ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 14 Februari 1913.
Tweede Blad.
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z ierlkzeesche
C o u r a n t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bjj vooruitbetaling.
69ste JAARGANG, No. 9351.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
Het, Rapport van de
Onderwij8-Commissie
namens den Algemeenen Nederlandsehen
Bond „Vrede door Recht".
In de algeraeene vergadering van
den Algemeenen Nederlandsehen Bond
„Vtede door Recht" van 29 Mei 1908
werd een voorstel aangenomen, waarbij
het Hoofdbestuur werd uitgenoodigd
„Over te gaan tot de benoeming eener
Commissie, waarin ook deskundigen in
zake onderwijs zouden zitting hebben,
teneinde een rapport samen te stellen
over de vraag, wat er kan gedaan
worden om reeds de ieugd meer te
doordringen van de vredesbeginselen en
meer in 't bizonder van de zegeningen
van den vrede, in tegenstelling met de
nadoelen van den oorlog". Bedoeld
rapport is inmiddels verschenen en in
den handel gebracht. De uitgebreide
taak der Commissie heeft vooral bestaan
in het bestudeeren van de meest be
kende leer- en leesboekjes (geschiedenis,
aardrijkskunde, Nederlandsehen Fransch)
en zangboekjes in gebruik by het open
baar en bizonder Lager Onderwys. De
positieve uitkomsten dezer enquête waren
over 't algemeen niet zeer gunstig.
Vooral in de geschiedenisboekjes wordt
het ruw geweld nog al te vaak ver
heerlijkt. Oorlogen vormen meestal de
hoofdschotel, in plaats van dat men de
jeugd wijst op de groote beteekenis van
wetenschap en kunst, handel en verkeer.
Van de z.g.n. „Helden des vredes" worden
hoogstens sommige genoemd, meestal
echter niet behandeld. In plaats van den
leerlingen duidelijk te maken, dat, by
toenemende beschaving der volken,
oorlogen tusschen hen een steeds meer
verouderd rechtsmiddel worden, leidt een
dergelijke voorstelling van zaken tot de
moraal, dat de oorlog nog, als van
eeuwen her, het vanzelfsprekende uiterste
rechtsmiddel der regeeringen is. Een
belangrijke grief tegen de heerschende
methode is, dat de geschiedenis van
den nieuwsten tijd, voor de lagere
school toch zeker het belangrijkste ge
deelte, veelal zeer onvoldoende behandeld
wordt. De verstandelijke en zedelijke
vorming, welke van het geschiedenis
onderwijs zoo uitstekend kunnen uitgaan,
zyn dikwijls ver te zoeken, om van
opvoeding in de richting van naasten
liefde, van wederzydsche waardeering
en internationale gerechtigheid tusschen
de volken en van liefde tot beschaving
en recht maar niet te spreken. Naast
sleur, is schromelijk overdreven examen
vrees zeker de hoofdoorzaak van dit
verknoeien van het geschiedenis-onder
wijs op de lagere scholen.
Ook op de aardrijkskundige boekjes
valt nog veel aan te merken. Een groote
grief tegen de meerderheid hiervan is, dat
ze betrekkelijk te lang stilstaan bij den
kosrai8chen en physischen toestand der
aarde en veel te kort bij het leven en
het werk der menschen. Vooral kunst
en wetenschap, die de volken meer dan
iets anders vereenigen, worden stief
moederlijk behandeld.
Over de vredesbeweging wordt nergens
iets vermeld; niets van Bern als zetel
van het Internationaal Bureau en het
Roode Kruis, noch zelfs over Den Haag
als zetel van het Hof van Arbitrage en
het Vredespaleis. Daarentegen veel over
vestingen, oorlogshavens, kanonnen en
gewerenfabrieken. Nooit wordt gewezen
op het gelukkige leven van een volk
als het Zwitsersche, in een klein land,
zonder havens, wel op de groote zee
macht van Engeland en op de nood
zakelijkheid van vrije zeehavens voor
Rusland.
