meesters van Rotterdam en Amsterdam hebben verklaard, dat de onzedelijkheid meer groeit dan vóór de invoering der wet. De zedelijkheid is niet het beginsel van rechts, let op de misdaden in Noord- Brabant, de verkiezingsdrinkgelagen in Limburg, de taal vau baron Van Wijn bergen, dat al wat links stemt, canaille is, dan de taal van de Nieuwe Ooster hout sche Courant van 24 Nov. 1912, waarin in een artikel „De vlegels" ge zegd wordt van mannen als mr. Tydeman „het is het minste crapul wat er rond loopt", op het gezegde van baron Van Wijnbergen: „ik debateer liever met een soc.-democraat dan met een vrijzinnige"; „het Huis van Oranje is alleen aan de coalitie toevertrouwd", waarmee de vrij zinnigen, zei Spr. onder applaus der ver gadering, geheel onzen staat hebben opge bouwd. Wat 'n onzin. Stel daarentegen, dat van katholieke zijde de dood van Prins Willem door Balthasar Geraads voorgesteld wordt als een daad van God delijke rechtvaardigheid Spreker deelde nu zeer bizondere ken- teekenen mee, die er op wijzen dat het coalitie-verbond absoluut onbestaanbaar is. Uitdrukkingen van rechts als: „Wie links stemt, komt in de hel" en „wie rechts stemt in den hemel", bewijzen dit. Ook wat de Bond voor Protestantsche kiezers schrijft: „Van harte verfoeien (wij) de bedriegelijke leuze eener coalitie, die op onheilige wijze godsdienst en politiek vermengt, en die door de wijze, waarop zij de antithese stelt, ons volk al weer in twee vijandige kampen verdeelt". In de toekomst zal, zoo rechts wint, plaats hebben verwaarloozing van het openbaar onderwijs, bevoorrechting van het bizonder. De openbare school zal plaats moeten maken voorsecte-scholen. En toch die openbare school ligt in ons algemeen volkskarakter. Dr. Gunning, een gelnovig Christen, prijst haar om haar innerlijke waarde. In zijn kwaliteit van district schoolopziener constateerde hij: „Ik heb nog nimmer iemand ontmoet, die ver klaarde, dat hij door de openbare school sociaal-democraat was geworden, maar daarentegen meer dan één, die positief verklaarde, dat hij door de Christelijke school en de wijze, waarop daar het geloof werd ingestampt, geheel van het geloof en den godsdienst zijner vaderen was vervreemd". Spr. behandelde vervolgens het con centratie-program, en bewees op goede gronden,' dat in een district als Zierikzee, waarin voor de sociaal-democraten, die hij uitvoerig om hun „hersenschimmig ideaal" bestreed, bij dezen stembusstrijd geen kans is te overwinnen. Iedere stem uitgebracht op een sociaal-democratischen candidaat, moet als een verloren stem beschouwd worden. Na een geestdriftvolle aanbeveling van mr. Patijn, waarbij de leider der vergadering in kernachtige bewoordingen zich aansloot, werd, onder dankzegging aan het vrij talrijk opge komen publiek, waarvan niemand debat wenschte, en aan spreker voor zyn meer malen door krachtig applaus onderbroken rede, de vergadering gesloten. Bruinlsse. Was de Conferentiekamer, toen de heer De Wilde optrap slechts vrij goed bezet, Vrijdagavond was dit anders. Waar nu bekend was, dat er debat zou gegeven worden, was er een talijk publiek opgekomen om de rede van ds. Hogerzeil aan te hooren. Zijn rede kwam ongeveer geheel overeen met die door hem te Zierikzee gehouden. Een beschouwing over het onderwijs vraagstuk maakte er den hoofdschotel van uit. Over de tariefwet werd niet gesproken. Van de gelegenheid tot debat werd door 4 heeren gebruik gemaakt, n.l. de heeren dr. De Koek, Elenbaas onderwijzer, Van Oeveren van Nieuwerker en mr. Canes uit Zutphen. De 4 heeren kregen 40 minuten om te debatteeren, dus ieder slechts 10 min. Hoewel tegen dien korten tijd krachtig geprotesteerd werd, bleef de bepaling gehandhaafd. Het debat kon