ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 17 Juli 1914.
PIANO
EERSTE BLAD.
RECLAMES.
Plaatsing van kinderen op
School A,
AANGIFTE
(Z ierikzeesche
C o u r a n t
ABONNEMENT.
Pr\js per drie maandenf 1,30.
Franco per post- 1,60.
Voor het buitenland per jaar- 10,
Afzonderlijke nummers- 0,05.
Verschijnt Maandag, Woensdag en Vrijdag.
70ste JAARGANG. No. 9569.
Directeur i A. i. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteuri A. FRANKEL.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regelsf 0,30.
Elke regel meer- 0,10.
Reclames per regel- 0,15.
Bjj contract belangrijke korting.
Inzending op den dag van uitgave vóór 2.SO ure.
Dit nummer bestaat uit dri e bladen.
1-5 regels 75 ets. Elke regel meer 15 ets.
Voer
eerste'
klis
KUNSTSPELenELECTR: PIANO'S. VLEUGElSisHET ADRES
<3BF"'KESSELS'KON.FABRIEK. TILBURG
VRAAGT CATALOGUS - OOK TERM'JNBETAUNG
De Gemeente-
Ontvanger van Zie-
rikzee verzoekt dringend
betaling van de reeds
verschenen termijnen van
den Hoofdelijken Omslag
1914.
op 1 September 1914.
ZITTING VAN COMMISSARISSEN
dier school in het schoollokaal in den
Wevershoek (hoofd de heer J. van
Ballegooijen), op Zaterdag 25 Julie.k.,
des avonds te 7 uur, tot het ontvangen
en beoordeelen der aanzoeken om plaat
sing van kinderen op die school.
Om ala leerlingen op de school
A te worden toegelatenmoeten
de kinderen den leeftijd van vijf
jaren en acht maanden hebben
bereikt.
tot plaatsing van kinderen als leer
lingen na de zomarvacantie
op de school voor lager en meer
uitgebreid lager onderwijs,
gelieve men te doen op Donderdag don
33 Juli des voormiddag» tnaachen
9 en 13 nar, bij het hoofd dier school,
den heer S. de Graaf, in het gebouw
der Ambachtsschool in het Vrije.
De Voorzitter der Plaatselijke
Schoolcommissie,
J. A. DE BRUYNE.
Uit Stad en Provincie.
ZIERIKZEE. By Kon. besluit van
14 dezer is ingevolge de Pensioenwet
voor de gemeent-ambtenaren 1913 en
art. 1 van het Kon. besluit voor 1
Decenber 1913 (staatsbl. no. 420) pensioen
verleend aan C. J. Bethe, gemeente
secretaris en gemeente-ontvanger van
Eikerzee en Ellemeet.
Brieven uit de Hofstad.
L.XII.
Vrij onverwacht is dc residentie door
|ben zóó scherp tot uiting komend con
flict tusschen dc directie en 'l personeel
onzer Haagsche Tramweg-Maatschappij
verrast, dat de stad eenigen lijd meer
van een in staal van beleg verkcerendc
plaats dan van de „lachende" Hofstad
heeft gehad. Nadat geruimen lijd het,
uit ongeveer 800 man bestaand rijdend-
personeel met zijn grieven tevergeefs bij
de directie was aangekomen, teneinde
lotsverbetering te erlangen, is het, des
wachtens moede, tot het uiterste ver
weermiddel in den strijd tusschen kapi
taal en arbeid overgegaan: de staking
werd geproclameerd. En sedert Zondag
rijden, uitgezonderd een enkele wagen,
waarin echter weinigen passagiers durf
den plaats nemen, niet meer de bekende
zware gele motorwagens met de groote
geriefelijke aanhangwagens over de 14
lijnen van het Haagsche tramnet. Wat
dit voor de bevolking van deze groote
stad aan ongerief beteekenl, laat zich
gemakkelijk denken, en hoeveel schade
dc directie daardoor heeft kan men ge
makkelijk nagaan, waar toch in deze
warme zomerdagen het verkeer nog eens
zoo druk als anders is. De schade der
maatschappij bedraagt reeds ettelijke
tienduizenden; maar ook dc stakers, het
trampersoneel derven aanzienlijke be
dragen aan loon.
