Vrijdag 1 April 1910.
Onf/?//Y-cacao
Eerste Blad.
(Z ierikzeesche
Couran "t).
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
Onzi btopli slntsiil
ZUIVER
£1.50 FERKILO
Uit Stad en Provincie.
n
n
n
n
n
n
n
VEBGiDEBING VIN DEN GEMEENTEHliD
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
MAANDAO, WOENSDAO en VRIJDAQ verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland I 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per jaar bij vooruitbetaling.
66ste JAARGANG. No. 8907.
Uitgever-Hoofdredacteur i A. FRANKEL.
Redacteurs J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-
Woensdags- en Vrijdags-middags uiteriqk 8 ups.
Blad.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeurs A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Wij hebben besloten om de Orondwet,
onze hoogste en voornaamste staatswet, in
een bevatlelijken vorm zoodanig uit te
leggen, dat haar beteekenis, haar doel en
inhoud ook aan hen duldeiqk worden, die
wel eens van een Orondwet gehoord
hebben, maar niet recht weten, wat zij Is,
wat zij bevat, en wat nut zij heeft.
Uitgaande nameiqk van het standpunt,
dat alle lagen der bevolking het recht
moesten hebben deel te nemen aan
de behartiging der publieke zaak, achtten
wij voor alle burgers van den slaat de
kennis van onze staatsinstellingen dringend
noodlg.
Velen uit het volk ontvangen, wanneer
zij de lagere school verlaten hebben, in
den regel geen onderwijs meer, en daar
ons staatswezen geen leervak in de hoogste
klasse der lagere school vormt, en moeilijk
ook vormen kan, zoo dient op andere
wijze in deze leemte aan kennis te worden
voorzien.
WIJ zullen trachten haar aan te vullen.
Wat Is een Orondwet?
Wij zouden kunnen antwoorden, zij is
het fundament, waarop ons staatsgebouw
steunt, zij Is de wet, waaruit al de andere
wetten voortspruiten, maar wij gevoelen
het, het antwoord moge juist zijn, het Is
voor allen niet duidelijk.
Om een antwoord te geven, dat door
een leder begrepen wordt, zijn wij ver
plicht een terugblik op lang vervlogen
tijden te werpen.
In de grijze oudheid werden de alge-
meene belangen door het geheele volk
behartigd, dat onder den blooten hemel
te zamen kwam. Over de gewichtigste
aangelegenheden, over oorlog en vrede,
werd In een dergelijke volksvergadering
beslist, en was daarin tot den oorlog be
sloten, dan werd tevens de man gekozen,
die het gewapende volk in den krijg zou
aanvoeren.
Gewoonlijk werd hij daartoe uitverkoren,
die door zijn lichaamskracht en dapper
heid boven anderen uitmuntte.
Was zoo iemand gelukkig in den strQd
geweest, keerde hij als overwinnaar, met
buit beladen, uit den krijg terug, dan koos
het volk, erkentelijk voor zijn daden, hem
tot zijn leider, tot zijn regeerder.
Een dergelijke gebieder bezat een onbe
perkte macht. Zijn wil was wet voor het
volk, waarover hij heerschte.
Aldus ontstond het koningschapdat
aanvankelijk niet erfelijk was, maar allengs
dit werd, wat eenigszlns verklaarbaar is,
daar 's konings verdienste als kr^gsheld
zóó gewaardeerd werd, zijn in de oogen
der menigte roemvolle oorlogsdaden zóó
op prijs werden gesteld, dat men zijn wil,
die bepaalde dat zijn zoon hem na zijn
dood als regeerder zou opvolgen, eer
biedigde. Een uitdrukkelijke wllsbepallng
was echter niet eens meer van noode. Het
was de natuurlijkste zaak ter wereld, dat
de zoon, als zijn koninklijke vader In den
strijd gevallen was of een natuurlijke
dood was gestorven, aan de regeering
kwam. De troonopvolging van vader op
zoon werd gaandeweg als een heilig,
onvervreemdbaar recht opgeval.
De koning had macht, kon verheffen en
vernederen. Zij, die zich In den strijd
.buitengewoon hadden onderscheiden, ver
hief hij tot eer en aanzien. Zij werden
door hem bevoorrecht, en noemden zich
edellieden. Aldus ontstond de adel, die
een bizonderen stand vormde.
Naast den adelstandjhad men van oudsher
den geestelijken stand, die om zijn Invloed
op de menigte van de vorsten groote voor
rechten verkreeg.