daardoor niet tot zijn zijn recht komen. Bij de beantwoording der debaters werd, wat zeer natuurlijk was, de spreker dan ook vaak geinter- rumpeerd, zoodat er een onrustige geest in de vergadering kwam. Zij was toch niet zóó rumoerig, of zij kon behoorlijk met gebed gesloten worden. Anna-Jacobapoldor, 12 Juni. Vooreen stampvolle zaal trad alhier deze week als spreker op de heer Welleman, can didaat der vrijzinnige partij. In de eerste plaats besprak hij dr. Kuyper's Huismanskiesrecht, veroor deelde dit terecht ten sterkste wegens de formule Gezinshoofden en daarmee gelijkgestelden, waardoor de deur open gezet wordt voor schromelijke willekeur. Spreker toonde zich een voorstander van algemeen en voor vrouwenkiesrecht. Ook de Tariefwet werd door hem behandeld. Hij toonde helder en klaar aan, dat bescherming de prijzen der artikelen zou verhoogen, en dat met name Land- en Tuinbouw schade zouden lijden door deze wet. Ook de Invaliditeits- enz. wet werd aan een scherpe kritiek onderworpen. 70-jarigen wordt een pensioen van f 2 per week beloofd, maar men vergeet dat zoo'n 70-jarige eerst nog eens aannemelijk moet maken, dat hij van zijn 60ste tot zijn 70ste jaar 3 maal 52 weken in vasten loondienst is geweest. En kunnen sommige mannen dit al, van de vrouwen is er niet één of 't moest zijn een baker, maar dan een met een zeer drukke klandisie. In de praktijk worden dus alle vrouwen uitgesloten, terwijl slechts een klein deel der mannen pensioen zal krijgen, waar echter jaren lang een niet onaanzienlijke premie voor betaald moet worden. Daarom Staatspensioen. Ten slotte wekte de spreker de kiezers op, om hun stem a.s. Dinsdag uit te brengen op den heer J. G. Mooyen, den candidaat der concentratie in 't district Goes. Met een woord van dank aan den spreker, die zoo duidelijk bewezen had, dat 't onze heilige plicht is den vrij zinnigen candidaat te steunen, sloot de voorzitter de vergadering. Niemand meldde zich aan voor debat. St.-Maartensdyk, 11 Juni. Gisteren avond trad alhier op voor de afdeeling van den Bond voor Staatspensionneering Mej. Veer de Vère uit Brussel. De zaal van mej. Polderman was ge heel gevuld met toehoorders, waaronder ook enkele dames, en de spreekster had succes op haar voordracht, want tijdens de pauze traden 29 personen toe als lid der afdeeling, welke thans 180 leden telt. Mej. de Vère ontwikkelde de stelling, dat belanghebbenden het in hun macht hebben Staatspensioen te verkrijgen. Ge behoeft niet te vragen, aldus de spreekster, zal de Staat willen, want de Staat, kiezers, zyt gy. Gy kunt er voor zorgen, dat er volksvertegenwoordigers gekozen worden, die het u willen geven. Er kan niet gezegd worden, dat gij, arbeiders, die niet in Staatsdienst werkt, er minder recht op hebt, dan Staats ambtenaren immers uw werken in den landbouw of de industrie vormt de bronnen, waaraan de Staat zijn bestaan ontleent en ge zijt dus mede een deel van de kracht, waardoor de Staat tot welvaart komt, wat zonder uw werken niet mogelijk zou zijn, en als zoodanig hebt ge ook aanspraak als ieder ander, om, wanneer uw krachten verbruikt zijn ten dienste van den Staat, het uitgestelde loon voor den ouden dag te ontvangen, in den vorm van premievry Staats pensioen; premievry, omdat uw loonen meestal niet toelaten, daarvan nog een deel af te staan voor ouderdomsverzor ging. De spreekster hekelde het in de wet van Minister Talma, dat de weduwe van een loontrekkenden arbeider on verzorgd achterblijft, niettegenstaande haar man zijn geheele werkleven premie heeft betaald. We moeten ons wegens plaatsruimte weder bekortenmaar wenschen nog te zeggen, dat hier een vrouw aan het woord was, die sprak uit het hart tot het hart, en die het herhaaldelijk