Vrijdag 10 Mei 1912.
Cacao
Van Houten s
Eerste Bfad.
(Z ierikzeesohe
O o u r a n t).
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
11 Kg. 1.501/4 Kg. - 0.42| j
U - 0-801 Mo- 0.18
Bagaving Studiebeurs van het
Wijberga-lean te Bolsward.
Algemeen Overzicht.
Uit Stad m Provincia.
Haagsch gekeuvel.
zierikzeesche hl nieuwsbode.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
MAANDAQ, WOENSDAO en VRIJDAQ verschijnt, la
voor Zlerilczee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland 1 1,60 per 3 maanden.
Voor bet buitenland, verzending eens per week, I 10
per jaar b|) vooruitbetaling.
68ste JAARGANG. - Ne. 9233
MJtgaver-Hoofdradaotauri A. FRANKEL.
Redacteurs I. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Oroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en VrQdags-mlddag» uiterlijk S hps.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Dlreateuri A. I. DE LOOZE Jr., Hoek Schuithaven, Zlerlktee.
Hei Kantoor Is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 8 ure.
Fkoop vandaag bij^
[uw winkelier een]
bus
konai
De BURQEMEESTER en WETHOUDERS van
ZlERlKZEE
Qezlen een ichr|ven van de Bestuurders van
het Wijberga-leeji te Bolsward;
Brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
collatoren van genoemd leen voornemens zijn
over te gaan tot de begeving van een Studiebeurs.
Nakomelingen uit de familie van den stichter,
die naar de beurs wenschen te dingen, zullen
zich, onder overlegging van een geboorte-akte,
vóór 6 Juni a a. schriftel|k moeten aanmelden
b| Dr. C. J. Niemtijer te Bolsward. Z| dienen
dan den leeftfd van 12 jaren te hebben bereikt.
De begiftigde zal vrg zfn in de keuze van een
vak van studie.
De sollicitanten zullen zich hebben te onder
werpen aan een vergel|kend examen, waarvan
de datum later zal worden bekend gemaakt.
Zierikzee, dtn 9 Mei 1912.
De Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
D. VAN DER VLIET, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
In onze Tweede Kamer Is met groote
meerderheid van atemmen het door den
Minister van Marine, den heer Wentholt,
aangevraagde pantserschip afgestemd, het
geen ten gevolge beeftdat genoemde
bewindsman zQn portefeuille ter beschikking
van Hare Majeitelt zal stellen. Onder de
tegenstemmers waren tal van leden der
rechterzQde. Zijn heengaan wordt door
weinigen betreurd. De linkerzijde voelde
voor den overlooper naar de rechterzijde
al heel weinig sympathie. Meu zag In zQn
staatkundige frontverandering geen eerlijke
wQziglng van een politieke overtuiging,
maar een koele berekening om op het
regeerlngskussen te blijven. Hiervoor offerde
hQ vermoedelijk zfln beginselen op. HQ zal
ala het Staatablad binnenkort vermeldt, dat
Hare Majeitelt hem eervol als Minister
van Marine ontalagen heelt, uit 's landi
kas JaarlQka als pensioen ontvangen f 4000,
waarvoor een zeer onbeduidende premie door
hem betaald Is geworden. VIJt-en-twInllg
arme ouden van dagen zouden er mede
geholpen zQn, ala genoemd bedrag jaarlijks
besteed werd om hun levensavond te ver
helderen.
In België li de Kamer uiteengegaan, en
zal de Senaat heden naar huls gaan. De
verschijning van het Koninklijk besluit,
waarbQ deze staatslichamen ontbonden
worden, Is lederen dag te verwachten.
WIJ kunnen dan h|J onze zuldeljke buren een
heftlgen strijd b|J de stembus verwachten,
want met het oog op de felheid, waarmede
de politieke partijen In dit land gewoon
zijn elkaar te bestrijden, zal de electorale
kamp aldaar, vooral nu, een ka-akter dragen,
waarvan wl] oni bier zelfs geen voorstelling
kunnen maken.
