ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 18 November 1912.
RONA
Van houten's
Cacao
Eerste Blad.
Moeders geeft uw kinderen
dagelijks
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z lerikzeeschc
Cour a n t
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending édns per week,
f 10 per jaar bjj vooruitbetaling.
69ste JAARGANG. No. 9314.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE IV.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
te drinken, dat is gezonder voor hen en voor hunne
zenuwen dan welke andere drank ook; maar let er
op dat ge van deze krachtige pittige cacao niet veel
noodig hebt voor de bereiding, dan zult ge onder
vinden dat ge hun voor uiterst weinig geld het
gezondste te drinken geeft dat maar te bedenken is.
Gevonden op den openbaren weg;
Een blauwe kiel.
portemonnaie met een pr. centen.
veiligheidspeld.
broche.
zilveren heeren-horloge.
Inlichtingen te bekomen aan het Bureau
van politie te Zierikzee, van des morgens
10 tot 12 en des namiddags van 2 tot 4
en 8 tot 9 uur.
De Commissaris van Politie,
R. P. BRONS.
Post en Telegrafie.
Volgens bericht van de Turksche
admistratie is de gemeenschap met Adri
anopel, Uskub, Monastir, Saloniki en
omliggende steden verbroken. Telegram
men voor Saloniki worden per post
verzonden met aanzienlijke vertraging.
Telegrammen voor Monister, Javina,
Scutari moeten verzonden worden via
Vallona. Het Italiaansche telegraafbestuur
verzekert de bruikbaarheid van den ver-
zendingsweg OhantoVallona.
Postkantoor te Zierikzee.
Lyst van onbestelbare brieven en brief
kaarten, van hier verzonden, gedurende
de le helft van November:
A. J. Laven, Noorderdyk, Dordrecht.
Gerard Stok, Haarlemmerstr., Maastricht
Mej. A. C. Kooyraan,
p/a. D. Groeneveld de Kater, Noordgouwe.
Mej. Jaantje v. Herpen, Rotterdam.
„NOTA. Aan de afzenders wordt aan
bevolen hun naam en adres op de
„stukken te vermelden, opdat deze
„by onbestelbaarheid aan hen kunnen
„worden teruggeven".
De Balkan-oorlog.
De Morgenpost ontvangt het volgende
telegram uit BoekarestAan het blad
Adviroel wordt uit Sofia gemeld, dat
de van regeeringswege zoo angstvallig
geheim gehouden verliezen der Bulgaren
verschrikkelijk zijn. Het aantal dooden
en gewonden bedraagt van 9080.000.
Het meest hebben de infanterie-regi-
raenten geleden. Vele zijn tot 300 man
ingeslonken. De cavalerie is geheel ver
nietigd. De artillerie heeft naar verhou
ding het minst geleden. Vele gewonden
stierven tengevolge van onvoldoende ge
neeskundige behandeling en gebrek aan
verplegingsmaatregelen. In de plaats van
de gevangen genomen soldaten werden
jongens van 1618 jaar genomen. De
Bulgaren moeten dan ook volgens het
blad zeer naar den vrede verlangen.
De Russische vlieger Effimoff, wien
van Bulgaarsche zyde was opgedragen
inlichtingen over de vesting Adrianopel
in te winnen, heeft een zeer koenen
verkenningstocht gemaakt. In het Bul
gaarsche legerkamp steeg hy op; vrij
hoog vloog hij over Adrianopel. Hij
wierp een brief in de stad, waarin voor
de Bulgaarsche inwoners ongehinderde
aftocht geëischt werd. Daarna vloog hij
op een hoogte van 1300 M. over het
fort Karagar, waar de Turksche infanterie
het vuur op hem opende. Een kogel
trof de draagvlakten der machine, waarna
ook het fort hem onder vuur nam. De
draagvlakten werden door verschillende
granaten getroffen. De vlieger vreesde
elk oogenblik naar beneden te zullen
storten. Om niet levend in de handen
der Turken te vallen, trok hy zijn
revolver, om, wanneer dit noodig was,
zich zelf neer te schieten. Gelukkig werd
de moter niet getroffen en bleef de
machine nog 20 minuten in de lucht.
Daarna landde Effimoff weer in het
Bulgaarsche l'egerkamp.
Achter de Tsjataldzja-linie hebben
de Turken sterke reserves opgesteld.
Intusschen doen gruwelyke verhalen
omtrent de cholera de ronde. Vyf hon
derd karren met raohammedaansche
vluchtelingen, op weg naar de hoofd
stad, voerden 1500 lijders aan die ziekte
mee. In 't geheel zouden 6000 soldaten
daaraan ziek liggen. Het grootste gevaar
is, dat het water, aangevoerd van het
Derkosraeer, besmet wordt. Toch is het
niet de ergste vorm van* Aziatische
cholerain 60 pCt. van de gevallen
volgt genezing.