naar voren bracht, dat de kiezers door het uitbrengen van hun stem op zuivere voorstanders van Staats pensionneering kunnen bewerken, dat er een regeering komt, die er voor zal zorgen, dat de oude afgewerkte arbeider niet langer afhankelijk zal behooren te zyn van de kassen der liefdadigheid, waar door sommige omstandigheden, de een nog beter uit bedeeld wordt, dan de andere, sommigen zelfs geheel kunnen vergeten worden. Terwijl de vrouw van W. op den Brouw een boodschap was gaan halen, had haar 7-jarig dochtertje de woning verlaten en is eenigen tijd later ver dronken gevonden in een sloot in den omtrek. De pogingen van delï genees kundige om de levensgeesten nog op te wekken waren te vergeefs. St.-Maartensdi)k, 14 Juni. Onder be gunstiging van het heerlijkste zomer weder werd hier heden een Vrijzinnige Bondsdag gehouden, op het terrein „De ruige Boogaard". Een gemengd publiek van zeker meer dan 500 personen was op het terrein aanwezig. De heer T. H. Siemelink uit Goes opende de bijeen komst en sprak daarna een rede uit, die tot onderwerp had: „Wat vraagt ons gemoed?" In een boeiende rede behandelde de spreker de samenstelling van de coalitie en de concentratie, en wees er op, dat de liberale party een liefdewerk verricht door herstel der vrijheid trachten te bewerken. De heer Siemelink schetste hoe de Katholieken tegenover de Protestanten staan, en hoe dr. Kuyper staat tegenover de Ned. Herv. Kerk. De vrijzinnigen treden op met positieve leuzen, en behartigen zoowel de geestelijke als dc stoffelijke belangen van het volk. Ook behandelde spreker op keurige wyze de nooden van het arme gezin, in verband met de tariefwet; bepleitte de wenschelyk- heid van algemeen kiesrecht, en beval ook aan het kiesrecht voor de vrouwen. Hy zette uiteen, welk standpunt de vrij zinnigen tegenover de kerk innemen en toonde aan het slot van zyn rede het verschil tusschen het ware en het valsche Christendom. Herhaaldelijk verkreeg de spreker applaus en het was duidelijk, dat zijn woorden tot het gemoed der hoorders waren doorgedrongen. Na hem sprak de heer Mooyen, cand. voor de Tweede Kamer. Na een korte inleiding behandelde deze de vraag „Wat heeft de heer Lohman gedaan voor het district Goes". Hy schetste de totstandkoming van de concentratie en noemde dit een goede zet op het politieke schaakbord. De triestige stemming, die daarover by de tegen- party heerscht, is daarvoor het beste bewys. Hy wees er op, dat de coalitie de bevolking in twee doelen splitst door de antithese, en behandelde ook de kwestie, waarom de regeering in af wijking van het voorstel der Grondwet commissie, art. 171 der Grondwet thans onveranderd laat. De spreker toonde verder aan, dat de concentratie haar beginsel, niet heeft opgeofferd, zooals de tegenpartij beweert, want mannen als Treub en Karnebeek, die er zich niet mee konden vereenigen, hebben hun Kamerzetel er voor prijsgegeven. Hy besprak verder nog kort 't kiesrecht en de tariefwet en merkte voorts op, dat de concentratie niet is ontstaan zooals de coalitie door orders van boven af, doch in den boezem der kiesver- eenigingen. De heer Mooyen besloot zijn rede met een opwekking om te stemmen op de candidaten der concentratie. Ook de heer Mooyen verwierf applaus. Alsnu kwam aan het woord de heer Welleman van Krabbendijke, candidaat voor de Tweede Kamer, in het district Hontenisse. Deze spreker hield een zeer onderhoudende rede, en behandelde in de eerste plaats het kiesrecht en criti- seerde, wat de rechterzijde op dit punt wel wenscht te geven. Voorts be handelde hy uitvoerig en zeer naar den smaak van het publiek de Tariefwet en vooral schetste hy de gevolgen, die deze wet zou hebben voor het platte land en inzonderheid