ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Woensdag 23 October 1912.
Tweede Blad.
NIEUWSTIJDINGEN.
14
(Z ierikzeesche
Cour a n t
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAGWOENSDAG en VRIJDAG verschijntis
voor Zierikzee f 1,30. voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar by vooruitbetaling.
69ste JAARGANG, No. 9303.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
De Balkan-oorlog.
Aan alle Turksche grenzen wordt
door de verbonden Balkanstaten de
offensieve beweging met kracht voort
gezet.
Zeer energiek is het optreden der
Bulgaren, die met hun Oostelyk leger
de Turksche stad Tirnovo bezet hebben
en op Kirk Kilisse aanrukken. Hun
Westelyk leger heeft de buitenforten
van Adrianopel bereikt en schynt tegen
deze sterke vesting te opereeren.
De opmarsch der Grieken gaat niet
minder snel in zyn werk. De inneming
van de Turksche stad Elassona door
den kroonprins wordt bevestigd en gaf
te Athene tot geestdriftige betoogingen
aanleiding.
Het bericht, dat de Serviërs Prichtina
genomen hebben, wordt te Sofia als
een vaststaand feit beschouwd, terwyl
de Servische colonne, die uit Ristovac
oprukt, reeds in de nabyheid van Uskub
gesignaleerd werd. De Serviërs worden
krachtdadig door de Bulgaren uit
Kustendil gesteund en schynen als
einddoel van hun expeditie Saloniki
gekozen te hebben.
Ook aan de Montenegrynsche grens
is nieuw leven te constateeren. De
Montenegrynen namen Goessinje en
Plava, beide steden, die reeds sedert
dagen door hen belegerd werden. Een
duidelyke vingerwijzing over de bar-
baarsche wijze, waarop in deze streken
gestreden wordt, is het bericht, dat de
Montenegrynen 2000 Turken, die door
een bergpas naar Berana oprukten, door
middel van bommen en rotsblokken,
gezamenlijk om het leven brachten.
Volgens een telegram uit Sofia
aan de Lokal Anzeigerheeft de
koningin van Bulgarije uit haar eigen
vermogen een groote som gelds ge
geven, waarvoor een hospitaal te Sofia
gebouwd moet worden. Als leider van
dit ziekenhuis, waar voornamelijk Bul-
gaarsche officieren verpleegd zullen
worden, wordt een hekend Duitsch
chirurg genoemd. De koningin zelf zal
de leiding van de ziekenverpleging op
zich nemen.
Belgrado, 21 Oct. Van het oorlogs-
tooneel komen de berichten slechts
spaarzaam binnen, wat zich hieruit
verklaren laat, dat het voordringen der
Servische troepen zeer langzaam gaat,
tengevolge van de slechte wegen en
het groot aantal vernielde bruggen.
Feitelyk schynen de Turken, hun oude
tactiek getrouw, de vyanden het land
te laten binnendringen, om in een
gunstig positie, den grooten slag te
wagen. Alle tot heden ontvangen be
richten bevestigen dit vermoeden.
Gedurende eeuwen is de Balkan
het tooneel van bloedige, gewapende
conflicten.
Men ga maar eens na:
1459 Turkye onderwerpt Servië.
1463 Turkije onderwerpt een groot
deel van Bosnië.
1788—'91 Turkije lydt groote verliezen
in een oorlog met Rusland, Oostenrijk
en Montenegro.
1831 Turkije smoort in bloed en vuur
opstanden in Albanië en Bosnië.
1851 Oorlog tusschen Turkije en
Montenegro, geëindigd door tusschen-
y komst van Oostenrijk.
1875 Een goedgelukte opstand van
Herzegowina tegen Turkye, En
Herzegowina wordt Oostenryksche pro
vincie.
1876 Turkye wordt geslagen door
Servië en Montenegro samen. Montenegro
wordt onafhankelijk.
1877'78 De Russisch-Turksche oorlog
met nadeeligen afloop voor Turkye.
1878 Congres te Berlyn, ten gevolge
waarvan Roemenië, Servië, Montenegro
en Bulgarije onafhankelijk worden.
DUITSCHLAND.
Berlijn, 21 Oct. Morgen komt hier
50 duizend K.G. rundvleesch uit Rus
land aan, dat onder de slachters ver
deeld wordt, die het tegen bepaalde
prijzen moeten verkoopen. Later zal er
wekelijks 150 duizend K.G. Russisch
vleesch in Berlijn aan de markt komen.
