ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 18 Juli 1910.
Eerste Blad.
(Z ierikzeesoh©
O o u r a n t).
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit Stad en Provincie.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit biad, dat lederen
MAANDAQ, WOENSDAQ en VRIJDAO verschijnt, Is
voor Zierlkzee I 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland I 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per Jaar bij vooruitbetaling.
66tte JAARGANG. - No. 8953
Uitgever-Hoofdrodaoteuri A. FRANKEL.
Redaoteuri I. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Oroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Ma; jags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur: A. I. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zlerikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
wee bladen.
Afsluiting passage.
De BURGEMEESTER van Zierikzee maakt
ekend, dat op Donderdag den 21 Juli e.k. het
edeelte der Wandeling tusschen de Noordhaven-
oort en de Nobelpoort, dat alsdan zal zQn
fgeheind, voor het publiek gesloten zal zi]n.
Zierikzee, den 18 Juli 1910.
De Burgemeester voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
■EDERLARD.
Venlo, 16 Juli. Dezer dagen vervoegde
Ich hier bij de politie een vrouw, zekere
elena L en liet bij haar even de kinderen
chter. Ze vergat ze evenwel terug te
alen. Ze ging met haar kostganger, zekeren
naar Holland. Te Amsterdam werd ze
p verzoek der Venlosche politie aan
gehouden en teruggebracht. Na verhoor
werd ze ter beschikking der justitie gesteld.
O. werd te Vllsslngen aangehouden en
overgebracht naar Venlo, maar na verhoor
op vrije voeten gesteld.
Nunspeet, 16 Juli. De Nederl. Chr.
Studenten-Vereenlging-Conlerentleonder
deze gemeente, had gisteren een droevig
einde.
Jhr. H. M. J. v. Lennep, student In de
rechten aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam, werd bij het zwemmen door een
hartverlamming overvallen en zonk In de
diepte weg.
Ondanks dadelijk ontboden medische
hulp, kunstmatige ademhaling en gebruik
van het zuurstof-apparaat, gelukte het den
jjampdokter en dr. Schut alhier, niet hem
weder bij te brengen.
Qroote verslagenheid heerschte door het
voorval In hel kamp.
Na een korte samenkomst des namiddags,
waarin de voorzitter W. O. Harrenstein en
dr. J. H. Oerretsen van Den Haag spraken,
werd de conferentie onmiddellijk, een dag
eerder dan men zich voorgesteld had,
opgeheven.
Des avonds 8 uur werd de overledene
door zijn vrienden naar het ziekenhuis
alhier gedragen, gevolgd door alle nog
aanwezigen.
Mlddelharnis, 16 Juli. Aan aandeel
houders van den Pallandpolder alhier
wordt een dividend van 4 pCt. uitgekeerd.
De heer H. de Jong. die als lid van den
Raad van Administratie om gezondheids
redenen had bedankt, Is vervangen door
den heer mr. A. Mljs, uit Rotterdam.
Zierikzee, 18 Juli. De Concertzaal was
Vrijdagavond alhoewel goed, niet zoodanig
bezet als wy met het oog op het gewicht
van het te behandelen onderwerp wel ge
hoopt hadden. Wij meenden te mogen
verwachten, dat onze stadgenooten, In
zonderheid de rechtstreeks belanghebben
den onder deze, de vrouwen, in zóó
grooten getale zouden zijn opgekomen,
dat zelfs geen enkel plaatsje In de ruime
zaal onbezet ware gebleven. Vermoedelijk
was het gekozen tydstlp voor den op
touw gezetten propaganda-avond de oor
zaak, dat velen nog ontbraken, die anders
stellig zouden gekomen zijn. Zy hebben
echter veel gemist. Want de vrouwen
kwestie Is niet slechts op zakelijke,
heldere, overtuigende wijze behandeld,
maar ook uit een oogpunt, dat voor onder
scheidenen nog nieuw was.
De vergadering werd geleld door
mevrouw Lanschot Hubrechtvan Amsterdam.