In Konstantinopel is de aanvoerder
der troepen in Tripolis aangekomen.
In Nederlandsche bladen lezen we,
dat ons gezantschap in Konstantinopel
de Nederlandsche ambulance die voor
Turkije bestemd is, geraden heeft, niet
aldaar aan den wal te gaan, maar haar
raenschlievend werk uit te oefenen op
een schip, dat in de haven ligplaats
kan nemen.
Aan de Frankforter Zeitung wordt
uit Sofia het volgende gemeld
De Tchatalja-linie werd bij Hademkeui
door de Bulgaren doorbroken.
Men verwachtte, dat de Bulgaren
Zaterdag Constantinopel zouden binnen
rukken.
De Bulgaarsche opper-bevelhebber en
de chef van den generalen staf bevinden
zich te Tchatalja.
Naar uit Sofia gemeldt wordt heeft
de Bulgaarsche minister-president aan de
verbonden regeeriugen een ontwerp voor
gelegd betreffende het antwoord, dat ge
geven zal worden op het verzoek van
Turkije om een wapenstilstand.
Van het oorlogslerrein kwamen de
meest tegenstrijdige berichten binnen,
terwijl van den eenen kant gemeld wordt,
dat de Turken tot op twaalf mijlen van
Constantinopel geretireerd zijn, komt van
de andere zijde het bericht, dat de strijd
op de Tchatalja-linie nog voortduurt.
Volgens de Temps werd de
Tsjataldsja-linie door 100.000 Turken
met 200 veldkanonnen en 10 stukkeu
van 12 centimeter verdedigd. Maar de
speciale oorlogscorrespondent van den
Berl. Lokal Anzeiger zegt, dat de
Turken over slechts 150 kanonnen
beschikken, die tamelijk oud zijn, maar
van groot kaliber. De Bulgaarsche
artillerie is verreweg de meerdere van
de Turksche.
Op den Zuidelijken vleugel hebben
de Bulgaren de grootste moeilijkbeden
te overwinnen. Hier belet het Tsjekme-
meer met zijn groote moerassen het
voortdriugen, en daarom richten de
Bulgaren hun grootste kracht op het
centrum. De totale slaglinie is niet^raeer
dan 25 K.M. breed, en aan iederen
kant vechten 200.000 man. Dit wil
zeggen op 1 meter 8 man. Hierbij houdt
iedere tactische manoeuvre op. De slag
moet meer het karakter aannemen van
een wild moorden. De verliezen moeten
kolossaal zijn, vooral aan Turksche zijde,
wanneer na 't vallen vafi den beslissenden
slag de in wanorde terugtrekkende
troepenmassa's de hellingen van de
Tsjataldsj a-heuvels afrennen, en de
granaten van de Bulgaarsche artillerie
onder deze vluchtende massa slaan.
Daar de Bulgaren aan cavalerie te zwak
zijn om de achtervolging krachtig voort
te zetten, is het bij hen de artillerie,
die de taak heeft, de achtervolging over
te nemen, en met welk resultaat, dat
bewijzen de verlieslijsten van de Turken
bij Boenar-Hissar.
Hier zullen de verliezen nog gruwel ijk er
en nog wreeder zijn. Want op het smalle
gebied zal er voor de duizenden opeen-
gchoopten geen ontkomen zijn.
Zij strijden daarom met den moed
der wanhoop, iedere soldaat vecht thans
niet meer om het lot van het geheele
leger, doch om zijn eigen leven. Doch
ook de Bulgaren toonen weer hun
gewoon élan. Wanneer men bedenkt,
dat hun troepen sedert drie weken by na
onafgebroken in het vuur staanen
daarbij zonder rust, en voor een gedeelte
zich voortbewegend in geforceerde
marschen, dau kan men hun houding
niet genoeg bewonderen.
Donderdagavond heeft grootvizier
Kiamil Pasja een telegram gezonden aan
koning Ferdinand van Bulgarije, waarin
bij verzocht, dat vredesonderhandelingen
zouden worden geopend. Dit telegram
werd medegedeeld aan het hoofdkwartier
Eerst heel laat in den avond werd het
bericht, dat tot dusverre geheim was
gehouden, te Sofia bekend. Het werd
daar kalm, maar met groote bevrediging,
opgenomen.
De Bulgaarsche ministerraad besloot
den grootvizier te antwoorden, dat de
regeering het verzoek van Turkije aan
de verbonden regeeringen zou voorleggeu
en zoo spoedig mogelijk antwoorden zou.