Gisterenmiddag hebben de sociaal
democraten een groote meeting in het
Treptowerpark gehouden, als protest
tegen de duurte der levensmiddelen en
de onthouding van het kiesrecht. Tien
jonge menschen vielen in onmacht.
Verder verliep de meeting in de grootst
mogelijke orde.
Spansberg (Saksen), 21 Oct. Het
districtsbestuur heeft uit Grossenham
bericht ontvangen, dat de ballon „Ber
lijn 2" te Bitterfeld opgestegen in den
namiddag, plotseling ontploft is dicht
bij Spansberg. De ballon dreef te midden
van onweerswolken en is waarschijnlijk
door den bliksem getroffen. De twee
bestuurders, die in den gondel zaten,
de eerste luitenant Stiehler en de
ingenieur Goehricke, zyn gedood. Uit
den hoogte-barometer, die zwaar be
schadigd werd, valt op te maken dat
de ballon snel tot 3000 meter gestegen
is, en daarna plotseling tot op 5000
meter.
Wlllielmshafen, 19 Oct. De Keizer
hield by de onthulling van het stand
beeld van 'admiraal De Coligny een
redevoering, waarin hy o. a. zeide„Ik
heb aan de marine een standbeeld ge
schonken van mijn voorvader admiraal
De Coligny, die een dapper krygsman
en een geloofsheld is geweest en die
wegens zyn vast geloof in Christus, zijn
trouw aan zijn koning en zyn dapper
heid ten voorbeeld moet strekken aan
ieder, die tot de marine behoort. De
Coligny was niet alleen een oorlogs
held, maar ook êen geloofsheld, als
aanvoerder der Hugenooten, die toen
wegens hun geloof veel te lyden hadden.
Hij bleef trouw aan zijn heraelschen
Koning tot aan zyn laatsten ademtocht,
toen hy in den Bartholomeus-nacht,
getroffen door het moordend staal,
bezweek. Zoo werd hy in dien nacht,
die steeds een schandvlek van het
Christendom zal blijven, een martelaar,
evenals later zyn schoonzoon, de groote
Oranjevorst, mijn voorvader. Laten
allen die tot de marine behooren, hem
tot voorbeeld nemen".
De valsche obligaties van den spoorweg
GentTerneuzen.
De omvang van de ramp groeit
gestadig aan. Uit verschillende steden
van België komen berichten van banken
en particulieren die de heer Nestor
Wilmart er voor een grooter of kleiner
bedrag heeft ingelapt. Bovenaan staat
Hasselt. Daar schynen heel wat van die
waardelooze papieren te zitten. Maar
ook in Brugge, Oostende, Luik, om
van Brussel, Antwerpen en Gent niet
te spreken, worden verliezen geleden.
Nader blijkt ook, met welk een on
gelooflijke slordigheid Wilmart bij dat
doen vervaardigen van valsche obligaties
te werk ging. Men begrijpt dan ook
niet dat gedurende de 15 jaar, dat dit
bedrog werd uitgeoefend, de deskundigen
daar niets van hebben bespeurd. Nestor
gebruikte voor dat scheurpapier een
gelen rand, die vroeger voor een regel
matige uitgifte gediend had. Bovendien
waren deze papieren grof nagebootst
en droegen ze als bestuurders namen
van personen, die op den datum der
uitgifte slechts commissarissen waren.
Boven zeiden we te veel. Inderdaad
heeft op zekeren dag een geldelijke
instelling, waar voor anderhalf miljoen
frank aandeelen werden aangeboden, de
vervalsching bemerkt en de makelaar
daarover aangesproken. Deze op hooge
beenen naar Wilmart. Nestor sprong
verrast op en zeide, dat er een ver
warring van namen had plaats gehad.
Wij hebben gemeld dat de broeder
van Nestor, Henri Wilmart, lid van het
bestuur der spoorwegmaatschappij Gent-
Terneuzen, te Charleroi aangehouden
werd. Dit was ook een raar heer; de
kenschets „rare snyboon" zullen we
maar vermijden, ofschoon die op het
onderhavige heerschap zeer toepasselijk
schijnt. Beschuldigd van medeplichtig
heid aan een bedriegelyk bankroet is
hij naar Brussel overgebracht.
Deze Henri had niet minder dan 100
renpaarden in eigendom, benevens het
blad Sport Beige en twee hengsten,
waarvan de waarde op meer dan een
half miljoen frank wordt geschat. Onder
vraagd hoe hy daaraan kwam, heeft hij
slechts onvoldoende verklaringen kunnen
afleggen. Men meent, dat dit alles uit
de bedriegerijen van Nestor voorkwam.
