ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Woensdag 3 Juni 1914.
EERSTE BLÜP.
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z ierikscecsche
C o u r a n t
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van (lit blad, dat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikr.ee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bjj vooruitbetaling.
70ste JAARGANG. No. 9550.
Directeur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur A. FRANKEL.
ADVERTENTIE N.
Van 18 regels 30 ets., meerdere regels 10 et»
By abonnement op voordeelige voorwaarden. Het
tarief hiervoor is aan het bureau verkrijgbaar.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiteiljjk véér 8.30 ure.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Postkantoor te Zierikzee.
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten, waaraan de afzenders on
bekend zijp; terugontvangen in de 2de
helft dér maand Mei iri 14
L St. v. Dijke, p/a. deu heer B. Duime-
laar, Achterstraat, Zuid-Holland.
2. Mej. T. Vijberg, Vlaardingeu.
3. Maakers, Middelburg?
P.S. Aan de afzenders wordt beleefd
verzocht hun adres op de achter
zijde der brieven te vernielden,
opdat deze by onbestelbaarheid
aan hen kunnen worden terug
gegeven.
ITALIË.
Naar de Corrierc dalle- Sera meldt,
is het mi lila ire luchtschip „C 4 dal
in de huurt van Milaan oefeningen had
gedaan, in den lalon namiddag bij die
plaats geland, omdat de inzittende offi
cieren, door storm- en regenvlagen over
vallen, dal veiliger achtten.
Toen zij trachtten het luchtschip te
bergen, dreef de wind liet plotseling
weer omhoog. Het is in dé wolken ver
dwenen, maar later, na eenigc uren in
de lucht vertoeft Le hebben, weêrgedaald.
Over de ongeregeldheden teEmpe-
docle, de voornaamste uitvoerhaven van
zwavelproducten van Girgenti, wordt het
volgende gemeld:
Alle burgers hielden een groote be
tooging om met alle middelen de gunstige
tarieven voor Porto Empedocle te ver
dedigen. Dinsdagmiddag werden alle
winkels gesloten en de arbeid ligt geheel
stil. Om 1 uur vond een groote volks
vergadering plaats, waaraan meer dan
8000 personen deelnamen. Het eerst
sprak de burgemeester tegen de egoïsti
sche politiek van Catania, die Porto
Empedocle te gronde richt. Hij en andere
sprekers deden het voorstel om het
resultaat van de naar Rome gezonden
deputatie af te wachten. Dat scheen
echter niet naar den zin van de opge
wonden menigte, die, voor zoover men
op het oogenblik weet (de stad is n.l.
van de buitenwereld afgesloten) als een
waanzinnig geworden bende door de
straten liep en van alles vernielde en
verbrandde. Onderscheidene zwavelmaga-
zijnen zijn in brand gestoken, het station
is vernield, de rails opgebroken. De
dienstgebouwen van hetzwavelconsortium
staan in lichter laaie. De telegraaf- en
telefoondraden zijn vernield. In de stad,
die een zee van vuur voimt, heerscht
volgens de laatste berichten wild oproer.
Id Girgenti zijn de rook en de vlammen
te zien. Een sterke politiemacht is op
weg naar Porto Empedocle.
Een later telegram uit Rome luidt:
De berichten, die de overheid te Paler
mo uit Porto Empedocle heeft ont
vangen, luiden van uur tot uur ernstiger.
De brand in de zwavelpakhuizen heeft
een vreeselijken omvang genomen. De
geheele stad dreigt een prooi der vlammen
te worden De overheid van Girgenti
heeft een dringend telegram naar Palermo
gezonden, waarin zij verzocht spoedig
de brandweer te zenden. Reeds een uur
later vertrok een extra-trein met 4
spuiten en 20 brandweerlieden; nader
hand werd politie, gendarmerie en een
bataljon infanterie nagezonden. Ken
schetsend voor den toestand is, dat men
zich naar Palermo om hulp heeft ge
wend. Hieruit blijkt, dat alles wat
Girgenti bijeen kan brengen voor Porto
Empedocle niet toereikend is.
SPANJE.
