Maandag 15 Mei 1911
(Z ierikzeesche
C o u r a d t).
ïooÉrsieii Jjiiir Ooderriehl
Onveiligheid Vaarwaters.
AFKONDIGING.
N1EUWSTIJDIN8EN.
ZIEIIIKZEESUHEtl NIEUWSBODE.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
MAANDAO, WOENSDAO en VRIJDAO verschflnt, li
voor Zlerlkzee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland I 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eeni per week, I 10
per jaar bg vooruitbetaling.
67ste JAARGANG. No. 9080.
lllftgever-Hoofdrodaoteur i A. FRANKEL.
Rodautesiri I. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regeli 30 cti., meerdere regelt 10 ets.
Oroote letten worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-
Woensdags- en Vrjdags-mlddags ulterljk I
Mie betalingen moeten geschieden bij den DirecteurA. L DE LOOZE, Hoek Schuilhaven, Zlerlkzee.
Het Kantoor Is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
flevonden op <lert openbaren weg:
Een witte doek.
Twee portemonnales met geld.
Inlichtingen Ie bekomen aan het Bureau
van Politie te Zierikzee, van des morgens
10 tot 12 en des namiddags van 2 tot 4
en 8 tot 9 uur.
De Commissaris van Politie,
R. P. BRONS.
Dc BURGEMEESTER van Zierikzee;
Oclel op dc bepalingen der regeling van het
voorbereidend militair onderricht;
Brengt ter kennis van belanghebbenden:
dat vaa lieden at tot en met 15 Juni e.k.
ter gemeente-secretarie gelegenheid bejtaat tot
inschr|vlng van jongelieden van 16-24-Jarlgen
leeftijd, die wenschen deel .te nemen aan het
voorbereidend militair onderricht, hetwelk koste
loos wordt gegeven van begin October e.k. tot
ultimo januari d.a.v.;
Met het oog op het belang, dat er voor den
eventueel In te !|ven lotellng In gelegen kan z|n,
om Ingedeeld te worden b| het korps en in het
garnizoen z|ner keuze, zfl er hierbij aan herinnerd,
dat op dat voorrecht alleen die lotellng uitzicht
heeft, die in het bezit is van het getuigschrift
model W, dat o. a. kan worden verworven, door
gedurende de twee wlntertjdperken, welke aan
de Inlijving als milicien voorafgaan, met vrucht
aan dit onderricht deel te nemen.
Zierikzee, den 13 Mel 1911.
De Burgemeester voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt
de navolgende berichten betreffende schietoefe
ningen ter kennis van zeevarenden, die daarbij
belang kunnen hebben, t. w.:
Schietoefening van het fort Pampus. Zuiderzee.
3de District.
oomfï, opdi?"n%ovfl8oifliPo<Jl!W'if> ,wn
a.s. eene schietoefening worden gehouden van
het fort Pampus. Er zal gevuurd worden met
kanonnen van licht kaliber (6 c.M.), waarb| on
veilig wordt gemaakt een sector, begrensd .door
de ware richtingen NO. en ZOtZ. (191°) tot op
4500 M. van het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van
het fort Pampus een roode vlag waaien, die 3
uur vóór het begin der oefening halfstok en één
uur vóór de oefening geheel voorgeheschen wordt.
Bovendien zullen tegelijkertijd en op dezelfde
wflze roode vlaggen waaien van de batterijen
Dlemerdam en Durgerdam, de WestbatterfJ nabij
Muiden en den kerktoren te Mulderberg.
Schietoefening van het fort Hoek van Holland.
4de District.
Volgens mededeeling als voren zal op 16 en
zoo noodig ook op 17 Mei a.s. eene schietoefening
worden gehouden van het fort Hoek van Holland.
Er zal gevuurd worden met kanonnen van licht
kaliber (6 c.M.), waarb* onveilig wordt gemaakt
een driehoek, gevormd door het fort, eene roode
vlag beN. en eene beZ. het zeegat tot op 3100 M.
van het fort.
Op den dag, waarop gevuurd wordt, zal van
het fort eene roode vlag waaien, die 3 uur vóór
het begin der oefening halfstok en één uur vóór
de oefening geheel voorgeheschen wordt.
