ZIEBIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 22 Januari 1912
Tweede Blad.
(Z ierikzeesohe
Courant).
NIEUWSTIJDIN8EN.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
MAANDAG, WOENSDAO en VRIJDAG verschjnt, la
voor Zlerlkzee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland I 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eem per week, I 10
per Jaar bi vooruitbetaling.
68ste JAARGANG. No. 9187.
NUtgavar-Hoofdredaoteuri A. FRANKEL.
Radaotaupi I. WA ALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regeli 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrjdags-mlddags uiterlijk 2
Alle betalingen moeten geschieden b(j den Dlreoteuri A. J. OE LOOZE Jr., Hoek Schuithaven, Zlerlktee.
Het Kantoor ts geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 8 ure.
INDIË.
Port-Soudan, 18 Jan. De koning en
koningin kwamen den 17den aan boord
van de .Medina" aan en namen de trein
naar Slnkst, vijftig mijlen In het land ge
legen, waar revue gehouden werd over de
Inlandsche troepen en 3500 kameelrulters.
ZIJ keerden vervolgens naar Port-Soedan
terug en vertrokken hedenavond naar Suez
OOSTENRIJK.
Weenan, 19 Jan. Uit Zywlec In Qalllclë
wordt bericht, dat de aartshertogin Maria
Theresla, gemalin van aartshertog Stephan,
bi een ongeval met de slede op bet voor
hoofd Is gevallen en ernstig gewond.
In narcose Is de aartshertogin geopereerd
door prof. von Elselsberg, die een groot
aantal beensplinters verwijderde.
De zieke verkeerde bj haar ontwaken
In bevredigenden toestand.
PORTUGAL,
Uit Lissabon wordt geseind, dat hand
langers van de clerlcale partij bommen
hebben gegooid In het woonhuis van den
gouverneur van Barcelos. Alle Inwonerrden
werden min ol meer zwaar gewond. Een
deel van het huls Is Ingestort.
ITALIË.
Uit Vlaregglo komt het bericht, dat on
bekende personen het palels van prinses
Allee van Bourbon, een dochter van Don
Carlos, zjn binnengedrongen en den tien-
Jarigen zoon der prinses, die In het park
wandelde, ontvoerd hebben. Tot dusverre
z|)n alle nasporingen naar 't kind vruchte
loos gebleven. Het heette, dat de jongen
later te Pietra Santa was ontdekt, maar
dit bericht werd niet bevestigd. Men ge
looft, dat de ontvoerders lasthebbers ztyn
van den eersten echtgenoot van prinses
Allee, prins Frledrich van Schönburg-
Waldenburg, die een jaar geleden gestor
ven Is, en zQn zoon bi testament verboden
had, bi zijn moeder te blijven. Deze Is
Intusschen een tweede huwelijk aangegaan
met den Itallaanschen officier Llmo Del
Plete, Men gelooft, dat de ontvoerders zich
van valsche sleutels bediend hebben, om
In 't palets der prinses binnen te dringen.
Rome, 19 Jan. De volgende officieuze
mededeellng wordt bekend gemaakt
Aan de regeering werd van betrouwbare
zijde gemeld, dat aan boord van de
.Manouba" uit Marseille vla Tunis naar
Tripoli 29 Turksche officieren en soldaten
zouden vertrekken, wier namen werden
opgegeven en die zeer groote sommen,
bestemd voor het Turksche leger b|| zich
hadden. Naar aanleiding van dit bericht
werd de .Manouba" gisterenmorgen aan
gehouden en naar Cagllarl gebracht.
Men vond er de aangedulden werkelijk
aan boord.