Wél moet dus de aanleiding tot zulk j
een staat van zaken ernstig zijn. Dat is,
zij dan ook. Jarenlang, aldus kunnen de
grieven in het kort worden samengevat, I
is te vergeefs op lotsverbetering door 't j
personeel aangedrongen. Wal de be
stuurders en conducteurs echter eischcn
is niet zoo heel gering: loonsverhooging:
een wekelijkschc rustdag, waarvan per
jaar minstens 13 op Zondag; 7 verlof
dagen per jaar met behoud van salaris;
pensionneering op GO-jarigcn leeftijd,
met het recht om bij gebleken geschikt
heid tot 65-jarigen leeftijd dienst te blij
ven doen; het instellen van 'n scheids
gerecht, waarop beroep is toegelaten
voor alle straffen; voor overwerk 25 pCt.
van het loon, voor nachtarbeid 50 pCt.,
voor Zondagsarbeid 100 pCt.
Een heelc lijst dus, waarvan nog en
kele eischen van ondergeschikt belang
maar weggelaten zijn, Het spreekt, dat
de directie maar niet, één-twee-drie, in
dat alles kan toestemmen; maar ander
zijds is het haar werkelijk euvel te dui
den, dat zij op deze grieven, waarvan de
meeste reedjs 4 a 5 jaar oud zijn, tot
dusver zich nog tot geen enkel antwoord
heeft verwaardigd. Van een erkenning
der organisatie van het personeel is geen
sprake geweest; bovendien werd een
uiterst streng boetenstelsel gehandhaafd
en waar het ook maar ergens kon, on
barmhartig toegepast. Met een hooghar
tigheid, die grievend en krenkend móést
zijn, werd tegen elke poging tot lotsver
betering front gemaakt; kortom de direc
tie heeft schijnbaar niets gedaan of
jhlthans te weinig om zich met het per
soneel te verstaan. Vandlaar. dat hel con
flict al aanstonds zulle 'n scherp karakter
verkreeg. Toen Donderdag 9 dezer ten
slotte het personeel zijn eischen lot 'n
ultimatum formuleerde en reeds Zater
dag daaraan volgend, antwoord verlang
de, bleek het maar al te ras, dat de
strijd zou uitbreken. Eenerzijds 'n vrijwel
geheel solidair personeel, anderzijds 'n
lot geen onderhandelingen bereid zijnde
directie, die zelfs het aanbod tot be
middeling door den burgemeester gedaan,
afsloeg. Nadat in de nachtvergadering
van Zaterdag op Zondag de staking was
geproclameerd, lag dan ook Zondag
morgen het geheele bedrijf stil. Even
wel de gemoederen waren alles, behalve
stil; een opgewondenheid, die bewees
hoe de geheele beweging zich met de
zaak bemoeide, was allerwege kenbaar.
(En al dadelijk bleek, daf minstens negen
tiende der ingezetenen geheel op de
hand van het personeel waren. Want
inderdaad het corps bestuurders en con
ducteurs, alle 800 man, zijn een keur
corps; ijverig, hulpvaardig, beleefd en
vriendelijk jegens hel publiek, van des
morgens 8 lot 's nachts 1 uur toe,
aldus heeft de Hagenaar deze tram
mannen in hun dienst loeren waardec-
ren. En van die waardeering werd ten
allen tijde blijk gegeven in den vorm
van 'n gulle afrekening, met n fooitje
toe. Het is dit fooitje nu, dat de directie
wil aangemerkt zien als een vast inko
men. Dót echter heeft de burgerij zeer
tegen de directie ingenomen; men gaat
van de meening uit, dal een fooitje iets
extra's is,-waarvan wel de man, die het
ontvangt, maar niet dc directie door
een laag loon uit te keeren mag pro-
fiteeren. En werkelijk zijn deze loonen
voor verbetering zeer vatbaar; 'l losse
conducteurspersoneel men blijft soms
lange jaren „los" verdient te beginnen
f 8 om tot f 12 op te klimmen. De loo
nen der bestuurders zijn iets hooger,
Nu lijkt op zich zelf een loon van f 12
nog wel iets; maar als men het dure
leven in deze stad, met een woninghuur
van 3 a 4 gulden voor deze categorie
inenschcn in aanmerking neemt, en dan
het huishouden met meestal niet zoo
weinig kinderen enz. enz., dan ligt het
voor de hand, dat een lotsverbetering
waarlijk geen luxe is. Daarenboven is
de maatschappij, hetgeen haar overigens
van harte gegund wordt, rijk en keerde
hooge dividenden uit; dc aandeelen, voor
het grootste deel in handen van buiten
landers, hebben indertijd een koers van
700 pCt. bereikt; kortom, aan den eenen
kant weelde, aan den anderen te schriele
bezoldiging.
