ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 2 Juni 1913.
Mr. R. J. H. PATIJN
Hoor en wederhoor.
Primitief kohier van
den Hoofdelijken Omslag 1913.
NIEUWSTIJDINGEN.
(Zierlkzeesche
C o u r a n t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAGWOENSDAG en VRIJDAG verschijntis
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar by vooruitbetaling.
69ste JAARGANG, No. 9395.
Directeurs A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever.Hoofdredacteur i A. FRANKEL.
Redacteur! J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrjjdagamiddags uiterlijk 2 ure.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Gevonden op den openbaren weg:
Een broche.
portemonnaie.
chapeau van een rjjtuig.
Inlichtingen te bekomen aan het Bureau
van politie te Zierikzee, van des morgens
10 tot 12 en des namiddags van 2 tot 4
en 8 tot 9 uur.
De Commissaris van Politie,
R P. BRONS.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee maken bekend, dat het primitief
kohier van den Hoofdelgkon Omslag dezer
gemeente, over het dienstjaar 1913, op den 30
Mei j.l. door de Gedeputeerde Staten van Zeeland
is goedgekeurd, op heden aan den Gemeente-
Ontvanger ter invordering is gezonden, en van
heden af gedurende vijf maanden ter Secretarie
der gemeente .voor een ieder in afschrift ter
lezing ligt;
Voorts wordt in herinnering gebracht, dat
binnen twee maanden na de goedkeuring van
het kohier de aanslagbiljetten worden uitgereikt,
en binnen drie maanden na die uitreiking de
aangeslagenen tegen hun aanslag bij den Raad
bezwaren kunnen inbrengen, bij verzoekschrift
op ongezegeld papier; alsmede dat ieder ver
plicht is zijn aanslag op den bij de Verordening
op de invordering van genoemde belasting be
paalden voet te voldoen.
Zibrikzee, den 31 Mei 1913.
De Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
D. VAN DER VLIET, Burgemeester.
P. D. DE VOS, 1.° Secretaris.
TE ZIERIKZEE.
Een dichte menigte vulde Zaterdag
avond de Concertzaal. Niet alleen al de
zitplaatsen waren bezet, maar ook al
de staanplaatsen waren ingenomen.
Met een donderend applaus werd
onze afgevaardigde, mr. R..J. H. Patijn,
begroet, toen hy, gevolgd door het
Centraal Bestuur der Centrale Liberale
Kiesvereeniging, en door de respectieve
besturen van de Vrijz.-Dem. Kiesver
eeniging, van de afdeeling Zierikzee van
het Nederlandsch Werkliedenverbond,
en van de „Jonge Vryzinnigen" het
podium betrad.
De voorzitter van de Centrale
Liberale Kiesvereeniging, mr. A. J. F.
Fokker, opende de vergadering, heette
mr. Patyn welkom, en bracht hem
warme hulde voor de uitnemende wyze,
waarop hy in de Kamer de belangen
van het Nederlandsche volk had be
hartigd (daverende toejuichingen). Hy
gaf hierop het woord aan mr. Patyn
tot het houden van een politieke rede.
Wy zullen van die doorwrochte, met
vuur uitgesprokene rede, waarin de
regeeringspolitiek, het dry ven der
coalitieparty en, en de brandende vraag
stukken van den dag behandeld werden,
geen uitvoerig verslag thans geven,
omdat mr. Patyn voornemens is die
zelfde rede ook in andere gemeenten
van dit eiland te houden.
Wy hopen dit later te doen.
Wy zullen ons voor heden slechts
bepalen tot een algemeen overzicht
der rede.
Spreker begon met te wyzen op het
groote gewioht dezer verkiezing, waarby
vele groote volksbelangen op het spel
staan. De vryzinnigen kunnen den
stryd met opgewektheid tegemoet gaan,
want de voorzichten zyn beter dan
men na 1901 mocht hópen. De coalitie
begint af te brokkelen, en de vryzinnigen,
vroeger gescheiden, hebben elkander
gevonden en zyn bereid, zoo zy meer
derheid worden, het concentratieprogram
te verwezelyken.
Spreker trad in een vergelyking van
de groote hervormende kracht, die van
de vryzinnigen is uitgegaan, toen dezen
in de dagen van Thorbecke aan het
roer stonden, en de onmacht, waarvan
de zoogenaamde christelijke partijen
blyk gaven ten aanzien van de ver
wezenlijking van haar beginselen. De
reden daarvan is de onwaarheid van
de christelijke leuze op staatkundig
gebied.