By de leer- en leesboekjes der Nederl.
en Fransche taal wordt ook nog veel
kaf onder 't koren gevonden. Om de
jeugd kennis te laten maken met de
nieuwere humane begrippen omtrent
volkenrecht en volkerenplicht, oorlog en
vrede, arbitrage, internationale verstand
houding en algemeene humaniteit, werd
niet gedacht, daarentegen worden onder
werpen als vechtpartijen, jachttafereelen,
hengelen en oorlogsverhalen vaak be
handeld. Wel wordt er in deze boekjes
ook van eenige helden des vredes ge-
sproken, maar niet over menschen als
Dunant, Florence, Nichtingale, Passy
en anderen, by wier levensbeschrijving
de rampen des oorlogs zoo treffend
kunnen geschilderd worden.
Het rapport omtrent de zangboekjes
is niet van de gunstigste. Yechtliederen
en jagersliederen zyn in de meeste
bundels in grooten getale te vinden,
terwijl slechts zeer zelden liederen voor
komen, die de daden van de helden der
reddingsboot, van ontdekkingsreizigers,
brandweermannen, of den roem onzer
dichters en schilders bezingen. Nationale
liederen komen natuurlijk veel voor en
dat zal niemand afkeuren als ze niet
chauvinistisch zijn. Het rapport wijst
op „Het Vredeslied", hymne van Dr.
O. W. Holmes, Angel of Peace, ver
taald door raej. O. Riedel, als een lied
om 18 Mei, den vrededag, op de scholen
te laten zingen. De liederboekjes zijn
enkel uit het oogpunt der woordenkeus
beoordeeld, geenszins als melodiën.
Jammer dat zoovele schoone liederen
naast opwekking tot vaderlandsliefde,
van haat tot andere volken spreken.
De Commissie welke het rapport heeft
samengesteld, heeft zich uitmuntend
van zijn taak gekweten. Wij wenschen
het dan ook in handen te zien van alle
onderwijzers en onderwijzeressen, zoowel
bij het bizonder als het openbaar onder
wys. Het is verkrijgbaar bij de firma
Thieme te Zutphen (95 blz. 30 cent)
en zeer zeker valt er voor hen iets uit
te leeren en zullen zij er hun paedago-
gische kennis mee verrijken.
Pago.
De Balkan-oorlog.
De Bulgaarsche lozing over do
vijandelijkheden.
Sofia, 12 Febr. (Reuter). De dag van
gisteren is te Tchatalja en Boulair kalm
voorbij gegaan, daar de Turken tot geen
enkele actie overgingen. De Bulgaarsche
troepen versterkten zich in de stellingen
voor Boulair en 5 kilometer ten westen
van Tchatalja.
In het gevecht van eergisteren bij
Tcharkeui verloren de Turken meer dan
1000 man, terwijl de Bulgaarsche ver
liezen slechts 60 man bedroegen.
Het bombardement van Adrianopel
duurde den geheelen dag onafgebroken
voort. Het grof geschut der Turken be
antwoordde het vuur.
Bij het ondervragen der Turken, die
in het gevecht bij Oklali in de omstreken
van Tchatalja gevangen genomen werden,
werd vastgesteld, dat de Turksche troepen
drie bataljons sterk waren van het 11e
en 17e regiment infanterie. Ieder bataljon
bracht 200 man in het vuur. De Turk
sche batterijen, die rondom het dorp
Issidine in stelling gebracht werden,
moesten door infanteristen getrokken
worden, daar de paarden uitgeput waren.
Den 8 en 9 dezer leden de Turken zeer
groote verliezen. De officieren moedigen
de soldaten aan, door te zeggen, dat de
Turksche troepen bij Tchatalja en Galli-
poli het offensief hernomen hebben, om
Adrianopel to ontzetten. De gevangenen
verzekeren verder, dat 't sluiten van den
vrede met ongeduld in de rangen van
het leger verwacht word£. Bovendien
was de vroegere minister van oorlog
meer populair dan de tegenwoordige.
Berichten uit Turksche bron.
Coostantlnopcl, 12 Febr. De Turken
sloegen den 9 dezer de Bulgaren tot de
rivier Kavak terug en bezetten den 10
dezer Xamilko en Kavak. Zy verloren
1200 gewonden, maar hadden weinig
gesneuvelden.
De Turkpn hernamen by Adrianopel
verschillende posities.
De troepen bij Silivri rukten op tot
Mouraldi.
