ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Vrijdag I Januari 1915.
x
f
lfoor 1915
HAAIJER - Tholen.
EERSTE BLAD.
RECLA M ES."
C. Meutvese.
m. ff.
TERUGBLIK.
(Z lerikzeesche
C p u r a «1 t).
ABONNEMENT.
Pijjs per drie maandenf 1,30.
Franco per post- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Afzonderljjke nummers- 0,06.
Verschijnt Maandag, Woenpdag en Vr|jdag.
718te JAARGANG. No. 9641.
Directeur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uita««er-Hoofdredacteuri FRANKEL.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regelsf 0,30.
Elke regel meer- 0,10.
Reclames per regel- 0,16.
By contract belangrijke korting.
Inzending op den dag van uitgave vóór 2.30 ure.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
1-6 regels 75 ets. Elke regel meer 15 ets.
Zierikzee.
1» en blijft het beste adres voor
Krimpvrjje Kasten en Kabinetten,
Haarden en Kachels,
Bedden en Dekens,
Slaapkamer- Ameublementen,
Ledikanten er, Wiegen
Wasch- en Wririgmachines,
Luxe Artikelen en Nikkelwaren,
Giftvry Eraaille en Koperwerk,
Puntdraad en Vlechtwerk,
enz. enz.
Een jaar vol nameloos wee ligt
achter ons.
.Welke schrille tegenstelling vormt
liet met het jaar, dat daaraan vooraf
ging.
Toen lierden wij allen vol geest
drift de blijde wedergeboorte van hel
in L813 verloste Nederland, en was
-hot jiefist-ap* ft es!-■ - -
Toen was heel Nederland in feest
tooi en juiente en jubelde gansch
net i'olk.
Toen werd in de .Vorstelijke resi
dentie liet Paleis des Vredes, tot den
bouw waarvan schier alle volkeren
der iarde het hunne hadden bijge
drag! ii, luisterrijk ingewijd.
En thans!
Er woedt in het grootste deel van
Euro >a, te land en ter zee, in de
lucht
wate
delgi
gesel
De
onder den grond en onder hel
een oorlog tot verderf en ver-
g, waarvan de weerga in dc
edenis niet te vinden is.
schoonste uitvindingen van het
mens:helijk vernuft'worden gebezigd
het gruwzaam werk der ver
nietig ug.
Hel
kano
het h
En
zijn ii
hen,
ruw geweld in den vorm van
nen, bommen en granaten voert
ogste woord
luizende en duizende gezinnen
diepen rouw gedompeld over
lie als slachtoffers van den
wreed :n oorlog thans rusten in den
schoo der aarde of in dc diepte
iler zu.
Een
aan d
en vo
't einde er van niet zouden
eerbiedige groet zij gebracht
gevallenen, die nog zoo jong
levenskracht het jaar 1914
hkjmc dig ingingen, en niet dachten,
dat zi
beleve
Geil
liet ni
leidvol
ruig,
rampe
ükig bleef, dank zij niet
inst bet bedachtzaam en be
optreden van 's lands regee
ms volk tot nu toe voor de
van den oorlog gespaard, al
opdèritniden wij ook door de stijging
in priji van de dagelijksche levens-
behoefbn en door dc vermindering
van one inkomsten, economisch de
gevolgdi er van.
iWat gaf tot dezen oorlog, waar
aan tiet volkeren thans deelnemen
aanleidug?
Of jmster, wat was dc vonk, die
de smedende brandstof deed ont
vlammen?
iWant. lat hel, met liet oog op de
vei tioudiigcn, die tusschen verschil
lunde Shten vail Europa bestond
foodat zi voortdurend in volle wa
iièhi ustiii! tegenover elkander ston
Ai i eens tot een uitbarsting moest
k,men. at was men behoefde
dairvooi ;een prophetische gave te
bc. tleii te voorzien.
iVi.ir iiei oog waren wel de be
trekkingen tusschen de Groote Mo
gendheden vriendschappelijk, maar
dit was slechts een masker, waar
achter de ware bedoelingen verhor-
gen werden.
Van liet oogenblik loeh af, dal
Düitschland Elzas-Lotharingen bad
ingelijfd, was de kiem voor n nieu
wen oorlog tusschen Frankrijk eli
Düitschland gelegd.
