Vrijdag 24 Februari 1911.
Eerste Blad.
Hm itnogsle slmlsiref
cCdu
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
ZIËRIKZEESCHElÈÉ NIEUWSBOD E.
(25 ierikzeesohe
Courant).
ABONNEMENT.
De abonnementsprys van dit blad, dat lederen
MAANDAG, WOENSDAO en VRIJDAG verschynt, Is
voor Zlerlkzee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland I 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per Jaar bij vooruitbetaling.
67ste JAARGANG, - No. 9047.
Uitga ver-Hoof dredaoteuri A. FRANKEL.
Redaoteupi J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maanoags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 8 up*.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeurs A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Ztertkzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
XXX.
WIJ hebben In ons jongst hoofdartikel
gewag gemaakt van de wet op het Lager
Onderwijs en de daarmede In verband
staande Leerplichtwet, wij zullen nu
de web houdende regeling van het Middel
baar Onderwijs beknopt bespreken een
weJ; die uitvloeisel van het grondwettig
artikel 192, den 2 Mei 1863 werd vastge
steld. Bij deze wet werden evenals bij het
Lager Onderwijs de scholen van Middelbaar
Onderwijs onderschelden In openbare en
btzondere scholen.
Van de blzondere scholen wenschen wij
nog dit te zeggen, dat zij In het algemeen
haar bestaansrecht ontleenen aan de vrtf-
gevlgheld van den Orondwetgever, die in
paragraaf 4 van het zooeven aangehaald
artikel der Grondwet het geven van onder
wijs vrij verklaarde. De Grondwetscom
missie die voor den Staat geen monopolie
wenschte te scheppen, zelde In haar Me
morie van toelichting tol genoemde paragaaf
en wij achten het belangrBk genoeg
die woorden aan te halen het volgende
.Tegenover hel openbaar onderwijs, door
.den Staal Ingesteld, aangekweekt, aan-
bevolen en beschermd, zal Intusschen
.overslaan het recht voor elk, die naar
.de regelen door de wet te stellen, van
.zijn bekwaamheid en zedelijkheid kan
.doen blijken om vrjel(|k zijn kundigheden
„aan anderen mede te deelen. Tegenover
„dat openbaar onderwijs, van hel gezag
„uitgaande, zal overstaan het recht der
„ouders om, naar hunne begrippen, de
„opvoeding hunner kinderen Ie regelen,
„en de ontwikkeling van hun verstand toe
„te vertrouwen aan hen, die geheel onaf-
„hankelljk van het gezag, met bekwaamheid
.en zedelijkheid toegerust, de bevoegdheid
.tot het geven van onderwijs hebben ver-
„kregen. Dit vrije onderwas bl||ft echter
„onderworpen aan een bllljk toezicht der
„overheid, en zoo Is Inderdaad gewaakt
„én voor het recht van den Slaat om te
„zorgen voor de ontwikkeling der jeugd,
„én voor het recht der ouders om, In het
„kiezen van leermeesters, aan geen dwang
„onderworpen Ie zijn".
Ook wy eerbiedigen het recht der ouders'
hun kinderen naar scholen te zenden,
waar het maatschappelijk onderwijs min
of meer van godsdienstige leerstellingen
en kerkelijke opvattingen doortrokken
wordt, maar wy betreuren het toch ook
ten zeerste, dat niet zelden onder een
rellgleusen dekmantel met politieke be
doelingen sectarlsche scholen In het leven
worden geroepen.
Openbare scholen zijn dus die, welke
opgericht en onderhouden worden door
gemeente, provincie of het rijk. Al de
overige scholen zijn blzondere scholen. Wie
kan aan deze vanwege de gemeente, de
provincie ot het rijk subsidie gegeven wor
den, hetgeen dan trouwens ook zoowel bü
het Lager als bij het Middelbaar Onderwijs,
vooral onder dit Ministerie en zooal niet
met het oogmerk dan toch In den regel
met het gevolg de openbare school te be-
nadeelen, op ruime schaal en kwistige w|jze
geschiedt. Tegenover het aanvragen en
ontvangen echter van die subsidie staat
voor de blzondere scholen de wettelijke
verplichting deze voor alle leerlingen zonder
onderscheid van godsdienstige gezindte,
toegankelijk te stellen. Die verplichting
verliest evenwel In de praktijk grootendeels
haar waarde, omdat de meeste gesubsidi
eerde blzondere scholen ten gevolge van
haar kerkelljken aard een zoodanig een
zijdig karakter dragen, dat zij slechts door
kinderen van die gezindte kunnen bezocht
worden, waarvoor zy werden in het leven
geroepen.
