ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 24 Februari 1913.
Tweede Blad.
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z ierikzeesche
C o u r a n t).
ABONNEMENT.
Do abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijntis
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending déns per week,
f 10 per jaar bij vooruitbetaling.
69ste JAARGANG. No. 9355.
Directeur: A. J. DC LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrydagsmiddags uiterlijk 2 ure.
De Balkan-oorlog.
Uit Gonstantinopel wordt aan de Lokal
Anzeiger geseind: Sedert het opnieuw
beginnen der vijandelijkheden, is het
zenden yan dagbladberichten bijna on
mogelijk. De censuur weigert bijna elk
bericht door te laten.
Eergisteren kwamen onpartijdige ge
tuigen uitJBoelair hier aan, en deelden
mede, dat de Turken geen overwinning
hebben behaald, doch zy verklaarden
eveneens, dat de berichten uit Bulgaarsche
bron schromelijk overdrevon zijn.
De grootvizier is tot den vrede geneigd,
doch liet comité voor eenheid en vooruit
gang wenscht den oorlog voort te zetten.
Het weer is koel en de wegon zijn
droog. Binnen enkele dagen wordt een
groote slag verwacht.
De correspondent vau de Daily
Telegraph te Gonstantinopel meldt over
den toestand aan de Dardanellen het
volgende
Wel is de storm gaan liggen, doch de
vreeslijke koude houdt aan. Het land is
met sneeuw bedekt. Intusschen^is het
toch mogelijk de onderbroken krijgsver
richtingen te hervatten.
Ik heb gelegenheid gevonden omamet
eenige uit Gallipoli gevluchte personen
te spreken. De toestaud is daar uiterst
gevaarlijk. De Turksche troepen zijn\
totaal gedemoraliseerd. De moedeloosheid
kan niet grooter zyn geweest dan juist
op dit oogenblik. De soldaten beginnen
te plunderen. Het is hoofdzakelijk brood
waaraan gebrek is. Veel soldaten en
officieren hebben Gallipoli verlaten. Een
kleine duizend man Turksche troepen
zijn aan de Adriatisclie kust ontscheept.
Een Turksche officier verklaarde ray,
dat de Bulgaren een zeer sterke positie
bij Boulair hebben bezet. Ik heb dat
niet kunnen bevestigd krijgen.
In Bulgarije erkent men thans het
bestaan van de grootste uitputting wegens
het verlies aan raenschenlevens en de
groote finautieele offers. Bulgarije legt
zelfs een sterkeren wensch naar den vrede
aan den dag dan Turkije. Turkije wil
van een oorlogsschatting niets weten en
dat standpunt wordt in het geheim door
Duitschland en Engeland ondersteund.
Vermoedelijk zal Turkije dan ook van
het betalen van een oorlogsschatting
worden ontslagen.
CHINA.
Peking, 22 Febr. De ex-keizerin
weduwe is hedennacht om 2 uur 30 min.
na een kortstondige ziekte overleden.
TURKIJE.
Een telegram uit Gonstantinopel aan
de Lokal Anzeiger bericht, dat volgens
het Arabische dagblad El Burhan op
het eind van Januari een karavaau van
ongeveer 2000 pelgrims, die van Medina
naar Yeinba op weg was, in het Hedjas-
gebied bij Haïf door een wolkbreuk
overvallen werd, waarbij alle pelgrims
en karaeelen omkwamen. Het water
heeft het geheele gebied van de dorpen
Haïf Muhran, Wasta, Hasnye Farga en
Bar overstroomd, waarbij eveneens vele
Arabieren het leven verloren. Meer dan
een half millioen dadelpalmen zyn in
dit gebied, dat misschien eerst over tien
jaar weer bebouwd kan worden, vernield.
RUSLAND.
Te St.-Petersburg is onlangs eon moord
gepleegd op een ingenieursvrouw, Thieme
golieeten, en het is de politie thans ge
lukt de daders te grypen, die tot de
deftige kringen van de Russische hoofd
stad behooren, een 26-jarigen beambte van
één der ministeries, Dalmatof, en den
21-jarigen baron Geismar. Dalmotof stond
in intieme relaties tot zijn slachtoffer;
hij hield mevr. Thieme voor zeer rijk en
trachtte haar, by gestaan door zijn vriend
Geismar, geld af te zetten. Toen hun
pogingen vruchteloos bleven, besloten zij
de vrouw te vermoorden en te berooven.
