Plaatselijke Keuze.
bleek, zoover men kon nagaan, één
persoon, zekere Kramer, ongeveer 28
jaar oud. te worden vermist.
Direct werd het marine-bergings
vaartuig. dat in de buitenhaven lag.
naar de plaats van het ongeval ge
sleept, waar getracht werd de takels
aan den onderzeeër te bevestigen.
De werkzaamheden vlotten slechts
langzaam.
Om halfzes viel het ongeval voor
en pas te halftien had men het voor
schip vast.
Den geheelen avond zag het in de
omgeving van de plaats des onheils
zwart van menschen, die slechts
weinig van de werkzaamheden kon
den zien.
Landbouw en Veeteelt.
HAAMSTEDE. De Landbouwvereeni-
fing ,C. et C." te Burgh herdacht op
5 Januari j.l. haar 10-jarig bestaan.
De zaal van 't HO tel „Bom" was ge
heel gevuld met leden, zoons van leden
en de gemeentebesturen van Burgh en
Haamstede.
De voorzitter, de heer C. Blom,
hield een boeiende openingsrede, in
hoofdzaak er op wijzende, hoe het ver-
eenigingsleven in beide gemeenten in
dit tydvak tot groote ontwikkeling is
gekomenhoe vele van de bloeiende
vereenigingen haar ontstaan danken aan
besprekingen in de vergaderingen van
„C. et C."
Nadat de heer J. A. van Zuyen de
uitgebreide notulen had gelezen, werd
door hem een keurig overzicht gegeven
van den groei en bloei der vereeniging.
Beide heeren oogstten voor hunne
woorden luiden bijval.
Vervolgens hield de heer Stevens,
adspirant Rjjkslandbouwleeraar een lezing
met lichtbeelden over kalimeststolfen en
kalk, welke lezing getuigde van ernstige
studie over deze onderwerpen. Voor
velen was dit een leerrijke bespreking.
Hierna vergastte de voorzitter de
heeren nog op een voordracht, welke,
zoowel door den pittigen inhoud als de
wjjze, waarop ze werd voorgedragen,
zeer in den smaak viel. De „tram"
naar Burgh werd hierin besproken. Met
ongeduld zitten we hierop te wachten.
Nadat de heer De Vrieze den voor
zitter een woord van hulde had gebracht
voor het groote aandeel dat hij heeft
gehad in den bloei van „C. et C.", sloot
de voorzitter de bijeenkomst.
KORTGENE. De Onderlinge Vee
verzekering-Maatschappij „Noord-Beve
land" hield heden hare gewone algemeene
vergadering in een der zalen van „De
Korenbeurs" alhier.
Van de 118 leden waren er 43 tegen
woordig. Uit het verslag van den admi-
strateur bleek, dat in het afgeloopen
jaar is uitgegeven voor 21 gestorven
en 5 onteigende paarden, benevens voor
28 veulens, f 9572, hetwelk wordt ge
dekt door betaling van 2j pCt. premie.
Er zijn thans verzekerd 858 paarden
voor f 380,740.
Als bestuursleden werden herkozen de
heeren M. T. Zuidweg te Kortgene en
D. J. de Kam te Wissenkerke.
Als taxateur werd herkozen de heer
M. de Regt te Kats en gekozen in
plaats van den heer Joh. de Fouw
te Kolijnsplaatde heer W. de LoofT
aldaar.
Door den administrateur werd mede
gedeeld, dat over de 13 jaren, dat de
maatschappij bestaat, gemiddeld aan
premie is betaald 2,14 pCt. per jaar,
waar tegenover werden gesteld do ta
rieven van twee particuliere maatschap
pijen, waaruit bleek, dat men ongeveer
het dubbele zou moeten betalen.
De in dit jaar te vallen doode paarden
werden bij inschrijving verkocht aan
den heer A. Dodmond te Korlgeno.
Er werd in beginsel besloten om naast
paarden ook te verzekeren melkkoeien,
waarvoor reeds is aangegeven voor
f 25,000 verzekerd bedrag. Binnen
enkele dagen zal er nogmaals worden
vergaderd, teneinde een definitief besluit
te nemen en nog enkele punten betref
fende melkvee-verzekering te bespreken.
RECHTZAKEN.