Te Turin is Woensdag een even
brutale, als geraffineerde juweelen-dlefstal
gepleegd. De eigenaar van een groote
[uwellerszaak te Milaan, Introvlnl, bevond
zich op het station te Turijn In de wacht
kamer eerst klasse, waar hij een koffertje
met 400.000 francs aan juweelen naast
zich had staan. Zonder dat de juwelier
er Iets van merkte, slaagden dieven er In
het koffertje met den kostbaren Inhoud te
vervangen door een juist eender, dat met
sinaasappelen was gevuld. De bestolene
bemerkte den diefstal pas, toen hQ al In
den trein zat.
ENGELAND.
Birmingham, 18 Jan. Het resultaat van
de stemming onder de mijnwerkers In de
steenkaolnljverheld Is bekend gemaakt op
een bijeenkomst van den bond van miji-
werkers. Voor de algemeene staking waren
445.801 stemmen, tegen 115,921.
Daar niet meer dan f der uitgebrachte
stemmen verelscht zQn voor het afkondigen
van de staking, zjI het werk In de steen-
kooln||verheld den lsten Maart worden
neergelegd lenzj nog een vergelijk wordt
aangegaan.
Op de Brltsche ."eilanden hebben
weder zware sneeuwstormen gewoed. De
Midlands en de.'noorde!|ke graafschappen,
Schotland en het noorden van Wales
liggen diep onder de sneeuw en In vele
districten Is het trein- en tramverkeer
gestremd. De treinen kwamen aan met tja
overdekt en dikwgls moest men met
gzeren staven het Ijs afslaan van de
portieren, vdór die geopend konden
worden.
Te Cannock Chase en In Northumber
land en Durham moest het werk In de
kolenmijnen worden gestaakt wegens de
sneeuw.
Te Londen en In de zuldeiQke graaf
schappen heeft men veel tast gehad van
kouden wind, hagel en Qzel.
Aan de kust z|jn weder vele scheeps-
ongelukken gebeurd.
Londen, 19 Jan. Het Cunard-stoomschlp
.Veria" is bjj Swansea In aanvaring ge
komen met een onbekend stoomschip, dat
gezonken Is met allen die aan boord
waren, naar men gelooft elf man.
Omtrent het vergaan van bet stoom
schip .Wlstow Hall", dat Donderdag In
den geweldigen storm aan de Scholsche
kust op de Bullers of Buchan Is verbrgzeld,
worden de volgende blzonderheden bericht.
Het schip had, ontredderd en hulpeloos,
twee dagen lang rondgedreven, toen het
op de rotsen werd geworpen. Het zonk
binnen weinige minuten en de 57 menschen
aan boord werden een prooi van de wilde
golven. Men zond een reddingsboot uit,
maar die kon slechts vier mannen redden
de drie en vjftlg overigen verdronken
jammerlijk voor de oogen van de menschen,
die In angstige spanning aan het strand
stonden, en niets konden doen om hen te
redden.
De bemanning bestond uit 15 Europeanen
en 42 Indische Laskars. De kapitein en
drie Laskars werden gered.
De kapitein was bewusteloos, toen men
hem aan land bracht en het duurde een
uur, vóór men hem weer tot bewustzijn
had gebracht.
Kapitein Stoddart maskte op dit schip
zin eerste reis als gezagvoerder. Te
Amsterdam was de elgenlflke kapitein ziek
geworden, en toen had Stoddart het
commando overgenomen.
FRANKRIJK,
Één van de eerste daden van Minister
Brland, Is een verzoek om gratie aan den
president der republiek ter teekenlng voor
te leggen. De gevangene voor wlen hij
gratie vroeg, Is .camelot du roy" Lacour",
die tot drie jaar gevangenisstraf was ver
oordeeld wegens 't toebrengeu van llcha-
mel(k letsel aan den heer Brland, ter
gelegenheid van de Inwijding van het
monument van Jules Ferry.
DUITSCHLAND.
De BerlQnsche politie heeft nu ver
schillende gegevens omtrent de vermoede
lijk plegers van den drlevoudlgen moord
In de Atte Jacobstrasse.
