ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Woensdag 15 April 1914.
EERSTE BLAD.
DRANKWET.
Algemeen Overzicht.
NIEUW STIJDINGEN.
Uit, Stad en Provincie.
(Zierikzcesche
C o u r a n t
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat ïederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschynt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 8 maanden.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar b|j vooruitbetaling.
70ste JAARGANG. No. 9530.
Oirecteurt A. J. DE LOOZE Jr.
Uilflewer-Hoofdradacteup i A. FRANKEL.
Redacteuri J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1S repiel» 30 et»meerdere regel. 10 ot».
Bg abonnement op voordeelige voorwaarden. Het
tarief hiervoor is aan het bureau verkrijgbaar.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrgdagsmiddags uiterljjk vóór 8.30 ure.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
BERICHT.
Tengevolge van de steeds
grooter wordende oplaag van
ons blad, waardoor met hel af
drukken vroeger moet worden
begonnen, verzoeken wij II.H.
Adverteerders er voor te willen
zorgen, dat de advertentlön op
den dag van uitgave ulterUjk
«óór 2,30 ure in ons bezit
zyn, daar deze anders tot een
volgend nummer moeten biyven
liggen.
DE DIRECTIE.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee
Gelet op artikel 21 der Drankwet;
Brengen ter kennis van de vergunninghouders
dat zjj, die zich met hunnen aanslag in het
vergunningsrecht bezwaard gevoelen, zich binnen
veertien dagen, nadat de aanslag te hunner
kennis is gebrachttot den Gemeenteraad
kunnen wenden, doch niettemin, op straffe van
het vervallen der vergunning, verplicht zijn den
aanslag vóór 1 Mei in zijn geheel ten kantore
van den Gemeente-Ontvanger te voldoen, zul
lende zoo noodig later teruggave van het te
veel betaalde plaats vinden.
Zierikzee, den 14 April 1914.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
VAN DER VLIET, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Onze lezers zullen zich nog wel
levendig herinneren, hoe willekeurig
de militaire autoriteiten te Zabern het
vorig jaar zyn opgetreden. Burgers
werden toen op last van officieren
wederrechtelijk gevangen genomen en
gevangen gehouden. Deze traden op,
als of er geen wetten en constitutioneele
instellingen bestonden. Zy bejegenden
de bewoners op een wyze, alsof deze
overwonnen vyanden waren. Een storm
van verontwaardiging is toen door
geheel Duitschland opgestoken. De
regeering werd in den Ryksdag over
het brusque optreden der militaireu
geïnterpelleerd. De geheele linkerzyde
veroordeelde by die gelegenheid in
scherpe bewoordingen dat optreden,
zoodat de regeering zich genoodzaakt
zag kolonel Von Reuter, die de verant
woordelijkheid droeg voor het militair
despotisme, voor den krygsraad te dagen.
Deze sprak echter den kolonel op grond
van een kabinetsorder van 1820 vry.
In dit kabinetsorder stond, dat als de
militaire bevelhebber overtuigd is, dat
by onlusten de civiele autoriteiten te
lang dralen met het requireeren van
militaire hulp, hy bevoegd en verplicht
is ook zonder aanvrage van civiele
autoriteiten, in te grypen. Maakt de
militaire bevelhebber van die bevoegd
heid gebruik, dan moeten de civiele
autoriteiten zich naar hem schikken.
Door die vrijspraak werd de onhoud
baarheid van deze kabinetsorder zóó
duidelijk aangetoond, dat men overging
tot het maken van een nieuwe regeling.
In de Duitsche bladen is die gepubli
ceerd geworden. Zy is in drie hoofd
stukken vervat. In het eerste hoofdstuk
wordt gehandeld over het gebruik
maken van de wapens door militairen,
krachtens eigenrecht.
Het tweede hoofdstuk, het belang
rijkste, regelt het optreden van militairen
tot het onderdrukken van binnenlandsche
onlusten en tot het uitvoeren van wetten,
In dit hoofdstuk worden de militaire
autoriteiten by „Staatlichen Notstand"
bevoegd verklaard ook zonder verzoek
van de civiele autoriteiten op te treden,
wanneer deze by dringend gevaar voor
de openbare veiligheid niet in staat
zijn ten gevolge van „dussere Um-
stdndedit verzoek te doen. Dus de
militaire bevelhebber raag eerst eigen
machtig optreden, als de civiele autori
teiten niet in staat «yn bevelen te geven,
en militaire hulp te requireeren. Dat
geval is aanwezig, als b.v. de overheid
door opstandelingen gevangen genomen
is, of om het leven is gebracht. In het
hoofdstuk is echter niet bepaald, wat
men onder „aussere Urastande" te ver
staan heeft, zoodat deze zeer rekbare
uitdrukking aanleiding kan geven tot
een uitlegging van de zyde der militaire
autoriteiten, die gevaarlijk is voor de
vrijheid en veiligheid der ingezetenen.
