Vrijdag 28 April 1911.
Tweede Blad.
Courant).
NIEUWSTÜDINBEN.
Een praatje over muziek,
ZIEIUKZEESGHË
(55 ierikzeesohe
NIEUWSBODE.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, Is
voor Zierlkzee I 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per Jaar bij vooruitbetaling.
67ste 1 AARGANG. No. 9073
Ultgever-Hoofdredaotaun A. FRANKEL.
Redaotauri I. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 8
Alle betalingen moeten geschieden bij den Diracteuri A. I. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierlkzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
ZUID-AFRIKA.
In Zuld-Afrlka Is een trein verongelukt,
Zaterdagochtend op weg van Port Alfred
naar Grahamstad, stortte hl] In een 70 M.
diep ravijn, waarover de Blauwkransbrug
was geslagen. Deze Is onder den trein
ingestort. De locomotief met den kolen
wagen en twee goederenwagens bleven
behouden, de wagens met reizigers vleien
In de diepte. Een veertigtal is er gedood,
zes werden er gewond, de meesten 2waar.
Maar by het afzenden van het laatate
bericht, vreesde men, dat er nog slacht
offers onder den wrakhoop lagen. Het
zijn nagenoeg alle Engelsche namen die
van de slachtoffers gegeven worden.
AMERIKA.
Ntw-York, 25 April. De plannen zijn
gemaakt voor den bouw van een huls,
dat het hoogste gebouw te New-York zal
worden. De hoogte van het huls zal 750
voet bedragen. Het gebouw zelf bevat
dertig verdiepingen, de toren er boven op
vljf-en-twintlg.
Het stadje Hunnewell in Kansas ge
niet sedert eenlge dagen het voorrecht van
een vrouwelijke commissaris van politie.
Enkele weken geleden werd een vrouw
tot burgemeester van het plaatsje gekozen
en één der eerste ambtelyke daden van
de nieuwe magistrate was de benoeming
van mej. Rosa Osborn tot hoofd der
politie. Mej. Osborn Isevenals de
burgemeester, een vnrlg voorstandster van
geheelonthouding en de belde dames
hebben onmiddellijk krachtige maatregelen
genomen ter bestrijding van onmatigheid,
spel en zedeloosheid.
PORTUGAL.
De wet op de schelding van kerk en
staat Is thans in Portugal afgekondigd. Zij
verleent algemeene gewetensvrijheid en
htft den katholieken godsdienst als staats
godsdienst op. De lasten van den gods
dienst worden door daarvoor In het leven te
roepen godsdienstige vereenlgingen ge
dragen. Deze vereenlgingen mogen zich
niet bemoeien met opvoeding en opderwlji.
De kerken worden kosteloos ter beschik
king van de vereenlging gesteld. De pries
ters, die ten tijde van het uitroepen van
de republiek nog In staatsdienst waren en
niet opnieuw worden aangesteld, zullen
wachtgeld krijgen. Pauselijke beslissingen
zullen, zonder verlof van de regeering,
niet openbaar gemaakt mogen worden.
ENGELAND.
Te Liverpool heeft een 64-Jarig zeeman,
Thomas Seymour, terechtge3laan wegens
moord op zijn vrouw.
Toen de rechter hem vroeg, of hij schuldig
of niet schuldig was aan het hem ten laste
gelegde, antwoordde hij met nadruk:
„schuldig!" En toen hem gevraagd werd
of h|j wist wat hfj zeide en of hl] zijn
vrouw met opzet had gedood, antwoordde
hg bevestigend.
„Weet ge wel", zei de rechter, „dat
wanneer gy uw schuld erkent, geen ander
vonnis dan de doodstraf over u geveld
kan worden? En de beschuldigde ant
woordde: „zeker, dat doe Ik".