In haar openingswoord betuigde de voor
zitster haar Ingenomenheid met de goede
opkomst, heette de aanwezigen welkom,
en zelde vervolgens, dat onderscheidene
vrouwen, na de algemeene vergadering te
Middelburg bezocht te hebben, een tournée
door Zeeland gemaakt hebben, overal met
groote hartelijkheid en belangstelling ont
vangen zijn geworden, en nu In Zierikzee,
Brouwershaven en Haamstede zijn gekomen,
teneinde de zaak van het vrouwenkiesrecht
te bepleiten.
Zij deelde voorts mede, dat van de
dames, die volgens de gedane aankondi
gingen hier het woord zouden voeren,
slechts aanwezig was dr. Aletta Jacobs,
dat de anderen tot haar spijt verhinderd,
maar vervangen waren door mevrouw
Mulder—Van de Qraaf, die van katholiek
standpunt het vrouwenkiesrecht zou be
spreken, door mevrouw Mansfeld, die
eenlge voordrachten ten beste zou geven,
en door haar, die de vergadering zou
lelden. Zij gaf hierop het woord aan
mevrouw Mansfeld van Utrecht, die op
gevoelvolle wijze eenlge gedichten voor
droeg. Alsnu kreeg het woord dr. Aletta
Jacobs, die na een Inleiding deed uitkomen,
dat het tehuis van heden niet meer het
tehuis van vroeger is. Wat voorheen door
de gezinnen zelf geregeld werd, wordt
nu door den staat geregeld. Veel wordt
door wetten beheerscht. Zoo kan en mag
niemand bouwen, zooals hij dat zelf wil,
maar is h|| gehouden zich aan de regelen
te houden, die de bepalingen der woning
wet hem stellen; zoo dwingt de leerplicht
wet de ouders hunne kinderen naar school
te zenden; zoo worden de ouders uit de
ouderlijke macht ontzet, wanneer zij de
opvoeding hunner kinderen verwaarloozen
zoo schrijft de dienstbodenwet voor, hoe
wij de dienstboden te behandelen hebben,
en zoo wordt In het kort ons huiselijk
leven door allerlei soorten van wetten
beheerscht. En zouden nu de vrouwen, die
dat huiselijk leven besturen, geen invloed
mogen oelenen op de totstandkoming dier
wetten, en op het kiezen van hen, die
deze wetten in het leven roepen? Tal
van wetsbepalingen zijn voor de vrouwen
schandelijk onrechtvaardig. Die onrecht
vaardigheid plegen de mannen niet met
opzet, maar omdat zij de belangen der
vrouwen niet kennen. De wetten dienen
om de belangen van een leder, dus ook
die der vrouw te bevorderen. En nu is
het niet meer dan billijk, dat de vrouwen
niet langer van allen Invloed op het
maken der wetten verstoken blijven. Dit
is wenschelijk, ja noodlg, gelijk door
spreekster wordt aangetoond. De vrouwen,
die de aangewezene personen zijn de
familie tegen verkeerde Invloeden te be
schermen, beginnen zich bewust te worden,
dat haar positie afhankelijk is van de
wetgeving. Vrouwenkiesrecht kan haar den
vereischten Invloed op de wetgeving ver
zekeren. Met een sprekend voorbeeld
wordt dit aangetoond. In 1907 verkregen
de vrouwen In Noorwegen het kiesrecht,
dat zij in 1909 uitoefenden. Welke groote
macht haar dat gaf, bleek alras. De groote
vereenlglng „De Vrouwenraad" had telken
jare bij de regeering een verzoekschrift
Ingediend tot het bekomen van een staats-
huishoudschool, waar de meisjes In den
winter o. a. het koken konden leeren. In
Noorwegen namelijk, waar de vrouwen
slecht kunnen koken, stierven vele menschen
aan maagziekten, omdat het voedsel slecht
was toebereid. Daarom was het nuttig en
ook noodlg, dat de meisjes, die des
winters om den verren afstand ntet naar
school konden gaan, In een staatshuls-
houdschool gehuisvest werden om er het
koken te leeren. Op dat verzoekschrift
was vroeger geen acht geslagen. Men
kreeg er van de regeering niet eens een
antwoord op. Het vorig jaar echter ontving
men ten antwoord, dat het verzoek In
overweging zou genomen worden. Een
week later reeds werd In de volksver
tegenwoordiging een regeerlngsvoorstel
ingediend en aangenomen. De benoodigde
grond werd er zelfs voor aangewezen.