Omlrenl de arrestatie van Don Alfonso
schrijft rle buitengewone correspondent
van de Nieuwe Roll. Cel.:
Wie in de buurt van Don Alfonso's
paleis gaat wandelen, behoeft niet hang
te zijn door een gendarme gevangen ge
nomen le Worden, want het grappige
incident had plaats in hel paleis zelf.
op een wég, die van één der tuinpoorten
naar de koninklijke stallen voert. Don
Alfonso wilde daar even heen en liep,
zonder hoed op, in een huisjasje, dien
weg af. toen een soldaat, die bij de
tuinpoort op wacht stond en dacht, dat
iemand in den tuin geslopen was, hem
toeriep le blijven staan. De koning ech
ter liep kalm door en de soldaat, die
zich een koning waarschijnlijk alleen in
hermelijnen mantel en met een kroon
op kon voorstellen, bulderde met zijn
meest ontzag hiboezem'enderi slem den
vorst toe: „Achteruit, hier mag geen
mensch voorbij", tegelijkertijd de bajo
net van zijn geweer gevaarlijk dicht hij
's konings buikstreek brengend.
Don Alfonso vond het toen maar ge
raden te blijven staan en verzocht den
soldaat vriendelijk het geweer le pre
senteeren, aangezien dat zijn plicht was,
wanneer de koning langs kwam. Hij uitte
overigens- zijn groote tevredenheid over
(ie plichtsbetrachting van den soldaat
en over hel feit, dal hij blijkbaar, niet
tegenstaande die neus en die lij), waar
van hij zelf indertijd beweerde, dat
ze hem elke incognilo-reis onmogelijk
maakte, toch nog onderdanen had. die
hem niet op 't «eerste gezicht herkenden.
Hel zijn wel geen halve maatregelen,
die de veiligheidsdienst, ter bescherming
der vorstelijke familie, neemt, doch wie
in de buurt van het paleis wandelt, be
hoeft toch hcusch niet bang te zijn door
'n gendarme opgepikt te zullen worden.
RUSLAND.
ST.-PETERSBURG, 1 Juni. In het
geheel hebben bij 155 fabrieken 80.595
arbeiders gestaakt. Eenige arbeiders van
de fabriek vau Lessner wierpen bereden
politie-agenten met steenen. Twee agenten
zijn gewond, vier arbeiders werden opge
bracht.
NEDERLAND.
ARNHEM. De onlangs door den krijgs
raad alhier wegens brandstichting in de
kazerne te Ede veroordeelde sergeant
D. W. B., is thans naar 't krankzinnigen
gesticht te Medemblik overgebracht.
HAARLEM. Alhier is gevankelijk
binnengebracht R. v. d. H., uit Kromme
nie, die daar op de kermis met een
revolver een moordaanslag heeft gepleegd
op een meisje.
Na verhoor is de man naar het huis
van bewaring overgebracht.
I'TRECHT. Burgem. en Weth. hebben
aan den raad prae-advies uitgebracht
over een adres van het hoofdbestuur van
de vcreeniging van hoofden van scholen
in Nederland, waarin verzocht werd:
1. zoo noödig een onderzoek in te, stellen
naar den omvang, dien de tuchteloosheid
der jeugd in deze gemeente heeft ver
kregen; 2. in verband met de uitkomsten
van dit onderzoek tot de oprichting van
één of meer speciale scholen over le
gaan3. die maatregelen te treffen,
waardoor 't bezoek dezer speciale scho
len zooveel mogelijk verzekerd wordt.
Blijkens ingesteld onderzoek zouden,
zeggen Burgem. en Weth., van de pl. m.
10.000 leerlingen, die thans een open
bare lagere school bezoeken, er slechts
ten hoogste 15 over openbare lagere
scholen verspreid, in aanmerking Ko
men voor 'n zoogenaamde strenge school.
Mocht dit aantal na verloop van tijd
onverhoopt stijgen, dan achten Burgem.
en Weth. hel echter nog zeer aan twijfel
onderhevig of van een strenge school
inderdaad het succes voor de opvoeding
der tuchtelooze kinderen le verwachten
zon zijn, (tal adressanten zich voor
stellen: inrichtingen als de stichting
Hoenderloo •en De. Bodclaert-tehuizén
leveren de bewijzen, dat men door an
dere dan strenge middelen de onhandel
bare jeugd kan leeren zich goed le ge
dragen. Met zou Burgem. en Weth
daarom niet raadzaam voorkomen, kin
deren van ongunstigen aanleg voort
durend aan elkanders schadelijken in
vloed bloot te stellen en stelselmatig
van zicli ordelijk gedragende leerlingen
verwijderd Ie houden. Voorts achten
Burgem. en Weth. het een niet le onder-
schallen gevaar, dat naar alle waar
schijnlijkheid de leerlingen, indien zij
volwassen zijn geworden, door het feit.
dal zij de speciale school voor luchlcloo-
zen bezocht hebben, zullen belemmerd
worden in 'I vinden van -een maatschap
pelijke positie. Eindelijik zou de ligging
der school, al zou deze ntOg zooveel mo
gelijk in hel centrum (lei: stad gevestigd
worden, voor ver af wonende leerlingen
een bezwaar tot bezoek lfcurt,uen zijü.