In het Prulitache Hul» van Algevaardigden
waarin ondanks een hoogst onrechtvaardige
kieswet, toch zes socialisten zitting hebben,
werd de socialist Hoffman, die den oorlog
een hoon voor het Christendom en de
menschelijkhsld genoemd had, door den
voorzitter tot de orde geroepen. Voor
dezen tuchtmaatregel wat hier geen grond.
Een ander socialist, Borchardt genaamd,
maakte een spreker het spreken moeilijk,
doordat h|J i óór het spreekgestoelte had
post gevat. Aan de aanmaning van den
vootzitter zich te verwijderen, gaf hl) geen
gehoor. Toen besloot de voorzitter tot
handhaving van zijn presidiaal gezag hem
van de verdere zitting uit te sluiten. Maar
Borchardt verkoos niet de zaal te verlaten.
De zitting werd hierop voor een half uur
door den voorzitter geschorst. In stede
van deze tijdruimte gebruik te maken om
aan het gegeven bevel van dtn voorzitter
te gehoorzamen, bleet Borchardt op zijn
plaats De voorzitter maande dezen nog
maals aan de zaal te ontruimen, en toen
desondankt Borchardt weigerachtig bleef,
werd de hulp van de politie Ingeroepen,
die met een luitenant aan haar hoofd, met
geweld Borchardt, want deze verzette zich,
uit de zaal droeg. Het duurde echter niet
lang, of Borchardt drong de zittingszaal
binnen, en nam zQn oude plaats weer in.
Op nieuw werd de hulp van den .heiligen
Hermandad Ingeroependie wederom
Borchardt met den sterken arm uit de zaal
verwijderde. Het binnendringen werd hem
nu betet, doordat aan alle deuren, die
toegang tot de zaal gaven, politiemannen
geposteerd werden.
Het schQnt, dat de voorzitter bulten zQn
boekje is gegsan, omdat hl) niet het recht
beeft een volksvertegenwoordiger uit de
zul ie laten verwQderen, voordat de zitting
gesloten was en de tribunes ontruimd
waren.
Ook heeft de politie zich aan een
onwettige handeling schuldig gemaakt.
Naast Borchsrdt zst zQn partijgenoot
Lelment. De luitenant van politie beval
dezen zQn plaats Ie verlaten, aan welk
bevel echter Lelment weigerde te voldoen.
Hierop werd Lelment gegrepen en met
geweld van zQn plaats geduwd.
De socialisten beweren, dat In het
algemeen bet optreden der politie In str||d
met de wet Is, daar de wet een Ieder met
vijl jsren tuchthuis bedreigt, die een
afgevaardigde verhindert in de uitoefening
van zQn ambt.
In Engeland is door het Lagerhuis het
Home-Rule wetsontwerp met 372 tegen
271 stemmen In tweede lezing aangenomen.
In Zweden Is door den socialist Llnd-
hagen, die burgemeester van Stockholm Is,
in de Tweede Kamer een molle Ingediend
tot afschaffing van de monarchie. Eigen
aardig Is het, dat de leider der socialisten
Brakllng, tegen deze motie het woord
voerde, zeggende, dat een dergelijke motie
eerst te pas kwam, wanneer de verhouding
van de koninklijke macht tot de volks
macht daartoe aanleiding gaf. De motie
werd In handen van een Grondwetscom
missie gesteld.
Italië, ziende, dat het tn Tripolie geen
vorderingen maakt, heeft vermoedelijk met
goedvinden van Rusland en Engeland, een
actie begonnen In de Aegelsche zee. Het
heelt op het eiland Rhodos bezettings
troepen ontscheept. De Turksche troepen
hebben zich naar een versterkte plaats In
het gebergte teruggetrokken, waardoor de
Italianen gedwongen zQn een aanzienlijk
bezettingsleger op Rhodos te laten.