Dit Is een treffend bewijs van de kracht
van het stembiljet.
Nog een voorbeeld. De vrouwelijke
post- en telegraafbeambten wenschten wat
loon en arbeid betreft gelijk gesteld te
worden met de mannelijke postbeambten.
Op dit verzoek was steeds afwijzend be
schikt. Het vorig jaar werd dat verzoek
opnieuw bij de Kamer ingediend, maar nu
werd het billijk en rechtvaardig geacht.
Spreekster staaft met voorbeelden, dat
onze wetgeving in het nadeel der vrouwen
Is. De man wordt beschermd, waar zijn
belangen In botsing komen met die der
vrouw.
Op economisch gebied heeft het gezin
ook groote verandering ondergaan. Vele
vrouwen voorzien thans In eigen onder
houd. De meisjes uit de volksklasse gaan
naar fabriek of .werkplaats om daar haar
brood te verdienen. Op elk gebied neemt
de vrouw een overweldigend, toenemend
aandeel aan den arbeid. Van de zes
mlllloen inwoners bekostigt een half
mlllioen vrouwen haar eigen behoeften.
Men verwijt de vrouwen, dat zij voor lager
loon werken. De eenzijdige arbeidswet
geving Is hiervan de schuld. Vele beroepen
en bedrijven zijn nog voor de vrouwen
gesloten. Vandaar haar concurrentie In
andere bedrijven.
Het staatsbelang elscht, dat een betrek
king goed wordt waargenomen. Onder het
bewind van dr. Kuyper Is bepaald, dat
vrouwen niet tot burgemeester, gemeente
secretaris of gemeente-ontvanger kunnen
benoemd worden.
In Colorado, waar de vrouwen reeds
lang het kiesrecht bezitten, Is een vrouw
tot minister van onderwijs benoemd.
Nergens staat un het onderwijs op
zulk een hoogen trap als In Colorado,
zoodat men daar besloten heeft die be
trekking voortaan door een vrouw te doen
vervullen.
In Sufford (Engeland) Is een vrouw tot
burgemeester benoemdeen betrekking,
die zij reeds gedurende drie jaren bekleedt.
Zou een vrouw In ons land niet even
goed het burgemeestersambt kunnen ver
vullen als een man? Zou de administratieve
betrekking van gemeente-secretaris niet
even goed door haar kunnen waargenomen
worden als door een man
Het ligt In de lijn van het huldig
regeeringsreglme de vrouw nog meer uit
te sluiten. Als middel tegen werkeloosheid
wordt aangeprezen een wettelijk verbod
van allen vrouwenarbeid. Maar de vrouw
heeft even goed als de man voedsel,
kleeding, woning noodlg.
Spreekster toont aan, dat de huwelijks
wetten schromelijk onrechtvaardig voor
de gehuwde vrouw zijn. Dit alleen is
reden genoeg om aan te sturen op Invoe
ring van vrouwenkiesrecht, opdat belang
hebbenden er op kunnen aandringen aan
die wanverhoudingen toestand een einde
te maken.
Na nog tal van plaatsen uit onze wet
geving te hebben aargehaald, waaruit
blijkt, in welken betreurenswaardlgen
toestand de vrouw geplaatst is, wekt
spreekster allen op zich by de Vereenlglng
voor Vrouwenkiesrecht aan te sluiten.
(Levendig applaus).