ZIER1KZEE, 31 Jan. Hedennamiddag
4 uur, werd op last van den burge
meester te Dreischor door den gemeente
veldwachter naar het parket van den
heer officier van justitie overgebracht
N. F., 57 jaar, huisvrouw van C. de W.,
verdacht van oplichting, gepleegd ten
nadeele van J. de C. to Dreischor, op
30 Jan 1.1. Na een verhoor te hebben
ondergaan door den rechter-commissaris,
belast met de instructie van strafzaken,
werd zü op vrjje voeten gelaten.
De nieuwste etuiwer.
Naar men vernam, zal het nog
wel cenigen tijd kunnen duren al
vorens de nieuwe, vierkante stuivers
werkelijk in omloop konten. Een
gerucht wil, dat plannen in over
weging zijn om aan dit geldstukje
•een ecnigszins andere gedaante te
geven. Het zou li l. aan de zijden uit-
gescliulpt worden en daardoor min
of meer een stervorm verkrijgen
Dan zou hel karakter ook meer in
overeenstemming gebracht zijn met
den stijl Louis XVII, waarin het
oorspronkelijk is gedacht, in liet
midden zou een opening worden ge
maakt, waardoor het ding desver-
kiezende ook gedragen of paarsge
wijs verbonden, als messenlegger ge
bruikt zou kunnen worden.
Een en ander zou vermoedelijk
tegen 1 April gereedkomen
I Is echter nog maar een gerucht.
Frlescti vee In Japan.
De heer K X. Ivuperus Jr te En-
gelum. die als geleider van 21 stuks
Eriuesch rundvee en 14 geiten 'n reis
naar Japan heeft gemaakt, verhaalt
er van in het Fr. Weekblad:
De Japanschc boer verkeert in
deerniswaardige armoede. Hij heeft
door geslagen achteruitgang al zijn
grond moeten verkoopen aan het
gouvernement of aan rijke grond
bezitters en werkt nu zeven dagen in
de week bijna nooit een dag rust
om de pacht te kunnen opbrengen.
Een landarbeider verdient slechts
60 centen in de weck. Waarvan hij
dan leeft'? Hoofdzakelijk, ja uitslui
tend van rijst en visch. En de hoer
leeft in denzelfden eenvoud; alleen
kan hij zich ecnige weelde veroor-
looven door zijn moestuin, waar hij
een soorl zwammen en jonge ham
boe verbouwt.
Aan zijn land doel de arme Japan
schc hoer niet veel De woest liggende
gronden zouden wocsl blijven, als
niet 't gouvernement en enkele rijke
ondernemende personen ze gingen
cultiveeren.
Het vee, dat in Japan voor de mcl-
kerij wordt gebruikt, is voornamelijk
geïmporteerd van uit Friesland, doch
men heeft ook Hollandsche koeien,
die evenwel ook als Eriesch vee kun
nen worden beschouwd. Naast deze
heeft men ook van uit Engeland
ingevoerde rassen, zooals Jersey,
Shorthorn en Aberdeen. De Jersey-
koeien worden gebruikt voor de mcl-
kerij. Ze hebben een zeer hoog vet
gehalte, terwijl de Sliorthorn-koe ook
wordt gemolken, doch meer voor de
vleeschproductie dient. Vooral de
slieren leveren uitstekend vleesch.
Het Aberdcen-rund wordt ook voor
vleesch gebruikI
Ons vee wordt gebruikt als melk
vee, niet als slachtvee. Daarom laat
men de melkkoeien ook zoo oud mo
gelijk worden en fokt zeer sterk in
de melkrichting voort I)e eigen
aardigheid beslaat, dat Japan dieren
wensclit met zeer lichte haarkleur
en beslist zonder zwarte plekken aan
de beencn. Ook worden de dieren
zeer streng op tuberculose onder
zocht. meestal door een Japanschcn
veearts. Verzekerd werd, dat onder 't
Friesclie vee in Japan deze ziekte
niet voorkomt Het klimaat en de
hoogc berggronden zijn twee voor
name factoren, die mee helpen om
het vee gezond te houden.
