ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Donderdag 1 Januari 1914.
HAA1JER - Tholen.
TERUGBLIK.
EERSTE BLAD.
RECLAMES.
Voop 1914 is je
adres voor
Complete ItlEUBILEERING
Kachels en Lampen,
Vlecht- en Puntdraad,
Gezondheidsmatrassen,
Uit Stad en Provincie.
I
(Z ierikzeesche
Cour an t).
ABONN EW E'N T.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bjj vooruitbetaling.
70ste JAARGANG. No. 9486.
Directeur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteurs A. FRANKEL.
Redacteurs J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere reg'-i- 10 ets.
Bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Het
tarief hiervoor is aan het bureau verkrijgbaar.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekenn.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrjjdagsmiddags uiterlijk 2 ura.
Dit nummer bestaat uit vier bladen.
1-5 regels 75 ets. Elke regel meer 15 ets.
Wanneer dit blad onder de oogen van
onze lezers en lezeressen komt, dan heeft
Moeder de Aarde haar regel matigen,
rusteloozen kringloop om de zon wederom
volbracht, en heeft zij haar omwente-
telende beweging om dit Hemellichaam
opnieuw aangevangen.
Overeenkomstig onze gewoonte zullen
wij van- hetgeen in het verstreken jaar
is voorgevallen, het allerbelangrijkste
aanstippen.
In het algemeen werd de menechheid
te land en te water door zware rampen
getroffen, waarbij het verlies van zeer
vele kostbare menschenlevens te be
treuren viel.
Lucht- en zeeschepen gingen in
vlammen op, mijnen ontploften, treinen
derailleerden, en vliegmachines stortten
verbrijzeld ter aarde. Arme slachtoffers.
Vol levenslust nog werden zij onver
wachts op deerniswaardige wijze uit het
leven weggerukt.
Maar nog door andere rampen, en
zeker niet de minst vreeselijke, werden
vele volken geteisterd.
Met vernieuwde felheid was op den
Balkan de alles verwoestende, niets
ontziende oorlog uitgebroken, maaide
duizenden uit het leven weg, sparend
leeftijd noch geslacht, gaf steden en
dorpen aan de plundering van den
roofzuchtigen en bandeloozen soldaat
prijs, en veranderde vruchtbare land-
strekon iu dorre wc jsternijen.
Hoe was bij het begin van 1913 de
toestand.
Turkije had voor de overmacht der
vier Balkanstaten, Servie, Montenegro,
Bulgarije en Griekenland, waarmede het
besprongen werd, toen het reeds door
den oorlog in Tripolis met Italië aan
zienlijk verzwakt was, het onderspit
moeten delven. Alleen Adrianopel, dat
door Sjoekri Pasja heldhaftig verdedigd
werd, en Skoetari, dat het beleg der
Montenegrijnen dapper doorstond, bielden
stand. Op de vredesconferentie te Londen
eischte Bulgarije Adrianopel, den sleutel
van Constantinopel, en Montenegro ver
langde Skoetari. Turkije weigerde aan
dien eisch en aan dat verlangen toe te
geven. Ook wilde het geen afstand doen
van de Aegeïsche eilanden. Alleen was
het bereid Kreta prijs te geven. Turkije
was evenwel uitgeput, en kon èn uit een
finantieel èn uit een militair oogpunt
den oorlog niet voortzetten, en stond
reeds op het punt vrede te sluiten, toen
te Constantinopel, onder aanvoering van
Enver Bey, die in Tripolis zoo roemvol
tegen de Italianen gevochten had, een
revolutie uitbarstte, waarbij de minister
van oorlog het leven verloor. Alsnu werd
een wapenstilstand gesloten. Na afloop
er van werd de strijd hervat. De Bulgaren
veroverden stormenderhand Adrianopel.
Tengevolge van dit wapenfeit kwam
spoedig de vrede tot stand. Ook Skoetari
viel wegens gebrek aan levensmiddelen.
Het dappere garnizoen kreeg echter
eer vollen aftocht. De Montenegrijnen
behielden Skoetari evenwel niet, daar
de Mogendheden besloten hadden, dat
deze sterke vesting deel zou uitmaken
van het nieuw te stichten Albanisch
Koninkrijk.
Was de strijd der verbondene Balkan
staten tegen Turkije uitsluitend onder
nomen met 't doel veroveringen te maken,
nu die strijd teneinde was, moest de buit
verdeeld worden, en daarover kregen de
verbondenen onderling twist, die zóó
hoog liep, dat Rusland zich als scheids
rechter opwierp. Maar voordat de afge
vaardigden der betrokken staten naar
Petersburg afreisden, raakte de aan de
grenzen staande legers met elkander
slaags, en de oorlog was in vollen gang.