Toen hem, na het Inwinnen van getuigen
verklaringen, die zyn toerekenbaarheid
volkomen bevestigden, ten derden male
werd gevraagd of hy schuld erkende, riep
hg nogmaals luidkeels„ja, Ik ben schuldig",
en op de vraag, of hij eenlge reden had
aan te voeren waarom geen doodvonnis
kon worden geveld, antwoordde hy„vol
strekt niets".
Daarop werd het doodvonnis over hem
geveld. Hy hoorde het aan met een
schouder-ophalen en Het zich kalm weg
brengen.
„Als koningen worden gekroond, dan
stroomt er veel goud", schreef een kronlek-
schryver van de Middeleeuwen. Maar als
die schryver nu nog eens kon terugkomen
en de hooge rekeningen zien der kroning
van Z. M. koning Oeorge V van Engeland,
dan zou hy verstomd staan van verbazing,
en erkennen, dat hy nimmer zoo'n waar
woord had geschreven.
De krontngsplechtlgheden en feeslen
zullen den staat ongeveer 200,003 pd. at.
kosten en aan Koning George uit ayn
particuliere middelen 100,000. Dat Is te
zanten een som van 300,000 pd. st. of
f 3 600,000.
Maar er zal nog meer goud stroomen.
De gasten van overzee, uit Amerika, de
koloniën, enz. daar worden er minstens
200,000 verwacht zullen volgens een
matige berekening gedurende hun verbiyf
te Londen 8 mlllloen pond sterling of 96
mlllloen gulden uitgeven. Er worden
fabelachtige pryzen besteed voor het huren
van plaatsen voor het zien van den op
tocht een verdieping In Pall Mal! byv.
wordt voor den kroningsdag verhuurd voor
I 12,500. En niet aileen In het Vereenlgd
Konlnkryk, maar In alle steden van het
Brltsche rijk, In alle werelddeelen zal het
feest worden gevierd en het totaal der
kosten daarvan wordt door een schryver
In Tlt-Blts geschat op minstens 20,000,000
pd. st. of f 240.000,000.
In het oosten en zuid-oosten van
Londen laten vele jonge paren zich by
voorkeur op Paschen trouwen, en er worden
dan in den tyd tusschen de voor- en de
namiddaggodsdlenstoefenfng vele bruids
paren tegeiyk getrouwd. Nu Is In één der
kerken, waar In de ééne sacristie 40 brulden,
In dc andere 40 bruidegoms op het plechtig
oogenbllk hunner vereenlging wachtten,
een zonderlinge verwisseling van brulden
gebeurd.
Er werden daar tien paren tegelijk
getrouwd en op het oogenbllk dat de file
makende brulden voor het altaar zouden
treden om den eed van trouw af te leggen,
was een bruidje van de voorste groep op
't punt van In onmacht te vallen. Zy trad
uit de ry en ging op een stoel zitten om
wat te bedaren. Maar de r'j van wachten
den sloot zich aan, en zoo werden In de
zenuwachtigheid van het oogenbllk een
aantal brulden nut den verkeerden bruide
gom getrouwd.
Na afloop van de plechtigheid zocht
Iedere jonge echtgenoot zich zyn eigen
vrouw weder uit en de paren teekenden
In het register alsof er geen vergissing was
gebeurd, ofschoon het een onloochenbaar
feit was, dat mrs. Brown elgeniyk mrs.
Smith, mrs. Allinson mrs. Wilklns was
geworden, enz.
FRANKRIJK.
De prefect van Orleans heeft aan den
burgemeester verklaard, dat hy In den
optocht, ter eere van Jeanne d'Atc, dit
jaar geen enkelen priester zou dulden.
Het centraal-comlté van alle handels- en
Industrle-vereenlglngen, belast met de
opstelling van den stoet, heeft daarop, als
protest tegen het besluit van den prefect,
zyn mandaat nedergelegd.
Toen de bisschop van Agon zich
naar het dorp Plume begaf, waar hy wilde
gaan preeken, werd zyn rQtulg door een
aantal dorpelingen aan een hagelbui van
steenen blootgesteld. De ruiten van het
rytulg werden vernield en een bediende
van den bisschop werd vry ernstig gekwetst.
