ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 8 Maart 1910.
Eerste Blad.
Het Koningschap.
(Z ieriJizeesche
Cour an t).
NIEUWSTIJDINOEN.
Uit Stad en Provincie.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
DINSDAO, DONDERDAQ en ZATERDAQ verschijnt, Is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per jaar bij vooruitbetaling.
66ste JAARGANG. No. 8897.
Ultgever-Hoofdredaoteuri A. FRANKEL.
Redacteurs J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere rebels 10 ets.
Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeurs A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor Is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Gevonden op den openbaren weg:
Een koralen halssnoer met gouden medaillon.
wit bontje.
Inlichtingen te bekomen aan het Bureau
van Politie te Zierikzee, van des morgens
10 tot 12 en des namiddags van 2 tot 4
en 8 tot 9 uur.
De Commissaris van Politie,
R. P. BRONS.
r in het algemeen wortelde oorspronkelijk
de monarchie in het persoonlijk physlek
overwicht van het Individu Wie de sterkste,
wie de dapperste was, werd oudtijds als
koning uitgeroepen. Hij was de veldheer,
die het volk in den oorlog aanvoerde en
ter overwinning leidde, hij was de regeerder
in dagen van vrede. Onvoorwaardelijk werd
hij door allen, die hem hadden uitver
koren, gehoorzaamd. Zijn wil was wet. Zijn
macht, onbeperkt van aard, werkte zelfs
na, wanneer zijn stoffelijk omhulsel gebal
semd en bijgezet was. Want had hij bij
zijn leven bepaald, dat één zijner zonen
of familieleden hem in de heerschappij zou
opvolgen, dan werd een dergelijke beschik
king in den regel ook uiige /oerd. Zóó
verkreeg in den loop der tijden het mo
narchaal gezag een erfelijk karakter. Men
achtte het ten slotte als van zelf sprekend,
dat de oudste zoon na den dood zijns
koninklijken vaders den vorstelljken troon
beklom, zoodat een voorafgaande bepaling
daaromtrent niet eens meer noodlg was.
De vorsten kwamen er zelf3 toe het regee-
ringskasteel als een privaatrechterlijke be
zitting te beschouwen, waarover z^ naar
goedvinden konden beschikken.
Ten gevolge van de erfelijkheid der
monarchie, waardoor gebroken werd met
het voormalig teglnsel, dat slechts aan
den bezitter van de hoogste verdienste het
heerschersrecht werd toegekend, kreeg men
uit den aard der zaak goede vorsten en
slechte vorsten, koningen, volkomen waar
dig den hermelijnen mantel te dragen, en
potentaten, die door hunne slechte hoe
danigheden een ramp voor het volk waren,
- waarover zij den scepter voerden.
Wie met de geschiedenis der volken
slechts eenlgszins bekend Is, weet dat,
zoodat het niet noodlg Is voorbeelden,
hetzij voor de ééne, hetzij voor de andere
categorie als bewijs aan te voeren.
Gedurende vele eeuwen hebben de
volkeren min of meer onder dezen toestand
gebukt gegaan, totdat een groote om
wenteling, voorbereid door een totalen
geestelijken ommekeer in de hoofden der
menschen, daaraan een einde maakte. De
k macht des vorsten zou voortaan niet
langer een onbegrensde zijn, hij zou haar
moeten deelen met de vertegenwoordigers
der natie. De wet zou in het vervolg het
product zijn van vorst en volk. In tegen
stelling met het absolute koningschap,
verkreeg men In de meeste Europeesche
staten na korter of langer lijd de consti-
tutioneele monarchie, aldus zoo genaamd,
omdat in een constitutie of grondwet de
rechten van den vorst nauwkeurig werden
afgebakend.
Hoe zfln wij Nederlanders aan het
koningschap gekomen, dat In afwijking
van de andere monarchale staten geen
historischen ondergrond heeft, en ook geen
steunpunt kan hebben in de ons opge-
drongene kortstondige regeering van
koning Lodewljk Napoleon?
Toen Napoleon I, die, na zijn broeder
tot troonsafstand gedwongen te hebben,
ons land bij Frankrijk had Ingelijfd, bij
Leipzig geslagen was, en de legers der
geallieerden onze grenzen genaderd waren,
schudde het Nederlandsche volk het
Fransche juk af, en In naam van Oranje
werd een voorlooplg bewind In het leven
geroepen. Prins Frederlk Willem, die op
ultnoodlging van het bekende Haagsche
driemanschap Inmiddels uit Engeland naar
ons land was overgekomen, op den voet
gevolgd door een Engelsch landingsleger
van ten getale van 15000 man, werd te
Amsterdam .onder het steken der trom
petten" en het aanheffen der oude volks
-C+t-
liederen tot Souvereinen Vorst uitgeroepen.