En in den strijd mengde zich nu
Roemenië, dat tot nu toe steeds onzijdig
gebleven was. Voor die neutraliteit had
het van Bulgarije als belooning een
strook gronds gevraagd. Tevergeefs echter.
Bulgarije wilde het gevraagde liever zelf
behoudeD. En nu zag Roemenië de kans
schoon om met het zwaard te nemen,
wat het langs den weg der onderhande
lingen niet heeft kunnen verkrijgen. Het
Roemeen8che leger rukte Bulgarije in
en bedreigde de hoofdstad.
Toen Turkije zag, dat Bulgarije van
drie kanten werd aangevallen, door
Griekenland, Servië en Roemenië, was
het, gedachtig wat hem zelf wedervaren
was, van gevoelen, dat het volstrekt
niet onridderlijk was om van het trio
een quartet te maken. Het heroverde
onder aanvoering van den onversaagden
Enver Bey, ondanks de bedenkelijke
gezichten, die de Europeescbe diplomaten
trokken, Adrianopel en Kilisse. Nu
ondervond het overmoedige Bulgarije
zelf eens, wat het zeggen wil om tege
lijkertijd van verschillende kanten te
worden besprongen. Zijn legers werden
verslagen, zoodat het om vrede moest
smeeken, Te Boekarest kwam die tot
stand. Rumenië kreeg, wat het begeerde,
en Bulgarije moest weer veel missen,
wat het aanvankelijk met de wapenen
gewelddadig veroverd had. Het rechts
bewustzijn werd door een en ander
eeuigszins bevredigd, voornamelijk hier
door, dat Turkye Adrianopel en Kilisse
behield. Zoo kwam een einde aan den
militairen rooftocht naar Turkije, en
aan den daaruit voortgevloeiden tweeden
Balkanoorlog. De rust evenwel was
daarmede op den Balkan nog niet geheel
wedergekeerd. In Albanië namelijk
braken wegens de wreedheden, die door
de Servische soldaten op de bevolking
gepleegd waren, ernstige onlusten uit,
die echter door de Servische troepen
vry spoedig onderdrukt werden.
De Balkanoorlogen hadden tot een
algemeenen Europeescken oorlog kunnen
leiden, ware het niet, dat Duitschland,
Oostenrijk en Italië eenerzijds, en dat
Rusland, Frankrijk en Engeland ander
zijds elkander in evenwicht hielden. De
vrees voor een eventueel ongunstigen
uitslag, waardoor elke groep der ver
bondene staten bebeerscht werd, waar
borgde den Europeescken vrede.
Duitschland inzonderheid wilde om
de Balkankwestie zyn toongevende
positie, die het nu in het Europeesche
concert inneemt, in geen gevaar brengen,
Het versterkte wel geducht zijn leger
macht door een betere bewapening en
door verhooging van het contingent
met 130.000 man, maar het deed dit
meer met het oog op den nieuwen staat
van zaken, die door de Balkanoorlogen
ontstaan was. Duitschland's streven is,
reeds sedert 1870, krachtig gericht, niet
op uitbreiding van zijn grenzen, maar
op bevestiging van het rijk binnen die
grenzen. Tot die bevestiging droeg ook
eenigszins bij het huwelijk van Prins
Ernst Augustus van Cumberland met
Prinses Victoria Louise van Hohenzollern.
Door die echtverbintenis namelijk werd
een einde gemaakt aan de schier onver
zoenlijke vijandschap tusschen de beide
stamhuizen van Hohenzollern eh Cumber
land. De oorzaak van die vijandschap
was gelegen in de annexatie van het
Koninkrijk Hannover, waarvan een
Pruisische provincie werd gemaakt. Maar
de kracht der liefde is sterker dan de
haat. Het was beschikt, dat de kleinzoon
van den onttroonden blinden koning van
Hannover in liefdevuur zou ontvlammen
voor de achttienjarige achterkleindochter
van den vorst, die zijn grootvader van
den troon had gestooten. Ten gevolge
van deze echtverbintenis nu liet prins
Ernst August, die bovendien als Pruisisch
officier den eed van trouw aan het
Pruisisch Vaandel reeds had afgelegd,
zyn aanspraken op de Hannoversche
troon varen. En daardoor werd ook het
beletsel weggenomen, dat aan de be
stijging van den BrunsWijkscben troon
in den weg stond. De Bondsraad immers
verklaarde op voorstel van Pruisen, dat
de prins nu vrijelijk de. regeering over
Brunswijk kon aanvaarden, zoodat, nadat
28 jaren lang een regent aan het hoofd
van bet bewind in Brunswijk had ge
staan, thans de hertogelijke troon her
steld werd. Het DuitscLvolk verheugde
zich 'ten zeerste, dat op deze liefdevolle
wijze het twistvuur tusschen beide
stamhuizen gedoofd was Maar het was
minder tevreden over hetgeen uit het
Krupp-proces te Berlijn aan het daglicht
kwam, en zelfs verontwaardigd over de
krenkende wijze, waarop de regeeriüg
in den Rijksdag de brutale, tartende
houding der officieren te Zabern als
het ware in bescherming nam.