Zoo waren onder de koningen, die tot
1789 In Frankrijk geregeerd hebben, adel
en geestelijkheid vrijgesteld van het betalen
van belasting. De derde stand, waartoe
destijds de burgerij en de arbeiders be
hoorden, moesten het geld opbrengen, dat
de koning noodlg had, en dat hij vaak op
schandelijke wijze verspilde. Het ipreekt
van zelf, dat die toestand niet deugde.
Meerendeels verkeerden de vorsten met
'S
SMAKËLLIK
VOEDZAAM.
den adel en de geestelijkheid op vreedzamen
en vriendschappeltjken voet. Zij waren dan
ook het bolwerk der kroon. Maar vaak
was ook wel het tegenovergestelde het
geval. Zoo leefde er in het jaar 1215 in
Engeland een koning, die heette jan zonder
Land. Hij stond een tqdlang met den
adel en de geestelijkheid op voet van
oorlog. Deze dwongen hem ten slotte een
staatsstuk, een grondwet af, die in hel
Engelsch genoemd werd the great charter,
en in het Latijn de Magna charta iiber-
tatum (de groote oorkonde der vrijheden).
In deze door den koning bezworen grond
wet, die, gewijzigd en uitgebreid, In
Engeland nog thans van kracht is, werden
de rechten van de kroon afgebakend en
de vrijheden des volks gewaarborgd. Ten
gevolge van deze Magna charta is het
Engelsche volk voor een gewelddadigen
staatkundigen ommekeer behoed geworden
In gunstige tegenstelling met Frankrtyk,
dat in 1789 door middel van een revo
lutie een einde maakte aan de onbeperkte
koningsmacht. De koning zou niet meer
alleen heerschen, maar zijn macht deelen
met het volk, dat door zijn kiezers afge
vaardigden naar de Kamer zond om wetten
te maken. In een Orondwet, die de koning
bezweren moest, werd dit vastgesteld.
Ook ons volk heeft zijn revolutie gehad.
Het kwam tegen koning Philips II van
Spanje, die zich als een onbeperkt en
daarbij wreedaardig gebieder over deze
gewesten gedroeg, In opstand, en zegde hem
de gehoorzaamheid op. Na een tachtig-
jarigen strijd voor onze vrijheid werden
wij vrij, maar een Orondwet kregen wij
toen niet. Die ontvingen wij eerst, nadat
de denkbeelden der Fransche revolutie ook
ln ons land hadden ingang gevonden.
Zlethier in het kort den geschiedkundigen
oorsprong der Orondwet, die In het alge
meen de hoofdregels bevat, volgens welke
een land bestuurd moet worden. Van die
regels, die den staatsburger behoeden voor
een onbegrensde koningsmacht en hem
waarborgen het bezit der vrijheden, waarop
ieder mensch aanspraak heeft, mag, zoolang
de Orondwet niet gewijzigd is, door Koning
en Kamer niet worden afgeweken. Zij zijn
het richtsnoer voor den wetgever bij het
maken van wetten.
Zierikzee, 1 April Vrijdag 8 April a s.
komen een tachtigtal studenten van de
Technische Hoogeschool te Delft naar
Zierikzee, onder leiding van eenige profes
soren, om de werken volgens systeem-
De Muralt te bezoeken.
De ingenieur De Muralt zal dan 's avonds
8 uur (8 April), in het .Huis van Nassau'
een voordracht houden. Deze voordracht
zal ook toegankeiqk worden gesteld voor
ingezetenen van Zierikzee, mits vooraf
voorzien van een toegangskaart, welke aan
het Technlsch-Bureau „Zeeland" Is te
bekomen.
De excursie door Schouwen heeft plaats
Zaterdag 9 April.
In Café Bom te Haamstede wordt ge
luncht na afloop van het zinken te Burgh
sluis.
Volgens bericht uit Veere Is van het
schip van den beurtschipper De Haas van
Bergen-op-Zoom tegenover de hofstede.
.Wulpenburg" de mast overboord gezeild
Het schip Is te Veere binnengesleept
door een kanonneerboot.
Bij koninklijk besluit van 24 Maart
1910, no. 24, Is de konlnkiqke bewilliging
verleend op de statuten van de naamlooze
vennootschap .Waterleiding-Maatschappij
Zuld-Beveland".
Binnen enkele weken kan nu de In
diening verwacht worden van het wets
ontwerp betreffende den door het Rijk aan
deze maatschappij te verleenen financléelen
steun.