De Turken meenen, dat, nu van een
opmarsch der Bulgaren naar Constanti
nopel wel niets komen zaldoch zij
konden zich weieens misrekenen.
Volgens geloofwaardige berichten
zouden de Bulgaren de volgende voor
waarden stellen:
Ontruiming van de Tsjataldsja-linie,
capitulatie van het Tsjataldsj a-leger,
ontruiming van Adrianopel, Skoetari,
Jenidza en Monastir, intocht der Bulgaren
in Constantinopel, afstand van het
bezette gebiedinternationalisatie van
Constantinopel, vrije doorvaart door de
Dardenellen en ton slotte eën oorlogs
schatting.
Het uitbreken van de cholera te
Constantinopel wordt nu officieel toe
gegeven. Sedert Zondag zijn op de
vertrekkende schepen papieren aan
gebracht: „Cholera heerscht te Constanti
nopel". De officieele cholera-statistiek
geeft natuurlijk slechts onbeduidende
cyfers. In den tijd van Zondagavond tot
Maandagavond waren, volgens die
statistiek, vyftien nieuwe ziektegevallen
en drie dooden voorgekomen. De werke
lijke toestand is ongetwijfeld veel ernsti
ger. In alle hospitalen liggen choleralijders.
Vele lijders worden naar San Stefano
overgebracht. Bij de massa's vluchte
lingen te Stamboel worden dagelijks
nieuwe gevallen geconstateerd. Iedere
trein van Tsjataldsja brengt soldaten
mede, die aan cholera lijden. Te Tsja
taldsja leden Zondag 200 soldaten aan
deze ziekte, van welke 120 gestorven
zyn. Woensdag moeten meer dan 500
gevallen geconstateerd zijn met een
groot percentage dooden. De ziekte is
door de reservisten uit Azië overgebracht.
Een ambtenaar van den Anatolischen
spoorweg vertelde, dat 20.000 reservisten
van het vilajet Adama, die reeds naar
Roemelië onderweg waren, ten spoedigste
terug moesten keeren, daar onder hen
dagelijks 200 cholera-gevallen voor
kwamen.
Ook is men in Constantinopel niet
langer in staat de duizenden gewonden
onder dak te brengen, die van het front
aankomen. Men transporteert ze nu naar
Klein-Azië.
FRANKRIJK.
Parys, 14 Nov. De bankier Augustin
Max gaf zich gevangen, na het geld,
dat hem door cliënten was toevertrouwd,
te hebben verkwist. Het tekort bedraagt
verscheidene millioenen.
NEDERLAND.
Amsterdam, 16 Nov. Onder daverend
applaus en na huldebetuiging aan den
beer Goeman Borgesius, werd door de
ter vergadering van de Liberale Unie
aanwezigen het vrijzinnige concentratie
program aangenomen.
De rede van mr. Goeman Borgesius
werd daverend toegejuicht. Daarna werd
medegedeeld dat van enkele niet aange
sloten kiesvereenigingen betuigingen van
instemming met het concentratie-program
waren ingekomen, o. a. van de kiesver-
eeniging te Groningen, van de „Jonge
Vrijzinnigen" te Meppel en van de
„Centrale Vrijzinnige Kiesvereeniging"
te Den Helder.
De voorzitter, rar. Goeman Borgesius,
wees er op, dat op deze liberale stemmen
dus ook kan worden gerekend bij de
verkiezingen. Met instemming getuigde
spr. vervolgens dat de vergadering werd
bijgewoond door een aantal Eerste Kamer
leden en door de groote meerderheid
van de leden der liberale Tweede Kamer
club. Deze lieeren heette spr. hartelijk
welkom. (Applaus.)
Alsnu was het woord aan den secre
taris den heer A. Roodhuyzen voor het
uitbrengen van 't jaarverslag. Daaruit
bleek o. a. dat gedurende het afgeloopen
jaar in de afdeelingen een opgewekt
leven was geweest. Er hadden zich weder
eenige nieuwe kiesvereenigingen bij de
Lib. Unie aangesloten.
Het aantal aangesloten vereenigiugen
bedraagt thans ruim 140 met meer dan
13,000 leden.
Alsnu was het woord aan den heer
mr. C. A. Vaillant, afgevaardigde van
„Vooruitgang". Deze meende dat het
jaarverslag aanvulling behoefde. Met
geen woord werd daariu gewag gemaakt
van den man, wiens 35-jarig politieke
loopbaan onlangs herdacht werd, mr.
H. Goeman Borgesius. Hij heeft al dien
tijd het groote vrijzinnige leger geleid;
heeft ook thans weder de vergadering
door zijn woord geëlectriseerd en is de
banierdrager van de liberale concentratie
geweest. Aan dien mag een woord van
warme hulde in het jaarverslag niet
ontbreken. (Daverend en langdurig ap
plaus.)