Düitschland begreep dit.
'I'ol behoud der veroverde positie
en tol afweer van eiken aanval, ver
bond 'I zich met Oostenrijk en Italüë
Tegenover dit drievoudig verbond
ontstond do entente tusschen Krank-
ijk. Rusland en Engeland, drie Mo
gendheden. die wet verschillende
belangen hadden, maar toch één
gemeenschappelijk doel hadden, n I
Duitschland's macht, zoo niel Ie ver
nietigen. dan toch aanmerkelijk le
erzwakken.
Frankrijk kon immers liet verlies
van zijn twee welvarende provincies
niel verkroppen, eu had slechts dén
begeerte, die tot eiken prijs te her
overen.
Rusland, dat naar de politieke op
permacht in Europa streefde, zag met
weerzin de opkomst eu bloei van het
nabij gelegen machtige Duitsche rijk.
En Engeland, dat vreesde op liet
gebied van handel en nijverheid door
Düitschland overvleugeld te worden
wilde de baas zijn en de baas blijvan
op de internationale maakt.
Deze beide tegenover elkander
staande statengroepen breidden jaar
op jaar hun legers i|i hun violen
aanzienlijk uit legden daaraan milli-
oenen en millioenen ten koste, ten
einde gereed te wezen, als t gunstige
oogenblik gekomen was.
En dat oogeniiHk kwam,
ïartsliertog Ferdinand vuil Oosten
rijk, die een bezoek bracht aan Sara
jewo, de hoofdstad van Bosnië, werd
aldaar met zijn gemalin door Servi
sche sluipmoordenaars verraderlijk
vermoord
Die moord was, gelijk uit iiet ge
rechtelijk onderzoek duidelijk geble
ken is, door Servische staats-ambte-
naren beraamd. Servische officieren
hadden de moordenaars in 't schieten
geoefend. En de wapenen, waarmede
de moord gepleegd is, kwamen uit
het Servische arsenaal.
Alles wees er op, dat de Serviselie
regeering in deze de hoofdschuldige
was.
Zij kon het namelijk niel verkrop
pen, dal Oostenrijk de twee aan Tur
kije tóebehoorende provinciën, Bos
nië en Herzegowina, in bezit had
genomen. Zij, droomend van 'n groot
Servisch rijk, had die liever zeil' in
gelijfd.
.Vandaar, dat zij stelselmatig t volk
tegen Oostenrijk ophitste, en zelfs
aan de jeugd in leer- en leesboeken
afkeer van Oostenrijk liet inprenten.
.Vandaar, dat zij veréenigingen, die
een jegens Oostenrijk vijandig karak
ter droegen, niet slechts gedoogde
maar ook in het geheim begunstigde
Van dat alles was dc Oostenrijk-
sche regeering nauwkeurig op de
hóogte.
De laaghartige moord op den Qos-
lenrijkschen troonopvolger en diens
gemalin deed ten slotte den beker
overloopen.
In een tot Servië gerichte nota
eischt de Oostenrijksche regeering,
dat Servië zijn houding tegen de an
nexatie van Bosnië en Herzegowina
zal opgeven, dat liet alle bewegingen
wier einddoel is zicli van de monar
chie-gebieden los te scheuren, zal
veroordeelen, en dat het zich ver
bindt de misdadige terroristische pro
paganda met alle middelen te onder
drukken.
De eischen, op dc inwilliging waar
van hel aankwam, werden evenwel
door ile Servische regeering, die wist,
dat zij op Rusland kon steunen, van
de hand gewezen.
In die afwijzing en in de daarmede
gepaard gaande mobilisatie van hel
Serviselie leger, zag Oostenrijk een
voldoenden grond 0111 den 28stcn
Juli aan Servië den oorlog te ver
klaren.
Hierop zond Rusland troepen naar
de Westelijke grenzen, mobiliseerde
zijn leger en riep de reservisten van
leger en vlooi onder de wapenen.
De gebeurtenissen volgen Hums
met bliksemsiielneid elkander op.