Donderdagavond om 11 uur berekende
men, dat de slachtoffers totaal 40 mil
joen frank verliezen, doch dagelijks
stygt dat cijfer nog. Een redacteur van
La Chronique te Brussel, een vriend
van Nestor, die het telegram ontving,
volgens hetwelk Wilmart door een
ongeluk den dood zou hebben gevonden,
doch dat niet ernstig genomen wordt,
verliest hierbij een kapitaal van 950.000
frank. Zoo ooit, dan geldt hier: van je
vrienden moet je het hebben.
Het Hbl. van Antw., dat ons ook tot
de andere opmerkingen de stof leverde,
deelt voorts mee, dat de bewuste spoor
wegmaatschappij een akkoord heeft
aangevraagd. Ook heldert het blad op,
hoe het kwam, dat de aandeelen zoo
gemakkelijk plaatsing vonden. Het
vooruitzicht bestond n.l., dat de Bel
gische staat de maatschappij zou naasten.
We berichtten reeds, hoe de staat dit
eenige malen had aangeboden, wat
echter op den onwil van Wilmart was
atgestuit. Ryke geldmannen nu hadden
zooveel mogelijk aandeelen dier maat
schappij opgekocht, ieder voor zich
denkend, de meeste, uitgegeven obligaties
in handen te hebben. En ieder ver
kneukelde zich, zich voornemend, op
den bepaalden tyd den staat zijn obli
gaties zoo hoog mogelyk te laten
afkoopen.
Zoo langzamerhand wordt alles op
gehelderd, wat eerst onduidelijk was of
verward. Den ketting van bedrog, waar
veel schakels aan ontbraken, is het thans
mogelijk, van het begin af aan te volgen.
In één onzer laatste nummers staat hoe
berekend werd, dat de bewuste oplichter
jaarlijks 800.000 frank verteerde. Toch
heeft hij in die 15 jaar circa 40 raillioen
er door gebracht. Hoe kan dat?
Een aannemelijke oplossing lykt ons
de volgende. Wilmart vreesde verraden
te worden, als de bezitters van obligaties
bij wisselagenten of bankiers zelf gingen
inruilen. Daarom deed hij eenige dagen
véór den vervaldag een schrijven toe
komen, waarin hy den gelukkigen be
zitters verzocht, de coupons af te knippen
en die in verzegelden omslag vóór een
aangegeven datum aan het bureau dor
maatschappij te Brussel te doen bezorgen.
De renten werden dan vóór den vervaldag
betaald en de bezitters vonden dat maar
wkt vriendelijk van dien goeden heer
Wilmart.
Men mag van den heer Wilmart
zeggen wat men wil: hij heeft tot het
toepassen en volhouden van zyn bedrog
geen moeite gespaard. Hoeveel omslag
en dubbele administratie waren niet
noodig, om in dien doolhof van sluwe
handgrepen den weg te weten en de
ontdekking zóó lang te verschuiven I
En daarby bleef het niet.
Een kassier te Brussel, die onlangs
bij een automobiel-ongeluk het leven
verloor, kocht in opdracht van Nestor
op de Beurs aldaar, geregeld alle obli
gaties Gent-Terneuzen op, die aldaar
werden aangeboden. Daardoor was deze
in staat, in volle veiligheid, door raiddel
van met zorg bijgehouden boeken, de
stukken te vernietigen, die dubbel be
stonden en terugkeerden. Als de erfge
namen van den kassier voor de door
dezen in deposito gegeven stukken aan
sprakelijk worden gesteld, zullen ze voor
450.000 frank moeten bloeden.
Er wordt moeite gedaan, een comité
te vormen ter bescherming van de be
langen der personen, die deze valsche
papieren bezitten.
(M. CL)
Stikstof bemesting in den Herfst.
In welken vorm.
In alle landbouwlanden is in den laat
sten tyd de aandacht gevestigd op de
noodzakelijkheid van stikstofbemesting
in het najaar; een noodzakelijkheid door
vele proeven telkens bevestigd. Inder
daad een gift Chilisalpeter in den herfst
is voor onze wintergewassen wensche-
lijk. 't Is bekend, dat de planten de
stikstof uitsluitend opnemen in den vorm
van een salpeterzuurzout. Wil de land
bouwer dan beslist succes hebben, dan
dient hy te zorgen, dat deze stikstof-
vorm in zijn bouwgrond steeds voor
handen is, ook in den herfst. Is daarvoor
een opzettelijke bemesting met Chili
salpeter in den herfst beslist noodig
Ja, zeer zeker. In naburige landen
is men reeds lang overtuigd van de
noodzakelykheid eener matige Chili-
salpetergift in den herfst en ook op
de rijksproefvelden in Nederland is ten
duidelijkste de groote waarde hiervan
gebleken. Nog meer nut zal een weinig
Chili-salpeter thans doen, nu we zoo'n
kouden natten zomer achter den rug
hebben. Wat toch is het geval? Op zeer
vruchtbare gronden zal, onder gunstige
omstandigheden uit ammoniak salpeter
zuur gevormd worden. Niet of weinig
echter in de allerbovenste laag, genoemde
omzetting heeft volgens onderzoekingen
van Warington het best in meer diepere
lagen plaats.