In een door het Voorlooplg algemeen
bestuur uitgevaardigde proclamatie aan het
Nederlandsche volk kwamen onder anderen
de volgende zinsneden voor:
.Het Is geen Willem de Zesde, welken
het Nederlandsche volk heeftteruggevraagd.
zonder te weten, wat het eigenlijk van
hem te hopen of te verwachten had. Het
is Willem de Eerste, die als Souverelne
Vorst naar den wensch der Nederlanders
onder het volk optreedt, hetwelk eenmaal
door een anderen Willem den Eerste aan
de slavernij eener schandelijke buiten-
Jandsche overheerschlng ontrukt werd.
,Uw burgerlijke vrijheid zal door wetten,
.door een die vrijheid waarborgende con
stitutie zekerder dan ooit gegrondvest
zijn".
Én met de woorden .Nederland Is vrij,
„en Willem de Eerste Souverelne Vorst van
dit vrije Nederland" werd deze procla
matie besloten.
lij zijn bezoek aan Amsterdam aan
vaardde Prins Willem Frederik onder den
naam van Willem 1 de hem aangebodene
souverelnlteit, en deed daarbij tevens, vol
komen In overeenstemming met ge
noemde proclamatie de toezegging eener
constitutie. En als een natuurlijk gevolg
van die toezegging werd door hem een
Staatscommissie tot het ontwerpen van een
Grondwet in het leven geroepen. Door de
Groote Vergadering, representeerende de
Vereenigde Nederlanden, werd in 1814 te
Amsterdam het door die Commissie gereed
gemaakt ontwerp eener Grondwet goedge
keurd. In artikel 1 van dit ontwerp werd
de souverelnlteit der Vereenigde Neder
landen aan Zijn Kon. Hoogheid Willem
Frederlk, Prins van Oranje-Nassau opge
dragen, om door hem en zijn wettige na
komelingen te worden bezeten erfelijk.
Het volgend jaar werd de Grondwet
gewijzigd, omdat het Weener Congres
België aan Nederland had toegevoegd, en
tegelijkertijd bepaald had dat Nederland
voortaan een Koninkrijk zou zijn.
Willem I nam alsnu den titel van Koning
aan.
Ziet hier, waarde lezers, In het kort de
geschiedenis van ons Koningschap, dat in
den loop der jaren een nationale Instelling
geworden Is, niet slechts wortelend In onze
Grondwet, maar ook levend In de harten
der natie, omdat zij, die nu de Draagster
Ier kroon Is, gesproten is uit het Door
luchtige Stamhuis van Oranje, waaraan ons
volk mede zijn vrijheid en onafhankelijkheid
te danken heeft.
NEDERLAND.
Leeuwarden, 4 Maart. Hedenmorgen
om acht uur reeds bracht minister Talma,
vergezeld van den heer P. van Hoek,
directeur-generaal van den landbouw, een
vrij lang bezoek aan de veemarkt. Met
veel belangstelling werd een en ander be
zichtigd. De marktmeester, de heer Van
Emmerik, lichtte de heeren over ver
schillende zaken in. Op diens bureau
namen ze inzage van de administratie. De
heer Van Hoek zelde, dat hij spoedig zijn
bezoek zou herhalen om eens wat nauw
keuriger omtrent een en ander op de hoogte
te worden gesteld. Minister Regout kwam
later ook nog een kijkje nemen. Om 9
uur 10 vertrokken de heeren naar Steenwijk.
Utrecht. De politie alhier heeft aan
gehouden een 21-jarige boerendochter uit
Maarsseveen, verdacht van oplichting van
een goudsmid te dezer stede.
Beverwijk, 5 Maarl. Gisteravond, te
ongeveer acht uur, had in het plaats
kaartenbureau van het station Hollandsche
Spoor, alhier, een ontploffing plaats, die
ver In den omtrek een lulden kr-al ver
spreidde. De pannen vlogen van het dak
en de schoorsteen werd vcr.nleld, tengevolge
van dc ontwikkeling der gassen van de
anthracietkolen In de kachel, die schijnbaar
geen uitweg konden vinden. Waarschijnlijk
zou deze ontploffing grooter omvang gehad
hebben, Indien de beambte Hendrikse niet
door kordaat optreden, de verdere ge
volgen had afgewend.