De veefokkerij wordt in Japan na
genoeg op dezelfde manier uitge
oefend als bij ons. De heer Ivuperus
zag op een boerderij van den Mikado
een twintigtal hokkclingen, die niet
voor ons stamboekvee behoefden
onder te doen. Er was 'n stier, „Ahe"
genaamd, thans 8 jaar oud, af
komstig van J. W. Anema te Ried.
Deze stier zag er nog zeer goed uit,
was door de vele beweging heel sterk
ontwikkeld, rug en stand der beenen
waren bepaald heel goed De af
stammelingen van dezen stier en
ingevoerde koeien hadden de oude
namen als: Pjirkje, Adema, Geertje.
Woudje, enz. behouden
Om de boerderij loopt een muur
van 2'/» M. hoogte. Zoodra er een
besmettelijke ziekte in den omtrek
uitbreekt, worden de deuren in de
poort gesloten en niemand toe
gelaten. Wie melk komt halen, wordt
bediend door een klein poortje in
den muur Hel melken en de behan
deling der melk geschiedt zeer om
slachtig. Men heeft een grooten ketel,
waarin men water kookt; de stoom
en het kokende water worden door
buizen gevoerd naar de plaatsen,
waar men emmers, bussen, enz.
moet reinigen.
Japan geeft veel merkwaardigs te
zien Doch één ding heeft de heer
Ivuperus er gemist: de mooie, groene
Friesche weide, en onzen vetten
bouwgrond.
(Herplaatsing wegens miszetling
Niet alleen in Amerika maar ook
in Europa hebben wij gelegenheid
gehad de groote gevolgen te eonsta-
tccren, die het sluiten der drankgc-
legcnhcdcn heeft.
Gedurende de groote staking in
Zweden in 1909 zijn door de regee
ring de gelegenheden, waar sterke
drank verkocht werd. gesloten. Ier-
wijl de verkoop van bier gedeeltelijk
verboden en gedeeltelijk bemoeilijkt
werd. 't Aantal in hechtenisnemingen
wegens dronkenschap in Stockholm
in de maand Augustus 1908 bedroeg
1519, in Augustus 1909 fgedurende
de staking 10, in dezelfde maanden
bedroeg 't aantal aanrandingen van
hel gezag resp. 10 en 9, het aantal
moordaanslagen e. d. 31 en 12 en
het aantal diefstallen 412 en 196.
Deze cijfers zijn voldoende om aan
te toonen het groote belang, dat de
Staat heeft bij hel sluiten der drank-
gelegenheden
Thans een enkel woord over de
bezwaren, die tegen het stelsel zijn
ingebracht.
Plaatselijke keuze zou in strijd
wezen met de Grondwet. (Minister
Gort van der Linden in de Tweede
Kamer). Ditzelfde kan ook gezegd
worden van Vrouwenkiesrecht, maar
is dit nu voor de vrouwen een reden
om den strijd voor 'l verkrijgen van
het kiesrecht te staken. Integendeel.
Met nog grooter ijver zullen zij st rij
den, omdat zij weten, dal l bereiken
van het doel nu nog moeilijker is.
Belet de Grondwet, zooals deze thans
luidt, het lot standkomen eener ge-
wenschte wet, dan moet niet die
wet veroordeeld worden, maar de
Grondwet moet dan worden ge
wijzigd. Mochten er nu tegen plaat
selijke keuze grondwettelijke be
zwaren bestaan, hetgeen o a. mr.
V. H. Rutgers, het A.-H. Kamerlid,
ontkent, dan verandert dit onze actie
alleen in zooverre, dat wij dan bo
vendien nog wijziging van de Grond
wet vragen. Tegen plaatselijke keuze
als zoodanig is het echter geen be
zwaar.
Plaatselijke keuze randt de per
soonlijke vrijheid aan. (Min. C. v.
d. Linden en mr. Rink). Zeker, onze
vrijheid kan beperkt worden, wan
neer door een stemming uitgemaakt
zou worden, dat er in een plaats geen
alcohol meer gefabriceerd en ver
kocht mag worden. Maar dit op zich
zelf, is alweer geen bezwaar legen
plaatselijke keuze. In een samen
leving als wij thans kennen, wordt
de vrijheid van een enkeling aan
alle kanten beperkt. Wij moeten
onze kinderen naar school sturen,
onze zoons laten dienen in het leger;
wij mogen geen wapens dragen; zelfs
wanneer wij op onzen eigen grond
een gebouw willen zetten, zijn wij
in de inrichting daarvan niet vrij.