De bisschop zette zyn tocht onder be
scherming der gendarmerie voort. De
justitie stelt een onderzoek naar de
schuldigen In.
DUITSCHLAND.
In het aan de gemeente Dusseldorp
behoorende Aaper Bosch heeft Zaterdag
een brand gewoed, die 120 morgens bosch
verwoest heeft. De gemeentelijke" brand
weer etteiyke fabrieksbrandweren en
andere vrijwillige brandweren zyn den
heelen dag doende geweest om de vlam
men te blusschen. 's Middags kwamen er
ook twee compagnieën soldaten hulp ver
kenen. Daar op verschillende punten
telkens opnieuw brand uitbrak, moest er
opzet In hel spel zyn. Inderdaad betrapte
men een 40-jarlge man, die uit een werk
inrichting weggeloopen wasop het
aanleggen van een vuurtje. Hy bekende
de brandstichter te zyn, maar wilde geen
reden voor zyn handelwyze opgeven. Het
schynt echter, dat hy In het tuchthuis
heeft willen komen, om niet weer naar de
werkinrichting terug te moeten.
BELGIË.
De justitie Is nog steeds niet er In ge
slaagd eenlg spoor te vinden van den
persoon, die den brand heeft gestoken In
het raadhuis van Schaerbeek.
Onafgebroken duurt het onderzoek voort,
maar tot nog toe zonder resultaat. Alten,
die aan den dienst In het stadhuis ver
bonden zyn en op dien grond toegang
hebben buiten de uren, dat het gebouw
voor het publiek toegankeiyk Is, 2yn
verhoord, zonder dat een enkele aan-
wyzlng gevonden werd.
De politie heeft een proef genomen met
kaarsen en Is daarbij tot de conclusie
gekomen, dat de brandlngsduur van de
langste kaars Is twaalf uur, zoodat het
mogeiyk Is, in verband met het uur
waarop de brand la uitgebroken, dat de
zes vuurhaarden, van waaruit de brand
Is voortgekomen, zyn aangestoken op een
uur waarop het publiek nog vrye toegang
had In de bureaux van den burgerleken
stand.
By het onderzoek der ruT ien Is gebleken,
dat op zes verschillende plaatsen het vuur
pioet zyn aangestoken boe dit geschied
Is, Is juist het groote raadsel, voor welks
oplossing de recherche staat.
NEDERLAND.
Amsterdam. In de Frederlkstraat alhier
woont het gezin Teeders, bestaande uit
vader, moeder en 5 kinderen.
De vader, los-werkman, Is op het
oogenbllk werkloos en zoo kwam het, dat
de moeder Dinsdag uit werken was ge
gaan. Er was voor dien dag gestampte
pot aardappelen met kooltapen
gereed gemaakt.
Woensdag was de moeder weer thuis
en had toen bruine boonen gekookt,
waarvan de vader niet veel hield. Hy
herinnerde zich toen, dat den vorlgen dag
nog wat overgebleven was. Dit eten was
biyven staan In een yzeren pot en zag er
Woensdagmiddag niet heel erg smakeiyk
meer uit, zoodat de vrouw d> s huizes
adviseerde er liever niet van te gebruiken.
De vader en 4 kinderen deden het toch.
Juffrouw Teeders en één der kinderen
aten er niets van.
Tegen mi dernach! gevoe'dtn de vader
en de 4 kolderen, die van het kliekje
hadden gegeten, zich niet lekker en tegen
2 uur was de toestand zóó, dat de vader,
hoewel las. hebbe- de van braken, naar
de politie op den Overtoom ging.
Hter werd hy zóó ziek, dat men daar
medische hulp Inriep.
De geneesheer schreef sanetsmlddelen
voor, maar tegen 6 uur De-derdanrnrgen
was de toestand, vooral .an den "ader,
(naar aanleiding van het Concert van
„Musica" op 1 Mei a.f.).