Zij brachten haar een bezoek, Dalmatof
had een bijl onder "zijn jas verborgen,
baron Geismar een ploertendooder. Zij
trachtten haar daarop weer geld af te
Ireigen. Toen de vrouw hen echter de
deur wees, vielen zij haar aan en doodden
haar. Zij trokken haar een kostbaren ring
van den vinger en namen haar porte-
monnaie weg, die ongeveer 200 gulden
inhield. Bij hun verdere roofpogingen
werden zij evenwel gestoord en moesten
vluchten. De moordenaars begaven zich
naar het landgoed van den ouden baron
Geismar. Daar de gestolen ring evonwel
gevor.den werd bij een kleinen St.-Peters-
burgseheu juwelier, die Dalmatof kendn,
heeft de politie het spoor der daders
gevonden. Dezen hebben een volledige
bekentenis afgelegd. De ouders der
jongelui zijn door de ontdekking van het
vrceselijk misdrijf geheel gebroken. De
ontdekking heeft in St.-Petersburg groot
opzien gebaard.
ENGELAND.
Fe Portsmouth is een Duitscher ge
arresteerd, die Wilhelm Claire of Klare
heot, en van spionnage wordt verdacht.
Sedert ecnigen tyd woonde hy in het
voorstadje Portsea, en de verdenking
viel op den met vreemd accent sprekenden
man, toen hij trachtte een geheim code
boek te bemachtigen, dat slechts door
de hoogste zee-officieren wordt gebruikt.
De eerste, met wien hij onderhandelingen
aanknoopte, speelde comedie, stelde de
politie op de hoogte en liet den koop
doorgaan om Claire in den val te
lokken. Engelsche bladen maken er
atteut op, dat byna alle Duitsche
spionnen in Portsmouth en omgeving
worden gesnapt.
Nog niet tevreden met den bom
aanslag op minister Lloyd George's huis,
hebben de kiesrecht vrouwen een thee
paviljoen in Ivew Gardens, dat tegen
Paschen heropend zou worden en te
dien einde gerestaureerd werd, in brand
gestoken.
De brandweerlieden trachtten tever
geefs het vuur te blusschen, zoodat het
geheele paviljoen vernield werd. De
schade bedraagt twaall duizend gulden.
De brandstichting geschiedde door
middel van in petroleum gedrenkte
watten.
In verband hiermede zijn twee jonge
vrouwen gearresteerd, die bij haar
verhoor met boeken en andere docu
menten naar don rechter wierpen, zonder
dezen evenwel te treffen. De politie
moest tusschenbeiden komen.
Bij haar overbrenging naar de ge
vangenis, werden zy door een groote
menigte bedreigd en uitgefloten.
Tusschen verschillende voorwerpen in
de nabyheid van het vermelde huis van
minister Lloyd George, heeft men een
byna nog nieuwe gumraimantel gevonden,
dien de eigenares daar in een overhaaste
vlucht heeft moeten achterlaten.
In een vergadering van suffragettes
te Cardiff, zeide mevrouw Pankhurst
met betrekking tot den bomaanslag op
het huis van minister Lloyd George,
dat het niet noodig was naar de dade-
ressen te zoeken, want dat zy de ver
antwoordelijkheid op zich nam. „Als ik
morgen gevangen genomen word en tot
dwangarbeid veroordeeld", zeide zij,
„zal ik de hongerkuur toepassen, en de
straf onmogelijk maken".
Er hebben nog steeds aanslagen op
brievenbussen plaats. Zoo word te
Edenburgh de inhoud van twintig
brievenbussen door inkt en petroleum
beschadigd. Insgelijks te Leith en Nor
thampton, waar ontplofbare stoffen in
de brievenbussen gevonden werden.
Te Londen had een droevig
ongeval plaats, waarbij 3 kinderen den
verstikkingsdood stierven. Terwijl de
moeder bezig was het eten klaar te
maken, zond zij haar vijf kinderen naar
de badkamer om een bad te nemen.
