ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 14 Juli 1913.
Tweede Blad.
NIEUW STIJDINGEN.
(Z ierikzeesclic
C o u r a n t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar by vooruitbetaling.
69ste JAARGANG. No. 9413.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Het
tarief hiervoor is aan het bureau verkrijgbaar.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiterlijk 2 ure
de
DE BALKAN.
Uit Belgrado werd bericht, dat
Serviërs Kustendil hebben bezet.
De vervolging van de terug
trekkende Bulgaren wordt door de
Serviërs 'onvermoeid voortgezet. De
Bulgaren laten op hun terugtocht
amunitie en levensmiddelen in groote
hoeveelheid achter, daar de Serviërs
hun geen tyd laten om hun voorraad
te vernietigen. De verschillende deelen
van het Bulgaarsche leger verliezen
steeds meer do voeling met elkaar. De
voorhoede van de Serviërs, bestaande
uit een divisie kavallerie, staat slechts
één dagmarsch van Sofia.
De Bulgaren zyn over het geheel e
front van Zajesar tot Radowista bij
Kotsjana vervolgd. Heftige aanvallen
der Bulgaren zijn afgeslagen. De Ser
vische ruitery vervolgt nu den vyand
in de richting van Petsjewo en den
Bulgaren wordt geen tyd gelaten oen
steunpunt te vinden. Zy moeten hun
dooden en gewonden in den steek laten.
Serviërs en Grieken hebben voeling
met elkaar gekregen op de lyn Rado-
wista-Stroeraitsa, en dit heeft tengevolge
gehad, dat Macedonië thans meer en
meer van de geregelde vyandelyke
troepen wordt gezuiverd.
De terugtrekkende Bulgaren verliezen
alle contact met elkaar, en het wordt
van dag tot dag moeilijker voor hen
zich van de noodige levensmiddelen te
voorzien.
De Kairi meldt, dat afdeeüngen
marinematrozen Dede Agatsj hebben
bezet. Het bericht is officieel niet
bevestigd.
De Bulgaren hebben op hun terugtocht
uit Seres 200 notabelen vermoord
onder wie den directeur van de Oostersche
bank en den directeur van 't gymnasium,
Zy hebben ook 100 Grieken uit Dirair
Hissar vermoord, o. w. den metropoliet
Tal van dorpen hebben zij in brand
gestoken.
Roeraeensche ruiterij is de dorpen
Delyoessoef en Koeyoessi, in het arron
dissement Dobritsj binnengetrokken. De
Roemeniërs hebben het telegraafkantoor
van Tsjifoetskeui bezet en trekken thans
op Dobritsj aan.
De Bulgaarsche grenswacht heeft
zich in het geheel niet verzet tegen
het binnendringen van het Roemeensche
leger op Bulgaarsch grondgebied. Waar
de inval zal eindigen, is nog niet vast
gesteld.
Een telegram van den Griekschen
generalen staf aan het Grieksche gezant
schap te Berlyn, bevestigt dat de
terugtrekkende Bulgaren zich in Zuid
Macedonië aan ontzettende gruwelen
schuldig maken.
De bevelhebber der zesde divisie, die
Demir Hissar heeft bezet, heeft ge
rapporteerd, dat de Bulgaren 100 nota
belen, onder wie de bisschop en twee
geestelyken, hebben geworgd. Vrouwen
en meisjes zijn verkracht, en als zy
tegenstand boden, eveneens geworgd.
De Grieksche opperbevelhebber heeft
alle graven laten openen om de gruwel
daden vast te stellen. Nooit zegt het
telegram heeft de geschiedenis, zelfs
van de meest barbaarsche volken, gewag
gemaakt van zulke on menschel yke
wreedheden, als waarvan wy overal de
sporen vinden. Geen raenschelyke fantasie
kan zich voorstellen, welke ellende en
verwoesting in de eens bloeiende stadjes
en dorpen van Macedonië heerscht. Wy
protesteeren tegen de schandelyke daden
der Bulgaren uit naam van het Grieksche
volk en het Grieksche leger.
Koning Konstantyn heeft den
minister van buitenlandsche zaken het
volgonde telegram gezonden De zesde
divisie rapporteertdat Bulgaarsche
soldaten, op bevel van hun kapitein, op
het plein van een school den metro
poliet van Derair Hissar, twee priesters
en meer dan 100 notabelen hebben
verinoord. De opgraving der lyken heeft
deze wandaad aan het licht gebracht.