Rotterdam, 4 Maart. Gisterenavond
stak juffrouw A. D., wonende In de Vlet-
straat no. 7, met een kind op den arm,
op de Schiekade W.Z. alhier achter een
passeerenden motorwagen van de elec-
Irische tram, de tramrails over. Zij werd
aangereden door den uit tegenovergestelde
richting komenden motorwagen 61 van lijn
6 en viel. Het kind kwam bulten de rails
terecht, maar de juffrouw zelf verdween
met de beenen onder den baanschuiver.
De motorwagen slopte onmiddellijk en
werd door het publiek opgelicht, waarna
men haar er onder uittrok. Behoudens
eenlge lichte kwetsuren, kwam zij met den
schrik vrij.
5 Maart. Het aantal passagiers, dat heden
met het stoomschip „Rijndam" naar New-
York verlrok, bedraagt 1573, waaronder
20 eerste klasse.
In een logement zijn gisteravond 11
uur door de rivierpolitie en de recherche
aangehouden de winkelier S. H., uit Beet
gum, met vrouw, twee kinderen en kost
ganger, die op het punt stonden per s.s.
„Rijndam" naar Amerika te vluchten. De
justitie uit Leeuwarden had telegrafisch
de aanhouding verzocht wegens bedrieglijk
bankroet.
Verschillende schuldeischers waren het
gezin reeds nagereisd en hadden eveneens
bij de Amerikaansche boot post gevat om
van hun vorderingen nog Iets te redden.
Het gezin Is gesteld ter beschikking van
de justitie.
In de heden gehouden zitting van
den gemeenteraad te Rotterdam werd het
nieuw benoemde raadslid dr. D. B. Hoolj-
aards geïnstalleerd. Tot wethouder werd
benoemd C. van Dorp, liberaal, met 22
stemmen.
De heer De Jong, anti-rev., kreeg 19
stemmen.
De heer Van Cltters heeft tegen 1 Juli
a s. reeds zijn ontslag als wethouder ge
nomen.
In onderwijzerskringen heeft het de
aandacht getrokken, dat dezer dagen twee
voordrachten voor de benoeming tot hoofd
eener school zijn teruggenomen, omdat
gebleken was, dat de eerst voorgedragen
personen belden sociaal-democraat, en
voor de absolute neutraliteit waren. Tevens
Is in de laatste weken aan verschillende
sollicitanten voor onderwijs-betrekklngen
gevraagd, hoe zij dachten over de kwestie
der absolute neutraliteit. Deze feiten be
wijzen, dat Burgem. en Weth. dezer
gemeente handelen In den geest van de
onlangs uitgevaardigde, veelbesproken
circulaire.
Dordrecht, 5 Maart. De binnenvader
van het weeshuls der Herv. Diaconie te
Gorinchem, die onder verdenking van
onzedelijke handelingen met weesmeisjes
ontslagen en uit vrees voor erger gevlucht
was, Is te Utrecht gearresteerd en naar
hier overgebracht, ter beschikking der
justitie. Thans is hij In het huls van
bewaring opgesloten.
Dintetoord, 5 Maart. Dat onze gemeente
haar verdienstelijke burgers weet te eeren,
heeft ze in de afgeloopen week weder
getoond. Mocht de heer J. Herselman 1
Jan. '10 het feit herdenken, dat hij 18 jaren
als secretaris-beambte en 32 jaren als
secretaris was werkzaam geweest en was
men, op verzoek, voornemens daarvan
geen notitie te nemen, toch hadden de
Ingezetenen daarover geen vrede.
Woensdag j.l. te 10 uur hield de Raad
een bijeenkomst op de raadzaal, waarbij
vele belangstellenden tegenwoordig waren.
BI] monde van den voorzitter, den heer C.
van Mensch, werd den heer Herselman
hartelijk toegesproken en hem namens den
Raad en verdere ingezetenen een passend
cadeau aangeboden. Ontroerd dankte de
jubilaris voor zooveel blijk van belang
stelling en waardeering, waarna de ver
gaderden, op ultnoodiging, nog een gezellig
oogenblik in het gezin van onzen beminden
ambtenaar doorbrachten.