Fabu pasja voert te Gallipoli bevel,
Izzed pasja te Tchatalja, Khalil bey aan
de kust van de Zwarte Zee, en Enver
bey te Rodosto.
Nieuwe vredesonderhandelingen i
Londen, 12 Febr. De Turksche gezant
alhier, Tewfik pasja, heeft de bemidde
ling der mogendheden ingeroepen, om
aan den oorlog een einde te maken.
Men kan aannemen, dat de gezanten-
conferentie, die gisteren plaats vond, het
Turksche verzoek reeds besproken heeft.
Volgens de Frankf. Zeilung ver
zocht de Porte den grooten mogend
heden, om op den grondslag van haar
laatste voorstellen, als gevolmachtigden
van Turkije nieuwe vredesonderhande
lingen te beginnen. Naar men zich zal
herinneren, heeft de Porte in 1897, na
de veldtocht in Thessalië iets dergelyks
gedaan.
ENGELAND.
De kiesrecht vrouwen zyn nu begonnen
aanvallen op de clubs in West-End te
doen. Een aantal ruiten van de voor
name clubs, zooals de Reform-Club,
Carlton- en Junior Carlton-Club, benevens
de Oxford- en Carahridge-Clnb, werden
verbryzeld. De projectielen bestonden uit
stukken lood van ongeveer (wee ons en
harde kogels van vuurvaste klei.
Twee vrouwen werden op heeterdaad
betrapt en gearresteerd.
NEDERLAND.
Amsterdam, 12 Febr. Gisteren kwam
bij een zestal firma's in goud en zilver
werken een als heer gekleed persoon
die verschillende groote inkoopen deed
met afspraak dat dadelyk na het ont
vangen van postwissels de goederen
zouden worden afgezonden.
De firma's vonden de zaak verdacht
en wachtten met de postbestelling. De
postwissels werden ontvangen. De
gekochte voorwerpen werden evenwel
nog niet afgezonden. De man scheen er
op gerekend te hebben, dat dit zou
geschieden voor de wissels geïnd waren.
Evenwel bleken de wissels valsch, tot
zelfs het stempel op de zegels. Er stond
op den naam J. W. van Zanten.
Voor zoover bekend liep geen der
handelaren er in.
De politie stelt een uitvoerig onder
zoek naar deze zaak in.
Dinsdagmiddag reed een auto in
tamelijk snelle vaart op de Wetering
schans, komende uit de richting van het
Paleis voor Volksvlyt en gaande in de
richting naar het Leidscheplein. Even
voorby de brug vóór het Rijks-Museum
kwam van den tegenovergestelden kant
een wielrijder, die naar de verkeerde
richting uitweek. De bestuurder van
den auto, de heer C., had geen tyd
meer om te remmenhy gooide dus,
om een ongeluk te voorkomen, het
stuur om, met het gevolg, dat de auto
een zwaai maakte, het trottoir opvloog
en een meisje aanreed, dat ernstig werd
verwond. Daarna reed de auto tegen
een boom aan, en trof nog twee meisjes
die juist daar passeerden, en die ook
beiden gewond werden.
Dadelyk snelden van alle kanten
menschen toe, die het ongeluk hadden
zien gebeuren. Het eerste getroffen
meisje, dat hevig bloedde, werd naar
het Gasthuis vervoerdvan beide anderen
werd de een met een rytuig naar huis
gebracht, terwyl de ander, die, slechts
een onbeteekenend kwetsuur had ge
kregen, te voet huiswaarts kon gaan.
De auto was door de aanryding tegen
den boom aan het spatbord beschadigd.
De aangereden meisjes zyn leerlingen
van het Stedelyk Gymnasium.
's-Gravonhage. Volgens de Tel is H. M.
De Koningin voornemens 26 Febr. met
Prinses Juliana naar Hoheraark in den
Taunus terug terug te keeren, waar
schijnlijk voor eenige weken.
Gedurende het a.s. verblijf van de
Koninklijke Familie in den Taunus,
streeft H. M. de Koningin er naar, dat
Prinses Juliana in den vreemde zooveel
mogelijk te midden van Haar bekende
personen verkeert.