Düitschland verklaart, omdat Rus
land geweigerd had zijn Irocpeu van
de grenzen terug le b akken, en zijn
mobilisatie te staken, .L eis ter wille
van zijn eigen veiligheid, deels ter
wille van zijn wapenbroederschap
met Oostenrijk, aan Rusland den
oorlog, hetgeen de mobilisatie van 'I
Fransche leger tengevolge heeft.
Inmiddels had onze Koningin, ter
bescheriiiing van onze grenzen, en
tot handhaving van onze neutraliteit,
"e miliciens en landweermannen
onder de wapenen geroepen.
Het eerste wapenfeit van beteeke-
ms is de tijdelijke bezetting van
Luxemburg dooi Düitschland.
Daardoor werd wel de neutraliteit
van het Groothertogdom geschonden,
maar over deze niet duurzame bezet
ting van 'n zuiver Duitsche landstreek
met een geheel Duitsche bevolking,
willen wij de Duitsrhers niel al te
hard vallen.
Bedenkelijker echter is, uil hel oog
punt van liet volkenrecht, de nota,
die Düitschland tol België gericht
heeft, en waarin werd gezegd, dat dc
militaire handelingen van Frankrijk
Düitschland noodzaken 't Belgische
grondgebied te schenden In die zelfde
nota verbond zieli de Duitsche regee
ring, om, zoodra de vrede gesloten
is, België te ontruimen, en om tegen
gereed geld alles le koopen, wat voor
haar troepen noodig is en te vergoe
den al de schade, die in België wordt
aangericht Gedroeg zien echter Bel
gië ijandig'legen de- riuHsctie troe
pen, dan zou Düitschland verplicht
zijn. België als vijandelijk land te
beschouwen
lletjaatste is gesellied.
Waiït België weigerde aan de Duit
sche troepen den doortocht.
Deze weigering werd door een oor
logsverklaring van Düitschland ge
volgd, hetgeen Engeland noopte zich
aan de zijde van Rusland en Frank
rijk te scharen en met Düitschland
den strijd thans aan le bijlden.
Wij zullen geen opsomming geven
vail al de krijgsbedrijven, die nu vol
gen, omdat zij onzen lezers en leze
ressen nog te verseh in het geheugen
liggen.
Ook zullen wij niet uitweiden over
den dapperen tegenstand, dien onze
Belgische stambroeders boden, toen
dc Duitsche troepen zich van België
meester maakten.
Alleen wensclien wij aan te stippen,
dat ook Japan en Turkije zicli in
den oorlog gemengd hebben, eerst
genoemde staat om in het bezit te
komen van Tsingtao, laatstgenoemd
rijk uit zelfbehoud, otndat het be
greep, dat, wanneer Rusland als
overwinnaar uit liet strijdperk trad.
Turkije het kind der rekening zal
worden.
Reeds vijf maanden lang woedt
deze verschrikkelijke rampzalige oor
log, waarin reeds zoovelen zijn ge
sneuveld, zoovelen levenslang ver
minkt, zooveel is verwoest, zooveel
is vernietigd.
Hoelang nog zal hij duren?
Dat weet slechts Hij. die 't Al be
stuurt.
Moge voor Zijn Troon de bede om
vrede, in welke kerk of tempel,
synagoge of moskee zij ook worde
uitgesproken, spoedig gehoor vinden.
Oorlogstoestand.
Wij hebben aan hetgeen wij gisteren
hebben medegedeeld, weinig toe te
voegen. .De toestand heeft zich sedert
niet noemenswaardig gewijzigd.
De nota over dc behandeling der
neutrale staten, die de Amerikaan
sehe regeering Int Engeland gericht
heeft, is van gewicht niet ontbloot.
Men is namelijk in Amerika, even
als in vele andere neutrale landen,
in liooge mate ontevreden over En-
geland's onwettige belemmeringen
van eten handel.
In die nota nu worden de bij dc
Amerikaausche regeering ingekomen
klachten van hen, die de handels
schepen bevrachten besproken, c
naar aanleiding daarvan lui Engeland
liet verzoek gericht, dat de Engelsehc
en Fransche oorlogsschepen zicli
voortaan van die onwettige handelin
gen zullen onthouden, omdat daar
door de handel enorme schade lijdt.