De eerste harpspeler was, naar men
beweert, de oermensch die, nadat hy
zich behaagiyk onder een boom had neer
gevleid, zyn lange haren aan zyne teenen
bond, ze spande en vervolgens trachtte
er, met zyne vingers zoete accoorden aan
te ontlokken.
Of dit verhaal waarheid bevat, Is me
helaas niet gebleken; bescheiden om het
te onderzoeken stonden me niet ten dienste,
en liefst laat ik het dus aan den lezer zelf
over, aan de overlevering In deze meer
of minder waarde te hechten.
Maar wat Ik er van geloof Is, minstens
genomen, de strekking: aannemeiyk te
maken, dat het verlangen van den mensch
om muziek te maken, al héél, héél oud Is.
Muziekinstrumenten In aller primitiefsten
vorm worden nog heden ten dage als
curiosa bewaard en by eene nadere
beschouwing daarvan blQkt, dat de mensch,
als Ingenieus en gaarne fantaseerend wezen,
Is begonnen, voorwerpen uit zyn naaste
omgeving dienstbaar te maken aan zijn
verlangen naar streeling van het oor.
Is het zeker dat de kunst om, door
middel van meer of minder volmaakte In
strumenten muziek voort te brengen al
zeer oud Is, de zangkunst Is ongetwyfeld
nog ouder. Dat ligt zoo voor de hand;
Immers zingen Is niet anders dan welluidend
spreken en de afstand tusschen spreken
en zingen Is dus maar zeer gering.
Evenzeer nu als In den loop der tyden
de muziekinstrumenten volmaakter ge
worden zyn (men denke slechts aan de
plano, de pianola, de fonograaf enz.) zoo
zyn ook, dank zy de bestudeering van de
juiste wyze van ademhaling, de verbeterde
techniek van het zingen, de elschen die
men aan ons heeriyke orgaan stelt, ge-
leldeiyk weggestegen.
Zeker, er zyn ook In vroegere eeuwen
zangers en zangeressen geweest om respect
voor te hebben: men denke b.v. aan den
zanger die, ten prooi geworpen aan leeuwen
en tygers, het wist klaar te spelen dat
deze ongure beesten hun muil dicht hielden
zoodra hy den zynen ik bedoel, zoodra
hy ze toezong, maar de technische moeilijk
heden, welke onze hedendaagsche „sterren"
overwonnen hebben en de vaardigheid
waarover ze beschikken, zyn toch elgeniyk
nog „nie dagewesen". Ook onder hen
zouden er misschien nog wel te vinden
zyn die den ongelyken strijd zouden willen
aanbinden
Hoe het zy, zingen kunnen Is tegen
woordig eene gave nlel alléén, maar voor
een goed deel ook eene weienschap.
Zingen moei onderwezen worden en hy
die het wil leeren, mag het zich aan dege-
ïyke en der zake kundige leiding niet
laten ontbreken. Aan de vogeltjes moet
men het overlaten, om „op eigen houtje"
te zingen.
Nu, de „compositie", de geschreven
muziek, Is óók al heel wat veranderd.
Componisten als b.v. Wagner, brachten In
de heerschende opvattingen van hun tyd
zulke enorme wyzlglngen, dat ze in 't eerst
eenvoudig niet begrepen werden en vooral
onder de koornommeis zyn er vele, die
men thans met een lichtelijk schouderop
halen of met het enkele woord „antiek",
be- of liever ver-oordeelt.
wy willen hiermede allerminst zeggen,
dat men tegenwoordig maar één enkele
soort muziek heeft, die, als meerwaardige,
ten slotte over alle andere gezegevierd
heeft, neen, want evenzeer toch als de roos
eene zeer veredelde bloem is, zyn er vele
sootten rozen, die schoon zyn. Zoo is er
ook moderne muziek van zeer uiteenloopend
karakter en by de samenstelling van een
programma dient dit terdege in het oog
te worden gehouden, omdat er muziek Is,
die, om 't maar zoo eens te zeggen, nu
eenmaal niet by elkander behoort.