En thans is de strijd ontbrand. Van
langen duur zal hij niet kunnen zijn,
dan ten koste van reusachtige kapitalen
aan derving van winst voor dc maat
schappij en derving van loon voor het
personeel. Wel heeft de directeur ge
tracht hel bedrijf met een aantal Duit-
sche „onderkruipers" v<.ort te zetten,
doch dit heeft juist de publieke opinie
nog meer tegen haar ingenomen. Van
alle zijden, tot zelfs uit de hoogste krin
gen, ontvangt het personeel steun, zoo
wel moreel als materieel. Dc ernstige
ongeregeldheden, die er hier en daar in
de stad voorvielen zijn louter het werk
van een zeker slag volk, dat op relletjes
belust is, maar waartoe geen enkele
staker behoort.
Inmiddels snakt elk hier naar het
einde van den strijd, want de enkele
dagen, dat wij reeds zonder tram ge
weest zijn, zullen ons heugen. Scheve-
ningen, dat het juist van deze zomer--
sche dagen hebben moet, krijgt een
geduchte knauw; de Hagenaar, die
familie of vrienden over heeft, weet
geen weg met zijn logé's, en de man van
zaken is hoogelijk gedupeerd en moet
van de dure auto's of van een rijtuig
gebruik maken, waar hij anders met
een dubbeltje klaar was. En niet het
minst heerschl ondanks het feit, dal
de slaking er „zoo mooi" voor slaat,
zorg en kommer in de gezinnen der
mannen, wier lot voor de toekomst, ook
van vrouw en kinderen, geheel afhangt
van den uitslag: overwinning of neder
laag.
Moge een schikking, een oplossing,
beide partijen bevredigen, spoedig wor
den gevonden!
woonte van kaliroovcnde verbouwing
(bieten, aardappelen, enz.) ook deze
voorraad op dc meeste gronden uitge
put wordt. Op lichte kleigronden kan
men voor de groenbemesting van wikken,
erwten, enz. volstaan met 300 K.G. kaï
niet; op zwaardere gronden geve men
100 h 150 K.G. 40 o/o kalizout.
OuodkvvpD uojuoHllDg.
Daarmede bedoel ik de groenbemes
ting. En wel het zaaien van vlinder
bloemige gewassen op het stoppelland.
Illet is over de kalibemesting bij som
mige vlinderbloemige gewassen, dat ik
ditmaal een enkel woord wil zeggen.
Verondierstel, dat gij een zandgrond
hebt, waarop gij lupine wilt zaaien als
stoppelvrucht, dan moet gij de lupine
boontjes maar niet zoo op het omge
ploegde stoppelland zaaien, zonder dal
dit bemest is. Om een rijken oogst aan
lupine te hebben is het noodig, dat het
land 400 h 500 K.G. kaïniet per II.A
krijgt. Deze kalimest wordt onmiddel
lijk na het maaien van het koren uit
gezaaid. Wanneer dit niet gebeurt is
alle moeite te vergeefs en zijn alle an
dere gebruikte meststoffen als het ware
weggeworpen.
Wij moeten om dit le verklaren, wijzen
op dc reeds door talrijke proeven be
wezen zoogenaamde minimum-wet, vol
gens welke de oogst zich schikt, maar
die stoffen, welke in de geringste hoe
veelheid in den grond zijn. Veronderstel
dus, dat de grond overvloedig voorzien
is van stikstof en phosphorus, maar de
kali is afwezig, dan komt de stikstof en
phosphorusmest niet tot haar recht.
Alleen dus door hel aanwenden van
kali, worden de andere meststoffen in
werking gebracht. Men bedenke daarbij
ook, dat, wanneer dc lupine onderge
ploegd wordt, en er dus niets van het
land verwijderd wordt, men al deze
meststoffen in den grond behoudt en
dat deze dus alle ten goede komen aan
liet volgende gewas. Het kan gebeuren
dat de transportkosten voor kaïniet
nogal groot zijn; men neme dan in plaats
van kaïriiet 200 K.G. gezuiverde kali
magnesia (in den handel onder den
naam van patentkali bekend). Deze bc
vat pl. m. 26 pCt. zuivere kali. Verder
hebt gij bij het gebruik van kaïniet
(tevens te zorgen voor een ruime hoeveel
hcid kalk in den grond. „Wat de lupine
is voor de zandgronden". Op lichtere
kleigronden vermenge men 100 K.G.
erwten en 100 K.G. zaad. Ook op deze
gronden, op zwaardere kleigronden, op
leemachtig zand, enz. is een voorafgaan
de bemesting met kali en phosphorzuur
noodig. Het is een verkeerd denkbeeld,
dat de planten op de klei geen kali ge
bruiken. Even goed als op andere gron
den. Wel beval de klei naar evenredig
hcid meer kali, maar het is toch vrij
duidelijk, dat bij de heerschende ge
Ongeval.