Men lette hierop, omdat de kiera-
plantjes direct opneembare stikstof in
den bovengrond moeten kunnen vinden.
Verder is op de salpeterzuurvorming de
temperatuur van den bodem van over
wegenden invloed. Bij 37° C. heeft zy
het snelst plaats, en neemt dan af,
naarmate de temperatuur weer tot 6°
nadert. Onder normale omstandigheden
zal de boderatemperatuur in den na
zomer het geschikst zijn. Dit is thans
helaas niet het geval. De zomer is nat
en koud geweest; door de lage bodem-
temperatuur is er gedurende den zomer
weinig of geen salpeterzuur gevormd.
De aanwezige voorraad is door 't gewas
opgeteerd, zoodat we mogen aannemen,
dat er thans in den landbouw gebrek
aan direct opneembare stikstof is. Van
daar, dat de stikstof in den vorm van
salpeter gegeven moet worden. De herfst
kan hierin weinig verbetering brengen,
want mochten er nog warme dagen
komen, dan dient de aangevoerde warmte
in de eerste plaats, om het overtollige
water te doen verdampen. De bodem-
temperatuur zal dus dit jaar laag blijven
en de uitgezaaide korrels, hoe goed van
kwaliteit ze ook zijn mogenzullen
plantjes voortbrengen, die in hun prilste
jengd gebrek aan direct opneembare
stikstof zullen krygen. Een kwijnend
bestaan is hiervan het gevolg. Dat raag
niet. Onze wintergewassen gaan een
kwaden tyd tegemoet en moeten flink
toegerust worden. Naast voldoende hoe
veelheden kali en phosphorzuur is aan
wezigheid van direct opneembare stikstof
dringend noodzakelijk! En om zeker te
zyn, dat deze aanwezig is, is een matige
gift van Chili-salpeter straks bij het
zaaien of na het opkomen een zaak van
niet geringe beteekenis. In de meeste
gevallen zal een hoeveelheid van 100
K.G. per Hectare voldoende zijn.
TWEEDE KAMER.
Bij de Dinsdag voortgezette behande
ling van het ontwerp invaliditeits- en
ouderdoras-verzekering bestreed de heer
Rutgers uitvoerig het stelsel van staats-
pensionneering, in welken vorm dan
ook, en verdedigde hy het regeerings-
systeem van verplichte verzekering als
het beste stelsel voor het behoud van
de volkskracht en energie.
De heer Teenstra daarentegen bestreed
het regeeringssysteem. Hij betoogde, dat
de samenkoppeling van invaliditeits- en
ouderdomsverzekering nadeelig is voor
het platteland tegenover de industrie
in de groote steden en keurde' in het
ontwerp de verhouding tusschen premie
en uitkeering af, terwyl hy ook als
grief ontwikkelde de groote geldont-
trekking, die het ontwerp ten opzichte
van de industrie ten gevolge zou hebben.
Spr. hield voorts een pleidooi voor
staat spensionneering.
MARKTBERICHTEN.
Tholeu, 22 Oct. Jarige Zeeuwsche
tarwe f8,25 k f8,75; nieuwe f7,25 k f8,50;
haver f 5,25 k t 5,50rogge f 6 k f 6,50
wintergerst f5,75 k 1 6,25; aardappelen,
blauwe f 2 a f 2,30 per H.L.witte f 1,40 k
f 1,50 per H.L.; peren f 0,35 k f 0,45;
jutten f k f appelen f 0,35
k f 0,45 per 5 L.; uien f 0,60 k f 0,75
per 50 K.G.hooi f 20 k f 25 per 1000
K.G.stroo f7 k f 11 per 100 bossen
zomergerst f k f per H.L.
Botterdam, 22 Oct. Op de veemarkt
waren aangevoerd 63 paarden, 1898
magere en 769 vette runderen, 152 vette,
185 nuchtere en 406 graskalveren, 924
varkens en 293 biggen.