Om Middelbaar Onderwijs te mogen geven
moet men, evenals bij het Lager Onderwijs,
In het bezit zijn der verelschte bewijzen
van bekwaamheid en zedelijkheid. Aan
dal verelschte behoeven zy niet te voldoen
I. die slechts aan de kinderen van één
gezin Middelbaar Onderwijs geven.'
II. die van het geven van Middelbaar
Onderwijs geen beroep makend en zich
zonder geldelijke belooning daartoe bereid
verklarend, van de Koningin tot het geven
van zoodanig onderwijs vergunning hebben
verkregen.
In het belang van den Staat en ook In
dat van de leerlingen is bepaald geworden,
dal bij ergerlijk levensgedrag, of wanneer
de leeraar bij het geven van onderwas
leeringen verspreidt strijdig met de goede
zeden of aanspoort tot ongehoorzaamheid
aan de wetten des lands, aan dezen door
de Koningin de bevoegdheid tot het geven
van onderwijs kan ontnomen worden.
De wet onderscheidt:
1 Burgerscholen (burgerdag- en burger
avondscholen), die voornamelijk voor aan
staande ambachtslieden en landbouwers
bestemd, van een tweejarigen cursus zijn.
De verplichting tot oprichting van deze
beslaat voor elke gemeente met een bevol
king van meer dan 10000 zielen.
2", Hoogere Burgerscholen, die 61 een
vijfjarigen óf een driejarigen cursus hebben.
In die met een vijfjarigen cursus ontvangen
de leerlingen onderwijs In achttien ver
schillende vakken, waarin velen terecht een
overlading van het leerplan zien.
3°. Landbouwscholen.
Aan het hoofd van elk dezer scholen
staat één der leeraren, die den titel voert
van directeur. Al deze schoten staan onder
het oppertoezicht van den Minister van
Blnnenlandsche Zaken, terwijl het toezicht
berust by een plaatselijke commissie, door
den gemeenteraad te benoemen, en by
den Inspecteur.
Zegt de wet op het Middelbaar Onder
wijs niet, wat onder Middelbaar Onderwys
verstaan moet worden, daar zy zich slechts
bepaalt tot een opsomming van de vakken,
waarin onderwezen moet worden, de wet
tot regeling van het Hooger Onderwys,
vastgesteld den 28*ten April 1876, om
schrijft wel, wat onder Hooger Onderwys
gerekend moet worden. Volgens haar
omvat Hooger Onderwys de vorming en
voorbereiding tot zelfstandige beoefening
der wetenschappen en tot het bekleeden
van maatschappeiyke betrekkingen, waar
voor een wetenschappeiyke opleiding
verefscht wordt.
Evenals bij het Lager en Middelbaar
Onderwijs worden ook de scholen van
Hooger Onderwys onderschelden In open
bare en blzondere. Openbare scholen zyn
die, welke opgericht en onderhouden
worden door gemeente en het ryk, al de
overige zyn blzondere scholen.
Openbaar Hooger Onderwys wordt
gegeven:
I. aan Oymnasla, Instellingen, die de
leerlingen voorbereiden tot het universitaire
onderwys. Behalve In de moderne talen,
wordt op deze Instellingen in de allereerste
en voornaamste plaats In de Latynsche en
Orleksche taal onderwys gegeven. Deze
twee talen worden als hoofdvakken be
schouwd en worden daarom dan ook in
de wet by de opsomming der verschillende
leervakken het eerst genoemd. Zeer veel
kostbare tyd wordt aan de grondige be
oefening van genoemde talen besteed. De
vraag rijst, Is de kennis van die talen voor
den aanstaanden jurist, medicus en theoloog
wel zoo noodlg. Kan men zonder die
kennis geen kundig rechter en welsprekend
advokaat, geen bekwaam geneesheer en
geen degeiyk kanselredenaar worden?
Hoevele juristen, medici en theologen
kunnen Cicero nog lezen, om van Demos
thenes niet te spreken Is het aantal onder
hen, die de klassieken nog raadplegen
komt dV*' R7'nf! i de prakllJk trouwens
komt de wetenschap van die talen hun
weinigte stade, zoodat men gerechtigd
Is tot de vraag, welk groot nut werpt het
aanlceren van het Latyn en Orleksch wel
van een ui °P7eeB' legen het nadeel
^%ia^r,t,yKdeve^e8'nSPannlnB
wórdteldonrehmrnle b0Ven de 20000 zle|en
1.1 i he' Sem«ntebesluur een pym-
mT tüiit"n z,e,'ar'gen cur,"« opgericht.