De Bulgaren hebben verder jonge
meisjes verkracht en één, dat zich
verzette, vermoord en het lijk in stukken
gesneden.
Protesteer by de vertegenwoordigers
der beschaafde mogendheden tegen de
schanddaden van deze monsters met.
nenschelijk gelaat en verklaar, dat ik
tot myn leedwrezen zal genoodzaakt zijn
mij op hen te wreken, om deze beulen
vrees in te boezemen en hen tot nadenken
te brengen voor zij meer dergelijke mis
daden begaan.
Het telegram van den Koning heeft
te Athene groote verontwaardiging en
woede veroorzaakt.
Omtrent de wreedheden der Bul
garen verhaalt een Katholiek priester
te Saloniki nog liet volgende:
Te Kil kitsch, waar de Grieken een
militaire vervolging op de Bulgaren
instelden, zouden -zeer wreede tooneelen
zijn voorgevallen. In deze plaats werden
700 mannen in een Moskee opgesloten,
waarna men er drie bommen in wierp.
Toen deze niet ganw genoeg naar den
zin der Bulgaren ontploften, staken zij
het bedehuis iu brand, waardoor allen
die daarin opgesloten waren, levend
verbrandden. De vrouwen had men
rondom de Moskee geplaatst, zoodat zij
gedwongen waren met eigen oogen den
vuurdood hunner echtgenooten aan te
zien, daarna worden ook zij op de
Marktplaats verbrand. De priester, die
dit bericht verspreidde, heeft alles per
soonlijk bijgewoond en verklaarde, dat
er onder de bedrijvers dezer lage dadeu,
zelfs studenten uit Sofia waren. Hij had
aan hot sterfbed van een Christen ge
staan, die door de Bulgaren dood
gemarteld was, omdat bij weigerde zijn
ïave en goed aan hen over te leveren
Athene, 12 Juli. De bevelhebber der
7e divisie seint, dat Seres totaal in de
asch gelegd is. Een groot aantal vrouwen
kinderen is vermoord, of levend in
de huizen verbrand gevonden. In de stad
heerscht broodgebrek. 20.000 lieden zijn
zonder onderdak.
Naar de dagbladen melden, heeft
de Grieksche regeering het voorstel van
Rusland, om een wapenstilstand met
Bulgarije te sluiten, afgewezen.
De Grieksche regeering heeft op het
voorstel van Rusland, om de vijandelijk
heden te staken, geantwoord, dat de
vrede op het slagveld zal worden
gesloten.
RECHTZAKEN.
Zierikzee, 11 Juli. Door de arrond.-
rechtbank zyn hpden veroordeeld wegens
1°. Landloopery
G. D., 53 jaar, zonder beroep, zonder
vaste woon- of verblijfplaats, thans ge
detineerd in het huis van bewaring, tot
3 dagen hechtenis en plaatsing in een
rijkswerkinrichting voor den tyd van
één jaar, met bevel tot gevangenhouding.
Door den officier van justitie was ge
vorderd drie jaar opzending. (Beklaagde
was reeds door verschillende rechtbanken
veroordeeld en heeft verschillende straffen
ondergaan, waaronder ook eenige jaren
opzending naar een rijkswerkinrichting)
2°. Mishandeling:
L. J. C. S20 jaar, van beroep vis-
schersknecht, wonende te Zierikzee, tot
één maand gevangenisstraf en tot betaling
aan Ch. C. Z. te Tholen van een bedrag
van f 5,30. (Geëischt was 14 dagen ge
vangenisstraf).
3°. Wederspannigheid:
J. A. v. d. B., 24 jaar, werkman te
Bruinisse, tot één maand gevangenisstraf.
(Doer het O. M. was gevorderd 7 dagen
gevangenisstraf).
4°. Stroopery, gepleegd met behulp
van een wagen:
J. K., schipper, wonende te Ierseke,
tot f 3 boete, subs. 0 dagen hechtenis.
5°. Mishandeling:
J. van D., 25 jaar, arbeider, C. van
D., 22 jaar, dijkwyker, en L. van der
M., 21 jaar, arbeider, allen wonende te
Oostcrland, elk tot f 10 boete, subs. 14
dagen hechtenis. (Door het O. M. was
tegen ieder gevorderd 10 dagen gevan
genisstraf).
6°. Wederspannigheid:
I L35 jaar, veldarbeider, wonende
te St.-Maartensdyk, tot één maand ge
vangenisstraf. (Gevorderd was 7 dagen).