Eigenaardig is het, dat deze geheele
materie in stede van by de wet, by
keizerlyk besluit geregeld is.
In Petersburg hebben duizend fabrieks
arbeiders het werk gestaakt. Deze staking
is veroorzaakt door de vergiftigingen op
groote schaal in de gummi-fabrieken.
In deze fabrieken werken ook tal van
vrouwen. By honderden vielen zy be
wusteloos neer, en velen van hen stierven.
Hierop staakten de werklieden den arbeid.
Reeds vroeger hadden zy tevergeefs op
het gebruik van andere materialen aan
gedrongen, daar die nu by de bereiding
der gurarai-waren gebruikt werden, ver
giftige bestanddeelen bleken te bevatten.
De regeering deed niets om aan dien
toestand een einde te maken. Wel be
noemde zy een commissie, teneinde een
onderzoek in te stellen, maar zij stelde
die commissie zeer partijdig samen. Niet
één arbeider zelfs was er in opgenomen.
Die commissie schreef in haar rapport
de oorzaak der massale vergiftigingen
toe aan het gebruik van kleefstoffen.
Maar de reactionnairen, die in Rusland
tot alles in staat zyn, verspreidden hierop
de lasterlyke beschuldiging, dat de
revolutionnairen de onmiddellijke oorzaak
van die vergiftigingen waren. Om aan
die laster-carapagne een eiüde te maken,
deed de socialistische fractie in de Ryks-
doeraa het voorstel een commissie van
33 leden to vormen, aan wie zou worden
opgedragen de oorzaken van de talryke
ongevallen in de gummi-fabrieken op
te sporen, en voorstellen te doen tot
betere bescherming van het leven der
werklieden. Dat voorstel kwam evenwel
niet eens in behandeling. Hieruit blykt
opnieuw, dat de Ryksdoema slechts een
volksvertegenwoordiging in naam is,
waarin het reactionnaire element de
bovenhand heeft.
Het Engelsche Lagerhuis heeft de
Home Rule-wet, waarbij aan Ierland
zelfbestuur gegeven wordt, in tweede
lezing aangenomen. De regeering moet
nu die wet uitvoeren. Wat zal zy doen
om den dreigenden burgeroorlog te
bezweren Zal zy tot de gewapende
macht haar toevlucht nemen, of zal zy
langs den weg der onderhandelingen
tot een rainnelyk vergelijk trachten te
komen Het laatste is, volgens de
jongste berichten, niet onwaarschynlyk.
ITALIË.
Het bestuurbaar Italiaansch luchtschip
„Stad Milaan" moest tengevolge van een
incident aan den motor dichtby Cantu
dalen. De wind dreef het vaartuig een
eindweegs dicht langs den grond voort,
waardoor boomtakken een scheur in
't omhulsel veroorzaakten en het gas
ontsnapte. Aan boord bevonden zich een
majoor, een kapitein, twee luitenants en
vier machinisten. Honderd man infanterie
van het garnizoen te Como snelden ter
hulp en hielden de boeren terug, die
het luchtschip omringden. Plotseling
ontplofte toen de ballon, naar men denkt,
doordat sommigen der omstanders rook
ten. Het schip werd daardoor totaal
vernield en naar men beweert zyn een
vyftigtal personen, hoewel licht, gewond,
Drie zwaar gekwetsten werden naar het
ziekenhuis te Cantu gebracht. Het
luchtschip was by inschrijving aan den
staat geschonken.
ENGELAND.
Weer is door een kiesrecht vrouw een
daad van vandalisme gepleegd, dezen
keer in het Britsch Museum. In de
Aziatische zaal hoorden de suppoosten
glas rinkelen en toen zy toeschoten
zagen zy, hoe een elegant gekleede
dame met een slagersmes de eene ruit
na de andere verbrijzelde. Zy verzette
zich tegen haar aanhouding en kon na
een verwoeden stryd naar het politie
bureau gebracht worden. Voor zoover
bekend, heeft zij elf glazen kasten ver
nield en een deel der zeldzame en
kostbare voorwerpen, daarachter tentoon
gesteld.