Aanvankelijk hoorde zij de kinderen
stoeien en springen, daarna werd alles
rustig. Denkende, dat de kinderen aan
het baden waren, sloeg zij hier verder
geen acht op. Maar toen zij na verloop
van een half uur geen teekenen van
leven hoorde, begaf zij zich naar de
badkamer, om te zien of de kinderen
den een of anderen streek hadden uit
gehaald. Tot haar ontzetting vond zy
drie kinderen dood in het bad, namelijk
haar twee jongens van zeven en acht
jaar en haar dochtertje van drie. De
twee andere kinderen waren bewusteloos,
één lag op den grond, terwijl het andere
op een stoel zat.
Het ongeluk is te wyten aan het
openstaan van een gaskraantje van den
geyser.
Er heeft in Engeland in den laatsten
tijd een merkwaardige verandering plaats
gegrepen in de Britsche vleesch-import
de invoer van levende dieren is belang
rijk gedaald en vervangen door die van
geslacht vee, meest in bevroren toestand.
Het aantal levende runderen, die uit
Canada cn de Vereen. Staten, de beide
eenige landen, die als export-landen naar
Groot-llrittanië in aanmerking komen,
afkomstig zijn, is van 200.000 stuks in
't jaar 1911 gedaald tot 48.000 stuks in
1912. Daarentegen is de boeveelheid
ingevoerd rundvleesch van 7.360.000 tot
8.015.000 centenaar gestegen. Volgens
de berekeningen van 't Engelsche land-
bouwministerie bedraagt het gewicht
van vleesch van de levend geïmporteerde
dieren slechts 4 pCt. van den geheelen
vlee8chinvoer. Deze verhouding bestaat
niet alleen bij rundvleesch, maar ook
hij schapen vleesch.
De Engelsche admiraliteit heeft
besloten de Engelsche oorlogsbodems in
de Noordzee met acht slagschip-eskaders
te vermeerderen. Volgens de Daily
Telegraph wordt het vierde slagschip-
eskader, dat bij de herorganisatie der
Engelsche vloot van verleden jaar bij
Gibraltar werd gelaten, thans in de
Noordzee gestationneerd. Engeland krijgt
daardoor in de Noordzee over vier
slagschip-eskaders van de eerste klasse,
d. w. z. volkomen voor den oorlog uit
gerust, de beschikking. Een Duitsch
blad teekeut bij dit bericht aan, dat
men zich met liet oog op dit nieuwe
besluit der Engelsche admiraliteit moet
afvragen of een vlootovereenkomst
tusschen Engeland en Duitschland
prac-tische waarde bezit als Engeland
zijn sterkste oorlogsschepen met niet te
miskennen bedoeling juist in de Noordzee
concentreert.
Boerenleenbank „Haamstede".
Onder leiding van den heer C. Blom
had Woensdagavond alhier een algemeene
ledenvergadering plaats van boven
genoemde bank, welke door 76 leden
werd bijgewoond.
Bracht de heer C. Blom een uitvoerig
en zaakrijk verslag uit als afgevaardigde
naar de vergadering van de centrale
bank te Utrecht, de voorzitter van den
raad van toezicht kon een gunstig rapport
mededeelen van de inspectie van wege
de centrale op 30 Juli 1912 gehouden.
De inspecteur van de centrale vond de
administratie der bank in de beste orde.
Ouder overlegging van de rekening
en de balans over liet jaar 1912, gaf de
kassier oen uitvoerig overzicht van den
toestand der bank. Daaraan willen we
enkele cijfers ontleenen.
De bank had over 1912 een omzet
van f 136.435,70. Aan spaargelden werd
ontvangen f 70.216,21 aan voorschotten
werd terugbetaald f 1800; in loopende
rekening werd ontvangen f 60.173,30,
Aan spaargelden werd terugbetaald
1' 58.173,10; voorschotten werden ver
leend tor somma van f 10250; in loopende
rekening werd uitgegeven f 65.141,15,
De balans w ij s t. a a n
Actief of vorderingen:
De kas op 31 Dec. 1912 f 797,42
Uitstaande voorschotten - 13750,
Te goed in loopende rekening - 53701,29
Totaal f 68248/71
Passief of schulden
Saldo's spaargelden f 64863,50
Schuld in loopende rekening - 3214,93
Winst- 170,28
Totaal
f 68248,71
Op voorstel van den heer Bijleveld,
den rapporteur van de commissie van
onderzoek van de rekening en balans,
werd de jaarwedde van den kassier voor
het jaar 1913 vastgesteld op f 175.