Zelfs de* werkvrouw, die tijdens het
verblijf van de Koninklijke Familie op
Het Loo, geregeld haar werkzaamheden
vindt in 't chalet van de Prinses in het
Koninklijk Park en dus dagelyks omgang
met Haar heeft, ontving aanschrijving,
dat zij er op rekenen moest, mede naar
den Taunus te vertrekken.
Men begrijpt, dat dit voor het een
voudige raensch een gebeurtenis van
gewicht is!
Dinteloord, 13 Febr. Dinsdag j.l. hield
de gemeenteraad eene openbare ver
gadering, waar alle leden, behalve de
heeren L. Vogelaar Jz. en H. van
Nieuwenhuyzen afwezig waren.
Ie punt. Goedkeuring der aanbesteding
van de gemeentewerken. De werken wor
den aan de laagste inschrijvers gegund.
2e punt. Adres van den telefonist,
J. Roomer, om verhooging zijner jaar
wedde. Na eenige deliberatie wordt het
salaris van f 300 gebracht op f 425 en
de dienst bepaald van 8 uur 's morgens
tot 1 uur; van 23£ en van 6—8 uur.
3e punt. Het voorstel van Burgem.
en Weth. tot het aangaan van een geld-
leening, groot f 2000 tegen den koers
van 4} pCt. voor den aankoop van keien
wordt aangenomen.
4e punt. Verpachting van het innen der
havengelden. De verpachting van de haven
wordt gegund aan den heer A. L. Troost
voor de som van f 850, die aan den
Laaddam aan den heer P. van Meer
voor f 25.
5e punt. Tot leden van het stem
bureau worden gekozen de heeren
J. Korst en A. Bom; tot plaatsver
vangende leden de heeren P. Sneep en
C. Molendyk.
Hierna werd de vergadering gesloten.
Oscli, Maandagmorgen had in de gas
fabriek alhier een hevige ontploffing
In opdracht eener daartoe benoemde
commissie had een onderzoek plaats. Het
betrof de geheele fabriek. Er was een
begin gemaakt met afsluiting der hoofd
leiding, om zoodoende controle te hebben
op den stations- en proefmeter.
Vermoedelijk is in de hoofdleiding, in
de kamer waar meters en regulateurs
staan, een lek ontstaan, waardoor gas
ontsnapte, dat waarschijnlijk niet door
den ventilator naar buiten kon worden
verwerkt.
De baas-stoker, W. Philipsen, was bezig
geweest met eenige werkzaamheden in
genoemd lokaal, waar nooit met vuur
mag worden gekomen en waaraan hij
ook gisteren stipt had gehouden.
By het verlaten van het lokaaltje,
waarvan hij de deur open had laten
staan, is ontsnapt gas hem nagezogen
en in aanraking gekomen met het retort-
of ontstekingsvlarametje in het naastge
legen kamertje. Aanstonds had een hevige
ontploffing plaats. De baas-stoker werd
tegen den grond geslagen. Zyn kleeren
vatten vuur.
Onmiddellijk stonden beide lokalen in
brand, en werden stukken van het dak
weggeslagen.
De zoon van den baas, W. Philipsen Jr..
stoker aan de fabriek, de stoker Jan Ruijs
en de opzichter Koeken bekwamen bij
het redden van den baas-stoker ernstige
brandwonden.
De baas-stoker zelf is hevig gebrand,
zóó ernstig, dat hy in levensgevaar ver
keert. Hy is naar het gasthuis overgebracht.
De gemeentebrandweer alsmede het
personeel der firma Hartog was met de
stoomspuit dier firma spoedig ter plaatse
en was het vuur aanstonds meester, terwijl
dr. Van Beek mede spoedig aanwezig
was voor het verleenen van genees
kundige hulp.
De schade aan gebouw, machinerieën
en meters is nogal belangrijk. Verzekering
dekt echter de schade.
Landbouw en Veeteelt.