Een nieuw telefoon-aparaat.
De heer Theodor Rosengren te Stock
holm schrijft in het blad Esperanto.
Ecu nieuw telefoon-aparaat is onlangs
uitgedacht door den heer C. G. Ekstedt
bij Stockholms Electriciteitswerk. Het
belooft een uitvinding van veel belang
te zijn voor verschilléiide vakken. De
uitvinder noemt zijn toestel een „zelf
sprekende, zelfopnemende telefoon". Het
aparaat „Autoreceptor" zal dienen als
aanvulling van do gewone telefoon en
neemt alle inkomende gesprekken op,
terwijl het die tevens vastlegt.. Wanneer
twee personen b.v. per telefoon willen
spreken, kan bet gesprek, zoo men dat
wil, in den Autoreceptor geleid worden:
deze wordt door «Ie telefoon in werking
gesteld en legt het gesprek vast op een
fonografische rol. Wauneer men later
een iügekomen gesprek wil hooren, heeft
men slechts een deksel door een geboor-
aparaat le vervangen êu men kau alles
hooren, wat er gezegd is. Op de rol
kunnen meer dan honderd gewone ge
sprekken worden «vastgelegd en daarop
een reeks van jaren worden bewaard.
De belangrijkheid van zoodanig appa
raat is gemakkelijk te begrijpen. Stel u
voor, dat ik haast heb en een telefonische
mededeeling wacht. Als ik nu een Auto
receptor heb, zet ik de geleiding van de
telefoon op dit toestel over en kan dan
gerust gaan. Want, komt er in mijn
afwezigheid een mededeeling, dan wordt
deze op de fonografische rol vastgelegd
en kan ik ze later vernemen.
Opdat de persoon, wiens mededeeling
ik wacht, wete, dat de Autoreceptor in
werking is, hoort hij in zijn eigen telefoon
een speciale waarschuwende toon, waarna
hij zijn mededeeling doet.
Voornamelijk voor den handel moet
toestel van groote waarde zijn. Ook
voor anderen is het toestel welkom en
aaDgenaam. Het geeft de mogelijkheid
te weten, door wien en wat er in iemands
afwezigheid is getelefoneerd.
Als technicus stelde ik natuurlijk
belang in het nieuwe toestel en wilde
het wat meer in bizonderheden kennen.
Maar daarvan wilde de uitvinder niet
hooren. Toch kreeg ik verlof het in
werking te zien. Om de deugdelijkheid
ervan te beproeven, mocht ik een gesprek
voeren, dat door den Autoreceptor zou
worden opgenomen. Maar om met zeker
heid te kunnen hooren, of het aparaat
ook de verschillende klanken kon op
nemen, zei ik denzelfden tekst in 't
Eugelsch, Duitsch, Fransch, Zweedsoh
en Esperanto. Den volgenden dag be
zocht ik den uitvinder om het gesprokene
te hooren. Het was interessanti Het
aparaat gaf alles goed en duidelijk weer.
Het was prettig en vermakelijk om het
gesprek in de verschillende talen te
hooren. De Autoreceptor werkte uitste
kend. Elke toon, iedere nuance in het
rythma, in den klank werd weergegeven.
Ik kon slechts konstateeren, dat het
aparaat de Duitsche ii-klank eenigszins
moeilijk weergaf. Een enkele keer kon
ik denken, dat het een i-klank was.
Maar over het geheel was de werking
best. Onder anderen merkte ik ook de
belangrijke eigenschap der Esperanto
taal. Elke klank werd zonder eeuige
moeilijkheid herhaald. Duidelijk, zeer
duidelijk klouken de Esperanto-woorden
Ik merkte ook, dat de opvolging dei-
woorden in het Esperanto goed was. Ik
kon alle woorden gemakkelijk onder
scheiden en ze vernemen, niet als een
mengsel, maar onderscheiden en duidelijk,
Daardoor worden de Esperanto-woorden
en ziunen gemakkelijk opgenomen, ook
iu den Autoreceptor. Ik zeg dit niet als
lof voor Esperanto, maar ik konstateerde
slechts het feit. Iedereen kan hetzelfde
waarnemen. De rol wordt bewaard, de
tekst, ons gesprek kau na vele jaren
weer gehoord worden. Wie twijfelt, kome.
Ilij zal niet slechts overtuigd worden van
de deugdelijkheid van het juist uitge
vonden toestel maar ook van de waarheid
van mijn woorden betreffendo Esperauto.