Met toestemming der Koningin kunnen
bevolk,"K van minder
dan 20000 zielen gymnasia met vierjarigen
cursus In het leven worden geroepen, die
Aa h I13.?"1..1" P'Ofyoiasla dragen.
Aan hel hoofd van elk gymnasium Is één
»Vi Hraren ^P'aalst, die den titel van
H één rf«8 i 9 verhindering van dezen
één der leeraren aangewezen hem te
rector"1,(1 d'a>g' de" n"m van
De gemeenteraad benoemt een college
da' zo,g draagt voor de
naleving der wet en van alle krachtens
haar uitgevaardigde verordeningen. Het
oppertoezicht wordt uitgeoefend door den
Minister van Blnnenlandsche Zaken, en
het toezicht door den Inspecteur.
II. aan Hoogescholen. Van Rykswege
wordt hooger technisch Onderwys gegeven
aan een Technische Hoogeschooldie In
casu de Polytechnische school te Delft Is.
De Technische Hoogeschool bevat de vol
gende afdeellngen:
a. de afdeellng der algemeene weten
schappen;
kunde' afdee"ng der weg" en waterbouw-
c. de afdeellng der bouwkunde;
d. de afdeellng werktuigbouwkunde,
scheepsbouwkunde en electrotechnlek-
e de afdeellng der scheikundige tech
nologie en mynbouwkunde.
III. aan de Universiteit. Er zyn drie
Ryksunlversllelten, gevestigd te Lelden, te
Utrecht en te Qronlngen, en één gemeente
lijke Universiteit te Amsterdam.
Elk der Universiteiten bevat de volgende
faculteiten:
a. de faculteit der godgeleerdheid
b rechtsgeleerdheid;
c- geneeskunde;
wis-en natuurkunde;
letteren en wysbe-
geerte.
De gezamcniyke hoogleeraren vormen
den senaat der Universiteit, waarvan de
voorzitter, die door de Koningin benoemd
wordt, den titel draagt van rector-magnlficus.
Deze Is belast met de handhaving der
lucht onder de studenten.
Een door de Koningin benoemd college
van curatoren waakt voor de naleving der
wet en van alle krachtens haar uitgevaar
digde verordeningen.
Wat hel blzondtr hooger onderwys
betreft, het staat leder Nederlander vry
een Inrichting daarvan In het leven-te
roepen, mits hij onder overlegging der
statuten vooraf daarvan kennis geve aan
het gemeentebestuur en aan den Minister
van Blnnenlandsche Zaken.
Aan de blzondere gymnasia's en aan
de bizondere universiteiten Is, zoo zy
volkomen beantwoorden aan de door de
wet gestelde elschen, toegekend het recht
om aan Iemand, na afgelegd examen, te
verleenen een getuigschrift van bekwaam
heid en uit te relkenten doctoraten graad.
Wy stappen hlerrttede van het onder
wijs af.
Onze Grondwetgever toont in het droevig
lot van die categorie slaatburgers, die
niets bezitten en straatarm zyn, zyn be
langstelling door te verklaren, dat het
armbestuur een onderwerp van de aan
houdende zorg der regeering is, dat by de
wet geregeld moet worden. Die wet Is er
den 28s!en Juni 1854 dan ook gekomen.
Ons Inziens dient de wetgever van de
gedachte uit te gaan, dat het beter Is
armoede te voorkomen dan te lenigen.
Deed hy, evenals In Engeland, Denemarken
en Australië, zyn plicht tegenover hen,
die In den dienst van den arbeid vergrysd
en versleten zyn, dan zou er In ons ryk
vaderland veel minder armoede geleden
worden, dan thans het geval Is. Nu zyn
duizenden en duizenden staatsburgers, zoo
mannen als vrouwen, zy, die, zoolang zy
krachtig waren, het beste, dat zy bezaten,
hun arbeid, aan de gemeenschap gegeven
hebben, waardoor deze In staat was zich
te voeden, te kleeden en Ie huisvesten,
op hun ouden dag gedoemd tot het arm
huis, den bedelstaf of de gevangenis. Dat
moest niet zoo zyn, dat moet anders
worden, en dat zal anders worden, wanneer
wy allen onze partygeichillen ter zyde
stellen, en of wy zyn liberaal, vryzlnnig-
demokraat, antl-revolutionnalr of chrlsteiyk-
hlstorlsch, ons scharen rondom de vaan
van hen, die In alle streken van ons land
het recht op staatspensioen voor de arme
ouden van dagen bepleiten, en die niet
eer zullen rusten, voordat dat recht door
den wetgever erkend is.