Hierop hield mevrouw Mulder—Van de
Oraal een warm pleidooi voor Invoering
van vrouwenkiesrecht, daarbij aantoonend,
dat de toekenning van dit recht in vol
maakte overeenstemming Is, althans niet In
strijd met den Katholieken godsdienst. Zij
wil daardoor wegnemen een wanbegrip,
als zoude het vrouwenkiesrecht Indrulschen
tegen het Katholicisme. Het organisch
kiesrecht, dat op punt vijf van het
Katholiek program staal, sluit vrouwen
kiesrecht niet uit. Een hoog Katholiek
geestelijke heeft haar verklaard, dat het
vrouwenkiesrecht niet strijdt met eenlg
dogma van de Katholieke kerk, die daar
over geheel zwijgt. Mr. Van Schalk zelde
in een rede, dat de voortdurend veranderde
toestanden de rol aangeven, die de vrouw
In de maatschappij te spelen heeft.
Spreekster besluit haar belangrijke rede
met de verklaring, dat vrouwenkiesrecht
een noodzakelijke elsch des ttyds is.
(Hartelijke toejuiching).
Na de pauze deelde mevrouw Jacobs
mede, dat schriftelijk by haar deze be
denking tegen het vrouwenkiesrecht was
Ingekomen, dat de politiek oneenlgheld
in het gezin zou brengen. Oewooniyk
hebben echtgenooten op kerkeiyk en
politiek gebied dezelfde denkbeelden.
Hebben zy die niet, dan zyn er dageiyks
honderde redenen om met elkaar In corfilet
te komen. En dan brengt het stembiljet
geen verandering In hun wederzydsche
verhouding.
Van de gelegenheid tot debat werd ge
bruik gemaakt door jhr. R. de Muralt,
die eenlge vragen stelde, welke door mevr.
Aletta Jacobs beantwoord werden. Uil het
antwoord biykt, dat de vereenlglng voor
vrouwenkiesrecht 89 afdeellngen met 9000
leden heeft en dat zy onder deze leden
telt, die voor algemeen kiesrecht en die
voor een beperkt kiesrecht der vrouwen
zijn. De vereenlglng, die alle nuanceeringen
heeft opgenomen, wil, dat uit de Orond-
wet het woord „manneiyke", dat aan de
Invoering van vrouwenkiesrecht belemme
rend In den weg staat, geschrapt wordt.
Wat belieft de opmerking, dat de vrouwen
tal van plaatsen innemen, die voorheen
uitsluitend door mannen werden vervuld,
zelde spreekster, dat nu zoovele vrouwen
ongehuwd biyven, deze wel gedwongen
zyn zich voor ambten en betrekkingen te
bekwamen, voor de bekleeding waarvan
zy zeker niet minder geschikt zyn dan de
mannen. Spreekster, die dokteres Is, heeft
tal van vrouweiyk patiënten gehad, die
tot haar kwamen, omdat zy geen dokter
wilden raadplegen. En is er voor de vrouw
een schooner beroep dan ondetwyzeres.
belast met de taak het kind op te voeden?
Slechts zeer beknopt hebben wy het
debat weergegeven, omdat voor het ver
slag reeds meer ruimte gevergd Is, dan
de omvang van ons blad toelaat.
Jhr. De Muralt dankte In warme be
woordingen de dames zoowel voor hun
optreden in deze gemeente, als voor de
krachtige wyze, waarop zy voor het
vrouwenkiesrecht een lans gebroken hebben.
Wy vernemen, dat 21 nieuwe leden
zich aangemeld hebben, en dat het bestuur
bestaat uit de volgende dames: mej. Leupen,
mevr. Franse, mevr. De Muralt, mej. A.
C. Vooren, mej. J. W. C. Loewer, mej.
J A. Vooren en mej. L. Hlldebrand.
Zaterdagnamiddag Is de wagen van
de Oebroeders Heuseveldt naby den
Blokweg In botsing gekomen met de
treeplank van een waggon van de tram,
die van Zierikzee naar Brouwershaven
reed, tengevolge waarvan het voorste ge
deelte van den wagen In een zeer ge-
havenden toestand geraakte. Persooniyke
ongelukken kwamen hierbij niet voor.
Baldadlgen hebben In den nacht van
Zaterdag op Zondag eenige ruiten van de
zaal van het Leger des Hells ingeworpen.