Zierikzee, den 13 Mei 1911.
De Burgemeester voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
Het HOOFD van het Plaatselijk Bestuur te
Zlerlkzee maakt bekend, dat door den heer
Directeur der Directe Belastingen te Breda is
executoir verklaard het kohier betreffende de
personeele belasting dezer gemeente over het
belastingjaar 1911, No. 2, dat op heden aan den
heer Ontvanger der Directe Belastingen alhier
wordt ter hand gesteld ter invordering, en dat
ieder verplicht is zijn aanslag op den bij de wet
bepaalden voet te voldoen.
Zierikzee, den 15 Mei 1911.
Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur
voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
Vergadering lot bespreking
eener Duinwaterleiding voor Schouwen
en Dulveland.
Qeigk wj In on» beknopt verslag van
Vrijdagavond reeds hebben medegedeeld,
had het Waterleldlng-comlté de leden der
Staatscommissie voor drinkwater-voor
ziening, al de gemeentebesturen van
Schouwen—Dulveland en ook den al
gevaardigde van dit kiesdistrict, mr. R. J H.
Patgn, ultgenoodlgd tot een samenkomst
op Vrttdag 11 Mei, ten twee ure In het
Huls van Nassau alhier. Schier allen hadden
aan die ultnoodlglng gevolg gegeven. Op
het vastgestelde tijdstip werd door den
voorzitter van het Waterleiding-Comité,
dr Spruyt, de belangrijke vergadering ge
opend. In zijn openingswoord deelde
spreker liet wordingsproces van het Water
leiding Comité mede, en wat dit reeds In
het werk had gesteld om tot zfln doel te
geraken. HIJ maakle daarbij gewag van de
gedane boringen, die ever.wel met geen
gunstig lesultaat bekroond zijn geworden.
Het Comité heelt zich hierop tot de Staats
commissie van Watervoorziening gewend
met verzoek om voorlichting en zoo
mogelijk firtanlleelen steun. Deze Commissie,
waarvan de leden bijkans alle tegenwoordig
rijn, heeft weten te bewerken, dat de
Minister van Blnnenlandsche Zzken f 18000
voor 't doen van een onderzoek in de duinen
van Schouwen beschikbaar heeft gesteld,
onder voorwaarde dat al dc gemeenten
van Schouwen—Dulveland haar mede
werking tot de totstandkoming eener duin
waterleiding op dit eiland zouden verleenen,
zonder dat zij zich In flnanlieel opzicht
tot Iets behoefden te verbinden. Naar
aanleiding van die mlnislerleele toezegging
Is deze vergadering uitgeschreven, Ier
bespreking van de vraag, of men op dit
eiland tot verkrijging van een waterleiding
algemeen wenscht mede te werken. Dat
een waterleiding hoog noodig Is. blijkt
wel uit het onderzoek, dat door de Gezond
heidscommissie ten aanzien van hel water
uit de regenbakken la Ingesteld geworden.
Een aanzienlijk percentage bleek bij dat
onderzoek, dat nog wel In een gunstig
jaargetijde gedaan was, onvoldoende te
zijn, niet te beantwoorden aan de hyglgnlsche
elschen. Waren de regenbakken In een
droogen zomer ondezocht geworden, dan
zou het ongunstig percentage nog vee!
hooger zijn geweest. Dit kan niet anders
dan van nadeellgen Invloed op den gezond
heidstoestand zjn. In Middelburg was In
den lijd, dal men algemeen regenbakwater
dronk, het sterftecQfer van I op de 47.
Nadat de wateileidtng gekomen I», daalde
dit van 1 op de 68 In Oud-Beierland
K#?A,\:?9il18t.9e.S!?l«l?l(llrej'c.kw3n;..h^
er was. daalde dat van I op 62. Het
-'.rttecljter In Zlerlkzee Is van 1 op 50.
.tij Is overtuigd, dat als de waterleiding
komt, het itetltecljfer ook hier dalen zal.