Een tramconducteur heeft aangifte ge
daan, dat kort na het uur waarop de
misdaad gepleegd moet zfln, drie mannen
op zijn wagen naar het Oörlltzer station
zijn gereden, van wie één geld, dat met
bloed bevlekt was In betaling gaf. Hij
heeft een beschrijving van die mannen
gegeven, die hj onwillekeurig nauwlettend
had opgenomen cn thans wordt Ijverig
naar hen gezocht. Uit andere getuigenissen
blijkt, dat waarsch]n!j|k twee mannen met
een zak op straat hebben staan wachten,
terwjjl de derde binnen was.
De vrouw van den juwelier Is nu,
evenals haar man en haar dochter, aan
de bekomen wonden gestorven, zonder
eenlge Inlichting te kunnen geven.
De ontploffing In ee-. dynamlet-
fabriek te Schlebusch, bij Dusseldorp,
heeft groote verwoesting aangericht.
De onlplofling gebeurde in een gedeelte
der fabriek waar nitroglycerine „gewas-
schen" werd; maar hoe zfj werd veroor
zaakt Is onbekend. De arbeider die mei
het gevaarlijke werk bezig was, werd
gedood en twee gebouwen werden geheel
vernield.
Verder stortte door den geweldigen
schok de vloer van de eetzaal der fabriek
In. Van de mannen, die zich daar be
vonden, kwam één om het leven en vgf
werden zwaargewond. Van laatstgenoemden
Is er één overleden.
De schok werd tot ver In den omtrek
gevoeld; men dacht zelfs te Dusseldorf,
Neusz, Bonn en elders aan een aard
beving. In de nabijheid der fabriek Is
geen ruit heel gebleven. Vele hulzen zijn
beschadigd, boomen omvergerukt. Een
tuinier, die In zgn huls bezig was, is
door het glas van een brekende ruit zdö
ernstig aan den hals gewond, dat hQ kort
daarna stierf.
Er zgn in de fabriek te Schlebusch al
meermalen ontploffingen geweest en de
Inwoner* hebben reeds herhaaldeljk aan
gedrongen op 'I verplaatsen van de fabriek,
wegens het voortdurende gevaar.
LUXEMBURG.
Luxemburg, 20 Jan. De gezondheids
toestand van den groothertog ia zeer slecht
en veroorzaakt levendige ongerustheid. De
ziekte verergerde door het ontstaan van
kanker.
BELGIË.
Luik, 17 Jan. In het gemeentehuls van
B:yne-Heusay Is een dynamlet-pa roon
gevonden, gewikkeld In een papier, waarop
stond: „Neemt j: in acht, we hebben nog
meer hiervan". De patroon Is afkomstig
uit een mijn.
ARBEIDSWET.
Wat mag en wat niet mag.
Hier volgen eenlge bepalingen, waaraan
hoofden of bestuurders van ondernemingen
(vooral winkeliers) Ibzondere aandacht
dienen te schenken.
1°. Een kind beneden 13 jaar of
nog leerplichtig mag geen arbeid ver
richten. Al Is een kind dus 13 jaar of
ouder, doch heeft bet niet voldaan
aan de Leerplichtwet, dan mag het
geen arbeid verrichten.
Voorbeelden.
Een vader, die couranten bjj aboncé'a
rondbrengt, mag zoo'n kind daarbij niet
doen behulpzaam zQn, evenmin mag een
winkelier zoo'n kind bestellingen bij
klanten doen afleveren, een melkboer melk
doen rondbrengen. Ook door eigen kinderen
mag zulks niet geschieden.
Het spreekt vanzelf, dat zoo'n kind niet
In fabrieken of werkplaatsen arbeid mag
verrichten.
