ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 24 October 1913.
DERDE BLAD.
(Z ierikzeesche
Cour a ii t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Afzonderlijke nummers B cent.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bij vooruitbetaling.
70ste JAARGANG. No. 9457.
Directeur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteuri A. FRANKEL.
Redacteur i J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regel» 30 ets., meerdere regel» 10 ets.
By abonnement op voordeelige voorwaarden. Het
tarief hiervoor is aan het bureau verkrijgbaar.
Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De intending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrüdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
Openbare Gemeenteraadsvergadering
te T h o I e n
op Maandng 20 October, des nam. 2 ure.
Voorzitter de burgemeester, M. G. van
Stapele.
Na opening deelt deze mede, dat de
heer Wagemaker hem schriftelijk bericht
heeft deze vergadering niet te kunnen
bijwonen wegen uitstedigbeid.
Tegenwoordig zijn dus 10 leden.
De notulen der laatste vergadering
worden onveranderd goedgekeurd.
Eenige missieven van Gedep. Staten
betredende de goedkeuring van genomen
raadsbesluiten, alsmede het gewijzigde
reglement van het Weezen- en Algemeen
Armbestuur worden voor kennisgeving
aangenomen.
Ingekomen is een schrijven van den
Algemeenen Wielrijdersbondwaarin
aangedrongen wordt op toezicht op het
hoefbeslag der paarden.
De voorzitter acht het beste dit stuk,
dat van een uitvoerige memorie van toe
lichting vergezeld gaat, bij de raadsleden
te laten circuleeren. Aangenomen.
Voorgelezen worden brieven van het
hoofd der openbare school en van den
distriet-schoolopziener, waarin genoemde
heeren den raad aanbevelen eene nieuwe
oproeping te doen en wel met de acte
Eugelsche taal, voor de betrekking van
onderwijzer, en de nu ingekomen sollici-
tatiën niet te behandelen.
De voorzitter zegt, dat Burgem. en
Weth. daaromtrent geen voorstel doen,
docK, gaarne de meening van den raad
wen^ëfefcn te vernemen. Spreker gevoelt
er wel iets voor, doch wenscht door de
'bespreking in zyn gevoelen versterkt te
orden. Dit staat op den voorgrond, dat
dan het salaris zal moeten verhoogd
worden, daar de onderwijzers met acte
Engelsch niet overal voor het grijpen zijn.
De heer Moelker acht het zeer nuttig,
Engelsche taal aan te leeren. We
/en in een tijd van vooruitgang, en
y wij nu tegen dit verzoek waren, dan
u het schijnen of wij achteruit wilden,
jvendien, daar Tholen binnenkort een
nats kan worden van meer uitgebreiden
Undel, kan het zeer veel jongelui en
jk meer gevorderden op leeftijd ten
oede komen, dat zij de Engelsche taal
eleerd hebben. Gaarne zal spreker dus
nedewerken.
De heer Kegge acht het bezwaarlijk
)m weer een paar honderd gulden uit
3e gemeentekas er voor bij te passen.
Dat men de Engelsche taal leert, zal
spreker niet afkeuren, maar hoogelijk
waardeeren, doch spreker is er voor, als
er liefhebberij is, dat de lief hebbers dan
zelf betalen, en niet de gemeentekas aan
spreken voor het meerdere salaris
De voorzitter gelooft voor zich, dat het
slechts voor de gemeente een luttel
bedrag zal zijn, dat moet worden bij
gepast. Wanneer wij aannemen, zegt hij,
dat er 15 leerlingen zich voor de lessen
willen opgeven, die in den regel fl per
maand opbrengen, dan vertegenwoordigt
dit per jaar f 180. En dit acht de voor
zitter maar een klein getal. Hij voor zich
twijfelt er niet aan of er zullen er meer
komen. Dus zoo berekend, zou het voor
de gemeente niet veel kosten.
