeg met
den vader, en toen met een spade zyn
vader een groote hoofdwonde toebracht.
In hoogst zorgwekkenden toestand is
K. per auto naar Utrecht vervoerd. De
dader werd direct in verzekerde be
waring gesteld.
ZALTBOMMEL'. De iWaal is in het
laatste etmaal 21 c.M. gewassen. Het
verkeer met de Tielcrwaard is des
nachts gestremd.
VALKENSWAARD. Een vluchteling
uit Zonhoven vertelt, dat daar de vorige
week Woensdag een Engelschman is
gefusilleerd, die op weg naar Aken,
naby Zonhoven ontvluchttenadat
hy zyn bewaker overrompeld en hem
zyn revolver ontnomen had. De man
werd tegen een boerenhuis geplaatst en
niet geblinddoekt.
BREDA. Alhier zijn dc van buiten
zichtbare reclameborden, van 'n aan-
tal buitenlandsche firma's op last
van de regeering verwijderd.
MAASTRICHT. iWas dc Maas Maan-,
dag vallende, Dinsdagmorgen was ze
weer gestegen, terwijl de stand om
2 uur 3.23 M. was. Dc overlaat aan
den Scharnderweg werkt reeds en op
hel lage gedeelte is die weg reeds
overstroomd.
ROOSENDAAL' Een correspondent
van hel Handelsblad alhier seint:
Maandagavond omstreeks hall' zes
zijn de groote oliefabrieken van de
Huileries Anversoises van de firma
•Van Górp Co. eu die van de firma
Martens Co. te Merxem totaal af
gebrand.
(Waarschijnlijk is hel deze brand
geweest, die in verschillende grens
gemeenten het geloof heeft doen ont
staan, dal Brussel in brand stond.
De beide oliefabrieken zijn gelegen
in de onmiddellijke nabijheid van de
bekende fabrieken der firma Jurgens,
doch deze hébben geen schade opgc-
loopen. Behalve de genoemde olie
fabrieken zijn ook geheel verbrand
de Banquctterie Anvcrsoise en nog
twaalf groote, in dc nabijheid gele
gen huizen.
Door het overloopen van de vaart
is geheel Merxem overstroomd.
ËIJSDEN. Donderdag der vorige
week meldde zich bij hel vluchtelin-
gen verblijf van graai' De Geloes een
14 a 15-jarig meisje, dal voorgat' een
arme Belgische vluchtelinge te zijn:
Aan de maréchaussée gal het meisje
de meest interessante verhalen, om
het inderdaad te doen voorkomen,
dat zij uit België was gcvluehl. Zij
gaf een naam op, beweerde te Sche
veilingen in een kostschool te zijn ge-
weesl; haar vader kwam van Noyon,
streed thans aan de Yserlinic. enz.'
Dc verhalen van liet meisje kwa
men der maréchaussée niet bijstel"
betrouwbaar voor, weshalve zij er
werk van maakte, om meer bizonder-
hedèn over de Belgische vluchtelinge
te verkrijgen. Zaterdag 9 Januari
ontving de brigade-commandant der
maréchaussée een mededeeling van
den politic-commissaris, de opspo
ring en aanhouding verzoekende van
Marie Pans, uil Maastricht, 11 jaren
oud, die, naar .de commissaris ver
moedde, door een Belgisch vluchte
ling was geschaakt. Het signalement
klopte volkomen mei die van de
„Belgische vluchtelinge" in het vluch-
telingcnverblijf. Spoedig viel T meisje
door de mand, en verklaarde inder
daad Marie Pans te heelen. Nog den
zelfden dag werd zij op transport
gesteld naar Maastricht, om daarna
naar het hospitaal ter observatie te
worden gebracht.
Het vermoeden is blijkbaar onjuist
gebleken, dat liet meisje door een
Belg zou zijn geschaakt.
Uit Stad eia Provincie.
Belgische artlsten.
ZIERIKZEE, 13 Jam. Aanstaanden
Zondagavond zullen dc Belgische al
tisten, die de vorige maand een zoo
schitterend geslaagde uitvoering in
het „Huis van Nassau fcjaven, in het
zelfde lokaal het Zierilizeesche pu
bliek vergasten op de op voering van
twee toon eel stukken. Hel ééne stuk
is getiteld „Achter l sloC', een blij
spel met zang in één bt-ririjf; bet
andere heet „Siska van Roosemaar',
een blijspel met zang in twee be
drijven.