voor den landbouw. Hy weerspreekt ook dat de liberalen onder minister Sprenger van Eik het tarief wilden verhoogen en merkte op, dat de liberale party minister Pierson niet wenschte te volgen op dezen weg. De heer Welleman vond een aan dachtig gehoor en ontving meermalen blijken van instemming onder het uit spreken zyner rede. Als laatste spreker trad op de heer J. L. van de Voorde, voorzitter van het Algemeen Nederl. Werklieden- Verbond van Rotterdam. De heer v. d. Voorde schetste in de eerste plaats het ontstaan der coalitie. Welke punten achtereenvolgens op het coalitie-program ontstonden om zoo te komen tot de sociale verzekeringen, waarvan hy de invaliditeitswet en ouderdomsverzorging van minister Talma critiseerde en bepleitte een Staatspension neering, zooals de concentratie die wenscht. Hy keurde het af in de sociaal democraten, dat deze hadden gestemd voor de ziekteverzekering van Talma en tegen de wet op den leerplicht, omdat het amendement was verworpen, dat uit de openbare kassen voeding en kleeding zou verstrekt worden aan kinderen, die daaraan behoefte hebben. Verder verkreeg de heer Welleman nog het woord om op te komen tegen een bewering van De Zeeuw als zouden de candidaten der linksche party op treden als volksraisleiders en slechts op stoffelyk voordeel voor zich zelve be dacht zyn. De heer Ebbinge, voorzitter van het verkiezings-comité te dezer plaatse dankte de sprekers, het bestuur van den Vrijzinnigen Bond te Goes, de zangers en zangeressen en het muziekgezelschap van St.-Annaland voor hunne mede werking, waarna de heer Boluit van Goes nog een algemeen slotwoord sprak en het fanfarecorps het Neerlands volks lied en het Wilhelmus deed hooren. De geheele Bondsdag is uitstekend geslaagd en op de maat der muziek trok het publiek in opgewekte stemming naar de kom der gemeente. Goes, 16 Juni. Donderdagavond is alhier, uitgaande van de Centrale Vrij zinnige Kiesvereeniging een Bondsavond gehouden, die, opgeluisterd door zang en muziek, een overgroot aantal belang stellenden heeft getrokken. Sprekers waren de heeren H. Groene- woud van Amsterdam en T. H. Siemelink van Goes. De eerste behandelde op eminente wyzo den schoolstrijd en laakte in krachtige bewoordingen het afscheiden ook al reeds onder de kinderen in chri8telyken en onchristelyken. Hy toonde aan, hoe nu reeds door de kinderen wordt gezegd„W ij gaan gelukkig naar de bizondere school en jullie gaan maar naar de openbare". Met kracht kwam hy op voor het openbaar onderwijs en wekte hy alle aanwezigen op, door het stemmen van vrijzinnige candidaten de dreigende grondwetsherziening voor goed uit de wereld te helpen. Ds. T. H. Siemelink gaf in korte trekken een overzicht van het vrij zinnig program. Hij besprak Talma's Verzekerings wetten en wees er op, hoe alleen Staats pensionneering zal kunnen voorzien in de nooden en behoeften van hen, die oud en arm zyn. Scherp hekelde hy de unfaire strydwyze door coalitiemannen naar voren gebracht en wees ten slotte op het groote belang voor ieder, die het wel meent met land en volk, om de vrijzinnige candidaten te steunen, niet alleen door woorden, maar ook door daden, waar en wanneer dit nood zakelijk mocht zyn. Van de vier vrijzinnige Staten- candidaten waren er drie, ril. de heeren Dorainicus, Elenbaas en Welleman aan wezig, die achtereenvolgens in een korte toespraak hun beginselen uiteen zetten. De vergadering droeg een zeer opgewekt karakter. Tusschen de ver schillende spreekbeurten zorgde een corps van dillettanten voor aangename afwisseling. Met kracht werd het Zeeuwsche volkslied aangeheven en met het algemeen zingen van het oude Wilhelmus werd deze zeer goed ge slaagde Bondsavond besloten. RECHTZAKEN. Aan