De heer Quist wenscht ook een enkel
woord in deze zaak te spreken. Spreker
vraagt, of wij hier niet te doen hebben
met jalousie de métier. Inimers de heer
Visser houdt een cursus in de Engelsche
taal en nu komt het spreker wonderlijk
voor, dat de heer Luiendijk» die nooit
over de Engelsche taal eenige aanvraag
heeft ingezonden, nu op eens een onder
wijzer verlangt met acte Engelsche taal
Het is bekend, dat de heer Visser een
cursus heeft met flinke deelname. Welnu
daar het onderwijs in de Engelsche taal
alreeds gegeven wordt, waartoe nu nog
een onderwijzer met acte Engelsch. Baat
de heer Visser dit nu verdienen, en laat
het ook den heer Luiend ijk goed gaan.
Spreker wenscht, dat het hun beide goed
gaat, maar vindt het wonderlijk dat
deze aanvraag nu is ingekomen, daar in
de behoefte aan de Engelsche taal reeds
voorzien is.
De heer Moelker zegt, dat hij het
verzoek ondanks de aangevoerde bezwaren
blijft steunen. Als wij dit verzoek af
wijzen, toonen wij, dat wij niet vooruit
willen, maar juist andersom.
De heer Kegge blijft beweren, dat hij
uit de gemeentekas geen gold wil ver
strekken, en gelooft dat voorde genoemde
jaarwedde, 700 ot 750 gulden, geen
sollicitanten zullen komen.
De heer Quist blijft mopperen, dat
het hem vreemd voorkomt, en hondt
vol, dat het jalousie is, omdat het bizonder
onderwijs er mede begonnen is.
De voorzitter zal allereerst in stemming
brengen een voorstel om tot oproeping
over te gaan. Tegen stemmen de heeren
Quist en Kegge. Daarna wordt er gestemd
over de grootte van het salaris, waarop
men sollicitanten zal oproepen. De heeren
Quist en Kegge onthouden zich. Voor
f 700 stemmen de heeren Wagtho, Van
der Stel en Hollestelle. Voor f 750 de
heeren Moelker, Vredenburcb, Noske,
Christiaanse en de voorzitter, zoodat een
onderwijzer zal opgeroepen worden met
acte Engelsche taal op een salaris van f750.
Het proces-verbaal van kasopname
wordt algemeen goedgekeurd.
Wordt gelezen een request van den
heer O. M. de Bruin te Oversell ie, pachter
van het veer, waarin adressant verzoekt
hem den grond, waarop de woning staat
van den veermansknecht, in opstal of
erfpacht af te staan. Goedgekeurd.
Wordt gelezen een request van D.
Roukema e. a. om tot plaatsing eener
lautaarn op de Bebouwde Wal over te
gaan. Na korte toelichting en bevestiging
van hetgeen hieromtrent wordt aange
voerd door den vöo^gitter en de heeren
Moelker en Noske, besloot men daartoe
met algemeene stemmen.
Wordt gelezen een verzoekschrift van
den president-commissaris der Thoolsche
gasfabriek, om het gedaan verzoek der
gasfabriek, zoo bet eenigszins kan, spoe
diger in behandeling te nemen, dan
waartoe de raad laatst besloot.
De Voorzitter zegt, dat hij begrijpen
kan, dat de gasfabriek op een beslissing
aandringt, maar daar zij veronderstelt,
dat de raad deze zaak 4 maanden ver
schoof, is zij ill dezen niet op de hoogte
van de plannen van den raad. Wij hebben,
zegt de voorzitter, besloten, om in de
Decembermaand deze zaak tot een einde
te brengen, en die tijd is nu maar eenige
weken meer, weshalve hij niet van
meening veranderd is.