(Wie deze artisten-, welke nllervvege
volle zalen trókken, eens gehoord
heeft, behoeft voor den Iweet len keer
geen aansporing een voorstelling van
hen bij te wonen. Hun boeiend, na
tuurlijk spel heeft zooveel liefs en
bekoorlijks, dat hel een lust is naar
ben te luisteren. Zij, die in Decem
ber hun uitvoering bijwoonden, en
door een geestdriftig applaus te ken
nen gaven hoe zeer zij den geheel en
avond genoten, erkennen allen, dal
spelers en speelsters ai4listen van den
eersten rang zijn.
SCHARENDIJKE, 11 Jan. Heden
is alhier een zeemijn aangespoeld en
bij den toren aan liet Noorderstrand
liggen er twee. .Voor de veiligheid
van hel publiek wordf zorggedragen.
BROUWERSHAVEN, 12 Jan. De
bevolking dezer gemeente bedroeg op
31 Dec. j.l. 645 mannen en 673 vrou
wen, samen 1318 personen.
RENESSE. Maandagnamiddag, onge
veer 4J uur, is onder geweldige explosie
de op het strand alhier geworpen en
onder militaire bewaking gestelde myn
ontploft. Het geluid van den hevigen
knal was pas eerst na 20 seconden weg
gestorven en door den krachtige»
luchtdruk werden bij verschillende inge
zetenen een 20-tal ruiten gescheurd of
verbrijzeld. Bij een landbouwer kwam
door de trilling de hanglamp naar
beneden.
In het strand werd een gat van
ongeveer 2 M. by een diepte van IJ M.
geslagen. Een zuil van rook, zwarte
stof en zand verhief zich hoog boven
de duinen.
Stukken ijzer van de myn, geheel
verwrongen en verbogen, werden tot op
een afstand van 700 M. weggeslingerd.
OUWERKERK. De bevolking dezer
gemeente bedroeg op 31 L)ec. 1914
718 personen.
SIR J ANSI.A ND 13» Jan. Heden
morgen kwam een schipper mel.de
lijding uit het Dijkwater, dat aldaar
een mijn drijvende was.
RRUINISSK. Op uilnoodiging van
het alhier bestaande Steuncomité
hebben eenige jonge dames de taak
op zich genomen om met een lijst
hij de ingezetenen rond te gaan, om
te trachten loten te plaatsen voorver-
loling van kunstvoorwerpen, bijeen
gebracht op de nationale kunstten
toonstelling.
Tevoren waren door bemiddeling
van liet Comité aan de ingezetenen
circulaires gezonden, waarbij namens
het Zeeuwsch Comité lol deelneming
Wordt uitgeiioodigd.
- Een mosselvaartuig uil deze ge
meente, dat op de Noord door een
stoomboot aan den grond gevaren
werd, is naar deze gemeente gebracht.
Op de scheepswerf van den heer Van
Duivendijk alhier zal het hersteld
worden.
ST.-Kl LIPS LAND, 12 Jan. De heer
P. iWestbroek, die tot nu toe den beurt-
dienst op Rotterdam met 'n zeilschip
waarnam, zal in de maand Februari
hi motorvaartuig in de vaart brengen.
Op 31 Dec. 1911 was bet totaal
aantal personen in deze gemeente
2217. Hel aantal gesloten huwelij
ken was >124.
AVE STK A PEL LEAan den West-
kapelschcn zeedijk op Walcheren is
Dinsdagmorgen ha 11 zes een aange
spoelde mijn ontplof!, op ongeveer
200 meter afstand van de plaats,
waar den 16en November het onge
luk bij het springen van een mijn
heeft plaats gehad De slag was vree-
selijk. Een dijkwerker, die zich in de
nabijheid bevond, wierp zich op den
grond, waardoor hij ongedeerd bleef.
Stukken ijzer vlogen in het rond. Er
zijn eenige ruiten, zelfs van huizen op
verren afstand, gesprongen.
Landbouw en Veeteelt.
ST.-MAARTENSDIJK, 9 Jan. Dooi
de verecniging „Landbouwbelang"
was legen hedenavond een algemeene
leden-vergadering uitgeschreven.
Zeer veel leden hadden aan de op
roeping gehoor gegeven. De zaal van
den heer De Kuiler was geheel ge
vuld.
Dc vergadering was belegd met hel
doel een beslissing le nemen in zake
de aanschaffing van sommige kunst-
meststoffen, waarvoor bij advertentie