Koeien en ossen 37 tot 44 k 45 c.,
stieren 31 tot 36 c., vette kalveren 47
tot 55 c., alles per half kilo; 924 varkens
lste kwal. 60 k 64 c., 2de kwal. 62 c.,
3de kwal. 53 c. en 4de kwal. 52 tot 56 c.,
per K.G.
Melkkoeien f 150 a f 340, kalf koeien
f 155 k f 345, stieren f 110 k f 350, pinken
f 90 k f 145, graskalveren f 30 k f 85,
vaarzen f 120 a f 200, alles mager vee;
biggen f 10 k f 16, slacht paarden f 60
a f 100, werkpaarden f 100 k f 200,
hitten f 60 a f 140.
Nuchtere kalveren: fok- f 19 k f 27,
slacht- f 12 k f 17.
Biggen f 1,40 k f 1,70 per week.
De aanvoer van vette runderen was
ruimhet aanbod overtrof de vraag.
De afdeeling spoeling was goed bezet,
maar bepaalde superieure soorten waren
beperkt in getal. Deze waren gezocht
en werden duur betaald tot 1 k 2 c.
boven noteering, zelfs noghooger. Voor
Duitschland werden zeer enkele le klas
spoelingkoeien gekocht. In de afwijkende
qualiteiten ging de omzet sleepend. Ook
hier werd voor Duitschland gekocht
doch op bescheiden schaal.
Stieren met goeden aanvoer. De puike
zware waren goed gewild en werden
vlug verhandeld tot flinke prijzen, de
lichte waren minder vlottend te plaatsen.
Vette kalveren flink aangevoerdtdoch
de omzet ging zeer traag. Met groote
moeite was voor de allerfijnste qualiteit
de hoogste noteering te bedingen. Mindere
soorten iets beter.
Mager vee weer ruim aangevoerd.
De handel in melk- en kalfkoeien
betrof meer de binnenlandsche, er werd
voor België weinig gekocht.
Magere ossen behoorlijk te verkoopen
en jong vee eveneens.
Graskalveren werden traag verhandeld,
vooral voor de fokkerij.
Nuchtere kalveren beperkt aange
voerd. Ze waren duur, zeergewild, werden
vlug verkocht. Belgische kooplui waren
aanwezig.
Paarden waren tamelyk te plaatsen,
vooral goede werkpaarden.
In biggen ging bijna niets om.
Rotterdamsche Eierenveiling (in
exploitatie bij de V.P.N.)kippeneieren
f 5 k f 8,10, eendeneieren f5,10 a f6,50,
kalkoeneieren f8, parelhoeneieren f 5,75,
alles per 100 stuks. Aanvoer 9524 stuks.
Rotterdamsche Eierenveiling Weena-
plein no. 9 (gedeponeerd handelsmerk
R.V.)gegarandeerd versche hoender
eieren f 5,80 a f 7,97, dito eendeneieren
f 5,23 k f 5,80. dito ganzeneieren f 8 k
f 10, dito kalkoeneieren f 6 k f 8, hoender-
eieren van handelaarsbinnenl. f 4,97
a f 7,16 en buitenl. f 4,50 k i 5 per
100 stuks. Aanvoer 16,750 eieren.
Naar gegarandeerde versche eieren
was veel vraag met flinke prijzen.
Ajuin. Aanvoer heden circa
16,000 balen van alle soorten, hoofd
zakelijk groote bruine, slechts eenige
partijtjes werden verhandeld. Groote en
kleine bruine voor f 1, stroogele f0,90.
alles per 60 K.G.
ZIERIKZEE.
Tijd van Hoogwater en van Laagwater.
October.
Maans-
H.W.
L.W.
ouderdom.
u. m.
u. m.
23.
voorm.
0.57
6.39
nam.
1. 6
G.50
24.
15
voorm.
1.36
7. 9
nam.
1.42
7.25
25.
16
voorm.
2.12
7.38
ft!
2.50 v.
nam.
2.17
7.57
26. Z.
voorm.
nam.
2.47
2.54
8. 6
8.28
27. Z.
18
voorm.
3.23
8.35
nam.
3.26
8.59
28.
19
voorm.
3.56
7
nam.
4. 2
9.32
29.
20
voorm.
4.27
9.42
nam.
4.35
10.10
30.
21
voorm.
5. 3
10.26
nam.
5.16
10.52
Tijd v
an H.W. te Dordrecht 3.15 uur later.
L.W. 5.30
