ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 28 October 1912.
Tweede Blad.
Veemarkt te Zierikzee
KENNISGEVING.
NIEUWSTIJDINGEN.
De
Balkan-oorlog.
(Z ierikzeeschc
C o u r a n t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAG WOENSDAG en VRIJDAG verschijntis
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bij vooruitbetaling.
69ste JAARGANG, No. 9305.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
Post en Telegrafie.
De kabel te TangerGadet is her-
stold.
op eiken Donderdag tot
de eerste helft van Decem
ber a.S., op de Schuithaven.
De BURGEMEESTER van Zikrikzkk brengt
ter kennis van de ingezetenen, dat er op
Woensdag den 30 October e.k., de» namiddags
te 1 uur, op het Raadhuis, eene openbare
Vergadering van den Gemeenteraad zal gehouden
worden, waarin de volgende zaken ter tafel
zullen worden gebracht, t. w.
Resumtie notulen
Twee brieven van Gedep. Staten, houdende
goedkeuring van de raadsbesluiten tot het aan
gaan eenei ruiling van grond met M. Smits, en
tot onderhandsche verpachting van het terrein
aan het Bolwerk met de kade aan II. van
Diike Hz.
Brief van Gedep. Staten, houdende terug
zending van liet door hen goedgekeurde eerste
suppletoir-kohier van den hoofdelijken omslag
voor 1912;
Goedkeuring van het raadsbesluit van den 30
Augustus j.l., No. 12, tot af- en overschrijving
van begrootingsposten," dienst 1912
Brief van Gedep. Staten met toezending van
een uittreksel uit H. M. besluit, houdende goed
keuring der door den Raad bepaalde hefting
van keurloon van vee en vleesch
Brief van den Commissaris der Koningin,
houdende herbenoeming van de hecren M. C.
Mulock Houwer en II. van Dijke Jz., tot zetters
V .oor 's Ryfes Directe belastingen voor deze
gemeente;
Brief van den Commissaris der Koningin be
treffende het aan den Burgemeester verleend
verlof;
Mededeeling van de opneming der boeken en
kas bij den Gemeenteontvanger
Brief van Mej. A. H. Flujjt, houdende bericht,
dat zij hare opdracht tot het geven van onder
wijs aan de Herhalingsschool aanneemt
Brief van den heer M. B. van Dorth, hou
dende bericht, dat hij zijne benoeming tot
Gemeentebouwmeester aanneemt
Adressen van mevr. Spruijt geb. De Jong,
en mevr. De Crane geb. de Jongh, houdende
verzoek om ontslag als regentessen van het
Burger-Weeshuis;
Adres van den heer J. P. L. Goemans, hou
dende verzoek om ontslag als keurmeester van
het uit nood geslacht- en gestorven vee, met
voorstel van Burgeni. en Weth.
Adres van het uitvoerend Comité voor de in
1913 te houden Tentoonstelling van Zeeuwsche
Kleederdrachten, enz., houdende verzöek om voor
die Tentoonstelling enkele aan de gemeente
behoorende voorwerpen af te staan, en eene
bijdrage uit de gemeentekas te mogen ont
vangen
Adres van de Zierikzeesche Landbouwvereeni-
ging „V. Z. O. S.", in zake beweiding van per-
ceelen gemeentegrond, omrastering der stads
mestvaalt en verdelging van ratten;
Voorstel van Burgem. en Weth. tot liet
verleenen van afschrijving van hoofdelijken
omslag
Voorstel van Burgem. en Weth. tot af- en
overschrijving van begrootingsposten, dienst
1912
Definitief besluit tot uitgifte van gemeente
grond in erfpacht aan den heer jhr. J. F.
Jschuurbeque Boeije;
Voorstellen van Burgem. en Weth.;
om een ligplaats in de haven te doen maken
voor de visschersvaartuigen van gebr. Schot
oni mej. H. M. van Malland gedurende den
cursus 1912/13 aan te wijzen als onderwijzeres
bij het herhalingsonderwys;
tot benoeming van onderwijzend personeel
aan de Avondschool voor Vakonderwijs voor
den curjsus 1912/13
tot definitieve benoeming van den heer
S. Jansma tot leeraar in het vakteekenen voor
smeden aan die school, met definitieve ontlas
ting van den Directeur dier school in voornoemd
vakteekenen;
tot definitieve benoeming van den heer D.