Er was Zondagmiddag een groole
opschudding in de Busken-Huetlaan
te midden der aangenaam bedrijvige
Zondagsvreugd.
Een 14-jarige jongen, D. G„ uit
Amsterdam, was door links uit te
wijken, met zijn fiets onder 'n rijtuig
geraakt. Hij werd döodelijk gewond
en overleed na een kwartier in liet
huis van den heer Lindeman.
Men kan niet voorzichtig genoeg
zijn, vooral des Zondags, wanneer
het verkeer drukker en dus sneller
van tempo is.
Wilt daaraan denken, vrienden en
vriendinnen.
Provinciale Staten van Zeeland.
Zomerzitting.
Vergadering van Vrijdag 17 Juli, des
vóórmiddags te tien uur.
Voorzitter de heer II. J. Dijckmeester,
Commissaris der Koningin.
Aanwezig 40 leden, afwezig de heeren
Vogelaar en Hollestelle.
Na opening der vergadering wordt
overgegaan tot de behandeling der voor-
Stellen van Gedep. Staten, en de daar
over uitgebrachte algenieene verslagen.
Ten eerste, dat lot wijziging van het
™>giemanf on de wegen en voetpaden.
Blijkens het algemeen versrag
in alle afdeelingen verschillende bezwa
ren tegen de voorgestelde wijzigingen
gemaakt, die echter alle door andere
leden werden weerlegd, o. a. ontkenden
deze laatste gedeeltelijk uit eigen erva
ring, dat de landbouwers last zouden
hebben van de bepalingen betreffende
het werpen of neerleggen van mest, on
kruid, enz. op weg of voetpad.
De heer Van Teylingen dankt voor
de op zijn initiatief ontworpen bepalingen
in zake het werpen van vuil op de we
gen, doch betreurt liet, dat niet mei
meer kracht wordt bevolen 't snoeien
van het struikgewas op gevaarlijke
bochten en kunstwegen. Ook achl hij 'l
wenschelijk le bepalen, dat de voetpaden
alleen door ter plaatse praktiseerende
geneesheeren worden bereden per rij
wiel. Hij doet een voorstel betreffende
deze twee zaken.
De heer Hombach had verwacht, dal
er meer stemmen legen dit voorstel uit
dc landbouwkringen zouden zijn opgc
gaan. Dat zij dit niet deden is volgens
hem, omdat zij genoeg vertrouwen heb
ben in het gezond verstand van de leden
der Stalen. Hij meent, dat 'l verwijderen
van klei van de wagens onmogelijk is.
Men kan toch geen bepaling maken,
waarvan men vooruit weet, dat zij on
uitvoerbaar is, en waarbij men maar
vertrouwt op het beleid der politie. Het
vrij maken der hoeken acht spreker
niet noodig. Men moet rijden op een
weg in een snelheid, die de toestand
noodzakelijk maakt. Als 'l uitzicht vrij
is, zou veeleer te hard worden gereden,
en dan juist ongelukken -in de hand
werken.
De heer Gerlach van St.-Joosland sloot
zich bij den heer Hombach aan wat be
treft 't verwijderen van klei enz., doch
bij den lreer Van Teylingen wal aangaat
het vrijmaken van dc hoeken, omdat de
veiligheid van hel verkeer voor moet
gaan bij het natuurschoon.
De heer Kakebeeke bestrijdt de mee
ning van den heer Hombach. Hij wijst
er op, dat in Rilland en Krabbendijke
reeds jaren beperkende bepalingen be
treffende het vervuilen van wegen be
staan, en dal deze goed voldoen. Spreker
bepleit ten krachtigste de aanneming van
bet voorstel van Gedep. Staten.
De heer Van Oeveren is het met den
heer Kakebeeke niet eens. Hij verwacht
van die bepalingen groote moeilijkheden
De heer De Veer wijst er op, dat in
tegendeel met wat de heer Gerlach
zeide, er ook landbouwers op Walcheren
zijn, die voor de bepalingen zijn, gezien
het met algenieene stemmen instellen
van dergelijke bepalingen door den raad
van Arnemuiden.