S. M., godsdienstleeraar te Middel burg, werd door het hof evenals door de rechtbank opgelegd vyf gulden boete of vyf dagen hechtenis wegens overtreding der loterywet. Het gerechtshof bevestigde het vonnis der rechtbank te Middelburg veroordeelende A. K., werkman te Ierseke tot zes maanden gevangennisstraf wegens diefstal van konijnen. Een gevangenisstraf van 3 dagen, door de rechtbank te Middelburg opgelegd aan C. W. A. S., stalhouder en P. W. A. S. stalhoudersleerling te Vlissingen, wegens wederspannigheid werd veranderd in vijftien gulden boete subsidair tien dagen hechtenis. Door de rechtbank te Heerenveen werd L. de L., Hoofdagent der N. V. „DE TIJDGEEST", vrijgesproken van de hein ten laste gelegde overtreding der loterywet. O N D E R WIJ 8. Benoemd tot leeraren aan de R. H. B. school te Zierikzee de heeren J. Bongert- man en A. G. A. Demmers, beiden thans tijdelijk. Benoemd, met ingang van 16 Juni, tot onderwijzer te Stavenisse, de heer J. van Dienst, thans werkzaam aan de openbare school in den Anna-Jacoba- polder. Aanbestedingen, Yerkooplngon enz. Zierikzee, 13 Juni. Notaris Vau Nou- huys verkocht heden in het openbaar de volgende bouw- en weilanden. Gemeente Zierikzee. Aan het Eerste Weegje: 1,51,60 H.A. bouwland voor f 861aan den Krommen Kooiweg en Zandweg: in massa 3 H.A. 94 A. weilaud voor f 755; aan den Oudenweg en Ivloetsweg: in massa 1,48,10 H.A. weiland voor f 791; aan den Kadeweg: 1,97,00 H.A. weiland voor f 690; aan den Leverdijk: 1,47,10 H.A. bouwland voor f 750; aan den Plaatweg: 2,01,60 H.A. bouwland voor f 600. Gemeente Nieuwerkerk. In den Saspolder: 1,90,70 H.A. bouw land voor f 827. Alles per Gemet. Vergadering van den Gemeenteraad te Stavenisbe, op 6 Juni 1.1. Aanwezig 6 leden (1 vacature v. 't Hof.) Voorzitter de heer J. M. v. Doorninck. De voorzitter doet de mededeeling, dat bij het raadplegen van het kadaster is bevonden, dat Jac. van Patten en F. W. Hout gemeentegrond in gebruik hebben. Burgem. en weth. stellen voor nog eens nader te onderzoeken, of ook nog andere ingezetenen in dit zelfde geval verkeeren. Het lid II. J. Dorst stelt voor, dit onderzoek niet te doen, daar er dan misschien moeielijkheden uit zullen ont staan. Hij zou gaarne zien bestaande toestanden te bestendigen, maar bij even- tueelen bouw of verbouw hierop te letten. Het lid Verstraate kan met het voor stel van burgem. én weth. medegaan, daar dit het resultaat is van vroegere toestandenwaarbij ongelijkheden zijn voorgekomen bij burgers, die gemeente grond in gebruik hebben. Mochten er bij onderzoek werkelijk moeilijkheden voorkomen, dan kan de Raad altijd nog besluiten, hoe te handelen. Het lid Dorst trekt zijn voorstel in, waarop het voorstel van burgem. en weth. zonder hoofdelijke stemming wordt aan genomen. Ingekomen is een missieve van Gedep. Staten, houdende goedkeuring van de nieuwe verordening van het Plaatselijk Armbestuur, mits liet woord onvermij delijkheid worde vervangen door wen- schelijkheid. Goedgekeurd. Medegedeeld werd, dat het gras op het kerkhof is afgemaaid door den gemeente werkman en dat tot tijdelijk onderwijzer door burgem. en weth. is aangesteld de heer J. E. Harthoorn te Ierseke. Beide laatste mededeelingen worden voor kennisgeving aangenomen. Ingekomen was een adres van J. M. van Oeveren, houdende aanvraag om een perceeltje gemeentegrond van 4J M2., bij zijn woning in den Achterweg ge legen, aan te koopen of in huur te nemen. Burgem. en weth. stellen voor hierop afwijzend te beschikken. Het lid H. J. Dorst stelt voor de zaak eerst in loco te onderzoeken. Gesteund door het lid Verstraate wordt zulks zonder hoofdelijke stemming aangenomen. Aangenomen voor kennisgeving werd een missive van Gedep. Staten, houdende