Veersema tot leeraar in het handteekenen aan
die school;
tot splitsing der 2e klasse dier school in twee
parallel-afdeelingen, en in verband daarmede
enkele leeraren voor den cursus 1912/13 meer
dere lesuren te doen geven;
tot verhooging der belooningen van enkele
leeraren aan die school
tot wijziging <ler Verordening regelende het
onderwijs aan die school, en tot het beschik
baar stellen van de noodige gelden in verband
hiermede, en
tot verkQop van op stam staand*: boomen
Verslag der Commissie benoemd tot onderzoek
dei' Gemcentebegrooting voor 1913 en behan
deling dier begrooting;
Voorstel van Burgem. en Wetb. tot wijziging
der Instructie voor de keurmeesters vau vee en
vleesch
enz.
ZiKKiKZP.r., den 25 October 1912.
De Burgemeester,
D. VAN DER VLIET.
In onverwacht snel tempo schijnt de
Halkan-oorlog ten gunste van de vier
verbonden koninkrijken en ten nadeele
van Turkye beslist te zullen worden.
Het in politiek opzicht belangryke oor-
logstooneel in het Westen wyst, nu de
Turksche berichten over Servische neder
lagen in de buurt van Koenowo of
Kossowo onjuist zijn gebleken, een on
afgebroken reeks van Servische over
winningen aan. Nog meer Westelijk,
aan de Zuidzyde van het meer van
Skoetari, onderhandelen de Turken reeds
met de Montenegrijnen over de over
gave van Skoetari of Skodra, nadat zij
enkele omringende hoogten (behalve
Tamrosj) vermeesterd hebben. En in
het Oosten eindelijk maken de Bulgaren,
na de kranige vermeestering van Kirk
Kilisse, de stad der veertig kerken, zich
op om Adrianopel in te nemen, waarvan
reeds een gedeelte in brand is geschoten.
De val van Kirk Kilisse.
Kirk Kilisse, zoo seint men uit het
Bulgaarsche hoofdkwartier aan den Beil.
Lokal Anzeigeris gevallen na een
onafgebroken, verwoeden stryd van twee.
dagen en twee nachten. Do laatste
verschansingen weiden met de bajonet
genomen, waarbij de Bulgaren met een
onweerstaanbaar geweld aanvielen. Voor
tot den beslissenden slotaanval werd
overgegaan, had een groot artillerie-
duel plaats, waarbij de Bulgaarsche
veldartillerie de zeer zware Turksche
kanonnen tot zwijgen wist te brengen.
Het bericht, dat by Kirk Kilisse
50,000 Turken gevangen genomen
zouden zijn, wordt nergens bevestigd.
Dichter by de waarheid zal de opgave
wel zijn, dat er 1100 of 1300 Turken
gevangen genomen zijn.
De Turken zyn, met achterlating van
kanonnen en ammunitie, in de richting
naar Boenar Hissar teruggetrokken.
Deze plaats ligt aan den straatweg, die
van Kirk Kilisse in zuidoostelijke rich
ting naar Wisa leidt. Daarheen mar
cheert een Bulgaarsche colonne, die
mogelijk wel ten doel heeft den Turken
den weg af te snyden naar Luie Boergas,
waar de Turksche hoofdmacht staat.
Adrianopel bedreigd.
De val van Kirk Kilisse heeft de ge-
heele situatie rondom Adrianopel ver
anderd. Of de stad, die volkomen door
de Bulgaren ingesloten heet te zijn, nog
ontruimd kan worden, en of de bezet
ting zich nog door den vyand kan
heenslaan en aansluiting vinden met de
terugtrekkende legerafdeelingen, kan op
dit oogenblik nog niet beoordeeld
worden.