Wij vinden al deze beperkingen van
onze vrijheid niet verkeerd, maar
dan mag toch ook de plaatselijke
keuze niet worden veroordeeld, om
dat dïze de persoonlijke vrijheid be
perkt'? Het belang der gchcele maat
schappij mag toch niet worden op
geofferd aan het genot (I) Neen. En
daarom vragen wij aan de regeering
om de invoering van plaatselijke
keuze.
Wij zelf willen bepalen, hoeveel
kroegen er in onze gemeente zijn,
omdat ook wij zelf moeten dragen
de nadeelige gevolgen door l drank
gebruik veroorzaakt. (Armen-inrich
tingen, krankzinnigenverpleging, on
gelukken, misdaden, enz.)
Het gaat om hooge belangen.
Het gaat om het geluk van duizen
den en tienduizenden.
Het gaat om meerdere waar
achtige levensvreugde, om meerdere
ontwikkeling, 0111 hooge beschaving.
Het gaat om de zedelijke opheffing
van ons volk.
Het middel is thans plaatselijke
keuze
Steunt daarom onze actie en tee
kent hel petitionnement.
L. .W. J. C. S.
De diefstal te Breda.
De schade voor de firma Van
Mierlo Zoon beperkt zich nu tot
f 42.000. immers f 13.000 zijn terug
door de terugkomst van R en de
f 30 000 aan papier, die li. bij zich
heeft, kan hij toch niet meer te gelde
ni aken.
Dit waren cheques op een bank
in Engeland. Vrijdagmorgen werd n
oogenblik gevreesd, dal ook dit geld
weg was.
Immers, B. had Donderdagavond
het kantoor verlaten. Eerst den vol
genden morgen werd z'n verdwijning
bemerkt. Toen had hij al in Engeland
kunnen zijn en het geld hebben ont
vangen. Hij is echter niet naar Enge
land gegaan.
B was een eigenaardig persoon.
Eén zijner aardigheden bestond daar
in, dal hij. als hij met vrienden in 'n
café was, zich een oogenblik ver
wijderde, om dan onherkenbaar met
pruik, valschen baard e. d vermomd
terug te keeren; zoodat niemand
meer wist, wie hij was.
De politie is in het bezit van twee
portretten van den voortvluchtige;
één waarop hij is gefotografeerd met
een pel en één mei een hoed
Afdrukken dezer foto's zijn her
en derwaarts verzonden.
Hel Xederlandsehe bankpapier,
dal hij lieel'l medegenomen, beslaat
grootcndeels uil papieren van lage
waarde, o. a een groot getal bank jes
van f (ill
Hel I). e. verneemt omtrent den
diefstal nog. dal R. de vriend van
den voortvluchtige niet geweten heeft
met hoeveel geld hij was uitgestuurd
om te wisselen Hij had van B. een
pak bankpapier gekregen, dat ge
wikkeld was in een krantenpapier:
hoeveel geld er in zat. wist hij niet.
De overhandiging was natuurlijk heel
geheimzinnig geschied, in ecii café,
onder een tafeltje door. R heeft in
de retirade van I station het pakje
opengemaakt en een ruwe optelling
van het geld gemaakt: loen heeft hij
een kaartje gekocht en den trein ge
nomen, waar Amsterdam" op stond,
en zoo is hij naar Breda terug
gekomen.
Van den voortvluchtigen 1! hoort
men nu allerlei leelijke dingen. Hij
is verleden jaar al gemengd geweest
in een rechtzaak, wijl hij. met nog
een vijftal andere jongelui, zich met
Carnaval aan verkeerde handelingen
had schuldig gemaakt, enz.
(Herplaatsing wegens miszetting).