Een kind van 12 jaar, dat aan de Leer
plichtwet heeft voldaan, mag arbeid ver
richten, Indien hj die arbeid doet
verrichten aantoont, dat geen voor het
kind geschikte gelegenheid tot het ont vangen
van onderwas vóór des middags 5 uren
bestaat. Kan de werkgever aan de contro-
Ieerende ambtenaren een bewijs van het
schoolhoofd (waarbij het kind heeft school
gegaan) toonen, dan Is aan de voorwaarden
voldaan.
2°. Een jeugdig persoon en een
vrouw, die arbeid plegen te ver
richten In een fabriek of werkplaats,
mogen geen arbeid verrichten bulten
die fabriek of werkplaats op andere
uren dan waarop z|J als op de arbeids
lijst vermelde uren, arbeid In fabrieken
of werkplaatsen zouden mogen ver
richten.
Voorbeelden.
Een hoeden modiste (ongeacht den leef
tijd) die tot 7 of 8 uren des avonds
(naar gelang zij voor de onderneming
volgens de arbeidslijst arbeidt), In een
atelier hoeden heeft bewerkt, mag na dit
uur, dus rè 7 of 8 uren, niet behulpzaam
zQn In den winkel, hetgeen voorheen In
selzoendrukte veelal geschiedde; een
schoenmakersjongen, die tot 7 uren
's avonds schoenen heeft gerepareerd, mag
rè 7 uren 's avonds en vóór 6 uren
's morgens geen schoenen bij klanten
halen of brengen. Hfl mag dan niets meer
voor de onderneming verrichten.
Ouk het mede naar huls geven van
goederen om die thuis al te maken, Is
verboden.
Jeugdige personen van 13 jaar en ouder
(natuurlijk niet leerplichtig) die uitsluitend
als loopjongens of -meisjes In een onder
neming werkzaam zQn, mogen tot 9 uren
's avonds en rè 7 uren 's morgens loop
werk verrichten.
Personen van 14 jaar of ouder (niet
leerplichtig) en uitsluitend als loopjongen
cl -meisje werkzaam In een onderneming,
mogen ten allen tijde loopwerk verrichten.
3°. Een jeugdig persoon en een
vrouw die arbeid plegen te verrichten
in een fabriek of werkplaats, mogen
In of voor dezelfde onderneming Zondag
of op den dag, die daarvoor in de
plaata treedt (Israëlieten, Adventisten
enz.), geen arbeid verrichten bulten
die fabriek of werkplaats.
Voorbeeld.
Een jongen, beneden 17 jaar, werkzaam
In een koek- en banketbakkerij, mag dus
niet meer op Zondag bestellingen bQ
klanten rondbrengen.
Deze werkzaamheden zullen thans moeten
geschieden door ren persoon boven 17
jaar of door een persoon, die uitsluitend
loopwerk verricht.
4°. Een jeugdig persoon mag geen
arbeid verrichten, bestaande In het op
den publleken weg of in voor het
publiek toegankelijke gebouwen ver-
koopen of te koop aanbieden van
voorwerpen, tusschen 9 uren des
namiddags en 5 uren des voormiddags.
Voorbeelden.
Een winkeljuffrouw of bediende beneden
17 jaar, mag nè 9 uren 's avonds niet
meer verkoopen of werkzaamheden ver
richten.
Personen beneden 17 jaar, mogen geen
programma's of anderszins In schouwburgen
of daarbuiten verkoopen of te koop aan
bieden. Evenmin mogen personen beneden
dien ieeltgd des avonds nè 9 uren of
's morgens vóór 5 uren op den pub) lekt n
weg yoorwerpen verkoopen of te koop
aanbieden. Dus ook geen eet- en drink
waren. Een persoon, beneden 17 jaar, mag
des avonds nè 9 uren en vóór 5 uren
's morgens geen couranten of tijdschriften
verkoopen of te koop aanbieden, hetgeen
In de omgeving van bet station of op het
perron geregeld voorkomt.