Zierikzee, 6 Maart. Vrijdagavond hield
professor Eerdmans in de Concertzaal voor
de afdeeling van den Nederlandschen
Protestantenbond zijn tweede voordracht,
en wel over „dr. Kuyper en de anti-
revolutionnalren. Spreker begon met er op
te wijzen, dat de antl-revolutionnaire partij
de anti-these op den voorgrond had gesteld,
en kunstmatig gekweekt door de gedrags
lijn, die Groen van Prinsteren sinds 1862
koos, te volgen. Deze staatsman poogde
toen hij ten tweeden male in de Kamer
kwam, de liberalen tot een consequente
neutraliteit te drijven, die geenszins aan
de liberale politiek eigen was, om dan
daarna op de kortzichtigheid der liberalen
te wijzen en het voor te stellen, alsof deze
het godsdienstige uit de staatkunde zouden
willen schakelen. Wat Groen begon, zette
Kuyper voort, die nu de erkende leider is,
wiens meening gezag heeft. Bestudeert
men Kuyper's denkbeelden, dan zien wij.
dat zij zich niet met de anti-these-leuze
laten vcreenigen. De bovennatuurlijke
wereldbeschouwing is de grondslag van
deze leuze, doch Kuyper wil geen super
naturalist zijn.
Spreker geeft alsnu een schets van de
hoofddenkbeelden van dr. Kuyper, die deze
als journalist in de Heraut en de Standaard
ontwikkeld heeft, en toetst die aan de
kritiek.
In gespannen aandacht luisterde het vrij
talrijke auditorium naar de boelende voor
dracht van den geleerden spreker. Met
belangstelling ziet men uit naar de derde
voordracht, die aanstaanden Vrijdagavond
in de Concertzaal zal gehouden worden.
Bij kon. besluit is pensioen verleend
ad f 276 aan C. P. van Rijsselwed
J. Hekkert, onderw. te Tholen; aan
A. Wendel, wed. R Broere, dir. der Rijks
kweekschool voor onderwijzers te Middel
burg, ad f 828.
Bij den dienst der directe belastingen
is ingetrokken de benoeming van: A. van
Poelje, tot tijd. komm. te water, 2e kl.
b. d. amb. rech. 2e afd.
De tijdelijke opzichter bij 's Rijks
waterstaat, thans te Neuzen, wordt met 1
April a.s. benoemd bij de werken tot het
maken van het Wllhelminakanaal in
Noord-Brabant, ter standplaats Oosterhout
Zonnemaire, 5 Maarl. De gemengde
zangvereeniglng „Nieuw Leven" gaf gist ren
avond in de Bewaarschool een uitvoering,
die uitstekend geslaagd Is.
Een talrijk publiek was opgekomen en
genoot, wat het herhaald applaus bewees,
van den zang, die zuiver en schoon klonk.
De uitgevoerde nummers gaven blijk
van de ernstige studie der leden, maar
ook van de energieke leiding van den
directeur, den heer De Lange, van Brouwers
haven.
De zangnummets werden afgewisseld
door tooneelspel en voordrachten, die
flink van stapel liepen en luiden bijval
oogstten.
De heer P. Verseput deed dan ook een
goed werk door aan 't einde der uitvoering
een woord van dank te richten tot de
leden der zangvereeniglng en den directeur,
den zoo volljverigen opvolger van den
heer Lelzer, en den wensch uit te spreken,
dat het gezelschap ons in volgende jaren
op dergelijke uitvoeringen zullen vergasten.
De voorzitter, de heer G. Brandt, sprak
alsnog een woord van erkentelijkheid, aan
den heer Verseput, deed uilkomen dat hij
zich volkomen vereenigde met dat, wat
spreker over den directeur ;had gezegd,
en dankte het publiek voor zifn zoo trouwe
opkomst.
Hoewel er niet veel plaats was, heeft
menigeen nog enkele uurtjes zich over
geven aan den dans, waarvoor de heer
Jongmans de muziek gaf.
De volksvoorstelling op hedenavond
werd naar schatting bezocht door 175
personen.
Ellemeet. Vrijdagavond gaf het rede
rijkers-gezelschap „De Watergeus" van
Renesse bij den heer T. C. de Roo eene
uitvoering. De stukken die werden opge
voerd waren getiteld „Aan Flarden" en
„TooneelstudiSn".