Onder de vernielde voorwerpen be-
hooren een porseleinen kop van groote I
waarde en andere zeldzame en niet te
vervangen stukken, (/olgens een ander j
bericht zyn de voorwerpen gedeeltelijk i
te herstellen). De suffragette is ongeveer
30 jaar oud en heet Mary Stewart.
Nog meer schade moeten de suffra-
gettes in Ierland hebben aangericht, j
Een mooi oud slot, bekend als „Orlands",
bij Carrickfergus, is door haar in brand
gestoken en tot den grond afgebrand.
Men vond in de nabijheid de gebruike
lijke suffragette-lectuur en in het tuinzand
de indrukken van vrouwenlaarsjes. Ook
werden briefkaarten gevonden aan Sir
Edward Carsou geadresseerd, waarin
hem werd verweten, dat hij de zaak der
vrouwen had verraden.
RcdertykerRYerecntglug „Concordia".
ZIERIKZEE, 15 April. Bovengenoemde
vereeniging gaf Maandagavond haar laatste
uitvoering in dit seizoen.
Voor een volle zaal voerde zij met
veel succes op „De Lijdensweg", een
tooneelspel, dat eerder den naam van
drama verdient en dat den spelers ruim
schoots gelegenheid geeft om hun kunnen
te toonen. Dit deden zij dan ook vol
toewijding. Het stuk werd zeer goed ge
speeld, en vooral in het 2de en 3de
bedrijf werd aagrijpend spel geleverd en
volgden de toeschouwers vol spanning
en emotie de ontwikkeling van dit drama.
Zonder de overige spelers ten achter
te stellen, mag een woord van hulde
niet onthouden worden aan de vertolkster
van de rol van Johanna, die deze
moeielijke rol met fijne nuanceering wist
uit te beelden.
Onder de spelers van dit stuk merkten
wij een nieuweling op, die belooft onder
goede leiding een flinke kracht te worden.
Na de pauze volgde de klucht „In
naam der Koningin", een vroolijk stukje,
dat de lachspieren onbedaarlijk in be
weging bracht.
Dit kluchtspel werd eveneens goed
gespeeld. Alleen had het speeltempo wat
sneller kunnen zijü.
In beide stukken was de grimeering
(vau den heer Buijze) uitstekend.
Dan volgde het traditioneele bal, dat
zeer geanimeerd was en een waardig slot
vormde voor dezen welgeslaagden avond.
Slultzegel-Album.
By de thans heerschende verzamel
woede van sluitzegels maken wy onze
jeugdige lezers en lezeressen attent op
een zeer practisch sluitzegel-album,
hetwelk door den heer C. Meuwese als
reclame gratis wordt uitgereikt. Men
leze de advertentie in dit blad.
Door de duisternis misleid.
Een ooggetuige verklaart ons
Maandag waren wy met eenige per
sonen naar Bergen-op-Zoom gegaan om
Olieslagers zyn veel besproken toeren
in het luchtruim te zien maken. Op
onzen terugtocht zouden we echter nog
iets onaangenaams beleven.
Te Anna-Jacobapolder gearriveerd,
begaven wy ons, om de eersten te zyn
die op het bootje zouden plaatsnemen,
op den aldaar aanwezigen steiger. Door
de duisternis misleid had G. de K. van
hier het ongeluk van dien steiger in
het water te vallen. Gelukkig behield
hy zyn tegenwoordigheid van geest en
wist zich, door met handen en beenen
te slaan, boven water te houdeD. Zyn
twee oudste zoons, die by dit ongeval
aanwezig waren, stonden weenend de
redding van hun vader gade te slaan.
Na viermaal een touw toegeworpen te
zyn door zyn metgezel I. Verton, wist
d« ongelukkige dit te grypen en werd
hy met veel moeite op het droge ge
haald. Na op de veerboot van droge
kleeren te zyn voorzien, werd de reis
naar hier voortgezet.
Ware daar niet juist een eind touw
aanwezig geweest, zeker was de man
daar voor de oogen van zyn kinderen
jamraerlyk verdronken.
By Kon. Besluit van 1 April z|jn
benoemd in de Militieraad voor Zeeland
voor de lichting 1915: Tot voorz. mr.