Voortdurend wordt er rond de stad
gevochten, wat er op wyst, dat de
Turken wel uitvallen probeeren. Zy
schynen daarbij niet fortuinlijk te zijn,
want in een Turksch telegram omtrent
één dezer gevechten wordt zelfs van
1300 gewonden gesproken. Het heftigst
schynt de Turksche tegenstand te zyn
in het Westen van Adrianopel bij Marasj,
welke versterkte plaats juist in den
hoek ligt, waar de Arda en Maritza
samenvloeien. Daar donderen de kanon
nen zonder onderbreking en vallen offi
cieren en manschappen aan beide zijden.
Het wordt in deskundige kringen
intusschen niet onmogelyk geacht, dat
het Bulgaarsche leger grootendeels in
de richting van Constantinopel zal op
rukken en dat een betrekkelijk geringe
macht Adrianopel omsingeld zal houden.
AMERIKA.
Vyf mijlen van Bridgeport, een stad
in den Amerikaanschenstaat Connecticut;
en dicht by de plek,- waar zij met vijf
mannelyke begeleiders uit een auto
was gestegen, is Woensdagmorgen het
lijk gevonden eener jonge en bevallige
vrouw, wier gelaat doorboord was met
vyf kogelgaten. De vrouw was goed
gekleed en droeg ringen van aan
zienlijke waarde.
In één van haar zakken vond men
een visitekaartje, wasrip de naam g«-
drukt stond van mrs. Alice Phillips
Aldrich, leidster van den „Bond voor
Orde en Wet" te Chicago, die een groot
aandeel heeft gehad in de vervolging
van Jack Johnson, don bekenden neger
bokser, wegens zyn beweerde verleiding
en ontvoering van miss Lucile Cameron.
De bond voerde overigens een aan
houdende en krachtige campagne ten
gunste van de onderdrukking van den
handel in Rlanke slavinnen en men
gelooft dat de vermoorde vrouw door
mrs. Aldrich is voortgeholpen en uit
Chicago vluchtte, nadat haar beulen
hadden ontdekt, dat zij tegenover de
autoriteiten verklaringen had afgelegd,
die sterk tegen hen getuigden.
De vrouw dineerde in een restaurant
te Bridgeport, toen een automobiel,
waarin vijf mannen zaten, voor de.deur
stil hield, waarop de inzittenden haar
op bevelenden toon toeriepen om zich
bij hen te voegen. Volgens verklaringen
van den chauffeur deed zij dit met
blijkbaren tegenzin.
Een half uur later, stapten de mannen
en het meisje op een eenzame plek uit;
één der kerels hield den chauffeur een
revolver onder „den neus en beval hem,
onmiddellijk naar Bridgeport terug te
keeren. Nauwelijks had hy zyn wagen
omgedraaid, of vyf schoten klonken en
hij zag dé vrouw dood aan den kant
van den weg neervallen, terwijl de
moordenaars in het bosch verdwenen.
De politie arresteerde Woensdag
middag drie Italianen, die zich verborgen
hadden op een plek, niet ver van het
tooneel van den moord verwijderd.
Donderdagavond heeft, in het proces
tegen den politie-coramissaris Becker, te
New-Vork, beklaagd van moord op den
speelhuishouder Rosenthal op 16 Juli,
den beklaagde schuldig bevonden aan
moord met 'voorbedachten rade. Vrydag
morgen heeft de rechtbank Becker ter
dood veroordeeld. Zijn lot zal wel zijn
de electrocutie.
De New-York Times zegt, dat door
de schuldigverklaring de politie in een
beschamend daglicht wordt gesteld en
wanneer burgemeester Gaynor niet
ingrypt, zal het publiek het zelf
moeten doen.
Dé Sun schrijft. De aanklacht was
buitengowoon moeilijk, wegens de onge-
loofelijke staaltjes van laagheid en
misdaad, die er aan ten gronde lagen.
RUSLAND.
De gemeente Moskou stelde 50.000
roebels ter beschikking tot ondersteuning
van de families der in den oorlog ge
vallen Slaven.
Kamerverkiezing te Ommen.
Aan den secretaris van het Anti-
tariefwet-comité heeft rar. E. Baron
Mackay, candidaat voor de Tweede
Kamer, in het kiesdistrict Ommen, op
de vraag, of hij *vóór- of tegenstander
was van de tariefwet Kolkman, verklaard
„Ik behoor niet tot de voorstanders
van dit ontwerp. De Kamer zou goed
doen, het ontwerp, zooals het daar ligt,
niet aan te nemen".