Wat het Krnpp-proces betreft, daaruit
bleek zonneklaar, dat deze wereld
beroemde, machtige firma er niet voor
terugdeinsde door haar agenten, staats
beambten om te koopen, voornamelijk
met het doel de prijzen te weten te
komen, waarvoor haar concurrenten
hadden ingeschreven. Het proces eindigde
met een veroordeeling van hen, die zich
aan die omkooping rechtstreeks hadden
schuldig gemaakt. Er zijn dus nog
rechters te Berlijn.
Groot en algemeen was evenwel de
verontwaardiging in Duitschland over
het gebeurde te Zabern en over de
onverdedigbare houding der regeering
in deze. De officieren in genoemd grens-
plaatsje meenden, dat zij zich tegenover
de ingezetenen er van alles mochten
veroorloven. Zich plaatsend boven de
wet, pleegden zij do grofste willekeur,
maakten zich aan daden van geweld
schuldig, ja namen zelfs magistraats
personen gevangen. Hei gevplg hiervan
natuurlijk was oen1 verbittering, niet
alleen in het rijnland, maar in geheel
Duitschland. Die verbittering nam toe,
toen te Dethweiier een negentien-jarige
kreupele echoenmaker door den berucht
geworden luitenant Forstner zoodanig
met de sabel werd bewerkt, dat het
slachtoffer in een ziekenhuis moest
opgenomen worden. De regeering, die
over al deze voorvallen in den Rijksdag
geïnterpelleerd werd, trok zich van dat
alles niets aan, verschoonde het gedrag
der officieren, en nam tegenover de
vertegenwoordiging van het Duitsche
volk een uitdagende houding aan. Deze
liet zich dat niet welgevallen. Uit alle
paitijen, met uitzondering die der
jonkers, werd in heftige redevoeringen
over de regeering de staf gebroken.
Met groote meerderheid van stemmen
werd een motie aangenomen, waarin de
houdiDg der regeering werd afgekeurd.
Iu elk ander parlementair geregeerd
land zou een Ministerie, dat een derge
lijke motie naar zijn hoofd geslingerd
kreeg, aftreden. In Duitschland niet.
Het bleef aan het bewind, alsof er geen
vuiltje aan de lucht was. Wel heeft
zich de rijkskanselier naar den keizer
begeven, en heeft hem vermoedelijk den
indruk geschetst, dieu het gebeurde iu
het rijk8land op het Duitsche volk
gemaakt beeft. Hiervan is althans dit
net gevolg geweest, dat de officieren in
Zabern met hun regiment verplaatst
werden, tot groote vreugde der plaatse
lijke bevolking.
Beijeren, dat 27 jaren lang een regent
gehad heeft, kan zich thans weer in het
bezit van een koning verheugen. De
geneesheeren namelijk hebben de geestes
ziekte van koning Otto ongeneeslijk
verklaard. Op grond van die verklaring
werd het regentschap geëindigd en de
troon vacant beschouwd. De afgetreden
regent besteeg alsnu onder den naam
van Lodewijk III den troon.
Van Rusland valt niet veel goeds te
vermelden. Het absolutisme heerscht
ondanks de Rijksdoema nog onverzwakt.
De regeering doet wat haar goeddunkt.
De Oktobristenpartij heelt dan ook haar
vertrouwen in de regeering geheel ver
loren. Wel is zij voornemens al de door
de regeering voor te stellen wetsont
werpen af te stemmen, en haar crediet
te weigeren, maar zal zij daarvoor in de
onder gouvernementeelen druk samenge
stelde rijksdoema een meerderheid vinden.