Belangrijke mededcellng Tan den Local
OoTcrnaient Board ln Engeland
onitrent het gebrntk Tan Boter en
Margarine.
lil de vergadering van liet College
van Regenten over Gast-, Wees- en
Armenhuizen en verdere Gestichten
te Bermondsey, werd dezer dagen
de volgende missive van den Local
Government Board voorgelezen:
(De Local Government Board in
Engeland is een college, door de re
geering ingesteld om controle uit te
oefenen over alle plaatselijke aange
legenheden, waartoe ook behoort het
uitoefenen van toezicht op de open
bare instellingen, zooals werkhui
zen, asyls, krankzinnigengestichten,
tuchtscholen, opvoedingsgestichten
en allerlei gast-, wees- en armen
huizen en verdere godshuizen. Het
gezag van dit college is zeer groot en
zijn beslissing legt in zaken, zooals
de onderhavige, zeer veel gewicht in
de schaal).
Van tijd lol tijd zijn onderzoekin
gen ingesteld niet het doel een ver
gelijking te krijgen tusschen de voe
dingswaarde van margarine en boter.
De uitkomst, waartoe men algemeen
gekomen is, heeft bewezen, dat er
tusschen deze vetproducten geen
noemenswaardig verschil in voe
dingswaarde bestaat. Andere onder
zoekingen hebben aangetoond, dat
margarine, boter, spek en cocosnoot-
olie als voedingsstoffen in gelijke
oliemate verteerbaar zijn. Van deze
vetten blijkt bij gebruik gewoonlijk
'n hoeveeiheid van 95 tot 98 procent
in hel lichaam verteerd te worden.
Bovenstaande uitkomsten voldoen
ten volle aan de verwachtingen,
welke men met het oog op haar phy-
siscli en chemisch karakter aan vet
stoffen stellen kan. Dc daadwerke
lijke waarde van de voedingskracht
der vetstoffen verschilt naar gelang
van hare samenstelling. Zoo zal de
waarde der voedingskracht van on
verzadigd vet natuurlijk verschil
opleveren niet die van verzadigd vet.
Men heeft onderzoekingen ingesteld
naar de verwarmingswaardc van
verschillende oliën en vetten in het
lichaam en men vond tusschen 0.100
tot 9.900 calorieën per gram, naar
gelang de voedingsstof, welke men
onderzocht. Deze cijtcrs geven de
uiterste limieten aan. Het mcerendccl
der eetbare vetten heeft n verwar
mingswaardc van ongeveer 9.500 ca-
loriën. Natuurboter heeft blijkens
eenzelfde onderzoek een verwar
mingswaardc van 9.505 calorieën.
Hiervan verschilde niet veel de ver
warmingswaardc van ecnige vetten,
welke de grondstoffen van marga
rine vormen. Zoo vertoonde rundvet
bij onderzoek 'n verwarmingswaarde
van 9 185 calorieën, schapenvel 9.492
calorieën, reuzel 9.469 calorieën,
kaloenzaadolie 9.101 calorieën en
Arachideolie 9.112 calorieën. Welis
waar worden tegenwoordig bij de
bereiding van margarine meer plant
aardige oliën en vetten gebruikt dan
voorheen, doch het blijkt niet, dat
deze minder voedzaam zijn dan dier
lijke vetten Wat bij proefneming
blijkt, leidt er toe om aan te toonen,
dat er in dit opzicht weinig of geen
verschil beslaat lusschen vetten en
oliën van dierlijke of plantaardige
herkomst. Alle vetten bij margarine-
bereiding in gebruik, hetzij zij van
dierlijken of planlaardigen oorsprong
zijn, moeten in werkelijkheid reuk
en smaakloos zijn. Dit waarborgt in
hooge mate de zuiverheid en reinheid.
De voorrang van boter op margarine
heeft meer een aestelisch dan een
dietiseli karakter en hel verschil in
prijs lusschen die 2 artikelen staal
gelijk met hetgeen de gebruiker be
reid is te betalen voor een artikel
van weelde.
Ecnige weken geleden besloten de
regenten in hun ziekenhuizen en
werkinrichtingen de margarine door
natuurboter Ie vervangen ten koste
van een extra uitgave van 1.500 p. st.
f 18000» per jaar, doch bij ontvangst
van bovenstaande missive kwamen
zij lol hel inzicht om hun besluit
weder te herroepen en weer tol hel
gebruik van margarine terug Ie
keeren.
Grootvader en kleinzoon.