De secretaris van de Christel ij k-His-
torische kiesvereeniging te Nijverdal,
heeft van mr. baron Mackay het
volgende telegram ontvangen:
„Na rijpe overweging verklaar ik
thans, dat ik, gekozen wordende, de
benoeming gaarne zal aanvaarden".
Tweede Kamerverkiezingen in 1913.
Dordrecht. De heer P. J. de Kanter
heeft aan het bestuur van de kiesver
eeniging „Dordrecht" bericht gezonden,
dat hij zich zeer tot zijn leedwezen
in 1913 niet weder voor het Kamer
lidmaatschap beschikbaar zal stellen.
Vrijzinnige samenwerking in 1913.
De samenwerking van de drie vry-
zinnige partyen zal berusten op den
navolgenden grondslag
Algemeen kiesrecht voor mannen
moet worden ingevoerd, zonder dat aan
die hervorming als voorwaarde wordt
verbonden het nemen van maatregelen
tot verzwakking van den volksinvloed,
dien men door het algemeen kiesrecht
tot volle ontwikkeling wil brengen.
De gelegenheid moet worden geopend
aan de vrouw het kiesrecht te verleenen,
zonder dat daarbij eischen van maat-
schappelijken welstand mogen worden
gesteld. De beletselen tegen verkies
baarheid der vrouw moeten worden
weggenomen.
Evenredige vertegenwoordiging moet
worden ingevoerd.
De verhouding tusschen Kroon en
Volk, zoóals die in onze Grondwet is
geregeld, moet worden bestendigd.
Onverzwakt moet ook als waarborg
voor de deugdelijkheid van het geheele
volksonderwijs de openbare school
worden gehandhaafd, waar ieders gods
dienstige gevoelens worden geëerbiedigd.
Herziening van het schoolwezen en
verbetering van de opleiding en de
positie der onderwijzers, ten einde het
volksonderwijs op hooger peil te brengen,
is dringende eisch.
Verandering in onze vrijhandelspolitiek
moet worden afgewezen.
In de behoeften ontstaan door ouder
dom moet voorzien worden cfoor uit-
keeringen uit de staatskas, onverschillig
of de behoeftigen al dan niet tot de
loonarbeiders behooren. Verzekering van
uit keeringen boven het minimum, dat
aan behoeftigen wordt verstrekt, dient
van staatswege bevorderd en geldelijk
gesteund te worden.
Noodzakelyk is eene algemeene voor
ziening op het gebied vari de genees
kundige en geldelijke hulp bij ziekte
en invaliditeit van on- en minvermogen
den. Hiervoor zal een wettelijke regeling
van de ziekenfondsen en ziekenkassen
en van den daarbij van staatswege te
verleenen steun het uitgangspunt moeten
zijn.
Tot het verkrijgen van de sociale
hervormingen benoodigde middelen zal,
voor zoover die niet gevonden worden
uit bijdragen van belanghebbenden en
uit bestaande inkomsten van den Staat,
niet mogen worden teruggedeinsd voor
verhooging van directe heffingen.
Geneeskundig onderzoek
voor het huwelijk.
Te 's-Gravenhage is een comité op
gericht, dat zich ten doel stelt de
overtuiging ingang te doen vinden, dat
raadpleging van den geneesheer vóór
het huwelijk een zedelijke plicht is,
welke dient te worden nagekomen
zoowel in het belang van de betrokkenen
zelf, als in dat van hun nakomelingen,
een maatregel dus, die de geheele
maatschappij ten goede komt.
Het comité verklaart zich eenstemmig
tegen huwelijksverbod. Het verzoekt
allen, die met het doel instemmen, het
met raad en daad te steunen, of door
inzending van een naamkaartje aan een
van de leden, van zijne of hare sympathie
te doen blijken.
Het comitié bestaat uitdr. S.