Wy hopen, dat het aan de politie gelukken
moge de baldadlgen op het spoor te
komen, opdat zy voorbeeldig gestraft
worden, want dit Is nu de tweede keer
dat zoo Iets gebeurt.
Oisterennamlddag arriveerde alhier
van Antwerpen het stoomschip „Wllford",
met 274 passagiers.
Na een en ander In deze gemeente be
zocht te hebben, werd de terugreis
aanvaard.
Olsteren gaf de Mannen-Zangver-
eenlglng „Luctor et Emergo" een uit
voering op Schuddebeurs, die, naar wy
vernamen, goed bezocht was, en uitnemend
slaagde, wy waren tot ons leedwezen
verhinderd deze uitvoering by te wonen.
Olsteren zyn op de kegelbaan van
de sociëteit „Ons Oenoegen" alhier de
wedstryden aangevangen, bestaande uit
vrye baan, personeele baan en korps-
wedstryd.
WEÊRKUNDIGE WAARNEMINOEN
bij 's Rijkskustverlichting te Westschouwen,
gedurende de maand Juni 1910.
In deze maand viel alhier In 6 regendagen
27.6 m.M. regenwater, tegen 11 regendagen
met 89 2 m.M. water In dezelfde maand
van het vorige jaar.
De luchtgesteldheid was (verschillende
korte tyden tot dagen samengetrokken):
3 dagen helder, 5 dagen licht bewolkt,
10 dagen half bewolkt, 6 dagen zwaar
bewolkt en 6 dagen betrokken.
De windrichting:
6 dagen N4 dagen N.-O., 2 dagen
Oost, 2 dagen Z.-O., 1 dag Z., 2 dagen
Z.-W., 10 dagen W. en 3 dagen N.-W.
Het stormseln stond 3 maal by.
Dulvendljke, 15 Juli. By de heden
gehouden verkiezing voor een lid van
den gemeenteraad zyn candldaat gesteld
de heeren L. Kloet Jz. en J. Padmos Lz.
Scharendljke. Begunstigd door kosteiyk
zomerweder, ondernam de Chr. Zangver-
eenlglng „S. D. O." alhier, Woensdag
13 Juli een ry toert je. Op den bepaalden
tyd reed men af, nadat onder groote
belangstelling eenlge zangnummers ten
beste waren gegeven. De tocht ging over
Brouwershaven, Zonnemalre, Noordgouwe,
naar Schuddebeurs, waar uitgespannen
werd. Hier was de heer Immerzeel uit
Zierikzee reeds aanwezig, om de Ver
eenlglng te photogiafeeren. Nadat men
gegeten en gedronken had, werd de tocht
doorgezet naar Zierikzee. Van hier ging
het naar Haamstede. Onderweg werd nog
halt gehouden, om aan den kant van den
weg gezeten, opnieuw den Inwendlgen
mensch te versterken. Te Haamstede werd
weer uitgespannen; de leden maakten nu
gezameniyk een wandeling naar Burgh,
waar de kerk bezichtigd werd, terwyi hier
tevens eenlge nummers gezongen werden.
Om ruim halfacht werd de terugtocht
van Haamstede aanvaard. Toen de wagens
omstreeks 9 uur op Scharendykeaankwamen,
liep alles op één eind. Onder groote be
langstelling werden ook hier de zang
nummers gevolgd, die werden uitgevoerd.
Een woord van dank aan de regelings
commissie, voor de uitnemende wyze,
waarop alles in orde was gebracht, Is hier
zeker niet van onpas.
Wy sluiten ons volkomen aan by den
wensch van allen, dat de Zangvereeniglng
„S. D. O." nog lang moge bestaan, en
dat alzoo nog menig pleizlertochtje moge
worden ondernomen.
Renesse. Begunstigd door fraai weer
werd Zondagavond de muziek- en zang
tent, door de burgery aangeboden, overge
dragen aan de vereenlglng het Fanfarencorps
„Luctor et Emergo" alhier.
Een groote menigte belangstellenden,
zoowel van hier als van elders, verzamelden
zich om de fraaie tent, teneinde getuige
te zyn van de opdracht, die by monde
van den heer W. F. del Campo genaamd
Camp geschiedde. In welgekozen woorden
schetste genoemde heer de wording en de
geschiedenis der elegante muziektent.