Burgem. en Wet li. ontraden om al
deze redenen tol de oprichting van een
dusdanige school over te gaan.
I 's GRAVENHAGE. Prof. dr. B. D.
Eerdraans, het Kamerlid voor Rotterdam
III heeft tot den minister van justitie
de volgende vragen gericht;
Ie. Zyn de klachten van den heer
Jules Romain over de bejegening, door
hem en eenige hem vergezellende
Franschen in ons land ondervonden, die
door bemiddeling van den Franschen
gezant tot de kennis van den Minister
van Buitenlandsche Zaken zyn gebracht,
reeds aan den Minister van Justitie
medegedeeld Indien dit niet het geval
is, wil de Minister van Justitie zich van
deze klachten op de hoogte doen stellen
2e. Vindt de Minister van Justitie in
deze klachten aanleiding ora middelen
te. overwegen, waardoor dergelijke ge
beurtenissen, die als zy inderdaad
hebben plaats gehad hoogst be
treurenswaardig zijn, in de toekomst
zooveel mogelijk zullen worden voor
komen
CULEMBURG. Op de spoorbrug alhier
is Zaterdagnacht een plank (baddiDg) op
de spoorlijn gevonden, welke dwars over
de rails lag en met een ijzer was vast
gezet. Het personeel van een goederen
trein heeft de plank bijtijds ontdekt. De
politie stelt een onderzoek in.
ROTTERDAM. De miliciens E A. C.
en De G., beiden ^van het 3e regiment
infanterie, in garnizoen te Bergen-op-
Zoom, liepeu Zondagavond in uniform
en onder den invloed van sterkendrank
verkeerende, iu gezelschap van eenige
burgers op de Gedempte Glashaven
alhier. Plotseling pakte de milicien De G.
de dochter van den heer H. M,, uit de
Van 01denbarn6veldoiraat, hoofdopzichter
bij gemeentewerken, die met haar vader
wandelde, beet en greep haar om den
hals. De heer M. schoot zijn dochter te
hulp en riep de hulp van een politie
agent in, waarop de G. een goed heen
komen zocht. Zijn beschonken makker
E. A. C. werd evenwel gearresteerd. Toen
deze milicien naar het politie-bureau in
de Pauwensteeg gebracht werd, hetgeen
geschiedde onder toeloop van een groote
volksmenigte, liep de G. zyn makker
weer achterop. Hij werd door den heer
M. gegrepen, maar rukte zich cndermaal
los, gaf den heer M. eenige vuistslagen
op het hoofd en trok zijn bajonet, waar
mee hij dien heer en een toegeschoten
ageut van politie bedreigde. Ook nu weer
ontkwam hij, met achterlating van zijn
kepi. Zyn makker is op 't politie-bnreau
in de Pauwensteeg opgesloten.
PUTTERSHOEK. Op de Oude Maas
bij jjdeze gemeente is door de sprongen
van een schrikachtig paard, een pont
gekanteld. Verscheidene menschen en
10 paarden geraakten daardoor te water.
Zoover men kon nagaan, zijn er geen
menschen bij omgekomen. Wel hebben
verschillende personen kwetsuren opge-
loopen en zich onder dokters behandeling
moeten stellen. Een paard is verdronken.
ROOSENDAAL. Zaterdagmorgen is
alhier een karavaan Chineezen, mannen,
vrouwen en kinderen, met enkele karre-
vrachten bagage, aangekomen. Daar de
papieren van liet gezelschap niet in
orde waren, en de zonen van het Hemel-
scbe Rijk geen middel van bestaan
hadden, werden zij op last van den
commaudant der maréchaussee naar
België teruggebracht.
Uit Stad en Provincie.
ZIERIKZEE, 3 Juni. Te dezer stede
heeft zich, op initiatief van den burge
meester, een plaatselijke commissie ge
vormd, teneinde door het bijeenbrengen
van gelden, fraantiëelen steun te ver-
leenen aan het Nederlaudsche „Roode
Kruis" voor het uitzenden van verple-
I gend personeel en materieel naar de
I peststreken van Java, niet alleen om de
i peetlijders ter zijde te staan, maar ook
i om door opleiding van Javaansche ver-
1 pleegsters blijvend de zorg voor zieken
1 te verbeteren.
Leden van voornoemde Commissie zijn
de heeren mr. D. van der Vliet, burge-
5 meester, W. C. de Crane, A. Fraokel,
Dr. Spruyt en A. Timmerman.