Eéne soorl willen we eens nader be
schouwen, dat Is de muziek die het beste
vergeleken kan worden by het werk van
denkunstschilder.
in het algemeen gesproken zyn muzlek-
en schilderkunst elgeniyk twee enten op
denzelfden stam. Qeiyk een accoord een
welluidend, een harmonisch samenkllnken
van tonen Is, zoo spreekt men ook van
eene harmonie van kleuren; omgekeerd
heeft men valsche accoorden en ook
kleuren die de dames vooral weten
dat zoo goed allesbehalve by elkander
behooren. Men beweert zelfs, dat de
nieuwste onderzoekingen hebben aange
toond dat de trillingen, die door kleuren
worden opgewekt, eene trtffende overeen
komst met die der tonen hebben, m. a. w.
dat er ook eene kleurengamma zoude be
staan. Wie weet, de wetenschap komt
misschien r.og zóóver, dat het mogeiyk Is
In een Echlldery kleurschakeerlngen aan te
wyzen, die, In muziek omgezet, een gewoon
accoord vormen en Rembrandt's Nacht
wacht bevat, by eene nauwkeurige ont
leding in deze richting, misschien wel
eene nocturne van groote waarde!
Wy willen ons hier echter uitsluitend
bepalen tot de muziek die ons zooals
we zelden aan de schilderkunst doet
denken, de muziek, waarin de componist
ons als 't ware voorschildert de effecten,
die hy zich gedacht heeft.
Soms gelukt hem dit verrassend en wie
een In dit opzicht goed geslaagd muziek
stuk wil hooren, die ga Maandagavond
eens luisteren naar Erlkönlgs Tochter,
uitgevoerd wordend door onze Zlerlkzee-
sche Vereenlging „Musica".
Het libretto dezer ballade Is vry onbe
duidend en komt op het volgende neer.
Morgen gaat Heer Oloef trouwen. Groote
feesten zullen er plaats hebben en vele
gasten zyn genoodlgd.
Aan den vooravond echter van de groote
plechtigheid, bemerkt de bruidegom dat
één zijner beste vrienden vergeten Is.
Bruiloft vieren zonder hem kan en wil hy
niet en daarom geeft hy bevel zyn snelste
paard te zadelen om hem nog persooniyk
uit te noodlgen. zyne moeder wyst hem
er op, dat het al laat Is en de tocht zelfs
zeer gevaariyk Is, daar hy plaatsen zal
moeten doortrekken waar des nachts de
berggeesten rondwaren, maar ondanks hare
smeekbeden staat zyn besluit vast en op
zyn vurig ros rijdt hy weg.
Morgen In de vroegte, als de natuur in
morgengewaad hem weer tegenlacht, als
het gouden graan en de korenbloemen
hem zullen doen denken aan de schoone
lokken en de blauwe oogen zyner bruid,
zal hy onder hoorngeschal met zijn gast
terugkomen om het bruiloftsfeest te vieren I
Maar als de nacht valt, als de maan
haar geheimzinnig bleek licht spreidt over
de aarde, als een enkele vogel nog zingt,
maar zóó, dat het angstig Is er naar te
luisteren, dan Is het hem of hy stemmen
hooitof hy gestalten ziet. Hy kan
niet meer. Als door onzichtbare handen
wordt hy vastgehouden en de slaap over
mant hem. Dan komen de berggeesten, In
de gedaante van schoone meisjes en dansen
geheimzinnig In het rond. Hy ziet er
drie daar nog één God, hy be
vindt zich In hun macht. Hy denkt aan
vluchten, maar de krachten ontbreken hem.