Verblijdend is het, dat zooveel over
tuigd rechtzinnigen dit beginnen in te
zien, blykens tal van uitspraken tegen
de coalitie door mannen, die tot dusver
rechts stonden. De ongerustheid in dé
kringen der christelyk-historisehen
noemde spreker verklaarbaar met het
oog op de belangen dor Nederlandsch
Hei vormde Kerk. Herinnerd werd aan
de benoeming van prof. Noordtzy te
Utrecht, aan het rapport der staats
commissie betreffende art. 171 der
Grondwet, en aan verschillende uit
spraken van dr. Kuyper.
Spreker wees er voorts op, dat van
het program in de deputaten-vergadering
van 1909 niets is tot stand gebracht.
Wel zullen de verzekeringswetten nog
het Staatsblad bereiken, doch deze zyn
niet in het belang van den arbeider,
gelyk spreker uitvoerig aantoonde. Het
ontbreken van de geneeskundige be
handeling, ontneemt aan de Ziektewet
haar beteekenis, en in de Invaliditeits
wet is het een onrecht, dat de oude
weduwen aan haar lot worden overge
laten. Daartegenover stelde spreker het
beginsel der staatspensionneering, dat
wortelt in het solidariteitsgevoel der
natie. Scherp critiseerde spreker art.
357, het gebrekkige stukje staatspen
sioen, dat in dc Invaliditeitswet is
opgenomen. Veel billyker was het
amendement der vryzinnigen, dat de
uitkeering van f 104 wenschte te geven
aan alle ouden van dagen, die het
noodig hebben en een achtenswaardig
leven leiden. Toch zullen de vryzinnigen
art. 357 in werking doen komen, omdat
daardoor vanzelf de baan voor de
staatspensionneering wordt geëffend.
Hierop wendde spreker zich tegen de
sociaal-democraten, die zyn houding
inzake de staatspensionneering verdacht
trachten te maken. Overtuigend bewees
hij, dat de beschuldiging door het
Kamerlid, den heer Duvs, te Zierikzee
tegen hem uitgesproken, als zou hy de
kiezers in die zaak bedriegen, ten
eenenmale onhoudbaar is.
Na in het kort op de nadeelen van
de Tariefwet te hebben gewezen, be
sprak spreker de aanhangige Grondwets
herziening, waarvan hy het reactionnaire
karakter scherp deed uitkomen. Men
een welsprekende peroratie eindigde
spreker zijn rede, die meermalen door
geestdriftvolle toejuichingen onderbroken
werd.
Van de gelegenheid tot debat werd
het eerst gebruik gemaakt door dr. Van
der Kwast, die aan de hand van een
brochure critiseerde de houding van
mr. Patyn bij de behandeling van de
Ziektewet tegenover den medischen
stand.
Hierop betrad de heer Kooraans het
podium.
Deze debater was niet tegenwoordig,
toen de heer Duys in „Juliana" sprak,
maar hy betwyfelt sterk, of deze den
heer Patyn een bedrieger genoemd heeft.
En zoo dit wel het geval mocht zijn
geweest, waarom zyn dan de voormannen
der vryzinnigen, die by de lezing tegen
woordig waren, in stede van aan den
heer Duys handjes te geven, daartegen
niet opgekomen. Debater viel hierop
den voorzitter der Federatie aan. Hij
beweerde namelyk, dat deze het vorig
jaar, op de algemeene vergadering van
den Bond voor Staatspensionneering te
Leeuwarden, alhoewel hy was afgevaar
digd, grootendeels door zyn afwezigheid
had geschitterd, zoodat hy dit jaar niet
meer als afgevaardigde gekozen was.
Ook ontbraken als protest tegen de
partijdigheid van dien voorzitter op de
Openluchtmeeting te Haamstede de
socialistische, afdeelingen van deze streek.
Vervolgens voerde hij de gronden aan,
waarom volgens hem de arbeiders aan
de onafhankelykheidsfeesten geen deel
konden nemen. Hy merkte voorts op,
dat in het concentratie-program met
geen enkel woord gerept werd van de
defensie. Hy verweet den heer Patyn
vóór de oorlogs-begrooting te hebben
gestemd, en keurde het af, dat ook door
de mannen van links de militaire lasten
op het volk gelegd werden, in tegen
stelling thans met Duitschland, waar de
kosten voor de uitbreiding der leger-
organisatie zullen gedragen worden door
hen, die een inkomen hebben boven
de 5000 Mark. liet is voor ons hetzelfde,
of de coalitie of de concentratie regeert.