Vastgesteld werd een provisie voor de
behandeling van wissels en een som
bepaald, verschuldigd bij eene aanvraag
voor verlenging van voorschotten.
Een wijziging werd gebracht in het
huishoudelijk reglement.
De heer M. J. Vis ie Burgh werd
herkozen in het bestuur, de heer H. J.
Romeijn aldaar werd herbenoemd tot
lid van den raad van toezicht. De kassier
zal zoo noodig dit jaar de bank ver
tegenwoordigen Jin de vergadering van
de centrale te Utrecht.
Eon aardige anecdote van president
Krliger.
Een medewerker van 't Handelsblad
heeft een gesprek gehad met den predi
kant, ds. H. D. van Broekhuyzen, een
oud-Vrijstater, die als veldprediker den
Boerenoorlog heeft meegemaakt en thans
in ons land vertoeft voor zyn dissertatie.
Ds. Van Broeckhuyzen vertelde by
die gelegenheid de volgende aardige
anecdote van president Krüger.
't Is bekend, dat de Kaffers in Zuid-
Afrika echte hardloopers zijnzy kunnen
snel loopen en dat lang volhouden. Toch
had Oom Paul eens een wedloop van
een paar Kaffers gewonnen, toen hij nog
jong was.
Hij bevond zich toen by een Kaffer-
kapitein, die heel veel beweging maakte
over de kranige loopers, die hy bij zijn
troep had, „Wel", zei Oom Paul, „Ik
zal loop tegen jou loopers".
En de Kaffer-kapitein was zóó over
tuigd, dat zyn looper zou winnen, dat
hy twee ossen als prijs uitloofde voor
den winner.
's Morgens, den volgenden dag, ver
trokken Oom Paul en een paar van de
beste Kaffer-dravers. Oom hield er een
kalm' maar goed gangetje in, want het
was een tocht van wel vier uur; de
Kaffers liepen ook snel, doch zeer on
regelmatig. Er was één jonge Kaffer by,
die lachte al maar, draaide zich nu en
dan om en liep dan om den „wit-man"
heen, die zich echter nergens iets van
aantrok en regelmatig doorliep.
Reeds nadat ze een goed uur geloopen
hadden, liep Oom Paul alleen, de anderen
bleven meer en meer achter.
Ooms weg voerde langs de hoeve van
zyn moeder. Even aanwippen natuur
lijk en vertellen. Moeder Krüger
bezorgd: „Ga dan jong, maar neem die
geweer zaam, daar is leeuwsl" Een
waarschuwing, die niet in den wind ge
slagen werd. Met het geweer by zich
rende Oom dus weer verder en kwam
als eerste by den verwonderden Kaffer
kapitein terug.
Eerst een half uur daarna kwam
nummer twee, terwyl de jonge Kaffer,
die zoo uitdagend gesprongen had, pas
veel later 'arriveerde.
„Ou-baas heef ray dat zelfs verteld",
voegde dominee er aan toe.
De schatten In Neérlands bodem.
Uit onderzoekingen van Mr. W. A.
J. M. van Waterschoot van der Gracht
is gebleken, dat in den Nederlandschen
bodem rond 4J milliard steenkool zit.
Vroeger was veel van deze steenkool
waardeloos, omdat de kwaliteit zóó
slecht was, dat zij het vervoer niet
waard zou blyken. Echter sedert men
groote electrische centrales kan bouwen
met spanningen van 100,000 volt, die
de steenkool ter plaatse in electriciteit
omzetten, is deze steenkool zwart goud
geworden.
In het Chemisch Weekblad zet nu de
technoloog E. G. Verschoor in een hoogst
belangrijk artikel over de exploitatie van
de Nederlandsche veengronden uiteen,
hoe ook ons klein landje nog een aardig
stuivertje opgepot heeft in zyn veen
gronden. Op 72 millioen gulden raamt
ae heer Verschoor de waarde van het
hoogveen in Nederland. Ook het veen
is tegenwoordig practisch in electriciteit
om te zetten.