Zaterdagavond vergaderde in het
„Huis van Nassau", de afdeeling Zierik
zee van Volksonderwijs.
De schaars bezochte vergadering
werd door den heer Pomes geopend. Na
voorlezing der notulen door den secre
taris, den heer A. Geluk, word door
den penningmeester, den heer Beelaerts 1
van Eramichoven, rekening en verant-
woording gedaan van het door hem
gehouden beheer. Een commissie, be- I
staande uit de heeren Van Ballegooijen I
en Heimbach, onderzocht de rekening j
en bevond haar in orde. Zy werd hierop
goedgekeurd in ontvang tot een bedrag
van f 195,45, en in uitgaaf tot een
som van f 164,18, zoodat zij sloot met
een batig saldo van f 31,27. Daarna
werd door den secretaris het jaarverslag
uitgebracht, waarin over de lauwheid
en overschilligheid der leden ernstig
geklaagd werd. Ook door den voorzitter
werdeD deze diep betreurd. Zelfs zij,
van wie men in de allereerste plaats
warme belangstelling in het doel en
streven van Volksonderwijs met grond
zoude mogen verwachten, schitterden
door hun afwezigheid op de algemeene
vergaderingen.
Uit het jaarverslag bleek, dat door
het bestuur een commissie benoemd
was, die met een commissie uit het
Departement Zierikzee van de Maat
schappij tot Nut van het Algemeen
pogingen zou aanwenden om te komen
tot de oprichting van een neutrale
bewaarschool. Deze gecombineerde com
missie heeft zich volijverig van haar
taak gekweten, maar hare pogingen
hebben blijkens haar rapport schipbreuk
geleden. Dit is zeer te bejammeren.
Let men op de offervaardigheid, waar
mede indertyd de christelijke bewaar
school in het leven is geroepen, dan
staat men verslagen over het droeve
feit, dat de vrijzinnigen voor hun be
ginsel zoo weinig over hebben, dat zy
in het algemeen hun portemonnaie
gesloten houden, als het er op aankomt
met gezamenlijke middelen aan een
instelling het aanzijn te schenken,
waaraan Zierikzoe zoo dringend behoefte
heeft. De liefde voor het beginsel zit
waarlyk niet in het aanheffen van
Hosannah s bjj het behalen van een
stembustriumf, of iu het geestdriftig
zingen van opwekkende partijliederen
of in het houden van vurige, gloeiende
toasten. NeenZij openbaart zich in
de offers, die men op het ah aar van
zjjn beginsel brengt. Als een ieder, die
in waarheid met hart en ziel vrijzinnig
is, gedaan had, wat hjj aan zijn beginsel
verschuldigd was te doen, dan ware de
zoo dringend noodige neutrale bewaar
school reeds lang verrezen.
Medegedeeld werd, dat van den heer
Huvers eeu schryven was ingekomen,
waarin hjj te kennen gaf, dat hjj zyn
ontslag nam als bestuurslid.
Van den heer mr. Van Geuns was
het bericht ingekomen, dat hjj zich
bereid verklaarde dezen winter alhier
in Volksouderwys een lezing te houden.
Deze mededeeling werd met applaus
ontvangen.
In de plaats van de heeren Pomes,
jhr. De Muralt, Huvers en rar. Van
Geuns, werden tot bestuursleden ge
kozen de heeren Bouter, Van Wijk,
ds. De Roode en rar. Bakker. Mede
aanbevolen waren de heeren Verhage,
Kramer, Van der Weele en Gelderman.
Als bestuurslid werd herkozen de heer
Van der Kloot. Mede aanbevolen was
de heer M. C. Mulock Houwer.
Tot afgevaardigde naar de algemeene
vergadering op 5 en 6 September te
Breda werd benoemd de heer A. Geluk
en als plaatsvervangend afgevaardigde
de heer Beelaerts van Emmichoven
aangewezen.
De voorzitter, de heer Pomes, nam
hierop wegens zijn vertrek naar Schie
dam in treffende bewoordingen afscheid
van de vereeniging.
De heer A. Geluk betuigde hem onder
instemming der vergadering dank voor
hetgeen hij ten behoeve van Volks
onderwijs gedaan heeft.
Hierop werd de vergadering door
den voorzitter gesloten.