De heer Van der Vliet is het volkomen
met den heer Hombach eens. Ook in
Schouwen achl men de bepalingen on
uitvoerbaar.
De heer Dieleman achl geen afzonder
lijke bepalingen voor boomen noodig,
omdat de provinciale wet dit van zelf
voorschrijft, maar ook omdat hij groole
moeilijkheden verwacht. Hij stelt voor
te bepalen, dal het verboden is te rij
den met wagens, die niet zoodanig van
klei, modder of andere sloffen zijn ont
daan, dat de weg vernieling of stoornis
in hel verkeer worden voorkomen.
De heer Van Niftrik verdedigde het
voorstel van Gedeputeerde Staten. Hij
brengt dank aan den heer Kakebeeke
voor zijn verdediging, en sloot zich daar
bij aan. Het voorstel van den heer Die
leman doet spreker de vraag stellen,
wie moet constateercn, dal er sprake is
van wegvernieling of stoornis in hel
verkeer. Zeker, dezelfde politieman, dien
de heer Dieleman niet geschikt acht
om over het voldoende schoon zijn der
wielen te oordeelen. Wat betreft de boo
men, zegt spreker, dat Gedep. Staten
voorzichtig zullen zijn met de toepas
sing dier bepalingen, en het geenszins
de bedoeling is alle boomen en al het
houtgewas op te ruimen.
De heer Hombach wees er op, dal
in Krabbendijke en Rilland ondanks de
bepalingen de wegen in den bietentijd
toch ook modderig zijn, en geeft aan de
hand oni, evenals in Zeeuwsch-Vlaande-
ren, de grintwegen in keiwegen te ver
anderen.
Dc heer Kakebeeke antwoordt hierop,
dat de klei op die wegen niet komt van
dc wielen, doch onder het rijden van de
De heer Elenbaas deelde als oud-bur-
gemeester van Krabbendijke mede, dat
het handhaven der betrokken bepaling
nooit lot moeilijkheden aanleiding gaf.
Nadat nog door den heer Van Niftrik
was geantwoord, werd met de artikels-
gewijze behandeling aangevangen.
Bij art. 70 werd door den heer Bleiker
voorgesteld weg te laten vallen de zin
snede, waar bij het vervoer van mest
enz. maatregelen moeten worden getrof
fen, welke het afvallen van deze stoffen
van het voertuig beletten.
Dit amendement werd aangenomen met
23 tegen 16 stemmen.
Bij art. 75 herhaalde de heer Van Tey
lingen met een wijziging zijn voorstel,
betreffende het verwijderen van beplan
tingen bij bochten van wegen.
Hel werd verworpen met 23 tegen 16
stemmen.
Bij art. 86 stelde de heer Tichelman
voor te laten vervallen de bepaling, dat
hel verboden is met een voertuig te
rijden, indien de wielen niet van klei
en modder zijn ontdaan, omdat dit bij
plaatselijke verordening kan worden ge
regeld.
De heer Dieleman wil de bepaling
handhaven, maar lezen, „indien de wie
len niet behoorlijk van klei en modder
zijn ontdaan".
Hel amendement Tichelman werd aan
genomen met 24 tegen 16 stemmen.
Betreffende het voorstel tot wijziging
van het reglement voor de calamiteuzc
polders of waterschappen, inhoudende
de verplichting tot pensionnecring van
secretarissen-ontvangers, werd in twee
afdeelingen de opmerking gemaakt, dat
hel verleenen van pensioen aan secre
tarissen-ontvangers minder noodig was,
omdat de betrekking 'n zeer geambieerd
bijbaantje is, waaruit ze bijna nooit ont
slagen worden, terwijl in een afdeeling
een lid meer gevoelde voor dc pension-
neering van voorzitters, ofschoon hij er
geen voorstel van maakt, omdat die vol
gens dc wet op 70-jarigen leeftijd niet
meer in aanmerking kunnen komen.
In één der afdeelingen zou een lid ook
de overige bestuursleden willen pensi-
onneeren, welk idee evenwel geen bijval
vond, zoodat hij er geen voorstel van
maakte. In twee afdeelingen vereenigden
zich allen leden niet hel voorstel, terwijl
in dc derde afdeeling slechts één lid er
zich tegen verklaarde.
De heer Fruytier bestreed 't voorstel,
als er gepensionneerd moet worden, dan