Nadat de heer Goeman Borgesius voor
die waardeerende woorden zijn dank had
betuigd, ging de vergadering over in
comité-generaal ter behandeling van het
concentratie-program.
Alsnu werd aan de orde gesteld het
concentratie-manifest, waarvan de con
clusie was, goed te keuren, het voorstel
van het hoofdbestuur der drie vrijzinnige
partijen om op den grondslag van den
inhoud van het concentratie-program,
bij de verkiezingen van 1913 samen te
werken.
Nadat een drietal afgevaardigden de
aanneming krachtig hadden aanbevolen
en hulde hadden gebracht aan het op
treden van het hoofdbestuur in dezen,
werd het concentratie-program, onder
groote geestdrift met algemeeno stemmen
aangenomen.
De voorzitter, mr. Goeman Boigesius,
sloot daarna de vergadering met erop te
wijzen, dat deze vergadering is een his
torisch moment, waarna hij de aanwezigen
krachtig opwekte om allen éénsgezind te
zijn en bij de aanstaande verkiezingen
de vrijzinnige beginselen te doen zege
vieren! (Herhaald daverend applaus.)
Utrecht, 16 Nov. Tot lid vaiu het
hoofdbestuur van de Liberale Unie werd
mr. J. van Gilse gekozen.
In de vergadering van den Bond
van Vrij-Liberalen heeft de heer Van
Karnebeek verklaard met 3 punten van
het concentratie-program niet in te stem
men. In verband daarmede zal hij zijn
zetel in 1913 beschikbaar stellen.
VGraveullage. De mariniers van het
Nederlandsch oorlogschip Gelderland"
marcheerden Vrijdag 1.1. door Constanti
nopel, om hun post als eerste wacht
aan het Nederlandsch gezantschap te
bezetten.
De vergadering van den Vrijzinnig-
democratischen Bond alhier heeft even
eens, na huldebetuiging aan mr. Treub,
het concentratie-program aanvaard.
VHertogenbosch, 16 Nov. Men deelt
ons mede dat de staking onder de tabaks
bewerkers heden defininitief is geprocla
meerd.
jDit goldt önonwpl mot voor Rindhoven.
Bergen-op-Zooni, 16 Nov. Ds. Aalders
aanvaardde Vrijdagmiddag zijn taak als
geestelijk verzorger op de stichting
„Vrederust" met het woord van Paulus
in 1 Thess. 5 24: „Hij die u roept'is
getrouw, die het ook doen zal" en deed
met dit woord uitkomen, hoe hij met
die belofte voor zich en met die kracht
naast zich, de taak, van welker beteekenis
hij zich bewust is aanvaardde. De genees
heer-directeur riep, na een woord van
afscheid aan den voorzitter, als tijdelijk
geestelijkverzorger j ds. Aalders het wel
kom op de stichting toe. Zeeland was
vertegenwoordigd van het Noorden tot
het Zuiden.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 18 Nov. In de Concertzaal
alhier werd Vrijdagavond vanwege den
Bond voor Staatspensionneering een
propaganda-avond gehouden.
Talrijk was de opkomst.
Geen plaatsje was onbezet.
Met een krachtig voorwoord werd
door den heer De Muralt de avond
ingeleid.
Hy heette daarin in de eerste plaats
welkom de dames Pas en Nachtweh,
die uit Rotterdam waren overgekomen,
om met haar talenten belangeloos dezen
avond op te luisteren, en voorts de
dames en heeren, die welwillend hunne
medewerking hadden toegezegd, te
weten, de dames S. W. Bal en Van
der ValkWillerase, en de heeren
mr. H. Polvliet en A. Frankel.
Tevens maakte hij onder toejuiching
der vergadering gewag van de eervolle
onderscheiding, die aan den heer J. A.
van der Valk, voorzitter van de bekende
rederijkers - vereeniging „Concordia"
wegens de bekroning van zyn tooneel-
stuk vanwege den Bond voor Staats-
pensionneering was ten deel gevallen.
Staande werd hierop „Niet één zy
arm en oud" door het publiek gezongen.
De dames Marie Pas, met haar
prachtige alt-, en Ttuus Nachtweh, met
haar heerlijke sopraanstem, vergastten
ons op verschillende liederen. Daverende
toejuichingen vielen beide dames ten
deel. Zy werden hierby op verdienste
lijke wyze door den heer mr. Polvliet
op de piano begeleid.
Het blyspel „Hoog bezoek" werd op
uitstekende wyze gespeeld door de
dames Van der ValkWillemse en
S. W. Bal en den heer Van der Valk.
De laatste onthaalde ons tevens op