En zoo zij al voor haar verzet een
meerderheid mocht krijgen, zal de
regeering daarvoor zwichten. Wel neen,
die bekreunt zich daarom niet, zij, die
steunt op het geweld der macht, die zij
bezit, en waarvan zij nog steeds een
schandelijk misbruik maakt. In acht
jaar tijds zijn meer dan 40.000 menschen,
zegge veertig duizend menechen, wegens
politieke misdrijven veroordeeld ge
worden. Van deze werden 3000 opge
hangen, en 10.000 naar Siberië ver
bannen.
De gevangenissen zitten vol politieke
gevangenen. En hoe worden deze daarin
behandeld! In vunzige cellen, op den
naakten vloer moeten die ongelukkigen,
die meerendeels tot den gegoeden stand
behooren, slapen. Zij worden door de
bewakers tot bloedens toe geslagen.
Menige gevangene is onder de slagen
bezweken. De vrouwen worden op dezelfde
jemeene manier als de mannen mis-
ïandeld. Het is hartverscheurend, bet
schreit ten hemel, wanneer men de
onthullingen over de Russische ge
vangenissen leest. Is het te verwonderen,
dat zoovelen onder de gevangenen door
zelfmoord een einde aan hun leven
maken?
Tracht de Russische regeering het
despotisme door strop of kogel, door de
portatie en opsluiting in vreeselijke ge
vangenissen iu stand te houden, zij heeft
ook nog andere middelou tot haar be
schikking om de wassende ontevredenheid
over haar verderfelijk stelsel in een andere
bedding te leiden. Zij heeft getracht vijf
millioen menschen, die, van alle staat
kundige rechten verstoken, door haar
als paria's behandeld wordenaan
de verachting prijs te geven. Op haar
laat werd namelijk het beruchte Beilis-
proces te Kief op touw gezet. Het gevolg
was, dat een jood, Boilis 'genaamd, meer
dan twee jaren in de gevangeniscel on
schuldig heeft gezucht. Men betichtte
hem een Christenknaap gedood te hebben,
teneinde het bloed voor zoogenaamd
ritueelc doeleinden te gebruiken. Al het
mogelijke werd in het werk gesteld om
den schreeuwenden leugen als waarheid
ingang te doen vinden. Maar het bleek
al spoedig, dat de knaap door inbrekers
vermoord was, omdat zij bevreesd waren,
dat de knaap, die hun euveldaden kende,
hen zoude verraden. En daar de jury
geen enkel bewijs van schuld tegen Beilis
vond, zoo sprak zij dezen vry.
Beilis is vrijgesproken, maar is daar
mede het gevaar, dat de Russische Joden
bedreigt, geweken? Neen. Want als
ergens iu Rusland een Christenkind ver
dwijnt of gedood wordt, dan zullen de
Joden er van beschuldigd worden.
Men heeft in Rusland de 300-jarige
regeeringsperiode van het Huis Romanoff
feestelijk herdacht. Het ware beter ge
weest, indien men in plaats van feest
vieren, de kerkers ontsloten, de uitzon
deringswetten opgehevenen deB Au-
giusstal der veile bureaukratie gereinigd
had.
Frankrijk heeft in den persoon van
Poincaré een nieuwen president van de
republiek gekregen. De gekozene was
voorzitter van den Ministerraad. Zijn
optreden heeft in de verhouding met
andere Staten niet de geringste veran
dering teweeggebracht.
Een bekende figuur uit het Napoleon
tische tijdperk heeft op hoogen leeftijd
het tydelijke met het eeuwige verwisseld.
Henri Rockefort, markies van geboorte,
en journalist van beroep, heeft in de
dagen van Napoleon III op politiek
terrein een groote rol gespeeld. Met zyn
welversnedene pen heeft bij Napoleon's
regeeriüg by elke gelegenheid gehekeld.
Er was geen atraatbetooging, geen volks
demonstratie in die dagen, of Rochefort
was er de leider, de ziel van. Toen aan
het keizerlijk bewind van Napoleon III
een einde was gemaakt, geraakte hy,
na nog een rol in de Commune gespeeld
te hebben, allengs op den achtergrond
en ten slotte in vergetelheid.
De Engelsche regeering is er op uit
om aan Ierland een eigen parlement
(Home Rule) te geven. Tweemalen heeft
zij met dit doel een wet bij de wet
gevende macht ingediend. Het Lagerhuis
heeft die wet aangenomen, maar het
aarts-conservatieve Hoogerhuis verwierp
die telkenmale. Maar nu is bet ook met
de oppositie van het Hoogerhuis gedaan.
Want als de wet opnieuw wordt inge
diend, dan kan de regeering zonder de
goedkeuring vau het Hoogerhuis, haar
van kracht verklaren eu uitvoeren.