Aan mr. E. C. v. d. Spelt Is op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als notaris
Ie Steenbergen.
Scherpenisse, 31 .Vaart. Deze week
hield de Melsjesvereenlglng alhier haar
laatste bijeenkomst, met het voornemen
den volgenden winter haar werkzaamheden
te kunnen hervatten en alsdan andermaal
een beroep te doen op de liefdadigheid
der burgerij, in het afgeloopen seizoen
werden klaargemaakt en uitgedeeld 82
verschillende kleedlngstukken aan 22 huls
gezinnen, t. w.15 lakers, 19 vrouwen
hemden, 13 vrouwenbroeken, 17 schorten,
2 mutsen, 6 boezeroens, 7 mansbroeken,
2 paar kousen en 1 borstrok.
Als conducteur bij de Electrische
Tramwegmaatschappij te 's-Oravenhage
zal wederom dit jaar werkzaam zijn M. D.
de Fouw van Scherpenisse.
Scherpenisse, 31 Maart. Door de
peilingen, die dezer dagen kort aan den
zeedijk plaats hadden, kwam men tot de
ontdekking, dat er een val Is ontstaan van
niet minder dan H H.A. Derhalve zal het
zinken van stukken weer noodzakelijk zijn.
St -Maarteosdijk. Den 2en Paaschdag
reed J. K. van hier per fiets naar Tholen,
met zich voerende het zoontje van den
herbergier C., die op de verblndingsstang
zat. Tusschen de gemeenten Scherpenisse
en Poortvliet liep een schaap tegen de
fiets aan, waardoor de jongen zóódanig
schrok, dat hij van de fiets op den straatweg
viel en bewusteloos bleef liggen. De heer
Sneepels, arts te Scherpenisse, verleende
de eerste geneeskundige hulp. Een daar
passeerend rijtuig nam den knaap op en
bracht hem naar de ouderlijke woning, waar
bij nadere waarneming van den heer Taze-
laar, arts, bleek, dat hersenschudding had
plaats gehad. De jongen is herstellende.
St.-Maartensdljk. De loten voor de
verloting bij gelegenheid der Paardenmarkt
alhier ztyn thans In omloop. De eerste
prijs vertegenwoordigt eene waarde van
f 1000, zijnde een met paard bespannen
dogcart. Het rijtuig en het paardentuig
worden geleverd door den heer J A. van
Sas, rljtulghandelaar en zadelmaker alhier.
Het pleit zeker voor een goed vertrouwen
In den heer van Sas als vakman, dat hem
de vervaardiging van dien eersten prijs
door het verlotlngscomiié opgedragen werd.
Kortgene, 30 Maart. Hedenmorgen te
9 ure werd de verdachte van den gepleeg-
den moord, M. P. alhier, geboeid en om
geven door 5 polltie-dlenaren, omstuwd
door een bitter gestemde van machtelooze
woede telkens blijk gevende menigte naar
den steiger geleld, om overgezet te worden
en vandaar naar de gevangenis te Middel
burg te worden overgebracht. Schorre
woedekreten stegen uit de massa spontaan
op, waarbij „boef", „smeerlap", „moorde
naar" telkens weerklonken. Toch keek de
weggebrachte nog in de roeiboot met een
koud, onbewogen gelaat de verwoede
menschen aan.
31 Maart. Wq vernemen met zekerheid
dat de verdachte van den gepleegden
moordaanslag, de 23-jarige M. C. Plat-
schorre, heelt bekend, de dader te zijn.
31 Maart. Naar wq van zeer ver
trouwbare zqde vernemen, zal geen gevolg
worden gegeven aan het voornemen om
op het a s. Pinksterfeest alhier een festival
te houden. Zulks tengevolge van de mee
ning der burgerij, dat men hier in verband
met den gepleegden moord niet feestelijk
gestemd is.
Colfjasplaat. Door de afdeeling alhier
van de vrijzinnige klesvereenlglng .Alge
meen Belang", werd In het café „Juliana"
de gewone jaarvergadering gehouden.
Slechts 11 vau de ongeveer 60 leden
waren present.
Na lezing der notulen van de vorige
vergadering, die werden goedgekeurd, deed
de penningmeester rekening en verant
woording van zijn gehouden beheer over
het vorige jaar. Ontvangen werd f 56,56s,
uitgegeven f 25,45, alzoo een goed slot
van f 31,11'.