Ooed water is niet alleen voor menschen,
maar ook voor dieren noodzakelijk. Zoo
wordt de melkproductie bij koelen ge
ïnfluenceerd door de hoedanigheid van hel
waler, Door een veearti uit deze streek Is
dit hem ten stelligste verzekerd. Ook de
paarden ondervinden den Invloed van
slecht drinkwater. Spreker zegt, dat van de
100 kinderen, die hier geboren worden, er
tien procent beneden het jaar sterven.
Oewag makend van het ziekenhuis te
Noordgouwe, een alleszins zeer heilzame
Instelling, voor de stichting waarvan
Indertijd door besturen en particulieren
veel werd bijgedragen, merkt hl) op, dat
een waterleiding nog van grooter belang
Is dan een ziekenhuis. Want men moet
niet alleen ziekten genezen, maar In de
allereerste plaats moet men trachten haar
te voorkomen. Aan het slot van zjn toe
spraak verklaarde de voorzitter de tegen
woordigheid van de heeren leden der
Staatscommissie voor Watervoorziening en
van den afgevaardigde van dit kiesdistrict
op hoogen prijs te stellen.
De voorzitter gaf alsnu gelegenheid tot
gedachlenwlssellng, waarvan In de aller
eerste plaats gebruik werd gemaakt door
den voorzitter der Staatscommissie voor
watervoorziening, mr. Jannlnk, die namens
haar den voorzitter dank zeide voor de
vriendelijke woorden tot haar gericht. HIJ
deelde mede, dat de regeering zich bereid
verklaard heeft gelden voor een onderzoek
disponibel te stellen, dat de Staatscommissie
naar de duinen bij Haamsiede was ge
weest, en zich daar van een en ander op
de hoogte had gesteld, en dat zij met
groot genoegen aan de ultnoodlglng van
het Waterleldlng-Comlté heelt gevolg ge
geven, teneinde te weten te komen de
stemming van dc belanghebbenden over
deze aangelegenheid. Qaarne bereid lot
het geven van Inlichtingen, hoopt hg, dat
deze vergadering het resultaat moge
hebben, welke de regeering zich voorstelt,
namelijk dat al de gemeentebesturen zich
vereenigen tot medewerking In de tot
standkomlng van een duinwaterleiding
voor Schouwen—Dulveland.
De heer Bolle, burgemeester van Haam
stede, wencht gaarne Inlichting le ontvangen
omtrent de gevolgen van een waterleiding
ten opzichte van de cultures. In zgn ge
meente bestaat nameigk de vrees, die ook
door hem gedeeld wordt, dal een prlse
d'eau In de duinen tot een ontwatering zal
lelden, die voor de cultures In die streek
van nadeellgen Invloed zal ztyn. Voorstander
van goed waler vraagt hij aan de Staats
commissie, ol er voor die vrees grond
beslaat.
De heer Pennlnk, directeur der water
leiding le Amsterdam, zegt, dat er geen
rozen zonder doornen zgn. Elke zaak heelt
haar bezwaren, maar d!>' zgn te over
winnen. Hg Is zeer optimistisch gestemd.
De slaat beschikt bg Haardstede over een
dulnoppervlakte van pl.m. 900.000 hectaren.
Oenilddeld valt zeven J acht kubieke
meter water per dag op één hectare. Op
de geheele oppervlakte valt In ronde
cgters per dag 7000 kub. meter water.
De ééne hellt daarvan, die wij Intact
laten, vloeit landwaarts in, de andere
hellt zeewaarts. Dus vloeit dageigk 3500
kub. meter zonder eenlg nut weg. Die
hoeveelheid nu, of althans het grootste
deel er van, kan opgevangen worden, ten
minste 3000 kub meter. De bevolking van
Schouwen—Dulveland bedraagt 25000
zielen. Laat ons aannemen, dat elk inge-
zelene 30 liter waler gemiddeld per dag
iebruikt, dan Is dat ov.er de geheele
bevolking van dit eiland 750 000 liter. En
daar een kubieke meier 1000 liter beval,
zoo Is 750.000 Iller 750 kubieke meter.
En wanneer wg r.u hel cgter ruim nemen,
zoodat de bevolking geen 750 kub. meier
water, maar 1000 kub. meter per dag
gebruikt, dan Is dat nog slechts een derde
van het water, dat van de duinen naar de
zee nutteloos wegvloeit. Ontwatering der
cultuurgronden onder Haamstede Is uitge
sloten, daar de prise d'eau zóó genomen
wordt, dat slechts het water, hetwelk naar
de zee afvloeit, wordt opgevangen.