Wc behoeven geen 50 jaar terug
le gaan om een groot verschil te zien
in de wijze, waarop de landbouw ge
dreven wordt. De nieuwere land
bouw dateert eigenlijk van 25 jaar
geleden. Als een hoer tegenwoordig
slechts zooveel per H A oogstle als
zijn grootvader deed. dan kwam hij
er niet Toch zijn er zulke landbou
wers nog wel, al wórden ze zeld
zaam., maar zij worden lot deoudcr-
wctschen gerekend
De nieuwere landbouw dagtce-
kent van den lijd der invoering van
dc scheikundige meststoffen, van den
zoogenaamden kunstmest. De boeren,
die tegenwoordig geen kunstmest ge
bruiken, halen jaarlijks niet zooveel
uil den grond als mogelijk is. zij
voeren den landbouw niet krachtig.
Vroeger gaf men zoo nu en dan wel
eens wal. om daardoor den bodem
voor 'n zeker aantal jaren vruchtbaar
te maken. Tegenwoordig bemest men
het land jaarlijks, om den jaarlijk-
schen oogst te vergrooten. En die
bemestingswijze levert zeer groote
winsten op. Onder de verschillende
scheikundige meststoffen neemt het
Chili-salpcter de allereerste plaatsin
't Is speciaal met het Chili-salpeter.
dal men dc gewassen lot snellen en
krachligcn bloei dwingt. De land
bouwer, die zijn bedrijf zoo krachtig
mogelijk wil voeren, moet ook
groote kwantiteiten Chili-salpeter ge
bruiken Men merkt, dat het best in
de groote, welvarende landbouw-
plaatsen in ons land, waar dit zout
in enorme hoeveelheden gebruikt
wordt. Men merkt dat o. a. in de stre
ken. waar de suikerbietenteelt den
landbouw behcerscht Geen enkel
groot bietenverbouwer zal t durven
wagen suikerbieten te verbouwen
zonder dit gewas met Chili-salpcter
te bemesten, t zijn juist deze groote
landbouwers, die in hun bedrijf net
noodigc kapitaal durven steken, om
hun winsten jaarlijks te verdubbelen,
ja te vertienvoudigen. De kleinere
boeren dienden zich aan hen te spie
gelen en eveneens le trachten hun
bodem lot groolere opbrengst te
dwingen. Men merkt ook 't verschil,
als men dc paclitcontractcn van
vroeger vergelijkt met de tegen
woordige. Wat vroeger roofbouw was
is het tegenwoordig niet meer. Men
weet wel. dal kunstmest weder alles
herstellen kan. Lectuur over het ge
bruik van Chili-salpeter is er genoeg.
Het is nu voor den landbouwer een
tijd van rust. Dat hij dien benutte,
om wal over zijn vak te lezen. Indien
hij boekjes, enz wenscht over be
mesting in liet algemeen, over liet
gebruik van Chili-salpeter in het bi-
zonder. raadplege hij zijn landbouw
blad. Ze zijn goedkoop, vaak gratis
te verkrijgen. Hij zal dan leeren, dal
de boer. om vooruil te komen, an
ders moet bemesten, dan zijn vader
cn grootvader deden, en in geen ge
val zonder Chili-salpeter kan.
Ent o's-loten.
Een vijftal ingezetenen van Zand
poort, aldus meldt de H. Crt., had
den in combinatie elk een lot ge
nomen in de loterij der Entos. Op
één der vijf loten. ïio. 729. viel prijs
en premie. Daar de prijs was aan
gekondigd als 'n blauw servies, werd
iemand naar Amsterdam gezonden
om hel in ontvangst te nemen. Hel
servies zou zorgvuldig ingepakt
opgezonden worden, en werkelijk ar
riveerde een zeer groote mand niet
f 1,35 aan rembourskosten. Die
mand bevatte een poppenserviesje
van grof aardewerk met 'n handels
waarde van ongeveer n dubbeltje.
De premie was n bibelot van moge
lijk nog hooger waarde. 'I Treurigst
van de zaak is, dat de combinatie
niet eens voldoende heeft ;.an liet
servies, daar het slechts drickop-cn-
sehotcls beval.
Een dergelijke tcleursteling on
dervond n inwoner van Gipningcn
Deze had, volgens de Ircklingslijst,
een schemerlamp getrokkin. Maar
toen hij den prijs ontving, bleek hel
geen schemerlamp, doch wiinig meer
dan een zaklantaarn te zijn.