De suffragettes lieten in het afge-
loopen jaar veel van zich hooren, maar
of zij door haar wijze van optreden do
rechtvaardige zaak, die zij dienen, iets
verder gebracht, hebben, lijdt ernstigen
twijfel. Wij veeleer koesteren, alhoewel wij
den moed dezer vrouwen, die gevangenis
en honger ter wille van haar beginsel
trotseeren, bewonderen, maar haar daden
niet genoeg kunnen afkeuren, de over
tuiging, dat zij, zonder het te willen, de
goede zaak schromelijk geschaad hebben.
Iu Nederland werd l»y de Juni-
stembus de coalitie geslagen. Ons district
herkoos iu eerste instantie met een ver
pletterende meerderheid mr. R. J. H.
3atyn, terwijl jhr. R. R. L. de Muralt,
in bet district Oostburg bij eerste in
stantie glansrijk werd gekozen. De Prov.
Staten van Zeeland vaardigden naar de
Eerste Kamer af onze stadgenoot, mr. A.
J. F. Fokker.
Tengevolge van den uitslag der stem
bus trad het ministerie-Heemskerk af
en werd het door het extra-parlementaire
ministerie-Cort van der Linde vervangen.
Een hougst smartvol verlies trof
onzen Minister-President door den dood
van zijn beminden zoon, die bij bet
treflond spoorwegongeluk ..et Noorden
van ons land het leven v« ïoor. Alge
meen was hierover de deelneming.
Het eeuwfeest van 's lande onafhanke
lijkheid werd overal in den lande
luisterrijk gevierd, zeker niet het minst
in Zierikzee, waar door mr. dr. S. J. M.
van Geuns in de Groote Kerk een
schitterende feestrede werd gehouden,
die door den druk gelukkig aan de
vergetelheid ontrukt is.
Het Vredespaleis te 's-Gravenhage
werd den 28 Augustus op plechtige en
feestelijke wijze ingewijd. Het is nu
maar te hopen, dat het paleis moge be
antwoorden aan zyn besteiumiug en
benaming, aoodat de geschillen tusschen
de natiën niot meer door kanonnen en
geweren beslist, maar door het Hof van
Arbitrage beslecht worden.
Met deze verwachting en met den
wensch, dat het dit jaar in allen deele
aan de lezers en lezeressen van dit blad
moge welgaan, besluiten wij dit beknopt
Overzicht.
Zierikzee, 31 Dec. „Algemeene Ont
wikkeling" vergaderde gisterenavond in
de koffiekamer der Concertzaal.
De lieer Stoop leidde de vergadering.
Als bestuurslid werd gekozen de heer
Beelaerts van Emroiohoven ■•n herkozen
mr. H. Polvliet.
Hierop trad als spreker op de heer
W. van der Pluym, met 't onderwerp:
„Over de kunst in het oude Egypte".
Zakelijk en onderhoudend beh "-delde
spreker dit onderwerp. Met wclg slaagde
lichtbeelden werd het gesprokene opge
helderd.
Onder toejuiching van het pnbliek
bedankte de voorzitter den spreker voor
zjjn interessante lezing, en hoopte, dat,
als hjj weer eens in Zierikzee mocht
komen, hij bereid zal zijn, nogmaals in
deze vereenigirig als spreker op te treden.
Ellomoct. Bij den aanvang van 1914
treedt de hoer C. J. Beth" te Zierikzee
af als secretaris en ontvanger der
gemeenten Eikerzee en Elleraeet. Veertig
jaren heeft de heer Bethe deze betrek
kingen met ijver en nauwgezetheid
vervuld, zoodat het geen jjdele vorm
was, toen de raden dezer gemeenten
het aangevraagd eervol ontslag ver
leenden onder dankbetuiging voor de
vele en langdurig bewezen diensten.
In hartelijke en welgekozen woorden
sprak de burgemeester, de heer C. J. J.
Fokker, den aftredenden secretaris in
de laatste vergaderingen toe.
Voor enkele dagen gaf de heer Bethe,
in tegenwoordigheid van eenige zijner
kinderen, een afscheidspartij aan de
raadsleden en hunne echtgenooten.
Daarbij werden een tweetal fraai
bewerkte mahoniehouten meubelstukken
als aandenken en blijk van waardeering
aangeboden en door den scheidenden
seeretaris aanvaard in zper hartelijke
woorden.
Noode zien de raden en de ingezetenen
hun sympathieken secretaris-ontvanger
heengaan.