Ter gelegenheid van het dertig
jarig bestaan der Koninklijke Scherp-
8chuttersvereeniging „Vlissingen" te
Vlissingen, werd aldaar een nationale
schietwedstrijd gehouden, waaraan ook
werd deelgenomen door de Schietvereni
ging „Zierikzee". Het is ons hoogst aange
naam te kunnen meedeelen, dat genoemde
vereeniging, haar alouden roem hand
havend, bij dien wedstrijd den eersten prijs
op 150 Meter behaalde. De namen der
corpsschutters, die dien prijs voor hun
vereeniging wonnen, zijnP. A. A. Klok,
A. Anker, D. J. T. Jacobi, dr. J. de
Vrieze en S. Cashoek.
„V. Z. 0. S."
Vrijdagavond trad voor bovengenoemde
LandbouwvereeDiging alhier als spreker
over Boerenleenbanken op de heer C. F.
G. W. van den Hurk, Hoofdinspecteur
van de coöperatieve Centrale Raiffeizen-
Bank te Utrecht.
Spreker ging in den aanhef van zijn
rede terug naar de jaren 1870 tot 1890,
jaren, waarin de landbouwersstand in
menig opzicht kwijnend was. Met het
oog op dien toestand werd door de
regeeriug de weg geopend tot oprichting
van banken, waar de landbouwers op
voordeelige wijze gelden konden bekomen,
zoodat zij met behulp daarvan hun be
drijf beter en meer naar de eiscben des
tijds konden inrichten.
De vrees, dat de meerendeels conser
vatieve boeren zouden terugdeinzen geld
te leenen of omgekeerd tijdelijk geld in
te leggen bij een bank, waarvan de leden
van het bestuur en de kassier hun mede-
landbouwers zijü, bleek spoedig een ijdele
te zijn geweest, want gerekend van de
oprichting der eerste bank af, een 15
jaren geleden, kwamen niet minder, dan
900 ofdeelingen tot stand, waarin volgens
het laatste boekjaar 50 millioen was
ingelegd, en 40 millioen opgenomen.
De reden, dat deze banken een zoo
hooge vlucht genomen hebbenligt
hier ju, dat zij werken in het belang van
de landbouwers, die daarbij zijn aan
gesloten, in tegenstelling met andere
hypotheekbanken en effectenkantoren,
die uitsluitend geld verhandelen om het
dividend zoo hoog mogelijk op te voeren.
De boerenleenbanken toch hebben niet
ten doel het maken van winst. Vandaar
dat de rente van inleggelden ten minste
1 pet. hooger kan gesteld worden, en
dat men voorschotten dikwerf 2 pet.
minder betaalt.
Do oprichter van de eerste boeren
leenbank was de Duitscher Friederich
Raiffeizen, naar wie de boerenleenbanken
ook wel Raiflëizenbanken genoemd
worden.
De opkomst van leden ea belang
stellenden was gering.
Of de duidelijke en zaakrijke uiteen
zetting voor het doel der boerenleen
banken zal leiden tot de oprichting van
eeu dergelijke bank te dezer stede, moet
de tijd leeren.
Tentoongesteld is, gelijk wij reeds
in ons vorig nummer aan het lezend
publiek mededeelden, te dezer stede in
don tuinkoepel van den heer Verwer een
diorama, voorstellend de onheilen, die de
oorlog aan den landbouw berokkent. De
Iuspecteur voor den Landbouw, de heer
F. B. Löhuis, heeft, hiertoe uitgenoodigd
door de redactie van het orgaan van den
Algemeenen Bond „Vrede door Recht",
een artikel geschreven, waarin hij bewyst,
hoe groot belang ook de landbouw bij
den verzekerden vrede heeft.
Het mag, zegt hij, als een axioma gel
den, dat landbouw en vrede hier zaken
zijD, die onverbreekbaar bij elkander be-
hooren.
Landbouw heeft door alle eeuwen heen
gegolden als het werk des vredes bij uit
nemendheid. Het eigenaardige van het
landbouwbedrijf is wel, dat het bestaat
uit een aaneenschakeling van dagelijksche
werkzaamheden, welke geen uitstel ge-
doogen op straffe van vernietiging van
het bedrijf. De koeien moeten op geregelde
tijden gemolken, het vee moet op bepaalde
uren gevoederd worden; als de tijd van
zaaieu daar is, moet het zaad worden
uitgestrooid, en als de oogst ryp is, kan
een paar dagen uitstel tot groote verliezen
aanleiding geven. Een gewone nijverheids
onderneming kan men desnoods eenigen
tijd stop zettenmet een landbouwbedrijf,
met al zijn dierlijke en plantaardige
levende organisatoren, kau daarvan geen
sprake zijn.
Iugeval van oorlog is het platteland
het eerst blootgesteld aan alle verschrik
kingen van den kryg. Requisites van