Generaal Moinler beefl, beducht dat de
vrijheidlievende Marokkanen ten tweede
male zullen beproeven het Fransche juk
af te schudden, aan de Fransche regee
ring om toezending van hulptroepen
geseind. HQ kreeg meer dan hg gevraagd
had, zoodat de getalsterkte der Fransche
troepen In Marokko thans 55000 man
bedraagt.
Zierikzee, 10 Mei. Woensdagavond ver
gaderde In de koffiekamer der Concertzaal
het Departem. Zierikzee der MaatschappQ
„Tot Nut van 't Algemeen".
BQ ontstentenla van den voorzitter, jhr.
De Muralt, leidde de vlce-voorzltter, de
heer Huveri, de achaara bezochte ver
gadering.
Door den secretaris, Mr. Pleyte, werden
de notulen gelezen. Deze gaven den heer
W, C. de Crane aanleiding het bestuur te
verzoeken In het volgend seizoen wederom
aan de leden een concert aan te bieden,
daar het concert, dezen winter gegeven,
bizonder In den algemeenen smaak was
vallen.
Verslag werd gegeven van den toestand
der Volksbibliotheek en tevens rekening
en verantwoording gedaan van het ge-
gehouden beheer.
In de plaats van mr. Plcyle, die als
bestuurslid der Volksbibliotheek bedankt
had, werd gekozen de heer Korrelvlnke.
Mede ainbevolen was mr. Polman.
Tot algevaardigde naar de Algemeene
Vergadering te Amsterdam werd bQ accla
matie gekozen mr. Piry e. Als plaatsver-
vanger werd aangewezen mr. Prins.
Eenlge punten van den beschrijvings
brief voor de Algemeene Vergadering
maakten een onderwerp van gedachten-
wlasellng uit Zoo richtte de heer W. C.
de Crane bQ den post ultget'okken voor
het bevorderen van voor.geztt onderwijs
aan jongelieden, die de lagere school
hebben doorloopen, lot het bestuur het
verzoek, bij het hoofdbestuur pogingen Ie
willen aanwenden, om ook Zlerlkzeesche
jongelieden van dien post te laten profi
teered Het bestuur beloofde In dien geest
werkzaam te zullen zgn.
Mr. Canes geelt In verband met den
post, uitgetrokken voor ondersteuning van
departementen ter zake van te houden
volksvoorlezingen het bestuur in over
weging om In het volgend seizoen ook te
dezer slede volksvoordiachlen te doen
houden. Zijns Inziens wordt hier op geeste
lijk gebied te weinig voor het volk gedaan.
Teven» vrasgt hij, of het bestuur niet zal
willen uitzien naar een beter lokaal voor
de volksbibliotheek, daar het huldig lokaal
allesbehalve beantwoordt aan de elschen,
die men daaraan i tellen mag. De voor
zitter zegt toe, dat deze aangelegenbeden
In het bestuur zullen besproken worden.
jhr. Schuurbrqie BoeQe werd als be
stuurslid herkozen. Mede aanbevolen was
de heer Van Nouhugs.
Van bet bestuur der'Süchtlng tot Tuln-
grond ver huring was een schrgven In
gekomen, waarin een achets van haar
fi rantleelen toestand gegeven werd. Mr.
Cau, vooir t er van voornoemde stichting,
lichtte mondeling het schrgven toe. Een
stuk land was voor I 9400 aangekocht. Het
hiervoor benoodlgd kapitaal was gevonden
door leening. Men had t 7000 bg de
Spaarbank en I 2400 bg particulieren
geleend. Het land was hierop In 13 per-
ctelen gesplitst. De pacht van die perceelen
Is zoodanig gesteld, dat de rente, die me i
betalen moet daardoor gedikt wordt, en
men tevens Iets overhoudt voor kwade
jaren. De toelichting lokte van de zgde
van mr. Canea een principieel debat uit,
waaraan deelnamen de heeren Koopman,
mr. Cau, De Crane, Stoop en de voorzitter.