Vervolgens werden door hem ver
schillende stemmingen in de Kamer
opgenoemd, waaruit zou moeten blyken,
dat mr. Patyn niet de belangen der
arbeiders bevorderde. Ook wees hy er
nog op, dat alhoewel de liberalen zich
nu tegen Kolkman'? Tariefwet ver
klaarden, Minister Pie. .on indertijd heeft
voorgesteld het tarief te verhoogen.
De heer Kooraans besloot zijn debat
met een opwekking aan de kiezers den
spcialistischen candidaat te stemmen.
Mr. Patyn, repliceerend, rechtvaardigde
ten opzichte van de grief van dr. Van
der Kwast, zyn houding by de Ziekte
wet, en verklaarde geen enkel woord
zelfs van verkleineerirg van den me
dischen stand gesproken te hebben.
Den heer Koomans beantwoordend,
zeide spreker, dat de heer Duys gezegd
had, gelijk hem van verschillende zijden
was medegedeeld, dat óf de Bond van
Staatspensionneering bf de concentratie
bedrogen werd. En waar nu een
bedrogene is, daar moet by gevolg ook
een bedrieger zijn. En die bedrieger zou
dan spreker mooten zyn.
Spreker toonde aan, dat de arbeiders
ter dege reden hebben de onafhankelyk
heidsfeesten mede te vieren, want,
gedrukt als zy waren onder het Napo
leontische juk, zyn zy het geweest, die
het eerst dit hebben afgeschud. Hy
herinnerde hierby aan Kaat Mossel, en
aan het verbranden der douanehuisjes
te Amsterdam, dat niet door de heeren
met hoeden geschiedde, maar door de
arbeiders.
Spreker had tegen de jongste oorlogs-
begrooting gestemd om een reden, die
hy ontvouwde, maar vóór de vorige
oorlogsbegrooting, omdat daarop geen
nieuwe posten voorkwamen, on do
uitgaven, die vroeger gevoteerd waren,
gedaan moesten worden. De soldaten
zouden anders geen voedsel, kleeding
en huisvesting hebben. Hy merkte
voorts op, dat het socialistisch Kamer
lid Hugenholtz vóór de Begrooting van
Marine gesterad heeft.
Spreker toonde met cyfers aan, dat
onder de liberale regeering op de leger-
uitgaven bezuinigd werd, terwyl onder
de reactionnaire de militaire uitgaven
steeds hooger werden opgevoerd, zoodat
deze van 23 millioen tot 34 millioen
thans gestegen zyn.
Het oorlogsbudget van minister Rap-
pard werd met behulp van acht
socialisten en van helaas vyf vrijzinnige
Kamerleden afgestemd, hetgeen het
aftreden van het liberale bewind De
Meester tengevolge had.
Door den heer Koomans is gezegd,
dat het hetzelfde is of de coalitie of do
concentratie aan het bewind is. Blyf,
zegt spreker, den heer Troelstra uit het
gezicht, want het zou u slecht bekomen.
Deze heeft namelyk, toen een anarchist
hetzelfde in een debat hem tegemoet
voer, dezen geantwoord, indien gy dat
onderscheid niet gevoelt, dan is het
kwajongenspolitiek (daverende toe
juichingen). Niet ik, zeide spreker, heb
dat gezegd, maar de heer Troelstra.
Spreker stelt in het licht, dat de
tarieven steeds door de liberalen ver
laagd zyn. Pierson heeft zyn wetsontwerp
ingetrokken.
Hierop werd door spreker een duide
lijke en afdoende verklaring gegeven
van eenige stemmingen door hem in de
Tweede Kamer.
Met een opwekking links te stemmen
besloot mr. Patyn zyn levendig toege
juichte repliek.
De heer Frankel, die het woord voor
een persoonlyk feit gevraagd had,
merkte op, dat het bezyden de waarheid
was, wat de heer Kooraans beweerd
had, dat hy de jaarvergadering te
Leeuwarden grootendeels niet had by-
gewoond. Het tegendeel is het geval
geweest. Hy was zelfs niet óón oogenblik
afwezig. Ook was het bezyden de
waarheid, dat men hem deswege dit
jaar niet naar de Bondsvergadering had
afgevaardigd. Hy had verzocht niet in
aanmerking te willen komen, en eens
een ander af te vaardigen. Hierop las
hy uit De Baanbrekerhet orgaan der
socialisten in Zeeland, eenige zinsneden
voor, om aan te toonen, op welke
leugenachtige wyze de arbeidende be
volking hier werd ingelicht.