Onze laak, de voornaamste bepalingen
van onze Orondwet aan onze lezers en
lezeressen mede te deelen en te verklaren,
is hiermede geëindigd. Toen het voor
nemen daartoe bij ons rypte, gingen wy
van de gedachte uit, dat de kennis var.
den hoofd-lnhoud onzer hoogste staatswet
die voor zeer velen nog een gesloten boek
was, van niet twyfelachtlg nut zou zyn.
Zyn wy in ons doel, dte kennis te hebben
verbreid, geslaagd, dan achten wy onze
moeite ruim beloond.
Uit Stad en Provincie.
Zlerlkzee, 24 Febr. Voor het Departe
ment Zlerlkzee der „Maatschappy tot Nut
van het Algemeen" en voor „Algemeene
Ontwikkeling" trad Woensdagavond in de
Concertzaal, die goed bezet was, als
spreker op de heer Franco, professor aan
de Technisch Hoogeschool te Delft.
Professor Franco, die door Jhr. R. R L.
de Muralt werd Ingeleid, gaf een historische
schels van de moderne verkeersmiddelen,
liet ons door lichtbeelden van haar
Invoering af tot den huldigen dag toe de
locomotieven in haar verschillende vormen
en gedaanteveranderingen zien, en be
handelde ten slotte de Monorail Olrowagen.
De leider van deze gemeenschappelijke
byeenkomst dankte den hooggeleerden
spreker voor zyn leerzame onderhoudende
rede, waarmede het tabyk auditorium door
een levendig applaus zyn volle instemming
betuigde.
In het licht Is verschenen In een
handig formaat, het 120ste duizendtal van
't Oranjeboekje, liederen van Janmaat en
Soldaat, voor school en volk, bytenver-
zameld door den heer H. C. C. Clockener
Brousson, le.-lultenant. De liederenbundel,
die voor den goedkoopen prys van 10 cent
te verkrygen Is, bevat onderscheidene
nationale liederen en vele soldatenliederen.
By Kon. Besl. Is met ingang van
29 Maa;t benoemd tot burgemeester der
gemeente Ierseke, de heer J. Slnke.
By Kon. Besl. Is aan den heer D. de
Graaff, sum. en ontv. der gemeente
Kattendyke, toestemming verleend om te
Goes te biyven wonen.
Aan de diaconie der Ned. Herv.
Oemeente te Oost- en West-Souburg Is
door wyien de douairière Paspoort van
Orypskerke—Van Citters een legaat ver
maakt van f 2000, vry van successierechten.
Ellemcet, 24 Febr. Door de afdeellng
alhier, van den Bond voor Staatapenslon-
neering Is tot lid van het federatiebestuur
gekozen, de heer J. de Jonge, voorzitter
van genoemde afdeellng.
Brulnisse. Woensdagavond werd door
de Vereenlglng „Schippers- en Vlsschers
belang" eene vergadering gehouden, die
door den voorzitter, den heer Joh. de
Waal Rz., met eene welkomstrede werd
geopend.
Door den penningmeester werd rekening
en verantwoording gedaan van zyn ge
houden beheer. De rekening, die door een
commissie, bestaande uit de heeren Math.
Jumelet Wz. en L. Jumelet Hz. werd na
gezien en In orde bevonden, wees aan
een ontvangst van f 121 50 en een uitgave
van f 120,80, zoodat zy sloot met een
batig saldo van f 0,70.
De ontvangsten van de reddingsboot
bedroegen f 36 61, de uitgaven f 24,40,
batig saldo f 12 21s.
Als bestuursleden werden herkozen de
heeren Joh. de Waal Rz., met 37 van de
38 uitgebrachte stemmen en Wolf. Otte
met 27 stemmen.
Door den penningmeester werden eenlge
Ingekomen brieven voorgelezen. Besproken
werd de Ongevallenwet, en besloten stappen
te doen om tot herziening der rubrieken
te geraken, ten einde In een lager gevaren-
cyier geplaatst te worden.