De heer Quist kan het zeer goed be
grijpen, dat de gasfabiiek eenige vastig
heid wil hebben van de gemeente. Als
men zoo hoort, hoe de zaak er bij staat,
met den gashouder en de andere instal
latie, dan is het niet te verwonderen,
dat zij gaarne van ons een antwoord wil
hebben. Spreker 'weet er niet veel van,
en heeft de concessievoorwaarden nooit
doorzien. Om hier nu een oordeel te
vellen, gaat voor hem moeilijk
De heer Moelker kan zich zeer goed
met 't denkbeeld van Burgem. en Wetb,
vereenigen. Spreker zal er zeer weinig
over zeggen, maar zal toch dit consta-
teeren, dat hij op deze consessie voor waar
den niet zal medewerken, om dezelve
verlengd te krijgen.
De heer Wagtho veronderstelt, dat de
raad in beginsel met de gasfabriek wil
onderbandelen, maar aan de andere zijde
feitelijk de zaak tegenwerkt. Spreker
vraagt, hoe dit vereenigbaar is.
De voorzitter antwoordt, dat de raad
heelemaal niet tegenwerkt. Zij ziet alleen
het verzoek der gasfabriek niet zoo spoed-
eiscbend in, als zij dit zelf zou wenschen.
Wij hebben nog 7 jaren concessie, en de
gasfabriek is verplicht om gas te leveren.
Spreker wenscht over deze zaak een
grondig onderzoek, vooraleer men be
sluit, iets dat al de leden gaarne zullen
toestemmen. Moest op heden de beslissing
vallen, dan gelooft bij, dat zij zoo on
voorbereid en onvoldoende onderzocht,
niet ten gunste der gasfabriek zou uit
vallen.
De heer Wagtho constateert andermaal
dat de raad feitelijk de gasfabriek tegen
werkt.
De voorzitter betwist dit andermaal.
De heer Wagtho blijft bij zijn ziens
wijze.
De heer Kegge zegt, dat het debat
verloopt in bijzaken. De gasfabriek moet
ons gas leveren, daar is ze aan gebonden
De gemeenteraad behoeft zich van de
klachten, die er komen omtrent het gas,
niets aan te trekken. Wil de gasfabriek
de boel in 't houderd laten loopen, dat
moet ze zelf weteD. Spreker zal zich daar
niets van aantrekken. Zij moet zorgen,
dat de boel in orde is en blijft. Dat is
sprekers meening.
De heer Van Vredenburch zou
wonschen, dat de raad eens overwoog,
of het bij dezen stand van zaken geen
aanbeveling verdieiyle het oordeel van
een deskundige in te roepen, niet voor
de vennootschap de gasfabriek, om te
taxeeren of hare iustallatie te onder
zoeken, maar voor den gemeenteraad
als voorlichtiug wat men doen moet,
namelijk de concessie verlengen of niet.
Spreker vraagt, wat dë raad daar van
denkt, 't Zon ook kunnen gebeuren, dat
de deskundige ons adviseerde tot over
name, of ons raadde electriciteitsvoor-
ziening.
De voorzitter, wel op prijs stellende
dusdauig oordeel, meent voor zich dat
deze zaak nog wel wat kan wachten.
Na nog langdurige discussie wordt be
sloten de kwestie der gasfabriek te
laten rusten en dezelve in dit jaar nog
te behandelen.
Wordt gelezen een dankbetuiging van
liet comité voor het onafhankelykheids-
feest, met verzoek dat de raadsleden
aan den te houden optocht zullen deel
nemen. Gaarne verneemt het comité wie
der raadsleden daaraan wenscht deel te
nemen. Achtereenvolgens bedanken voor
deelname de heeren Van Vredenburcb,
Hollestelle, Kegge, Van der Stel en
Quist, terwijl de overigen, voor zooverre
aanwezig, voorloopig hun deelname
toezeggen.
Daarop wordt gelezen het ontwerp
besluit voor den pensioensgrondslag voor
gemeente-ambtenaren. Na voorlezing
wordt ditzelve zonder op- of aanmerking
goedgekeurd.