Verder werd als afgevaardigde naar de
vergaderingen der Centrale Vrijzinnige
Klesvereenlglng te Qoes aangewezen de
heer J. Hulsson.
Sluis, 29 Maart. Dinsdagmiddag hoorde
men door de straten van deze gemeente:
„Houdt den dief"; en waariqk, na verloop
van eenige minuten werd de hardlooper
achter een varkenshok gegrepen.
Daar de brigade der maréchaussée op
dienst was, nam de agent van politie drie
personen mede naar het gemeentehuis;
het gevolg van het verhoor was, dat één
hunner opgesloten werd. „Ik heb het geld
niet gestolen; ik heb het maar gehouden"
waren de woorden van hem, Iemand uit
België, die 365 franc verduisterd schijnt
te hebben.
Die som moet hij ontvangen hebben
voor eene koe, welke hij voor zqn baas
weggebracht had.
Een deel van 't geld had hq besteed
om zich een nieuw costuum, een paar
laarzen, een hoed en een zilveren horloge
te verschaffen.
Aanbestedingen, Verkooplngen, enz.
mej. De J. de dupe van deze laaghartige
daad, want no. 2 is nu eenmaal benoemd
en op wetteiqke wijze.
Of ze een actie tot schadevergoeding
kan instellen wanneer de valscharls mocht
worden opgespoord? Billijk zou het zeer
zeker zqn.
RECHTSZAKEN.
Bruinisse. Bij de Woensdag gehouden
aanbesteding van gemeentewerken, waren
de minste inschrijvers:
3erceel
M. v. Oeveren
-ƒ
13,-.
2
A. J. Schipper
39,99.
3
L. v. d Velde
n
504,-.
4
J. Deurloo
328,-.
5
J. Deurloo
n
548,-.
6
niet gegund.
7
J. Deurloo
n
103,-.
8
H. Deurloo
n
110,-.
9
C. v. Wouwe
37,75.
10
J. Deurloo
n
44,-.
11
H. Deurloo
80,-.
P
12
H. Deurloo
20,-.
n
13
L. v. d. Velde
n
140,—.
Perceelen 3, 4 en 5 zqn slechts voor-
looplg gegund.
St.-Annaland, 1 April. Op de Donder
dag door notaris Timmerman, ten ver
zoeke van de wed. P. v. d. Welle,
gehouden verkooplng van 12 stuks
hoornvee, werden flinke prqzen besteed.
Zoo werd voor de beste melkkoe bulten
de onkosten f 240 gegeven. De beesten
zagen er dan ook best uit.
Landbouw en Veeteelt.
Volgens bekendmaking van den direc
teur-generaal van den Landbouw, hebben
zich o. a. de volgende handelaren In
zaaigranen onder openbare contröie van
hel rijks-proefstation voor zaad-cont; 61e
gesteld: D. J. van der Have te Kapelle
bij Goes; Van den Bosch Co. te Ooes;
Wed. P. de Jongh te Ooes, en Hansen
Verhulst te Middelburg.
Oud-Vossemeer. De werkzaamheden
op de landerqen zqn weder druk aange
vangen; van bevoegde zqde werd ons
medegedeeld, dat bq de bewerking van
de zware kleigronden In de „verdronken"
polders nog maar steeds de nadeellge
gevolgen van de werking van het zilte nat
zqn te constateeren, dat zelfs een proef op
grond met lucerne bezet geweest, niet
meevalt. Toch wordt door de meeste
landbouwers heil verwacht van de goede
werking van bezetting der landerqen met
lucerne-klaver.
ONDERWIJS.
De rechtbank te Amsterdam veroordeelde
Dinsdag zekeren K. wegens diefstal tot
1 jaar hechtenis.
Zich onschuldig voordoende, had be
klaagde vanuit de gevangenis den president
der rechtbank een brief geschreven, waarin
hq had meegedeeld, dat hq hem wel
vinden zou, Indien zqn veroordeeling
volgde.
Bq het vernemen van het vonnis trok
hq zqn jas uit, doch vijf veldwachters
wisten, na een langdurige worsteling, hem
te overmannen en weg te voeren.
Twaalf dagen voor een cent. De
N. Arnh. Ct. schrijft het volgende:
Voor het gerechtshof te Arnhem werd
bevestiging geéischt van het vonnis der
Zulphensche rechtbank, waarbij de 67-
jarige arbeider M. B. te Apeldoorn,
wegens diefstal van een derde H.L.
anthraciet, tot 2 jaar gevangenisstraf werd
veroordeeld. (Een H.L. anthraciet kost
f 1,80; één derde dus zestig cent; een
jaar telt 365 dagen, dat wordt dus over
2 jaar, 12 dagen gevangenisstraf voor
iedere gestolen cent).