J. W. Zylstra, rechter arr.-rechtb. te
Middelburg; tot zyn plaatsv. mr. D. van
der Vliet, burgem. van Zierikzee; tot
ledenmr. J. J. Heyse, lid van den ge
meenteraad van Middelburg, en E. A.
Umland, luit.-kol., prov. adj.; tot hunne
plaatsv. mr. M. van Toulon van der
Koog, griffier van den raad van beroep
(o.) te Middelburg, en C. W. J. Rink,
majoor 14de reg. inf.
DREISCHOR. Maandagavond gaf de
rederijkerskamer „Kunst na den Arbeid"
alhier, voor een zeer talryk publiek,
een uitvoering. Opgevoerd werden een
tooneelspel „Een verloren zoon", een
dramatische schets „Zalig uiteinde", en
een blyspel „Het nichtje van den
bakker". Nadat de voorzitter het talryk
publiek bedankt had voor de opkomst
en daarby dankbaar melding maakte
van de toetreding van verscheidene
kunstminnende leden, bracht de heer
Pelle z|jn dank voor de goedgeslaagde
opvoering. Met het oog op de drama
tische schets „Zalig uiteinde", wees de
heer A. P. der Weduwen op het billyke
en rechtvaardige van Staatspensioneering.
Daar de tegenwoordige ouderdomsrente
nog niet aan de verlangde eischen
voldoet, spoorde hy de aanwezigen aan
om steun te verleenen, ten einde ver
betering te verkrygen. Met een woord
van dank aan de beide sprekers besloot
de voorzitter.
Benoemd tot agent van politie te
Sliedrecht de heer C. B. van de Linde
alhier.
MIDDELBURG. Maandagmorgen zijn
van hier twee leerlingen van de H. B. S.,
P. v. d. V. en v. G.vertrokken, met
medeneming van een kistje, bevattende
f 10.000 aan effecten en f 250 f 300
aan contanten. Beiden waren van een
revolver voorzien. Ze hebben het echter
niet ver gebracht, want zij z|jn te
Maastricht aangehouden.
Aanbestedingen, Verkooplngon enz.
B|j de heden plaats gehad hebbende
aanbesteding van de onderhoudswerken
van den Burgh- en Westlandpolder is
aannemer geworden de heer J. Verboom
van Serooskerke, voor f 7287.
DUIVENDIJKE, 8 April. Ten over
staan van notaris F. J. H. Jespers werd
ten verzoeke van mej. wed. Kristelijn
publiek verkochtHet erfpachtsrecht
op een stuk grond te Looperskapelle
met woonhuis en schuur voor f 851.
ST.-MAARTENSDIJK. Door de ver
eeniging „Landbouwbelang" alhier werd
Zaterdag j.l. aanbesteed de levering van
minstens 58000 K.G. chili-salpeter. De
levering werd bij loting gegund aan den
heer D. Scheele, Terneuzen, voor f 11,29.
De firma Ribbens te Zierikzee schreef
ook in voor dat bedrag.
O N D E R W IJ 8.
DREISCHOR. Benoemd tot onder
wijzer te Rotterdam, de heer C. de
Glopper van hier.
NOORD WELLE. Bij het gehouden
examen voor de rijkskweekschool voor
onderwijzers te Middelburg is o. m,
geslaagd A. C. Kwaak Lz., leerling der
openbare school alhier.
ST.-ANNALAND, 15 April. De heer
J. Rijnberg, volontair aan de openbare
lagere school alhier, heeft zijn benoeming
tot tijdelijk onderwijzer te Dinteloorc
aangenomen en bedankt voor die te
Poortvliet.
MIDDELBURG. De heer P. K. Peerl
kamp, onderwijzer aan de Rijksleerschool
alhier en benoemd tot onderwijzer aan
de school voor M. U. L. O. te Zaandam,
over wiens benoeming zooveel te doen
is geweest, heeft tegen 1 Juni eervol
ontslag uit eerstgenoemde betrekking
aangevraagd.
Landbouw en Veeteelt.
ZIERIKZEE. Op de bovenzaal van
het „Huis van Nassau" vergaderde 1.1
Dinsdag voormiddag de Afd. Zierikzee van
de Zeeuwsche Landbouwmaatschappij.
De voorzitter opende de vergadering
met een woord van welkom aan de aan
wezigen en sprak eenige welgekozen
woorden ter herinnering aan het over
leden bestuurslid, den heer A. Vis van
Haamstede, die ook te vroeg is heen
gegaan voor de Zeeuwsche Landbouw-
Maatschappij, bij welke hij steeds in
dankbare herinnering zal voortleven.