Barbiersjongens kunnen nog tot laat in
den avond of nacht klanten Inzeepen, als
zfl ten minste niets verkoopen of te koop
aanbieden In winkel of salon. Verricht
zoo'n jongen ook haarwerk, dan mag h|J
nè 7 uren des avonds niets meer voor de
onderneming doen.
5°. Het hoofd ol de bestuurder van
een onderneming moet In het bezit
zin van arbeidskaarten ten name van
alle In de onderneming werkzaam
voor een manlik jeugdig persoon
tot z|)n 17de (wliie kaart); voor een
vrouwelijk jeugdig persoon tot haar
181e (gele kaart) en voor de gehuwde
vrouw zoolang zQ gehuwd Is (blauwe
kaart).
Deze kaarten behoeven niet meer,
zooals voorheen, nè het eindigen van
de arbeidsbetrekking ter gemeente
secretarie worden terug bezorgd, doch
worden aan de betrokken personen
medegegeven, die ze hun nieuwen
patroon ter hand stellen.
Voorbeeld.
Een meisje, werkzaam In een strQk-
Inrlchtlng gaat over naar een brel-lnrlchtlng.
ZIJ ontvangt dan haar arbeidskaart van
het hoofd of den bestuurder der strflk-
Inrlchtlng en geeft diezelfde kaart af aan
het hoofd of den bestuurder van de brel-
lnrlchtlng. Is zoo'n kaart zoek of In het
ongereede geraakt, dan kan ter gemeente
secretarie tegen betaling van 5 centen een
duplicaat worden gehaald.
Arbeidskaarten worden alléén aan niet
leerplichtige kinderen afgegeven.
6°. Het hoofd of de bestuurder van
een onderneming, waarin of waarvoor
In fabrieken of werkplaatsen arbeid
wordt verricht door één of meer
jeugdige personen, door één of meer
vrouwen of niet door meer dan 9
manlijke personen van 17 jaar cf
ouder, Is verplicht te zorgen: dat in
zin fabriek of werkplaats (dus niet
op een kantoor, doch op een besloten
plaats, waar door personeel wordt
gearbeid) een gedagteekende en door
hem onderteeker.de arbeidslijst wordt
opgehangen en opgehangen blijft,
zoodanig, dat daarvan gemakkelijk
kennis kan worden genomen.
Deze Ijst wordt niet meer aan het
polltieburee! afgegeven, doch aan het
Postkantoor tegen betaling van 7 centen.
Ook in werkplaatsen, waar alléén
door 10 of meer mannen boven 17 jaar
(dus niet beschermde personen) wordt
gearbeid, moet thans een arbeidslijst
opgehangen zQn. Dit laatste is nieuw 1
Voorbeeld.
Een timmermansbaas heeft 10 knechts
boven 17 jaar aan het werk. Deze
personen worden niet door deze wet
beschermd en toch most die baas In de
werkplaats een behoorlijk Ingevulde arbeids
lijst opgehangen hebben. Evenwel mag
door deze personen arbeid worden ver
richt In afwijking van de regeling op de
arbeidslijst vermeld.
Zoo dit geschiedt, is die baas verplicht
boek tc houden van deze afwijkingen en
schriftelijk kennis te geven aan het
districtshoofd der Arbeidsinspectie en wel
telkenmale na 3 maanden, of na zoodanlgen
korteren termijn als het districtshoofd
voorschrift. Veronderstel dat die knechts
volgenr de arbeidslijst van 's morgens
6 tot 's avonds 8 uren (behoudens rust
uren) werken, doch op sommige dagen
door onverwachte drukte tot 10 uren des
avonds arbeiden, dan moet de baas die
dagen, waarop tot 10 uren Is gewerkt, in
een register aanteekenen en leder kwartaal
het districtshoofd daarvan schriftelijk kennis
geven.
Had diezelfde baas minder dan 10
knechts (allen boven 17 jaar) dan behoefde
hj die verplichtingen niet na te komen.