Daarna stelt de - voorzitter voor de
vaststelling der begrooting voor 1914
iu ontvangst en uitgaaf geraamd op
f 42992,56, met den post voor onvoorziene
uitgaven ii f 2673,755.
Het rapport der begrootings-commissie
bevattende eenige aanmerkingen, wordt
gelezen. Over een post, groot f 100,
wenscht de commissie gaarne nader te
worden ingelicht.
De voorzitter deelt daarop mede, dat
in deze f 100 begrepen is f 36 voor
onderhoud der school enz., en dat het
overige dient voor onvoorzien, als ruiten
breken, onvoorziene kleine herstellingen.
Wat eene tweede aanmerking aangaat
omtrent de verplaatsing der wijzerborden,
deelt de voorzitter mede, dat de be
doeling is de wijzerborden van het
stadhuis te verplaatsen naar den toren,
en aan het stadhuis een nieuw stel te
doen hangen, dat dan dicht zal wezen,
De heer Wagtho hoort nog steeds
klachten over de ondoelmatigheid der
stadhuiswijzerborden. Waarom zijn ze
niet dichtgemaakt? Hiertoe was tocb
besloten.
De voorzitter zegt, dat hij in den
laatsten tijd geen klachten meer vernam.
Alles wordt gewoonte. Maar om clan toch
tegemoet te komen aan de klagers
hebben Burgem. en Weth. daartoe be
sloten, en zal bet aan den toren tegen
de muurvlakte geen effect tot klagen
geven.
De heer Wagtho vraagt, waarom de
verbeteringen destijds niet zijn aan
gebracht. Er was toch toe besloten.
De voorzitter herbaalt, dat dit in de
bedoeling gelegen heeft, maar nu op deze
verplaatsing uitloopt.
De beer Wagtho herbaalt, waarom bet
voorstel niet is uitgevoerd.
De voorzitter zegt, niets anders te
kunnen zeggen dan hij deed, en wenscht
voort te gaan met de begrooting.
De derde opmerking der commissie
bevat een voorstel om den uitgetrokken
post a f 750 voor nieuwe bestrating, te
laten vervallen, en inlichtingen te viagen
omtrent aan te leggen nieuwe bestrating
met keien, van af den Hoek Bebouwden-
dam via Vosmeersche poort.
De heeren Kegge, Moelker en Van
der Stel, commissieleden, verdedigen hun
zienswijze. Genoemde heeren wenschen
niet verder te gaan met klinkerbestra-
ting, doch de Visstraat te laten gelijk
ze nu is, en met nieuwe keien te be
ginnen Hoek Bebouwdendam, daar een
nieuwe straat te leggen, en daarvoor zoo
noodig te sluiten eene leening, of anders,
zoo do raad niet besluit, dat de geheele
afstand zal vernieuwd worden, dan voor
f 750 te vernieuwen, om zoodoende elk
jaar geregeld het werk af te doen.
De voorzitter toont uit de ontvangen
inlichtingen aan, dat de geheele ver
nieuwing met de opgegeven keien in
verschillende maten zal kosten f 2500
en f 3100. Hij gelooft dat de Raad voor
dit voorstel niet zal zijn te vinden.
Hierop ontstaat een zeer langdurige dis
cussie, waaraan alle heeren deelnemen.
Vele voorstellen worden overwogen, be
sproken en beoordeeld en ook veroordeeld.
Algemeen wordt de klinker bestrating
voor deze drukke verkeerswegen, als
Oudelandsche straat en Dalemsche straat
als onhoudbaar voorgesteld, ietB waar
tegen de heeren Hollestelle en Quist zich
met kracht blijven verzetten.
Ten laatste wordt op voorstel van de
commissie besloten f 750 te bestemmen
voor nieuwe straatkeien, in welke som
begrepen zijn zand en werkloonen, en
daarvoor een gedeelte nieuwe straat te
leggen in de Dalemsche straat, te be
ginnen bij den Hoek Bebouwdendam.