Het door mij beschroven toestel is
gepatenteerd, ofschoon de uitvinder nog
geenerlei contract over de exploitatie
ervan heeft aangegaan.
Weldra zullen echter de proefnemiügen
teneinde zijn en zal het toestel zijn
intrede in de wereld doeu.
J. v. n. VELDE.
Beroisde Kamerled on.
In het tijdschrift De Aarde en haar
Volken wordt met voldoening geconsta
teerd, dat er onder onze nieuwe Kamer
leden verscheidene zijD, die met eigen
oogen vreemde landen en werelddeelen
hebben gezien en dus bun blik door
nog andere reizen hebben verruimd dan
door de gewone zomer- en vacantiereisjes.
Dien kant zegt dit tijdschrift
moet het uit in ons land, dat het volk
vertrouwen leert stellen in mensclien,
die de wereld kennen niet enkel uit
boeken.
Daar hebt ge onze oude Kamerleden,
nu herkozen, Fock en Van Deventer,
die Oost en West op hun duimpje
kennen; daar is Walrave Boissevain
onder de nieuwe Kamerleden, die een
prachtige opleiding heeft gehad, om
een man met ruimen blik van hem te
maken, die in Schotland heeft gewerkt
en in Indië, die door heel het werelddeel
Amerika studeerend heeft gereisd en
zoo nauw met ouze goede stoomvaart
maatschappij „Nederland" is verbonden;
daar is Joost van Vollenhoveu, ook een
nieuw lid, in den groothandel opgevoed,
die bij de Deli-Maatschappij alle rangen
heeft doorloopen, met een eervolle
zending nog kort geleden naar Suriname
is uitgezonden, en zijn taak daar uit
stekend heeft volbracht, een man van
sport, en die een kracht ten goede zal
blijken voor de concentratie; daar is
verder F. M. Knobel, een mandie
een lange diplomatieke en consulaire
carrière achter den rug heeft en die
zoowel in China als in Zuid-Afrika
zijn blik heeft verruimd; dan jhr. De
Muralt, civiel'-iugenieur, die in Indië als
ingenieur van den rijkswaterstaat heeft
gewerkt en bij den bouw van spoorwegen
is gedetacheerd goweest, ook één der
nieuwe leden; dr. Bos mag hier ook
worden genoemd als iemand, die met
wijden blik het geheel van onze handels-
en nijverheidsbelangen overziet; zijn
reis naar de Weet met een regeerings-
opdracht ligt nog versch in aller geheugen.
Misschien zijn er nog meer van zulke
reizigers onder de Kamerleden, die ons
onbekend zijn, maar één is er, over
wien iu dit verband niet mag worden
gezwegen, namelijk het lid voor Amster
dam I, dr. H. F. R. Hubrecht, den
helper bij uitnemendheid van onzen
groothandel, den man van durf
initiatief.
meer met de zaak wilde inlaten en zijn
aanbod van duizend gulden ontkende.
We meenen ons tot deze korte ver
melding te moeten bepalen. Wat in het
vier kolom-lange verhaal dan volgt over
de verdere lotgevallen van de buste, die
ten slotte in de Kuyperschool te Rotter
dam zal komen, lijkt ons van heel
weinig belang.
Wat van belang had kunnen zijn,
n.l. het aanbod en de aanvaarding van
de buste in verband met de burge
meester-benoeming, verliest veel van
zijn beteekenis, omdat de heer Veltman
tot burgemeester van Kattendijke is
benoemd na dr. Kuyper's val, door diens
opvolger, minister Rink.
De Kabinetscrisis.
De formateur vau het nieuwe Kabinet,
dr. Bos, heeft te zijnen huize een lang
durige conferentie gehad met leiders en
voormannen van verschillende partijen
uit de linkerzijde, met name mrs. Drucker,
Goeman BorgesiusDe MeesterDe
Beaufort en Tydeman.
Het Volk zegt, dat in het geval van
aanbieding van een portefeuille aan een
twee of drie sociaal-democraten de op
lossing van de crisis nog eenigen tijd zal
moeten duren. „Want de verantwoorde
lijkheid zoowel voor de aanvaarding als
voor de weigering, is een verantwoorde
lijkheid, die iu de soc.-democr. party
door geeu persoon en door geen orgaan
kan worden aanvaard, noch door de
Kamerfractie, noch door het Partijbestuur.
Een congres alleen zal iu deze kunnen
beslissen".
Kamerverkiezingen.