Misschien zal de nota van de mach
tige Amerikaansehe republiek meer
vermogen dandevertóogen van kleine
staten als Nederland. Denemarken
Zweden en Noorwegen.
Uit Stad en Provincie.
ZIERIKZEE, 31 Dcc Woensdag-
avond trad voor de Vereeniging „Al-
gemeenc Ontwikkeling'' als spreker
op de heer 1W1. A. E. van der rluym,
architect te Amsterdam
Na ingeleid te zijn door den waar-
nemenden voorzitter, den heer Stoop,
werd door hem behandeld de Itali-
aansche schilderkunst, inzonderheid
de renaissance, n nieuwe strooming,
die haar invloed niel alleen in de
houwkunst en de beeld houwkunst,
maar ook in de schilderkunst laat
0elden. Hij schetste uitvoerig l ver
schil tusschen de renaissance en de
middeleeuwsche schilderkunst, tee-
kende Dante, die, in tegenstelling met
de mystieke richting, t zwaartepunt
legde in het werkelijke leven.
Na de pauze werden door hem be
sproken Michel Angelo, Leonardi dc
Vinci en Raphael.
Met welgeslaagde lichtbeelden, die
een kijk gaven op hetgeen genoemde
schilders gewrocht hebben, en die l
verschil aantoonden tusschen de rich
ting der middeleeuwen en die dei
renaissance, werd de lezing opge
helderd.
De voorzitter dankte, onder toejui
ching der vergadering, den spreker
voor zijn leerzame voordracht, en
hoopte,dat deze later de vereeniging
weer op een lezing zal vergasten,
maar dan voor een talrijker audito
rium.
BURGH, 31 Dec. Aan de zet-wering
van den Burgh- en Westlandpolder, is
weder een mijn aangespoeld.
Ze is ook thans weder onder bewaking
van de militairen gesteld.
SIRJANSLAND. Door den heer J.
Hanse, is ontslag verleend als voorzitter
van de vereeniging „Ons Belang" alhier
terwyl in diens plaats benoemd is, de
heer Joh. v d. Stolpe, en tot comraiss.
de heer J. C. Hanse.
Zuiden van Buklapas dreven ;.pnze
troepen dc Oostenrijkers uil hun
krachtig versterkte stellingen en joe
gen ze in paniek op de vlucht.
's-G R A VEN HA('.E, 31 Dec. .Voor de
rechtbank is onder groote belang
stelling van het publiek aangevangen
de behandeling van de zaak tegen
mr. .Van Rossein, wegens het in ge
vaar brengen van de onzijdigheid van
den Nederlaudschen Staat- De als
getuigen gedagvaarde Duitsche con
sul-generaal en Oostenrijksche con
sul-generaal waren niel verschenen.
Uit den inhoud van het bewuste
geschrift bleek, dat dit beleedigpnd
was voor den persoon van den Duit-
schen Keizer.
Hel O. M. eischic één jaar gevange
nisstraf.
.Voor hel onbeschadigd terug
brengen van de gestolen penningen
uit het Koninklijk Penning-Kabinet
is f 1000 uitgeloofd.
De Leger commissie heeft in
verband met de tijdsomstandigheden
haar arbeid tijdelijk stopgezet.
.Voor eenigen tijd geleden werd
La Plata-maïs. door de regeering in
gevoerd voor bepaalde doeleinden,
verkocht voor f 190. Thans is de
prijs, tengevolge van prijsver hooging
van dit artikel en van de hoogere
scheepsvrachten, 1' 210 a f 220. Voor
de Amerikaansehe Mixed-maïs wordt
de rentestijging van den prijs door
verhooging der scheepsvrachten voor
een groot deel gecompenseerd, door
dien het artikel thans verkocht af
komstig is van een nieuwe maïsoogsl,
waarvan de prijs f 10 a f 30 lager
is dan die van den ouden oogst, zoo
dat dc prijs daarvoor ongeveer de
zelfde kan blijven als vóór benige
maanden, n.l. ongeveer f 230. Intus-
schen biedt het produet van den
nieuwen oogst niet deneelfden waar
borg wat kwaliteit betreft als dal van
den ouden oogst.
Laatste Berichten.
Ken kleinzoon ran Garibaldi gesneuveld.