De Regeering heeft in de jongste
troonrede een wetsontwerp op de rege
ling der winning van electrische kracht
toegezegd. Naar dat wetsontwerp, zegt
Silvius in de Op. Haarl. Ct., zijn wy
eigenlijk veel nieuwsgieriger, dan naar
heel veel andere beloften op politiek
gebied. De toekomst is aan de industrie,
speciaal de groot-industrie. En deze
hangt voor een groot deel af van goed-
koope beweegkracht.
Tweede Kamer-verkiezing.
De centrale anti-rev. kiesvereeniging
in het district Briellc heeft in overleg
met de Chr. Hist. Unie tot voorloopig
candidaat voor de Tweede Kamer go-
steld ds. H. C. Hogerzeil, Ned. Ilerv.
pred. te Vlissingen, die bereids deze
candidatuur heeft aanvaard.
Het ongeval met de auto van
Prins Hendrik.
Men meldt uit Frankfort:
Het kind, dat onlangs door de auto
van Z. K. H. Prins Hendrik werd over
reden, is in het Ziekenhuis overleden.
La te Winters.
Naar aanleiding van de vry strenge
vorst der laatste nachten, geeft het
Hand.bl. de volgende overlevering ten
beste
In January zestien Hondert zeven en
zestig,
Doen Vroort en het Sneeuwde seer
[heftig:
Styf ses weeken stont de Vaert heel stil,
Drie Weeken voerraen weer geheel na wil
Het voornaamste dat hier wort genoteert
Is datter soo veel IJs yuam in Maert.
Den 16 Maert begont weer hart te
[Vriesen.
Den 17 moesten de Visschers de winst
[verliesen.
Den 18 Liep veel Volk door de Laeg
[op 't IJ.
Den 19 passeert men van 't een tot
['t ander zy.
Den 20 Boot Weer en Wint nog weynig
[soen.
Den 21 Leek of weer en Wint anders
[wou doen.
Den 22 was de Wint weer felder aen
|'t Vriezen.
Den 23 begont IJs door de Son hart
[te Verliezen.
Den 24 Al Vriezende verloor 't IJs zyn
I Kragt.
Den 25 zijnder veel over 't IJ komen
voordagt.
Den 26 Liepender nog drie van Stee
[over 't IJ.
Namiddag zeylden de Schuvten de Stad
[voorby.
Den 27 Heeft d' Oostenwind 't IJs op
[Pampus hoog gezet.
Den 29 was 't Varen daer over nog wel
[belet,
Den 30 quaraen eenige daer over varen
[en lopen mee.
Den 1 April liepen eenige Persoonen
[nog op de Zuyder Zee.
Den 2 dito is in 't Val een schip door
|'t IJS vastgehegt.
Dit is genoteert van M. T. de Lootsen
|haer knegt,
Om Godes groote Wonder ende Kragt,
Te doen helpen houden in gedagt.
De geboorten ln Nederland.
Volgens de ofiicieele statistieken
bedroeg het aantal geboorten,
in 1907 totaal 171510, dat is 30,04
1908 171061 29,94
1909 170766 29,13
1910 160891 28,05
„1911 166527 27,83
1912 170240 28,10
op 1000 inwoners.
Zooals uit deze statistiek blijkt is het
aantal geboorten sedert 1908 steeds
gedaald, tot het in 1912 een flinke
styging onderging.
Het hoogste geboortecijfer heeft de
provincie Noord-Brabant (32,7 per 1000),
het laagste Noord-Holland 24,54 per
1000.)
Merkwaardig is het, dat de godsdienst
invloed schijnt te hebben op [het ge
boortecijfer op de 1000 gehuwde R.-KJ
vrouwen komen 287 kinderen, op de 1000
Protestantsche 219, op de Israëlietische
157, en op de 1000 vrouwen welke geen
bepaalden godsdienst belijden 88.
Saccharine smokkelaar*.
We maakten onlangs melding van
smokkelaars die achter de paneelen in
de retirade van de rijtuigen die van
Vlissingen naar Oostenrijk loopen sac
charine verborgen. Thans is een der
vermoedelijke daders gesnapt.
Een ingenieur van de S.S. te Vlissingen
ontdekte n.l. in Roosendaal, by aankomst
van den Zuidduitschen mailtrein dat
een heer bezig was in een voor Oosten-