Het besluur zou de gemaakte opmerkingen
en de gegeven wenken In overweging
nemen.
Hierop werd de vergadering gesloten.
Naar wg vernemen zal de voetbal-
wedatrgd tusschen „Zeelandla" van Goes
en „Z V. V." van Zierikzee op aanstaanden
Hemelvaartsdag alhier gespeeld worden.
Ten behoeve der Oudheidskamer te
Zierikzee Is len geschenke ontvangen van
den heer K. Haar.e Gast te Brouwershaven
een mahoniehouten pgpenstander.
St.-Pilipsland9 Mei. Oroot wordt
hier alweer 't gebrek aan regenwater. Nog
eenlge dage i droogte en we zgn weer In
denzelfden toestand als In den zomer van
't verloopen jaar.
Stavenisse. Ingevolge een besluit van
de te Poortvliet gehouden algemeene
vergadering, van de aid. Tbolen van het
„C O. v. K. en Vac. Kolonies", hoopt de
heer J. W. H. F. Bugze, die o. m. reeds
dergelgke lezingen hield te Oosterland.
Brouwershaven en Rozendaal, met het
gunsttg resultaat, dat overal dtdelgk een
afdeetlng werd opgericht, op Zaterdag
18 Mel a s. des avonds 7J ure In het
Hotel „De Druiventros", te Slnt-Phlllpsland
een propagandising voor genoemde
kolonies te houden. (Zie achterstaande
adverlentle.)
De bedoeling is te trachten, ook In
Slnt-Phlllpsland een ledental te verkrggen,
teneinde In samenwerking met het eiland
Tholen, waar circa 250 leden zgn, als
ééne aldeellng te werken aan het groote
en grootsche gebouw der Volksgezondheid.
De toegang tot deze lezing Is voor allen
zoo dames alt heeren, geheel vrij.
Poortvliet. Benoemd tot konlnktgke
marechaussee bg de te divisie van dat
wapen, de milicien C. Deurloo alhier.
Middelburg, 9 Met. Maandagavond om
half elf beelt zich bg het pont van Abeele
In het kanaal een vreemdsoortig toonerl
atgesperll Twee vrouwen en een man
zgn daar door de Mormonen gedoopt.
Onder 't uitspreken der gewone spreuken
en 't vertoon van de Mormoonsche plechtig
heden werden ze In 't Kanaal onder
gedompeld.
Landbouw en Veeteelt.
St-Annaland, 10 Mei. Dat hun vruchten
zoo ver van hier zouden gebruikt worden,
zal wel niemand van de verbouwers van
cichorei ol „bltlerpee" het vorige jaar
gedacht hebben. Ko-t geleden Is van hier
naar Antwerpen vervoerd een partg van
50.000 K O. gedroogde cichorei, welke
bestemd was voor geen ander werelddeel
danAustralië.
Het verlangen naar een fl nke regen
bul Is nog veel steiker geworden. Er zgn
tal van akkers, welke nog geen spoor
vertoonen van ontkieming van het daarin
gebracht zaad, waar geen vocht de kor
reltjes ook maar Iets heeft doen zwellen
De regen, die er deze week gevallen Is,
wai van te weinig beteekenls om daarin
verbetering te brengen.
Moriaansboofd, 10 Mei. Alhier Is op
gericht een varkensvoedervereenlglng met
20 leden. Het bestuur bestaat uit de
heeren P. Boot Wz., voorzitter; M. C.
van der Linde, vlce-voorzltterP. J. Boot Mz.,
secretaris-penningmeester; J. Dalebout en
Boot, commissarissen.
Visscher Ij- Berichten.