De heer Bolle is na deze uiteenzetting
gerustgesteld.
De heer mr. D. van der Vliet, burge
meester van Zlerlkzee, wenscht gaarne te
wftoo nn welke wBze door het Rlik hfl
hulp geboden wordt.
Dr. Jenr.y Weyerman, lid der Staats
commissie, beantwoordend de gestelde
vraag, zegt, dat wanneer het onderzoek,
dat van staatswege Ingesteld wordt, afge-
loopen Is, er een plan voor de te leggen
waterleiding gemaakt moet worden. Hg,
aan wien het msken van een plan wordt
opgedragenzal natuurigk honorarium
moeten hebben. Het rijk is bereid een
aandeel In de kosten daarvan te nemen.
Bovendien Is het rgk genegen een bedrag
als renteloos voorschot te gevendat
terugbetaald wordt, als de leiding tot stand
komt. Het rgk wil ook de totstandkoming
sieunen. Alsdan vormen de gemeenten
onderling een naamlooze vennootschap,
waaraan elke gemeente deelneemt in ver
houding tot het aantal harer Inwoners.
Elke gemeente sluit voor het bedrag, waar
voor zg deelneemt, een leening tegen lage
rente, b.v. bg de rgksposlspaarbank. Die
leening behoeft men eerst na Hen jaren
al te lossen. In Zuid-Beveland heeft men
een annuiteitsleenlng aangegaan. In de eerste
Hen jaren wordt alleen rente betaald. Voor
de betaling der renle wordt terstond bg
het aangaan der leening een reservefonds
gevormd. Uit dat reservefonds wordt de
rente gekweten, omdat in de eerste jaren
vermoedelijk op de leiding niets verdiend
wordt. Blijkt dat reservefonds hiervoor
ontoereikend te zgn, dan geelt het rgk als
renteloos voorschot het tekortkomende,
teneinde de gemeenten door de harde
jaren heen te helpen.
De heer L. Koopman Cz. vraagl, of een
waterleiding hier levensvatbaarheid heelt.
In Zuld-Beveland Is de bevolking veel
grooler dan hier. Hg zou willen weten,
ot dc zaak voor Schouwen-Dulveland met
een bevolking van 25000 zielen rendabel Is.
Dr. Weyerman den vorigen spreker In
lichtend, deelt mede, dat voor Zuld-
Beveland met een bevolking van 45000
zielen de leiding bg een zielental zelfs van
35000 rendabel bevonden werd Het bulzen-
net In Zuid-Beveland bedraagt 200 kubieke
Meter. Voor Schouwen-Dulveland zal het
buizennet pl. m 90 kubieke Meter bedragen
Ir. Schouwen-Dulveland slaat men er dus
vrg wat gunstiger voor dan In Zuld-
Beveland, omdat het buizennet hier veel
kleiner Is. Daarbg komt, dat In tegen
stelling met Zuld-Beveland hier vlak bg
de prlse d'eau een gemeente als alneemsler
van het water ligt. In Zuld-Beveland toch
ligt over een 'aanzlenigke afstand een
buizennet, voordat aan een gemeente water
wordt afgeleverd. Op grond van dat alles
acht spreker dc zaak hier rendabel. In
Boskoop was de oppositie In den gemeente
raad tegen het leggen van een waterleiding
fel. En wal zag men daar gebeuren, dat
reeds In het eerste jaar zich 76 pCt. aan
sloot.
De voorzitter: Volgens het project van
Smith <S De Visser zouden de koslcn voor
een arbeidersgezin f5 i 16 per jaar
bedragen, dat is dus een dubbeltje In de
week.
De heer mr. A. J. F. Fokker zou van
dr. Weyerman ot van een ander lid der j
staatscommissie gaarne willen welen, wal,
wanneer de waterleiding komt, de aan
sluiting voor een hotstede of arbeiders
woning zou kosten.
De voorzitter meent, dat het gewenschter
Is die vraag later le behandelen, daar wg
nu eerst pogen samenwerking le verkrggen.