Daar komt de Koningin. Welkom, Oloef,
wat, denkt ge aan vluchten Kom, wees
zoo mal niet en dans met ohs I Hy weigert,
hy mag niet, hy denkt aan zyn bruid.
Maar de Koningin houdt aan. Eerst biedt
ze hem, als hy met haar dansen wil (ik
zou zoo zeggen met weinig kennis van
het mannenhart) een zyden hemd aan
en als dat lokmiddel (aalt, belooft ze den
ridder (ongetwyfeld met meer kans van
slagen) een zilveren harnas. Maar hy biyft
weigeren. Dan wordt ze boos. Als ge dan
niet dansen wilt met me, dan kost het u
uw leven
O, God, help, my dreigt de dood! En
de danseressen voorspellen hem het aller-
verschrlkkeiykstemorgen, als het bruiloft
zyn zal, komt de dood Voort, voort,
In doodsangst vliegt hy, op zyn paard
gezeten, verder, zyn gast is de dood
't Begint te dagen. Statig stygt de zon
aan den hemel; de wolken schynen van
goud. Alle zorgen zyn vergeten. De gasten
drinken en klinken reeds. Oloefs moeder
heeft echter niet kunnen slapen, van
oogenbllk tot oogenbllk stygt haar angst
over het wegbiyven van haar zoon.
Elndeiyk hoort ge het hoorngeschal,
ziet ge ginds tusschen de korenvelden
Heer Oloef naderen? Maar wat rijdt hy
woest 1 Waarom wappert de pluimbos niet
van zjn helm, waar Is zyn schild? God, hy
bloedt! Oloef, zeg, waarom zoo bleek?
Ik was dezen nacht In de macht der
berggeesten
En hebt ge geen gasten medegebracht?
Slechts één
Wie Is dat?
De dood
Heer, wees ons genadig. Hy wankelt,
hy valtHeer Oloef Is dood
We zelden dat deze geschiedenis (eene
Deensche sage) vry zonderling was en dat
zonderlinge wordt nog verhoogd door het
aanwezig zyn van een vóór- en een nazang,
In de laatste waarvan ons den gemoede-
lyken raad wordt gegeven toch vooral
voorzichtig te zyn als het maantje schynt 1
De componist, Niels W. Gade, heeft
echter gemeend, 'dat er van dit opper
vlakkig genomen zeer weinig waarde
hebben gegeven, toch wel Iets te maken
viel. Hy heeft ontdekt dat er veel tegen
stelling, dus veel kleur, in zat. Oaan we
maar eens na. De stille avondstond en
het schoone morgenrood vragen om muzikale
behandeling. De angst eener moeder, die
weet dat haar kind gevaren dreigen, zoo
wel als de overmoed van den jongeling,
om die gevaren te trotseeren, de verleiding
en de kracht van verzet, de doodsangst
en vlak daarnevens de brulloflspret moeten
bezongen worden.
Tegenstelling, kleur, genoeg en gelegen
heid tot dramatiseering te over I
Daarvan heeft de componist een zeer
verdlensteiyk gebruik gemaakt. Men denke
b.v. aan het prachtige, statige Morgen
gezang „lm Oaten geht die Sonne auf".
En wie goed toeluistert, die treft ook In
de onderdeelen eene dramatiseering aan,
die frappeert. Als het koor zingt: „Schon
stampft der Rappe", dan onderkennen we
onmlddeliyk het fiere ros, crquet stappend
met hoog opgetrokken knie, eerst in
langzaam, afgemeten tempo, maar straks,
by de woorden „Schon ellt er hlnaus" In
volle galop.
Wij zullen het hlerby laten.
Wij zyn de vereenlging „Musica" dank
baar dat ze ons een paar keeren per jaar
dergeiyke goede zangmuziek doet hooren
en dat ze moeite noch kosten spaart om,
behalve wat ze zelve praesteert, nog zoo
veel meer te kunnen aanbieden.
Het programma van Ma ndag ziet er
aanlokkeiyk uit.
Men kome en hoorei B.