In al deze ondernemingen moet tevens
een arbeidsreglster aanwezig sQo, waarin
zoowel de beschermde als niet beschermde
personen, die In en voor de onderneming
arbeid verrichten, worden aangeteekend.
7°. Personen, die vóór 1 Januari
1912 reeds 12 jaar waren, worden
geacht 13, en personen, die vóór 1
Januari 1912 reeds 16 jaar waren,
worden geacht 17 jaren te zQn.
Reinigen werkplaats.
Een vrouw van 23 jaar of ouder mag
in een onderneming, waarin een bedrijf
wordt uitgeoefend, dat het reinigen van
werktuigen, toestellen of gereedschappen
of van werklokalen gedurende de gewone
bedrflfswerkzaamheden bezwaarlijk maakt,
des namiddags tusschen 7 en 10 uren
arbeid verrichten ten behoeve vin zoodanige
reiniging, onder voorwaarde, dat zQ geen
andere werkzaamheden In de onderneming
verrichtte.
Onder arbeid wordt niet verstaan huise
lijke bezigheden. Een vrouw van een
kruidenier kan haar kind beneden 13 jaar
gerust melk laten halen bij den melkboer,
maar vader mag ditzelfde kind niet een
pond suiker bij een klant doen brengen.
Het oude en nieuwe Kerkgebouw
te Stavenlsse.
In de Icrseksche en Thootsche Courant
komt onder bovenstaand hoofd een artikel
voor van de hand van den heer C. Holle-
stelle, waaraan wi het volgende ontleenen:
Het land van Stavenlsse, dat bi den
vloed op Cosmus- en Damlanusdag In 1509
bina geheel ten onder ging, heeft na dien
tijd lang met de zee gemeen gelegen; eerst
toch In 1598 Is weder een aanvang ge
maakt met de herbediklng, die In 1599
werd voltooid, en waarin het tegenwoordige
dorp verrees met kerk en toren. Deze ketk,
beperkt en eenvoudig van vorm, werd In
den aanvang der XVile eeuw gebouwd en
In 1664 nog belangrik vergroot.
Thans Is die kerk afgebroken en door
een nieuw en meer doelmatig gebouw
vervangen.
Van het oude gebouw Is alleen het ele
gant en In renaissance st{l opgetrokken
torentje overgebleven. Dit bevat In één
der bogen bovea de deuropening een sluit
steen, waarop twee personen, staande ter
weersziden van een schild, gebeeldhouwd
zin. Ook komt daarop voor het jaartal
1672, zinde dit hoogstwaarschinlik het
stichtingsjaar.
Veel heeft deze landstreek na de her
bediklng te danken aan den ambachtsheer
Jhr. Herminlus van Thuyll van Seroos-
kerke, die den stoot gaf tot het tot sland
komen van verscheidene bediklngen.
Na zin verschelden op 22 April 1669
werd op zin laatste rustplaats een praal
graf gesticht, dat te beschouwen Is als een
meesterstuk van kunst van den beeldhouwer
Rombout Verhulst.
Op de marmeren tombe ligt op een
voetstuk het levensgroote geharnaste beeld
van den ridder. Twee engelen dragen den
helm en de handschoenen, en op een ge
denksteen, waarop een gevleugelde zand-
Iooper la voorgesteld, leest men een
toepasselike Inscriptie.
In Zelandia lilustrala leest men:
„Voor den preekstoel ligt de grafzerk met
het wapen van Van Thuyll; rechts hing
het wapenbord, waarop alleen het wapen,
benevens een degen en ridderhandschoenen.
Het geschilderde glasraam, misschien mede
ter gedachtenis van dien ambachtsheer ge
steld, was, volgens een bijgevoegde aan-
teekening In het midden der achttiende
eeuw, meest gebroken".
De eereteekenen en wapenborden moesten
bi de omwenteling In 1795 worden ver-
widerd door dc vrienden van hen, die
gelikheld, vriheld en broederschap voor
stonden.