Spreker dankte de ingezetenen voor
hunne milde bydragen en den steun; het
gemeentebestuur voor zyne welwillendheid
om een gedeelte gemeentegrond, het ter
rein waarop de aangeboden tent is geplaatst,
af te staan. De oorkonde, na eerst voor
gelezen te zyn, werd daarop aan den
voorzitter overhandigd,
By monde van den heer M. N. Leeuwe,
voorzitter van het fanfarencorps „Luctor
et Emergo", werden den heer Del Campo,
die het initiatief tot de stichting genomen
had, de burgery die het hare had bygedragen
voor de totstandkoming en het gemeente
bestuur voor het afgestane terrein der tent,
harteiyk dank gezegd en lof toegezwaaid
voor hunne prachtige schenking.
De afwerking der muziektent doet den
maker M. C. Kappers en den schilder M.
Kaashoek, alle eer aan.
Vervolgens richtte de heer L. H. Dormaar.
directeur der zangvereeniglng V. Z. O. S.,
een woord van dank tot den heer Camp
en Renesse's burgery voor de zeer fraaie
muziek- tevens zangtent, een sieraad van
het dorp.
Na elke toespraak klonken fanfares. Ter
inwydlng van de tent werden eenige muzlek-
en zangnummers ten beste gegeven, die,
naar het daverend applaus te oordeelen,
zeer in den smaak vielen. Na het concert
bleef men nog gerulmen tyd gezellig byeen.
Haamstede, 17 Juli. Op 15 dezer had
alhier In „Hóiel Bom" een openbare ver
gadering plaats van de Vereenlglng voor
Vrouwenkiesrecht, geiyk er nu zeven zyn
gehouden In de provincie Zeeland, door
een clubje spreeksters, die na de zomer
vergadering te Middelburg de Zeeuwsche
natuur gingen bewonderen en tegeiykertyd
propaganda maken voor haar zaak.
Mevr. Clifford Kocq van Breughel-Roelofs
uit Breda presideerde en mej. Martina
O. Kramers van Rotterdam zette het doel
en de beginselen der VereemMrr; uiteen.
Verscheidene aanwezigen tra :n ioe. en
ten slotte werd de 90e a'lesóng der
Vereenlglng te Haamstede opgericht met
een voorlooplg bestuur, bestaande uit de
dames Hoogenboom, presidente; Vorster-
De Lange, vlce-presldenteAnna Bolle,
le secretaresse; Branucnburg, pennlng-
meesteresse, en A. Bolle, 2e secretaresse.
Bruinisse. Oaf voor een paar weken
het muziekgezelschap „Nu met Hope" eene
uitvoering In den tuin van onzen gemeente
geneesheer, Zaterdagavond liet zich het*
zanggezeltchap „Euphonla", directeur de
heer O. A. W. Jumelet, terzelfder plaatse
hooren. Aangelokt door het fraaie weder
en den goeden naam der zangvereeniglng
genoten velen van de verschillende liederen,
die ten gehoore gebracht werden.
WIssenkerke. Naar uit vertrouwbare
bron wordt vernomen, gaan te Colynsplaat
eenige ingezetenen requestreeren tot af
schaffing van de jaarlyks aldaar gehouden
wordende kermis.
Één der requestranten, een huurkoetsier,
vormt een schril contrast met boven
genoemd Idee, door het paardje van den
carrousel een plaatsje In zyn stal af te
staan en daarvoor als belooning te
ontvangen een vrykaart voor zyn
kinderen.
WIssenkerke, 16 Juli. Er biykt groote
animo te bestaan voor den alhier door de
Schietvereeniglng „Koningin Wllhelmlna"
georganlseerden schletwedstryd. Reeds 6
vereenlglngen zyn opgekomen.
Van verschillende schutters vernamen
wy, dat de wedstryd goed Is geregeld en
steeds gelegenheid biedt, om op de vrye
banen te schieten.