goedkeuring van het vaststellen van den Hoofdelijken omslag, in totaal f3000, Een kleine wijziging werd gebracht in de begrooting 1913. Ingekomen was een adres van het Dagel. Bestuur der gemeente Tholen, met bijgaand opschrift van het request aan den Minister van Binnenlandschc Zaken, om adhaesiebetuiging in zake de overbrugging der Eendracht bij Tholen, zonder hoofdelijke stemming aangenomen. Ingekomen een adres van den Ont vanger der directe belastingen, in zake de vergoeding inning opcenten van de personeele belasting over 1911 en van de grondbelasting over 1612. Aangenomen werd zulks te verhoogen tot. f 45,42. De vergadering gaat over in eene met gesloten deuren, tot bespreken benoeming onderwijzer. Na heropening gaat men over tot die benoeming. Met 3 stemmen werd be noemd J. van Dienst (Anna Jacobapolder) tegen 2 op den beer J. E. Harthoorn (Ierseke), 1 stem was blanco. Ingekomen was een adres van de tijdelijke onderwijzeres, mej. A. H. de Graaf, om ontslag uit hare betrekking. Dit adres wordt verwezen naar burgem. en wethouders. Ingekomen een verzoek van den heer J. van Oftst, om eervol ontslag uit zijne betrekking als gemeente-opzichter, wegens zijn benoeming als opzichter bij den Moggershil polder. De voorzitter zegt, dat dit verzoek te laat is ingekomen en het daardoor niet ter visie heeft kunnen liggen, maar toch stelt hij voor dit nu te behandelen. Zulks wordt goedgekeurd. Het gevraagd ont slag wordt verleend met 1 Juli 1913. Besloten wordt tot het oproepen van een nieuwen titularis, op een jaarwedde van f 100. Burgem. en weth. stellen voor om het salaris van den keurmeester van vleesch en visch nader te regelen, wegens meer dere werkzaamheden. Er wordt besloten dit te brengen met een minimum van f 10 op 50 pCt. der inkomsten. Bij rondvraag geeft het lid II. J. Dorst aan burgem. en weth. in overweging om, nu er fijne grint alhier te koop is, den toegang naar de begraafplaats in plaats van met schelpen, met die fijne grint te beleggen. Het lid A. J. Verstraate vindt het niet goed, hierop in te gaan, daar men niet ieder jaar zulke fijne grint alhier zal kunnen krijgen en er daardoor in 't vervolg misschien moeilijkheden zullen ontstaan. Het lid v. d. Slikke vindt, dat zoo'n grintbaan moeielijk begaanbaar zal zijn. Het lid H. J. Dorst geeft te kennen, dat de grafzerken zijner familie niet gelijk liggen met dc andere grafzerken en verzocht ons zulks, in verband met de afwatering, in orde te mogen laten brengen. Het lid-Verstraate zag gaarne, dat in het vervolg bij het leggen van zerken, hierop gelet zou worden. De voorzitter merkt den heer Dorst op, dat deze vraag tehuis behoort by het Dag. Bestuur, (betzij mondeling of schrif telijk), waarop de heer Dorst zegt, zulks te zullen doen. Het lid Verstraate zegt, dat er op de begrooting een zeker bedrag voorkomt voor havenverbetering, en hij zegt, dat verleden jaar in een zitting is besloten, jaarlijks daarvoor de haven gedeeltelijk te doen uitbaggeren. De voorzitter zegt, dat Burgem. en weth. vermeenen, dat zulks dit jaar niet noodig is, te meer omdat de finantieele krachten zulks niet erg toelaten. Het lid H. J. Dorst zag gaarne, dat er uitgebaggerd werd in een tyd, dat men gemakkelijk over werkkrachten kan beschikken. Het lid Verstraate zegt, dat de tijd hiervoor is midden in den zomer, daar er dan weinig scheepvaart is, maar mochten Burgem. en Weth. het liever in het voor jaar doen, dan kan bij er ook wel met medegaan. Hij maakt evenwel de op merking, dat de haven alhier een groote bron van inkomsten is en dat men steeds moet voldoen aan de verplichtingen, ten einde de verordening dienaangaande

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1913 | | pagina 6