„Landbouwers, past op uw neuzen 1",
zouden wy haast weer wel willen zeggen,
eenmaal is Zeeland bewerkt met zyn
„bloedmest" en velen zullen zich nog wel
herinneren, op welke wyze tal van
boeren toen van een koude kermis zyn
thuisgekomen. Hieraan werden wy her
innerd, toen wy in 't Zeeuwsch Landbouw
blad van heden door den directeur van
het Rijkslandbouwproefstation te Goes,
een waarschuwing vonden tegen een
meststof genaamd „Poudro", dat aan
genoemd station is onderzocht en een
resultaat heeft gegeven om in het
algemeen belang tegen aankoop van
dat goed te waarschuwen. Zonder de
cyfers te noemen, die in het Landbouw
blad zijn opgesomd, raeenen wy ook
hier voor vele kleinere landbouwers, die
niet als lid bij genoemde Maatschappij
zyn aangesloten en dus het genoemde
blad niet in handen krijgen, er even op
mogen tê wijzen, zich eerst goed te
overtuigen van wat geleverd wordt,
alvorens zich met den aankoop van niet
deugdelijk gegarandeerde kunstmest
stoffen in te laten.
Poortvliet. Op de fairbank te Nieuw-
Stryen werd in het afgelöopen jaar totaal
gewogen 7.481.378 kilogram verschillende
artikelen, waaronder 5.111.060 kilo suiker
bieten, benevens twee runderen.
Goes. Dat er hier in den omtrek
weinig gelegenheid voor vele land
bouwers is, om hun bedrijf uit te oefenen,
wegens schaarschte aan beschikbare
hofsteden met land, moge blijken uit
het feit, dat zich onlangs voor een hof
stede, die met Maart vry komt, meer
dan 80 boeren of boerenzoons hebben
aangemeld, om die in huur te ver
krijgen.
RECH~TSZAKE nT"
Het O. M. bij den Hoogen Raad
heeft geconcludeerd: ambtshalve 1°. tot
vernietiging van het vonnis der rechtbank
te Middelburg, waarbij J. S. B., commies
bij 's rijks belastingen, met vernietiging
van een vonnis van den kantonrechter
te Goes, op verzet gewezen, en met
bekrachtiging van een verstek-vonnis
van dien kantonrechter, tot drie dagen
hechtenis was veroordeeld wegens open
bare dronkenschap te Kortgene, en 2°.
tot verwijzing van de zaak naar het
gerechtshof te 's-Gravenhage; en zulks
op grond, dat een proces-verbaal be
treffende het ter terechtzitting van den
kantonrechter voorlezen van een stuk,
waarop ten bezware van den beklaagde
was acht geslagen en het proces-verbaal
omtrent het uitgesproken verstek-vonnis
niet door den kantonrechter waren
onderteekend, zoodat de rechtbank het
verstek-vonnis niet had mogen be
krachtigen. Uitspraak 10 Maart.
De bekende notaris H. A. van
Dalsum te Hulst is, naar aanleiding van
een door hem geschreven, doch niet
onderteekend artikel in het weekblad
De Volkswil, welk artikel getiteld was:
„Corruptie in onze Christelijke regeering?",
voor de Kamer van Toezicht op de
Notarissen en Candidaat-Notarissen te
Middelburg gedaagd, aan welke uit-
noodiging om te verschijnen door hem
niet is voldaan.
Gedaagde had het advies ingewonnen
wan mr. M. W. F. Treub, lid van de
Tweede Kamer, die van oordeel was,
dat het artikel niets bevatte wat met
het ambt van notaris iets hoegenaamd
had uit te staan en die de oproeping
dan ook eenigszins zonderling achtte.
De beer Treub meende bovendien, dat,
indien de Kamer van Toezicht op grond
van hetzelfde artikel een waarschuwing
mocht toedienen, zij de grenzen van
haar bevoegdheid geheel te buiten
zou gaan.
Notaris Van Dalsum is daarna opnieuw
opgeroepen en heeft, na weer niet ver
schenen te ziju, van de Kamer van
Toezicht op grond van art. 50c der wet
op het notarisambt een waarschuwing
ontvangen, mede op grond van de
overweging, dat door de opneming van
bedoeld hoofdartikel door den heer
Van Dalsum een handeling was gepleegd,
strijdig met de eer en de waardigheid
van het notarisambt, in zooverre daarin
wordt beweerd, „dat een daad van
corruptie door het hoogste burgerlijk
gezag in Nederland in bescherming
wordt genomen".
ONDER W IJ 8.
Brouwershaven, 13 Febr. Gisteren-
j avond hield de afdeeling Brouwershaven