De heer J. R. Snoeck Henkemans
heeft, zoo meldt het Hbld., de hem door
de Christelijke kiesvereeniging aange-
bodeu candidatuur in het district Amster
dam II aanvaard.
Het hoogste huls ter wereld.
Te New-York is nu een wolkenkrabber
gebouwd, die alle andere daar bestaande
'n hoogte nog verre overtreft. Het is
het Wool worth-gebouw, een voornamelijk
voor kantoren ingericht huis, naar de
plannen van den architect Cass Gilbert
uitgevoerd, en 55 verdiepingen benevens
nog twee zich daarboven verheffende
terrassen hoog. Van de straat tot den
top meet dat gebouw 240 Meter, d. i.
70 Meter meer dan de Keulsche Dom,
60 Meter meer dan de Metropolitantoren
te New-York. De ruimte-inhoud is
400000 kubieke Meter, het gewicht 16344
millioen kilo.. Er zijn 17 millioen bak-
steenen en meer dan 24000 tonnen staal
by den bouw gebezigd. De totale opper
vlakte der vloeren is meer dan 16 hect
aren, waarhy 11 hectaren voor kantoren
zyn bestemd.
De bewoners van dit torenhuis zullen
door 8000 vensters naar buiten kunnen
kijken, vensters, wier ruiten te zamen
meer dan 6000 vierkante Meters opper
vlakte beslaan. Door 28 liften wordt het
verkeer in deze kleine stad bewerk
stelligd binnen een minuut zal men van
de straat de hoogste verdieping bereiken
kunnen. Er is uitsluitend brandvrij mate
riaal in het huis gebezigd. Het gebouw
wordt door 80000 electrische lampen
verlicht; legt men de geleidingsdraden
dezer verlichting naast elkaar, dan be
slaan zij een lengte van meer dan 160
kilometer, of den afstand van New-York
tot Philadelphia. Dynamo's van 2500
paardekrachten bezorgen de electriciteit
voor licht en beweegkracht. Ten slotte
valt te melden, dat het gebouw 131 mil
lioen dollar of omstreeks 33 millioen
gulden gekost heeft.
Het beeld van dr. Kuyper.
Het Volk bevat een lang relaas van
J. L. Veltman (aan velen in Zeeland
niet onbekend wegens zijn burgemeester
schap van Kattendijke) waarin hij
vertelt, hoe hij aan dr. Kuyper (met het
doel een burgemeesterplaats te krijgen)
een buste beeft aangeboden, vervaardigd
door Toon Dupuis, en hoe dr. Kuyper
zou hebben aangeboden duizend gulden
in de kosten te betalen, wanneer de
buste van marmer zou ziju. Maar de
heer Veltman beweert, dat di\ Kuyper
na ziju val als eerste minister'zich niet
Strenge opvoeding van den Engelschen
Kroonprins.
De EDgelsche troonopvolger, de prins
van Wales, zal dezer dagen met zijn
studiemakkers vau Oxford als gemeen
soldaat met de troepen de krijgs
bewegingen meemaken en juist behandeld
worden als alle andere gewone soldaten.
De prins en zijn makkers zullen dezelfde
khaki-uniform dragen als de andere
soldaten, zij zullen het geweer op den
schouder dragen en zelf hun eten
moeten gereed maken. De officieren
hebben streng bevel gekregen den prins
tijdens r de krijgsbewegingen geen der
hem anders toekomende eerebewijzen te
schenken. De prins moet gelegenheid
hebben het leven van de troepen te
velde met al zijn licht- en schaduwzijden
te leeren kennen.
Deze handelwijze beantwoordt geheel
aan de verlangens des koniugs, die niot
wil, dat zijn zonen door hunnen rang
eenige bevoordeeling genieten, want hij
is van oordeel, dat zij het leven des
volks, aan welks hoofd zij geplaatst zijn,
mooten leeren kennen. Daarom ook
leidt de prins van Wales in Oxford
juist hetzelfde leven als de andere
studenten en staat hij ouder dezelfde
tucht. Ook later, wanneer hij in een
cavalerie-regiment zal treden, zooals reeds
bepaald is, zal hij volgens den strengen
wil zijns vaders niet anders leven dan
elke lagere officier. Hij krijgt zijn eigen
wouiug en een dienaar, maar geen
hofhouding.
Zeetijdingen. Zierikzee.
11 Juli.
INGEKLAARD:
De barge „Flower of Essex,
kapt. T. Smitt, met klei van
Engeland naar Pruisen.