Greidanus, hofarts te Baam, voorzitter;
J. J. Berdenis van Berlekom, arts; dr.
J. A. Cramer, predikant bij de Ned.
Herv. Gemeenterar. M. I. N. Spaargaren,
advocaat en procureur; mevr. Van den
Steen van Ommeren- HalloC. P. Voute,
journalistG. J. Rolandus, secretaris,
allen te 's-Gravenhage.
Ingezonden Stukken.
'Tholen, 22 October 1912.
Mynheer de Redacteur
Naar Critas vernam, wordt er in onderscheidene
standen nota genomen van zijn schrijven. Dit
moedigt hem aan, .om in die richting gedurig
hetzij bjj brokstukken zoo nu en dan eens wat
te zeggen over verschillende gemeentetoestanden
in de gemeente Tholen. En claar er geen tegen
spraak op zyn laatste schrijven is ingezonden,
kan hij met genoegen constateeren, dat zijne
opmerkingen juist waren. Nu, iedere burger
zal gaarne toestemmen, dat de 2 opgenoemde
zakennamelyk goed bestratingsmateriaal
en Verhooging tractement gemeente-bouw
meester (het salaris is op heden f 250 per jaar)
werkelyk broodnoodig zijn. Want breken en
herstellen doet men veel, zelfs zeer veel, maai
de keien, die verwerkt worden, zijn alle ondoel
matig en missen het voldoende draagvermogen,
zakken gedurig weg, of kantelen omver, zoodra
er een zwaarbeladen voertuig over henen rijdt.
Dit is voor de gemeente-arbeiders zeer onaan
genaam, daar de menschen dag op dag hun
uiterste best doen om een nette straat te leggen,
terwyl ze na afwerking spoedig zien, dat ei-
overal verzakkingen plaats hebben, wegen* de
onvoldoende, voor dat doel heelemaal ongeschikte
keien. Critas wensclite dan ook wel. dat de
gemeenteraad eens een open oog moge krijgen
voor dezen voor de gemeente onfortuinigeu
toestand. Want gewis, men kan op die manier
blijven herstellen, en krygt nooit goede straten.
En ook het salaris van den gemeente-bouwmeester
eischt verbetering, f 5 per week en daaraan is.
de naam verbonden van gemeente-bouwmeester.
Daarvoor is een man dag in dag uit in de
weer, om al de gpmeente-reparatiën te begrooten
en het opzicht er over te houden. En nu rekent
onze goede gemeenteraad maar naar de bijver
diensten, die sommige jaren ruim, andere jaren
zeer matig zijn. Dit vindt Critas niet aardig.
Zoovele goede bezoldigde gemeente-ambtenaren
hebben aanmerkelijke bijverdiensten, maar is
ooit door den gemeenteraad hun salaris bepaald
naar hun bijverdienste. Critas meent dat enkel
alleen de gemeente-bouwmeester aan deze Raads-
opvatting is onderworpen. Gelukkig dat de Raad,
als hy wil, dezen toestand nu kan verbeteren,
want er is op lieden door de gemeente een goed
fortuin gemaakt, daar de veerverpachting de
kapitale soni van f 9350 heeft bereikt, dat is
dus f 2450 meer dan de vorige pacht. Jammer
dat onze EdelAchtb. Raad voor. dat de verpachting
nog moest plaats hebben, reeds een fonds be
stemde, om de meerdere veerinkomsten daarvoor
te bestemmen. Vele burgers en ook Critas hebben
hartelijk gelachen om dit oolijke gemeenteraads
besluit, daar de Raad in dezen de spreuk der
oudheid betrachtte, namelijk van een berenjager,
die de huid van den beer reeds verkocht, terwijl m
hy den beer nog moest gaan schieten.
Gesteld, dat het veer nu eens minder opge
bracht had, wat dan? Zou men dan een leening
hebben moeten sluiten, om de veer-inkomsten
op liet oude peil te brengen? En wat moest
er dan met dat gestichte fonds gebeuren?
Gaarne ontving Critas daarop eens eenig ant
woord. Doch genoeg hiervan, want het is ge
bleken, dat de Raad in deze een juisten blik
had op de veerverpachting.
En nu hcel't Critas vernomen, dat al dat
meerdere geld besteed zal worden om den Hoof
delijken omslag aanmerkelijk te doen verlagen.