De voorzitter wekte, er op wijzend,
dat de vryzinnigen niet alleen met de
clericalen, maar nu ook met de socialisten
te kampen hadden, al de vryzinnigen op,
tot een verdubbelde werkzaamheid,
opdat mr. Patyn by eerste stemming
met een verpletterende meerderheid
herkozen wordt.
Dit geldt voor allen.
Voor geloovigen en ongeloovigen.
Voor ongeloovigen krachtens het
onbeschreven recht der zedeleer.
Voor geloovigen op grond van de
Schrift.
Nu kan het voorkomen, dat een leek
niet precies alles weet, wat in de
Schrift staat.
Van een predikant echter mag zulks
zelfs niet verondersteld worden.
Ook dus niet van ds. Hogerzeil, den
anti-revolutionnairen candidaat voor dit
kiesdistrict.
Hij staat dan ook in Zierikzee a.s.
Vrijdagavond debat toe.
Maar waarom geeft hy, blykens de
aankondiging in dit blad, het niet te
Zonneraaire en Kerkwerve.
Heeft dorainó daar soms een reden
voor
NEDERLAND.
Amsterdam, 31 Mei. We vernemen,
dat dit jaar het jaarlyksch bezoek aan
de hoofdstad, door H. M. de Koningin,
van Dinsdag 9 tot Maandag 15 September
gebracht zal worden.
Haarlem, 31 Mei. Woensdagmiddag
maakte het 15-jarig dochtertje van den
veehouder Sch. te Halfweg zich zoo
kwaad op den 12-jarigen knaap T. v. d. B.,
die met eenige andere kinderen op haar
vaders land liep, dat zij het ventje beet
pakte en in een moddersloot wierp. Zy
duwde het knaapje, dat uit de sloot
trachtte te komen, eenige keeren in de
sloot terug. Zelfs sprong zy over de
sloot, om den jongen, die nu aan den
anderen kant er uit poogde te komen,
terug te duwen, zich niet storende aan
het geroep van enkele personen, die
zulks van uit de verte zagen.
Ten slotte begaven zich een juffrouw
en een passeerend wielrijder op het
land, waarop het meisje den jongen
losliet. Het arme ventje werd hierna
door deze personen naar huis gebracht,
die onraiddellyk aangifte bij de politie
deden.
Dlnteloord, 2 Juni. Onze dorpsgenoot,
den heer J. M. van den Hoek, arts
alhier, is door de Protestantsche kies
vereeniging te Bergen-op-Zoora candi
daat gesteld voor de Prov. Staten.
Uit Stad en Provincie.
Ziorlkzoo, 2 Juni. Op aanstaanden
Woensdag hoopt Anthonie Kramer zyn
80sten geboortedag te herdenken.
De man verkeert in behoeftige om
standigheden en tracht zooveel mogelijk
nog in zyn onderhoud te voorzien.
De Minister van Waterstaat heeft
benoemd tot buitengewoon opzichter, de
heer J. Barentsen te Serooskerke (S.),
bij het maken van een beschoeiing van
gewapend beton met bybehoorende
werken in de haven van Breskens.
Door Gedeputeerde Staten van
Zeeland is de opening der jacht op
waterwild bepaald op Maandag 7 Juli.
Voor het personeel der maat
schappij „Zeeland" te Vlissingen, zal
vanaf 7 Juni de Engelscho Zaterdag,
aanvangende des middags 1 ure, worden
ingevoerd.
Het kantoorpersoneel zal daarom de
andere dagen in plaats van om 4.30 om
6 uur met de dagtaak eindigen.
Te Axel is de schuur van den
landbouwer- P. de Putter, door den
bliksem getroffen en geheel in de asch
gelegd. Het aangrenzende wagenhuis
werd eveneens een prooi der vlammen.
Het vee kon gered worden. De schade
wordt door assurantie gedekt.
In den Kapellepolder onder Zaam-
slag is de schuur' van den landbouwer
De Kraker door den bliksem getroffen
en geheel afgebrand.