Bruinisse. De vorige week werden van
Brulnlsae naar België en Frankrgk ver
zonden 340 ton mosielen, terwgl de ver
zending naar Holland en Dultschland 62
balen mosielen bedroeg. De vaart om
mosselzaad Is ook weer begonnen. Deze
week vertrokken verscheidene vaartuigen
met dat doel naar de Zuiderzee.
RECHTSZAKEN.
De rechtbank te Middelburg heeft Vrij
dag vonnis gewezen in de zaak tegen de
boterfabrikanten A. R. en jG. fJ. J. M.
v. B., samen vormende de firma R. Co.,
die beklaagd waren van het op 9 Juni
en op 12 Augustus 1911 in voorraad
hebben van boter met een lager vetgehalte
dan bfj de wet is voorgeschreven.
De kantonrechter had beide beklaagden
op 23 December j.l. vrijgesproken, nadat
de ambtenaar van het O. M. tegen R.
zeven dagen hechtenis, en tegen v. B.
f 50 boete of 14 dagen hechtenis had
geëischt.
De substituut-officier eischte op 30 April
voor de rechtbank vernietiging van de
vonnissen van den kantonrechter en ver
oordeeling van iederqp beklaagde tot twee
boeten van f 100, iedere boete te ver
vangen door 25 dagen hechtenis en publi
catie van het vonnis voor zoover het
beklaagde R. betreft.
De rechtbank bevestigde het vonnis
van den kantonrechter voor zoover het
betreft het op 9 Juni 1911 gepleegde
feit, doch vernietigde het vonnis voor
zooveel het betreft het op 12 Augustus
gepleegde feit en veroordeelde deswege
ieder der beklaagden tot f 100 boete, sub
sidiair 25 dagen hechtenis met last tot
publicatie dier uitspraak.
De Minister van Justitie heelt krachtens
Koninklijke machtiging afwQzend beschikt
op het verzoek tot statuten-wijzigingen
van „Lotlslco", overwegende dat mede
biQkens rechterlijke uitspraken in hoogste
Instantie deze naamlooze vennootschap bQ
herhaling haren werkkring uitgebreid heelt
tot het houden eener bij de loterQwet ver
boden loleiQ. De vennootschap wordt dus
geacht strQdig te zQn met de openbare
orde.
Het gerechtahol te 's Hage heeft
mevrouw v. H. te RQswQk wegens dood
slag op haar echtgenoot ontoerekenbaar
geoordeeld en plaatsing gelast In een
kranzlnnlgengestlcbt voor den proeltQd van
hoogstens één jaar.
,'t Is maar fantasie". Zoo luidt de
titel van de revue, die hier nu weer,
gelQk tegenwoordig eik voorjaar, wordt
opgevoerd In de hoogste gtz lllge en
gedistingeerde zaal van Scala.
Ik ben daar plichtmatig heen geweest.
Welke Hagenaar of Inwoner van de
vorstelQke residentie gaat niet naar Sca'a,
als daar de revue van den geestlgen Ter
Hall, bizonder knap exploitant bovendien,
wordt opgevoerd? Welke Hagenaar gaat,
mag men vragen, niet overal been, waar
Iets aardigs, Iels luchtigs, Iets aantrekke
lijks wordt gegeven? Wanneer Is het
s avonds niet vol In de haast ontelbare
plaatsen van vermaak, wel te verstaan,
waar reeds de door de overheid bevolen
zedelijkheid Iets anders uitsluit 't Is geen
vraag van moraliteit, 't Is een belangrQke
sociale vraag, zich nu en dan eens
rekenschap te geven van de mogelQkheld,
dat In deze „dure tijden" de krrn der
bevolking, niet 't minst onder de kleine
burgerklassen, avond aan avond zich
ontspanning kan gunnen In varlëlé-tbeater
cf bioscoop. Men ziet al die Inrichtingen
bQna steeds vol, en als dan voor een
achtbaar burger het uurtje van gehoor
zaamheid heeft geslagen, dan loopen de
kolfiehulzen nog eens vol, waar heele
famlllën over het genotene gaan napraten
en natuurlQk nadrlnken. Is 't geen fantaste
Inderdaad, dat klagen over dure tQden?