De heer mr. A. J. F. Fokker acht die
vraag van een onmlddeligk belang. Door
een te hoog tarief zouden allicht velen
later van deelneming worden afgeschrikt.
De heer Rlbblus (directeur van de water
leiding le Delft), wg«t op het buitenland
(Beljcren, Elzas-Lotharlngen) waar aller-
wege op het platteland met regeeringsteun
waterleidingen zgn tot stand gekomen,
die allen goed geslaagd zgn.
Dr. Weyerman deelt mede, dat In Zuld-
Beveland het larlef nog nlel Is vastgesteld,
maar In het opzet van het plan Is vooi
een kubieke Meier waler vrg In huls 30
een! aangenomen. Een kubieke Meter waler
Is 100 emmers waler. Een arbeidersgezin
zal 10 cent per week te betalen hebben.
Om de vgt jaren zal de waterprgs In nadere
overweging worden genomen. Bigkl, dat
prgsvermlnderlng mogeigk Is, dan wordt
die toegepast.
De heer L. Doeleman zou van de
Staatscommissie gaarne willen weten, ol
zg het water uit deze duinen voor het
gebruik geschikt acht.
tófiMlKê
1 18000 moet de zekerheid geven, dat
vlak bg de kust uitstekend en overvloedig
water zal gevonden worden. De vroeger
gedane boringen zgn absoluut foutief ge
weest. Men heeft op slecht gekozen
punten geboord. Van Den Helder af Is In
de duinen steeds goed water gevonden
geworden. In Amsterdam heelt men van
1853 al epreekwoordeigk goed water uit
de duinen. De duinen daar zgn dezelfde
als hier.
De heer Vis van Haamstede koestert de
vrees, dat, als er een drooge zomer Is,
veel water zal onttrokken worden aan de
cultures, die juist dan veel water noodig
hebben, en vraagt, of de bebosschlng, die
wg door toedoen van onzen afgevaardigde,
mr. Patgn, In de duinen krijgen zullen,
en waarvoor spreker veel gevoelt, er wel
zal komen, wanneer een waterleiding
wordt aangelegd.
De heer Ramier meent, dat de hoofdzaak
de hygiene li, die van veel meer belang
Is dan de bebosschlng, en waarvoor andere
belangen moeten wgken.
Dr. Weyerman maakt den heer Vis op
merkzaam, dat er tusschen de Staats
commissie en het Staatsboschbeheer
samenwerking bestaat. Het Staatsbosch
beheer zal allicht een bepaalde soort van
boomen planten, die met minder waler
toekomen.
De Pennlnk merkt op, dat, als het
Boschbeheer boomen gaat planten, het bg
de keuze rekening zal houden met de
waterleiding. Is er een drooge zomer, dan
moeten wg toch water hebben. Nu ver
klaart spreker, en hg staaft zgn verklaring
met cgters, dat wg voor 75 jaar een vol
doende hoeveelheid water In de duinen
hebben, wanneer het zelf» niet mocht
regenen. Tevens deelt spreker mede, dat
schier al de waterleidingen In ons land
rendeeren, en dat er zelf» bg zgn, die
20 pCt. ultkeeren.
De heer Vis merkt op, dat het niet
aangaat, dat alle belangen voor die van
een waterleiding moeien wgken.
De heer mr. R. J. H. Patgn spreekt zgn
voldoening uit, dat de heer Vis de kweitle
van de bebosschlng der duinen ter sprake
heelt gebracht, daar die kwestie hem ook
grooteigk» belang inboezemt. Toen hg
van een waterleiding hoorde, had hg dezelfde
bedenking als de heer Vis, dat nameigk
de bebosschlng er onder igden zou. Hg
is nu gerustgesteld geworden. De Invloed
der waterleiding zal weinig merkbaar zgn.
De ontwatering maakt de bebosschlng niet
onmogcigk. Voor den aanleg zal allicht
duurder hout noodig zgn. Ook houde men
In het oog, dal de bebosschlng niet wordt
gemaakt om haar rendabel te maken, maar
alleen om de omliggende cultures te vrg-
waren voor verstuiving. Er bestaat voor
het rgk dan ook geen grond den aanplant
van boomen na te laten, wanneer de
waterleiding er komt.