PARIJS, 30 Dcc. Luitenant Bruno
Garibaldi, kleinzoon van den Itali-
aanschen patriot. beeft den helden
dood gevonden bij een bestorming
van de Duitsche loopgraven in Ar-
gonne, aan liet hoofd van een Itali
aansch vrijwilligerkorps.
Vergiftiging.
Dc letterzetter R. te Gouda, Wiens
vrouw in bet" ziekenhuis aldaar is
overleden, vermoedelijk tengevolge
van vergiftiging, is naar het huis van
bewaring te Rotterdam overgebracht,
als verdacht aan deze vergiftiging
schuldig te zijn.
Ingezonden Stukken.
Mijnheer de Redacteur!
Beleefd verzoek ik UEd. nog éénmaal, en voor
't laatst, over dit onderwerp oen plaatsje in uw
blad.
De schrijver van het stukje, onderteekend
Critas, in uw blad van Maandag 28 December
1.1., dank ik eerstens, dat ook hij den kleinen
man niet uit het oog wil verliezen.
Verder ben ik hom erkentelijk, dat hij mij
wil overtuigen, dat ik het bij het verkeerde eind
heb. Maar verontschuldig me, Critas, op deze
wijze zult u daarin niet slagen. We verschillen
van opinie.
Mag ik tegenover uwe bewering deze vragen
stellen
Wie zaait nu nog het meeste Zuiderzee-
mosselzaad
Wie zaait, van die vele vaartuigen, z.g.n.
paalzaad, dat verleden jaar zoo ruimschoots is
aangevoerd
Zaaien de groote mosselkweekers nog zooveel
Zuiderzeezaad als voorheen en waarom niet
Toen de Zuiderzee nog niet zoo algemeen was,
was toen de algemeene toestand niet beter? Ik
geloof ja.
Toen de onvervalschte Zeeuwsche mosselen
nog f 2,25 a f 2,50 per ton golden, werden toen
minder mosselen van de Zuiderzee verzonden?
Zie de statistiek wat Harliugen toen naar Enge
land verzond.
Maar toen vond de echte Zeeuwsche mossol
zelf zijn weg. Ze waren van puike kwaliteit.
Ik hoor een Philippinesche mosselkweeker
nog zeggen we werken ons met de Zuiderzee
er geheel uit. Dit is 6 jaar geleden, en thans
zie ik de waarheid dezer woorden.
Daar ik hierop niet meer terugkom, hoop ik,
dat Critas mag slagen den algemeen onhoud-
baren toestand te helpen verbeteren. Dit is
vooral dringend noodig.
Iemand die belang stelt in de visschertf.
TELEGRAMMEN.
LONDEN, 31 Dec Naar gemeld
wordt hebben zeven Duitsche vlieg
tuigen gisteren een half uur lang
bommen in alle richtingen op Duin
kerken laten vallen. 15 personen
werden gedood en 32 gewond. De
troepen schoten op de vliegtuigen,
maar deze wisten alle te ontkomen.
PETROGRAD, 31 Dee. (Officieel).
In iWest-Galicië drongen onze troe
pen zegevierend vooruit, en namen
stormenderhand verscheidene ver
sterkingen van den vijand in, waarbij
wij 41 officieren en 1500 soldaten
krijgsgevangen maakten. De tegen
aanval van den vijand in de Karpa-
then werd door ons afgeslagen. Ten
Telegrafisch Weerbericht
medegedeeld door het Kon. Ned. Meteor.
Instituut te Qe Bilt, naar waarnemingen
verricht in den morgen van 31 Deo. 1914.
Hoogste barometerstand 767,3 te
Breslau. Laagste 763,7 te Vlissingen.
Verwachting tot den avond van 1 Jan.
meest matige tot krachtigen, zuidooste-
lyken tot zuidwestelyken wind, tietrokken
tot zwaarbewolkt, waarschijnlijk sneeuw
of regenbuien, later wellicht iets zachter.
Jtt ARKTB ERI CH T EN.
ZIERIKZEE, 31 Dec IV aanvoe
ren door de stille dagen niel grool.
doch prijzen waren onveranderd
Tarwe I 13 a I 14,50, chevalier
gerst f 14 a f 14,50, wiptergersl 1' 13