Tegen de heeren Hollestelle, Christiaanse
en de voorzitter.
De vierde opmerking betreft een stuk
havenbeschoeiing buiten de Waterpoort.
Uit de discussie blijkt, dae het ééne
raadslid meer verstand schijnt te hebben
van havenwerken, dan de andere.
De heer Kegge acht de groote ver
zakkingen een gevolg van de slechte
besch oei ingsplanken
De heer Quist vindt den toestand der
deksloof minder prijzenswaardig, en stelt
dien gelijk met een goed huis, waarin
een lekkage is gekomen.
De heer Moelker acht den toestand
ook niet rooskleurig, maar zag liever er
een betonmuur komen. Dit gevoelen
deelt ook de heer Kegge.
Na ampele discussie besluit men het
zaakje te laten zooals het is en te wachten
tot het eenmaal in de haven ploft, om
dan in te grijpen.
Daarop wordt met algemeene stemmen
de begrooting goedgekeurd.
Bij de gehouden rondvraag vraagt de
heer Van der Stel, of het niet wenschelyk
ware, dat de stukken, betrekking hebbende
op de gasfabriek, als oude concessie
voorwaarden enz. den leden ter inzage
werd rondgezonden. Dit voorstel wordt
algemeen goedgekeurde
Hierop wordt de vergadering gesloten
en gaat men over in gesloten zitting.
De Invloed van den alcohol op
den mensch.
In het departement van de Seine worden
de krankzinnigen vanaf 1867 eerst naar
de kliniek van St. Anne gezonden. Daar
worden zij onderzocht, en van iederen
krankzinnige wordt een soort biografie
geschreven, een ziekte-historie, die o.a.
bevat de waargenomen verschijnselen door
den medicusbizonderheden omtrent
ouders, opvoeding, milieu, enz. Een gedeel
te van bet archief van deze inrichting is
nu onlangs gepubliceerd. Het bevat allerlei
statistische gegevens, waaruit blijkt, hoe
groot de invloed van den alcohol op
den mensch is.
Het aantal krankzinnigen door alcohol
gebruik is in een ontzettend snel tempo
toegenomen. In het jaar 1S68 waren 14
pCt. der mannen en nog niet eens 2 pCt.
der vrouwen alcoholist. Twintig jaar latei-
waren deze verhoudingscijfers 35 en 16,
en in 1910 was het percentage bij de
mannen gestegen tot 47, terwijl het bij
de vrouwen de 20 bad bereikt.
Een bekend medicus heeft nagegaan,
dat van 3271 kinderen, die naar St.-Anne
werden gestuurd, 1156 een dronkaard
tot vader hadden. Een dronkaard verwoest
du6 niet alleen zijn eigen leven, maar
bij kan ook het levensgeluk van zijn
kindoren voor altijd verstoren.
niet wormstekig; vruchten die niet te.
vroeg afvallen.
2e. De stara en de hoofdtakken moeten
met een stijven borstel worden afge
borsteld. Het vuil, dat er af komt, moet
verwijderd worden. Als het veel is, moet
het, zoo mogelijk verzameld en verbrand
worden.
3e. De stam en de takken moeten
daarna zooveel raogelyk met kalk worden
bestreken.
4e. De grond onder den boom moet,
zoover de kruin gaat, of iets verder,
worden losgemaakt, zoo mogelijk omge
spit en verkruimeld.
5e. Over de oppervlakte, die men heeft
losgemaakt, strooie men 60 a 80 gram
thomasslakken en op goede doorlatende
gronden, waarvan de bodera erg los is,
100 gram kainiet per M*. Wanneer men
zulks verkiest kan men beide vermengen
en dan uitstrooien, dat is gemakkelijker.
6e. Op zwaardere gronden, die niet
gemakkelijk doorlaten, dus op zware
kleigronden, op veengronden en derge
lijke, geve men geen kainiet. In plaats
daarvan neemt men 40 gram kalizout
(40 pCt. kalizout) of 50 gram patentkali.