En mr. Pllester?
Tot den nieuwen cursus der Rqkskweek-
school voor onderwqzers te Middelburg
zijn o. a. toegelatenM. Meeuse te Ierseke
A. Paape te St.-Annaland en J. C. Snqders
te Oud-Vosmeer.
De heer Hessel Jongsma, die het
hem gedane verzoek om der Koedljksche
schooljeugd vaderlandsche liederente leeren
geweigerd heeft en dientengevolge onmld
deliqk door den raad dier gemeente Is
ontslagen, zal aan Gedep. Staten vernieti
ging van het raadsbesluit vragen.
Een valsch schrijven en de gevolgen.
De or.derwqzeres, mej. M. de J. te
Drachten solliciteerde naar een vacante
plaats aan een school te Surhulslerveen.
Ze werd no. 1 op de voordracht, doch
kreeg de benoeming niet, omdat bij den
raad een schrijven was Ingekomen, waarin
mej. De J. verklaarde, dat ze zich terug
trok. De raad benoemde toen met alge-
meene stemmen no. 2 der voordracht.
Mej. De J. was, toen ze dien uitslag
vernam, ten zeerste verrast, want.... ze
had er geen oogenblik aan gedacht hare
sollicitatie in te trekken. Die brief was
valscheiqk door een ander op haar naam
geschreven en tot nu toe Is te vergeefs
naar den schrijver gezocht. Intusschen is
te Zierikzee,
gehouden op Vrqdag 1 April 1910.
De waarnemende burgemeester, mr. D.
van der Vliet, opende de vergadering.
Afwezig waren de heeren De Muralt en
Ribbens.
Voorgelezen wordt een schrqven van
mevr. de weduwe mr. H. C. Moolenburgh,
waarin zq mede namens haar familie haar
dank betuigt voor den namens de gemeente
neergelegden krans op het graf van haar
echtgenoot.
Medegedeeld wordt, dat Burg. en Weth.
bij den gemeente-ontvanger de kas over
de dienstjaren 1909 en 1910 hebben op
genomen en In orde bevonden. Ontvan
gen f 129.959.56 en uitgegeven was
f 122 899 79, zoodat meer ontvangen dan
uitgegeven was f 7059 77s, hetgeen over
eenkomt met de vertoonde gelden en
geldswaarden.
Voor kennisgeving werden nog aange
nomen:
I. een brief van den waagmeester, J. j.
van den Bout, houdende bericht, dat hq
zqn verzoek om ontslag als zoodanig
Intrekt
II. brieven van de heeren J. van Balle-
gooljen, A. Geluk Mz. en M. G. de Boer,
houdende bericht, dat zq hun benoeming
tot leeraren aan de Avondschool voor
Vakonderwijs voor den loopenden cursus
aannemen
III. een brief van den heer J. L. van
Roon, houdende bericht, dat hij zqn be
noeming tot onderwqzer aan school C
aanneemt;
IV. een brief van mej. H. M. van Mal-
land, houdende bericht, dat zq haar be
noeming tot onderwijzeres aan school B
aanneemt.
De verschillende verslagen van Burg. en
Weth. betreffende de Volkshuisvesting In
de gemeente over 1909, van den toestand
van het lager onderwqs over 1909, van de
commissie tot wering van schoolverzuim
over 1909, van de bevindingen en hande
lingen der Gezondheidscommissie, zetelend
te Zierikzee over 1909 zullen gedrukt en
bq het gemeenteverslag gevoegd worden.
Het adres van de vereenlglng van Neder-
landsche loodwltfabrikanten, gevestigd Ie
Rotterdam, In zake het gebruik van loodwit
en zinkwit, zal ter visie van de leden
gelegd worden.
Eveneens zal dit geschieden uiet het
adres van de Naamlooze Vennootschap
„Olso'-Spaarllchtmaatschappqhoudende
verzoek tot proefneming voor het aan
schaffen van „01so"-spaarbranders.
De rekening van het Burgeriqk Arm
bestuur over 1909 werd In handen gesteld
van een commissie, bestaande uit de heeren
Fokker, Koopman en De Muralt.
Aan den heer P. J. Buyze werd op zqn
verzoek eervol ontslag uit zqn betrekking