Besloten wordt ook het Bestuur der
Vlsschetyen te verzoeken het borgschap
om de drie jaar tegeiykeriyd met het
Ingeven der perceelen te stellen.
Als vlce-voorzltter werd benoemd de
heer Iz. Jumelet Wz., en tot vlce-secretarls
de heer Jan Okkerse Jz.
Door den hevigen stormwind brak
van een vaartuig, dat van hier met mosselen
naar België vertrok, voorby Stavenlsse den
mast. Hei was dus genoodzaakt terug te
keeren.
Stavenisse. Dit jaar zyn alhier aan de
beurt van periodieke aftreding ais lid van
den raad de heeren C. SteerCijc, K de
Graaf en H. j. Dorst, terwyi er ook ie
bekwamer tyd nog zal moeten voorzien
worden in de vacature, die ontstaan zal
door het op handen ztjnd bedai ken van
heer A. J. Versiraale (volgens 2yn ver
klaring In de 1.1. Woensdag gehouden
gemeenteraadszitting).
Vlissingen. In eert Donderdag gehouden
buitengewone vergadering van aandeel
houders van de Kon. MaabchappIJ „De
Schelde" alhier (s besloten her eHpachts-
corbact met den S'aat der Nederlanden,
waaromtrent iedere 2 jaren een beslissing
moet worden genomen, riet op te zeggen.
Aanbestedingen, Verkooptngen, enz.
Zierikzee. By de 23 Februari 1911
gehouden aanbesteding, volgens bestek
no. 381, van het lossen van grind, ten
behoeve van de nieuw aan te leggen grind
wegen, door het Dageiyksch Bestuur van
het Waterschap Schouwen, Is Ingeschreven
door:
Voor het 2e perceel District Zuidhoek
J Verhulst te Zlerlkzee voor 0 50
S. Berrevoets Wz. te Zierikzee - 0.44
A. Boot te Zerlkzee- 0 42J
Voor het 3e perceel District Borrendamme)
J. Stoel te Kerkwervevoor 0,95
S. Berrevoets Wz. te Z erlkzee - 0 9C
Voor hel 4e perceel District Fluauwers):
J van den Houten te Ellemeet voor 0 67
P. Berrevoets te Ellemeet. - 0 65
P. Berrevoets Sz. te Ke-kwerve -0 64
Verboom te Serooskerke- 0 62
F. de Jonge Fz. te Kerkwerve - 0 50
Voor het 5e perceel (District Koudekerke)
J. Verboom te Serooskerkevoor 0,80
Voor het 6e perceel (D.strict Scharendljke):
J de Jonge te Scharendyke. voor f 0 58
W Kloet te Duivennyke - 0 52
I Dorreman te Dulvendqke. - 0,50
J. W. v. d. Weele te Dulven-
dyke- 0,44
Voor het 7e perceel District Langend ijk):
J. de Jonge te Scharendyke. voor 0,70
P. D. Bos te Brouwershaven. - 0,68
J. van Dyke te Brouwershaven - 0,66
S. Dekker Mz. te Brouwers
haven - 0,65
Voor het 8e perceel (District
Brouwershaven):
S. Dekker Mz. te Brouwers
haven voor f 0,56
Stadsarbelders te Brouwers
haven - 0.54J
P. D. Bos te Brouwershaven - 0 48
Alles per M3. en gegund aan de laagste
Inschryvers.
Scherpenisse, 23 Febr. Donderdagavond
werd ten verzoeke van mej de wed. P. van
der Werff en ten overslaan van notaris
Meulenberg, In het calé Oroenewege,
Ingezet:
een woonhuis met schuur en erf door
A. Suurland Jz., voor f 330;
en ten verzoeke van mevr. de wed. C.
D. Boller te Bergen-op-Zoom
een huls en tchuua voor f 280 aan
Jb. Muller;
bouw- en welland voor f 200 aan
DuiJ-houwer.
Landbouw en Veeteelt.
Haamstede. Op 21 Frbrua-i j I. ver
gaderde In het „Hotel B m" alhier de
leden der landbouwvereenlglng „C. et C."
te Burgh.
Nadat door ballotage het 83<te lid In deze
bloelende vereenlglng was aangenomen,
gaf de voo'Z'tter, den hier C Blom, het
woord aan het l d der vereenlglng, den
heer M Griep, die zich dezen avond had
bereid verklaart, verslag uit te brengen
van het In 1910 order zyn leiding ge
houden ryks-proefveld, hetwelk ten doel
had een bemestlngsproef op aardappelen.