Beide worden evenals trouwens de
onder no. 5 genoemde meststoffen
zorgvuldig mei de aarde vermengd,
zoodat het over het geheele losgemaakte
gedeelte verspreid wordt.
7e. Dezen winter ot vroeg in het voorjaar
neemt ge landbouwkalk, schuimaarde of
mergel, die goed fijn is en strooit daarvan
1 K.G. per M2 onder de boomen.
Hiermede is de eigenlijke herfstver-
zorging afgeloopen. I n het voorjaar rhoeten
de boomen nog gier, ammoniak of chili-
salpeter hebben. Doch daarover een ander
maal. Nog een kleine opmerking. By
het aanleggen van nieuwe boomgaarden
kan men voor de kalibemesting, vooral
op doorlatende gronden altijd kainiet
gebruiken.
Wanneer gij uw boomgaard verzorgt,
zooals boven is aangegeven, wordt uw
moeite duizendvoudig beloond. Gy zult
minder vuil in uw boomen hebben, het
fruit zal gezond en frisch van uiterlijk
zyu en niet vóór den tijd afvallen.
I)e Horfstvorzorglng dor boomen.
Als de appels en peren van de boomen
zyn, moet gy zoo spoedig mogelijk het
volgende doen:
le. De bladeren en blaadjes, de stompjes
vruchten en alle dergelijke „vuilnisnesten"
moet gy verwijderen, laten verzamelen
en verbranden. Dat kost wat moeite,
maar het is werk, dat door kleine en
goedkoope handen kan gedaan worden,
soms speelsgewijze. En het is hoogst
noodzakelijk, om te bewerken dat gy
het volgende jaar hebt gave vruchten,
Nog de ondergang der
„Vo Iturno".
De N. R. Ct. bevat een duidelijk ge
steld relaas van den ondergang der
„Volturno" door A. de Bruin, hoofdkok
en H. Menneraa, eersten hulpkok, die
aan boord van de „Touraine" werden
opgenomen en naar uit de namen blijkt
beide Nederlanders zijn, opgesteld.
Voorzoover dit onbekende bizonder
heden geeft, ontleenen we er aan, dat
de brand waarschijnlijk den avond voor
het ontdekken van het vuur door het
wegwerpen van een eindje sigaret in
het met lorrenbalen gevulde voorruim
is ontstaan en dat het vuur dus den
heelen nacht heeft liggen smeulen.
Niemand kon er, toen het ontdekt werd,
meer door, om de Bruin, die in 't voor-
ruim sliep, te wekken, zoodat hy in den
verstikkenden binnendringenden rook
walm wakker geworden, met levensge
vaar, zich een weg door den vuurpoel
moest banen.
Na het bovenstaande spreekt 't van
zelf, dat van blusschen geen sprake
meer was. Zoo snel mogelyk werden
de machines aan 't werk gesteld ten
einde de „Carmania", de dichtst bij
zynde boot te bereiken. De „Volturno"
vloog letterlijk over 't water.
Toen de vlammen byna de kolen-
opslagplaatsen hadden bereikt, werd
alles afgesloten, daar er gevaar voor
de stokers ontstond, die eerst het
materiaal zoo goed raogelyk verzorgd
hadden.
Bruin weet zeker dat de eerste uit
gezette sloep, omtreut welke men nog
in onzekerheid verkeerde, vergaan en
verzwolgen is. Toen het achterschip
was uitgebrand en het vuur op het
raiddenschip was overgeslagen, zag hy
menschen in doodsangst te water springen.
Het uur des doods scheen naby.
Zooals men al vroeger schreet, heeft
Bruin de ribben gekneust en een long
ontsteking opgedaan. Hy wordt te
Havre verpleegd.
Voorts blykt uit een opgave van
de 'ranium-stooravaartmaatschappy aan
de A'. R. C., dat in 't geheel 103