Kerkwerve. Tot dagelijksch opzichter
by het betonwerk in het district Den
Osse, is benoemd onze dorpsgenoot
N. M. Steur.
Serooskorke. Vrijdagavond trad alhier
voor de kiezers op de heer De Klerk,
lid der Tweede Kamer. Jammer, dat
door het ongunstige weer de zaal schaars
was bezet. De afwezigen hebben veel
gemist, daar de heer De Klerk, op een
voudige, wegsleepende wyze zyn hoor
ders tot by 11 uur wist te boeien. Zyn
rede was een krachtig pleidooi voor
waarheid en recht.
Spreker begon met voorop te stellen
de verantwoordelijkheid van eiken kiezer.
Dubbel belangrijk is dit jaar, daar een
grondwetsherziening voor de deur staat.
Vervolgens behandelde spreker enkele
redevoeringen van dr. Kuyper. De rede
„Maranatha" en de „Meiboom in de
Kap", de aanval op school en kerk, art.
192, art. .81 en art. 171 van onze grond
wet. Wat of deze grondwetsherziening
voor ons zal beteekenen, wanneer rechts
bij de a.s. stembus mocht zegevieren,
werd door spreker aan de hand van
genoemd art. klaar en duidelijk aan
getoond. Besprekende de groote onrecht
vaardigheid van de dwangwet Talma,
bracht spreker een eere-saluut aan den
Bond voor Staatspensionneering Door
spreker werd verder op boeiende wijze
de schaduwzijde van de tariefwet aan
getoond, en vooral de financieel be
zwarende zyde voor den werkman, omdat
alle artikelen van dagelijksch gebruik
duurder worden. Spreker besloot zyn
rede met een krachtige opwekking aan
de kiezers, om te zorgen, dat zoo
mogelyk, onze afgevaardigde mr. Patyn,
reed» by eerste stemming mot oon vor
pletterende meerderheid wordt herkozen.
De voorzitter onzer kiesvereeniging,
bedankte hierop den heer De Klerk voor
zyn krachtige, zaakrijke en pakkende
rede, waarna de vergadering werd ge
sloten.
Brouwershaven31 Mei. Heden-
natniddag geraakte de koopman P. van
't H., wonende alhier, met hit en kar
in een vrjj diepe sloot, tengevolge van
't schrikken van zijn hit voor een daar
juist passeerende tram. Door spoedige
hulp mocht 't gelukken hit en kar weder
op het droge te brengen, terwyl de
geleider er met een nat pak en eenige
kneuzingen af kwam. Aan het tuig en
aan de in de kar aanwezig zynde koop
waren werd eenige schade berokkend.
Drelsclior. In 't café Blom alhier trad
Vrijdagavond op de heer van Santen.
Een vrij talryk publiek was aanwezig.
Na ingeleid te zijn door den heer v. d.
Kloot begon spreker zijn rede, waarin
hij behandeldewat wil de sociaal-
democratie? By de behandeling stelde
hy op den voorgrond de punten staats
pensionneering en uitbreiding van kies
recht. Op duidelijke wijze werd het
programma der sociaal-democraten in
het licht gesteld, een programma, dat
door geen enkele party kan aanvaard
worden. Maar ook deze partij kan haar
programma niet uitvoeren, omdat zy
geen regeeringsparty kan of wil zyn.
Daarvoor heeft zij nog te weinig zetels.
De sociaal-democratie is internationaal
haar programma is voor alle landen
hetzelfde. Spreker toonde zich als beslist
voorstander van staatspensionneering niet
op de wijze van Mr. Sannes, die op een
vergadering te Musselkanaal een staats
pensioen van f 5 per week en per persoon
wenschelyk achtte op 60-jarigen leeftyd.
Dat zou voor de schatkist een uitgaaf
vorderen van 60 h 70 mill. Zulke beloften
deed spreker niet, want ze kunnen niet
vervuld worden. Wat de vryzinnigen
volgens het concentratieprogram beloven,
zullen ze trachten uit te voeren. Zoo
ook wenscht de concentratie algemeen
kiesrecht voor mannen en ook gelegen
heid voor vrouwenkiesrecht, zonder
eischen te stellen van raaatschappelyken
welstand. Spreker haalde nog aan de
onnette manier van de Baanbrekerhet
bekende soc.-dera. orgaan, dat den heer
Mr. Patyn onwaardig „afkamde". Maar
zijns inziens zou het getuigen van
eerlijke politiek, wanneer men de groote
verdiensten van Mr. Patyn daarby in het
licht stelde.