Dat zal toch een vreugde geven, als wij burgers
het volgend jaar tot onze groote blijdschap
ontwaren, dat wij 4, anderen weer 5, anderen
weer 2 klassen verlaagd zyn in den Hoofdelijken
omslag. Wat zal dat toch voor vele ljurgers
een tegemoetkoming zijn, als zij wat minder
betalen moeten? Want hier is het in den regel
ieder jaar weer maar hooger in den Hoofdelijken
omslag aangeslagen. Het regent bezwaarschriften
jaar op jaar. En als we nu reeds mopperen
over onzen Hoofdelijken omslag, hoe zal dat
dan gaan als we eens allen verplicht zullen
worden om de waterleiding te nccepteeren.
Want Critas verneemt er op heden zeer weinig
van, maar gelooft toch dat de waterleidings-
plannen nog niet in de papiermand liggen.
En als men dan den eisch des tijds gaat door
drijven, noodig of niet, zullen onze arme bur
gertjes nog anders moeten betalen. Menigeen
snoeft misschien op zijn goeden regenbak, dat
die pas nieuw is, en hem goed water levert.
Maar Critas wil in het algemeen belang
vragen: Zou het niet kunnen gebeuren, dat
men om aansluitingen te maken, vele regen
bakken ging afkeuren? Zou men zoo doende
een waterleiding niet rendeerende gaan maken?
Zie, als dat gebeurde, dan was bijna ieder ver
plicht de waterleiding te nemen. De hemel
beware ons toch voor zulke praktijken, maar
zou het niet kunnen gebeuren? En voor al die
vragen hadden wij niet gestaan, zoo onze ge
meenteraad geen f 400 gevoteerd had voor
onderzoek.
We zien in dezen weei het twce-matenstelsel.
Een gemeentebouwmeester op f 250, een tweede
helpster in de bewaarschool krijgt er met hard
tobben f 25 (zegge vijf-en-twintig gulden) bij,
maar is het voor de waterleiding, dan f 400
weg op eens, bijna zonder discussie. Een koppel
pruttelaars worden zoowat voor ouderwetseh
weggezet als conservatief, en met vlag en wimpel
wordt f 400 gevoteerd tot wateronderzoek. En
dat terwijl keer op keer door verscheidene
Raadsleden op'noodige en noodzakelijke ver
beteringen wordt aangedrongendat meestal
met een „de kas kan het niet dragen" op dit
oogenblik woreft beantwoord. Hoe diep treurig
is een dusdanige gemeenteraadstoestand toch
Critas hoorde ook laatst nog van iemand
zeggenHadden wy die f 400 toch maar in een
doekje, wat zou men ze dan na schoon-
wassching kunnen gebruiken totjaankoop van
goede straatkeien. Critas zal het voorloopig
hierbij laten en hoopt een volgenden keer de
overbrugging 'voor Tholen te behandelen.
Met dank voor de verleende plaatsruimte,
teekent
CRITAS.
MARKTBERICHTEN.
Tliolen, 26 Oct. Aan de weekmarkt
waren de prijzen als volgt:
Jarige Zeeuwsche tarwe f 8,25 tl
f 8,75, nieuwe f 7,25 a f 8,50, roggo-
f 6,f 6,50, nieuwe f tl
f zomergerst f tl f
wintergerst f 5,75 tl f 6,25, haver
f 5,25 tl f 5,50, bruine boonen f 13,75
f 15,witte f 12,— tl f 16,voor
erwten f 7,tl f 7,50, kookerwteti
f 13,— tl f 1G,—wikken f tl
f paardeboonen f 7,50 tl f 9,50
per ILL., koolzaad f tl f
kar wij zaad f tl 1' per 50
K.G., uien f 0,60 Tl f 0,75, chalotten
f tl f per 50 K.G., kipeieren
f 5,50 ;l f 0,lier 100 stuks, grasboter
f 0,75 a 1' 0,S0, liooiboter f ;l
f per l K.G.
Gent, 25 October.
Vlas. De aanvoer van inlandseh
neemt toe. Er heerscht goede vraag tot
steeds vastere prijzen. In Russisch ging
weinig om. De prijzen zijn Hauw.