De heer Vis Is door het antwoord van
mr. Patgn gerustgesteld. Hg vraagl, waar
de prlse d'eau zal genomen worden.
De voorzitter antwoordt, dat de prlse
d'eau zal genomen worden 1000 Meter van
de zee at, zoodat de cultures van Haam
stede er geen nadeel van zullen ondervinden.
De heer Rlbblus merkt nog op, dat de cul
tures geen schade kunnen igden, omdat het
water, dat naar de zee afvloeit, wordt op
gevangen. Ook zal een behoorigke bebos
schlng In het voordeel van de zaak wezen.
De heer Bolle (burgemeester van Haam
slede) vraagl, of men een bovengrondsche
of ondergrondsche leiding wil maken. Een
ondergrondiche leiding zal minder Schade
veroorzaken.
De heer De Murall vraagt, op welke
wgze zich de staatscommissie de bereid
verklaring der gemeenten tot medewerking
voorstelt. Wil men een eenvoudige sym
pathiebetuiging of een beginselverklaring?
Ol Is een beginselverklaring niet voldoende,
maar Is een bereidverklaring tot mede
werking noodig.
De voorzitter antwoordt, dat alleen een
bereidverklaring tol medewerking van de
zgde der gemeenten gevraagd wordt,
zonder eenlge finanlleele verbintenis.
Oewenschl Is, dat de Minister een spoedig
antwoord ontvangt, want dan kan nog
dezen zomer met de boring begonnen
worden.
Mr. D. van der Vliet merkt op, dat
voortdurend vragen zgn gesteld en Inlich
tingen gegeven. Maar er li nog geen
nn». muil
een waterleiding luxe Is, waaruit hg
concludeert, dat een leder alhier In be-
rtnsel vóór een waterleiding Is. Spreker
s den leden der Staatscommissie en ook
den afgevaardigde van dit klesdiatrlct
dankbaar voor hun aanwezigheid.
De heer Fokker, (burgemeester van
Ellemeet en Eikerzee), die zgn gevoelen
over de zaak uitspreekt, doet zich kennen
als een warm voorstander van een water
leiding.
Nadat nog de voorzitter het woord
gevoerd heeft, stelt mr. A. J. F. Fokker,
die met het gesprokene door den burge
meester van Zlerlkzee volkomen Instemt,
de volgende motie voor
„De vergadering spreekt zich, zonder
„eenlge finanlleele verbintenis aan te gaan,
„In beginsel uit vóór de totstandkoming
„eener waterleiding voor Schouwen en
„Dulveland.
Deze motie wordt, daar allen alt leeken
van Instemming zich van hun plaatsen
verhieven, met algemeene stemmen aan
genomen.
De heer Hage, burgemeester van Brul-
nisse, merkt op, dat uit de aanneming van
deze motie voortvloeit een moreele ver
bintenis voor alle gemeenten van dit
eiland de zaak der waterleiding krachtig
le steunen.
De beer Bolle, burgemeester van Zonne-
malre, meent, dat een leder van die moreele
verplichting diep doordrongen ls.
De heer Hage (burgemeeater van Brul-
nlsw) meent, dat van dit oogenbllk al onze
propaganda ter verkrgglng eener water
leiding beginnen moet. Het publiek moet
door geschriften, voor zoover het nog niet
van dc noodzakeiykheld eener waterleiding
overtuigd 1», bewerkt worden.
De voorzitter, na verklaard te hebben, dat
niets In dien geest zal onbeproefd worden
gelaten, sluit onder dankbetuiging voor de
opkomst deze bclangrgke vergadering.
FRANKRIJK.
Te Marslllargues. In Zuid-Frankrgk, is
een eigenaardig conflict uitgebroken.
Sinds eenlgen tgd protesteerden de boe
renarbeiders legen de gedwongen werke
loosheid, daar de grondeigenaars beweerden
geen werk voor hen te hebben.
De boeren besloten twee weken geleden
toch te werken en gingen geregeld op de
akkers aan den arbeid.
Zaterdag was het betaaldag. De arbeiders
begaven zich naar de grondbezitters, die
echter weigerden eert cent uit te betalen.