Daarna werden de op de agenda voor
komende huishoudelijke zaken kort en
vlug afgehandeld, om het woord te kunnen
geven aan den heer Zonnevylle van Axel,
die in deze vergadering als spreker zou
optreden.
In een korte inleiding stelde de voor
zitter den heer Zonnevylle voor en be
treurde het, dat wederom zoo weinig leden
waren opgekomen, dat zelfs zij, die er
over durven klagen, dat er zoo zelden
sprekers komen, nu niet eens aanwezig
waren; hij hoopte echter, dat de aan
wezigen, als zij de rede van den heer Z.
gehoord hebben, zullen kunnen zeggen:
de afwezigen hadden ongelijk. En om
daarbij aansluitende van achterafaan te
beginnenkan de verslaggever (niet de
gewone) zeggen, dat inderdaad de lezing
die w|j hoorden van zoo bizonderen aard
was, zoo geheel afwijkend van wat ge
woonlijk in lezingen voor landbouw-ver-
eenigingen wordt gegeven, en toch van
zoo groot belang voor en dringend vragend
de aandacht van de landbouwers, dat
hij aan het verzoek van den voorzitter,
om in de Nieuwsbode een verslag ervan
te geven wil voldoen om op deze wijze
ook de niet-aanwezigen te bereiken en
zoo eenig8zins propaganda te maken voor
de ideeën, door den spreker in zijn lezing
uitgedrukt.
Een opschrift had de lezing niet, maar
het had kunnen luidenDe noodzakelijk
heid dat de landbouwer zich ga toe
leggen op de studie van de sociale
vraagstukken, die hem in zijne verhou
dingen en betrekkingen, die zijn bedrjjf
raken, te pas komen.
Spreker begon er op te wijzen, dat op
het land de klassenstrijd en het sociale
vraagstuk zoo geheel anders zijn dan in
de industriestreken en de steden. Op het
land ontbreekt de aanleidende oorzaak
tot het stellen der scherp sociale kwestie.
De statistiek toont aan, dat in Duitsch
land slechts percent der landarbeiders
lid zijn van de S. D. A. P. En toch acht
spreker sociale actie ook voor den boer
noodig; maar niet moet het hier gaan
voor de heerschappij van den arbeiders
stand, wijl in den landbouw voor die
kwestie geen plaats nog is, maar er zijn
andere belangenbelangen van al-
gemeenen aard, die den geheelen boeren
stand betreffen en niet een enkele klasse.
De boer moet zich zedelijk emancipeeren,
zich vrijmaken; aan het slaafsche, het
lijdelijk berusten en zien te ontkomen.
De boerenstand moet niet langer het
terrein zijn, waarop rijp en groen gaat
grasdeunen, om zich te bevoordeelen of
tot aanzien te geraken. Hij moet zich
niet langer laten sturen door menschen
vaak, die buiten het vak staan, maar hij
moet zelf de richting aangeven.
De groote vakvereenigingen moeten
zich opwerpen ter verdediging van de
rechten en opkomen voor de belangen
van den geheelen stand. Nog maar al
te dikwijls wordt over zaken, den land-
bouwstaDd betreffende, gehandeld tegen
het advies van deskundigen en belang
hebbenden in. De landbouwstand moet
zich niet langer in een hoek laten
trappen en als een onmondige laten
behandelen. De stand, waartoe ruim een
derde van onze bevolking behoort, die
aan duizenden brood levert, die de
grondstof levert voor de industrie, die
den handelaar in staat stelt zyn kapitaal
rentegevend om te zettendoor wiens
arbeid de kapitaalwaarde van den
bodem steeg, die de schatkist van het
land het meest verrijkt, waarom wordt
met dezen stand minder rekening ge
houden, waarom ziet men hem minder
naar de oogen dan de arbeidersstand,
dan ook de handeldrijvende middenstand?
Is het niet de eigen schuld van de
boeren? Ze hebben niet meegeleefd op
sociaal gebied, ze zijn niet georganiseerd
zooals de andere standen, ze zijn blijven
staan van verre als hun belangen ter
sprake kwamen, ze hielden zelf hun
mond en lieten de behartiging van hun
zaken over aan tusschenpersonen, die
zich wel daarvoor lieten vinden.
Do techniek van den landbouw is door
de hulp en de zorg der regeering voor
uitgegaan, de opbrengsten zyn veel
hooger geworden, de landbouw bloeit,