Ol gunt men zich bulten 's buis wat
binnen 's kamers wordt ontbeerd, ol wet
wat den leverancier vaak toekomt
Maar Ik wilde volstrekt niet phllosoleeren
ol soclatlseeren. Ik had alleen maar willen
zeggen, dat In de mooi gemonteerde
revue één „fantasie" mQ vooral heeft
getroffen, 't Is een aardige scène In de
kolfbaan van een sociëteit. Daar vertoonen
de toppen der kegels de welgelQkende
portretten van onze Mlnlaters. ZQ zQn van
sprekende gelijkenis. De spelers 2Qn
echter niet aardig. ZQ moeten „alle negen"
maken en telkens gooien ze poedel, totdat
er een vreemde gast komt, die 't hem
zal leveren. Het Is een kuipersbaas,
herkenbaar aan zQn tronie en ook, voor
zQn bedrQf, aan het vat dat hQ meedraagt.
HQ komt zQn geluk eens beproevenen
zie, In één worp gooit hQ alle negen
omver. Dat vermag alleen de kuipersbaas.
Die „fantasie" Is sinds een paar dagen
historisch onjuist. Aan Lohman komt
thans de eer toe, althans te hebben ge
toond, dst hQ zonder de minste kwade
politieke bedoeling (men leze er maar de
Handelingen" op na, alt men er den
moed toe heeft) als 't moet, zelt „alle
ntgen" kan omkegelen en een politieke
„Titanic" kan doen stranden. Één ding
Is althans zeker, dat hQ den „kuiper" de.
loef heelt afgestoken. Want als de onder
gang van Wentholt'a pantserschip voor
Iemand een échec mag genoemd worden,
dan Is 't wel voor den emlnenten leider
der antl-revolutlonnalre parlQ. HQ heelt
den overwonnene vaa „Seinpost" (ge
herinnert u ongetwQfeld de staatkundige
gebeurtenis van eenlge jaren geleden)
gedesavoueerd In zQn poging om het
(politieke) schip In de flink te treffen en
hQ heeit de meerderheid eerst aarzelend,
daarna zoo beslist mogelQk de aanneming
van Wentholl's scblp aangeraden. En van
die meerderheid werden niet alleen vele
katholieken, maar ook onderscheidene
naaste geestverwanten van den leider hem
ontrouw. De grove uitroep van den onbe-
tameüjken DuQi: „nu kan hQ weer
liberaal worden", Is misschien een bQdrage
te meer lot de verklaring van het ge
weldige échec, dat Mlnlater Wentholt trof.
Ol de schok „alle negen" werkelQk heeft
doen tuimelen, Is echter zeer twQlelachtlg
Wel verluidde 't hier, dat de Koningin,
Ingelicht omtrent den vermoedelQken loop
van zaken, hare voorgenomen reis naar
Dobbin had uitgesteld ol misschien afge
steld, omdat Hr. Ms. tegenwoordigheid
door de nadeiende crisis noodzakelQk
was, maar san een kabinetscrisis gelooven
weinigen. Premier Heemskerk heelt, met
de hem eigen voorzichtigheid In zQn
c ff cieele woordenkeus, zich niet al te
sterk solidair verklaard met den armen
scheepicommandant, die, 't moet gezegd
worden, zelf onverschrokken op de brug
Is blijven staan; en bet la ook niet zeld
zaam ln de politieke wereld, dat men zulk
een ambtgenoot Iaat „zwemmen". TerwQl
lk deze regelen schrQf, confereert de
premier met de Koningin, wie nu waarlQk
zelfs bij haar kortstondig verblQf In de
hooldstad, te midden van een welgevuld
programma, de itaatizorgen niet worden
bespaard. Ultteraard ls dus op dit oogen-
bltk over den alloop dezer crisis nleti te