De belde stukken werden verdienstelijk
gespeeld, en het getuigde van ernstigen
wil en studie die de leden zich hadden
getroost iets goeds ten gehoore te geven.
Bij het begin der voorstelling bleek alras
dat de leden hun ouden roem handhaafden,
wat door goede leiding en onderlinge
samenwerking kan verkregen worden. Na
afloop der voorstelling werden nog menige
komische voordrachten ten beste gegeven,
die niet weinig de lachlust bij velen deed
opwekken.
Een eeresaluut mogen wij het rederijkers
gezelschap „De Watergeus" niet onthouden
voor den genotvollen avond ons verschaft.
Oosterland. Vrijdagavond gaf de
muziekvereeniglng „Oosterland's Fanfare",
onder de bekwame leiding van den heer
N. A. Hottinga van Zierikzee, haar laatste
winter-concert. Uit schier alle plaatsen
van Schouwen en Dulveland was het
publiek saamgekomen om dit concert bij
te wonen. Het programma bestond uit
blaas-, zang- en strljknummers, Solo's,
Voordrachten en 2 Operettes.
De blaasnummers werden correct uitge
voerd, vooral noemen wij daarvan In de
eerste plaats „Alma", lyrollenne voor
baiyton solo; vervolgens „Dona Flora",
fantaisle dramatlque; „Blondinette", polka
voor piston solo, en „Fantaisle op Oud-
Hollandsche wijzen uit de 17e eeuw".
Door een oud-lid werd ten beste gegeven
„Serbiches", lied voor flult-solo met
plano-begeleiding; dit nummer werd zóó
mooi en zuiver weergegeven, dat dit onder
één der best geslaagde nummers kan ge
rekend worden. Vielen de blaasnummers
in den smaak bij het publiek, niet minder
was dat het geval met de strijk- en zang
nummers, dit bewees het aanhoudend
applaus ten volle.
De voordrachten, die ten gehoore werden
gebracht, waren: „Wat wij dames willen"
en „Terug van 't Bal-Marqué", die dik
wijls stof gaven om de lachspieren in
beweging te brengen. Vóór de pauze werd
ten tooneele gevoerd „Valsch Alarm", een
m lltalr schouwspel in één bedrijf, dat
goed tot zijn recht kwam, terwijl aan het
slot van 't concert werd opgevoegd „Oost
West, thuis best", operette in 7 tafereelen,
die voor een deel In Zeeuwsche dialect
werd gezongen, hierin kwamen zulke ver
makelijke tooneeltjes, dat „Oosterland's
Fanfare" hiermede veel succes behaalde.
Na het breindigen van het programma
nam de WelEdelAchtb. heer J.' C. v. d
Have, burgemeester, het woord en bracht
ln de eerste plaats hulde aan den ijver
van den dlrecieur, den heer Hottinga, voor
de samenstelling van het programma,
terwijl de heer Hottinga zijn vreugde
uitsprak den geachten burgemeester weer
op het concert te mogen begroeten, en
wenschte hem namens alle aanwezigen
geluk met zijn herstel, hij dankte hem
voor de hartelijke woorden hem toege
sproken, en gaf te kennen, dat het niet
mogelijk zou zijn om met zoo'n programma
voor den dag te komen, wanne :r hij niet
den steun had van zooveel medewerking
zooals dit hier het geval Is.
De vereenlging werd een bedrag ter
hand gesteld, geschonken door den heer
P. J. der Weduwen van IJsemonde, om
de leden in. den loop dezer week een
aangenamen avond te bezorgen voor de
vele op fferlngen, die zij zich get,oost
hebben, om het publiek zoo'n genotvollen
avond verschaffen.
Zaterdagavond werd een volksvoorstel
ling gegeven, die eveneens goed slaagde,
doch die niet door zoo'n talrijk publiek
bezocht werd, als de vorige avond.
„Oosterland's Fanfare" kan wederom
met voldoening op zijn winter-concerten
terugzien.
Woensdagavond hoopt de heer
A. Frankel, In de zaal van den heer
L. Fonteijne, een spreekbeurt te vervullen
voor de afdeeling Oosterland, van den
Bond voor Staatspenslonneering. ledereen
Is in deze vergadering welkom.
St.-Annaland, 7 Maart. Wat het ver
drinken van den man in een welput betreft,
waarvan In 't vorig nummer melding werd
gemaakt, dient nog opgemerkt, dat er
evenmin aan een misdaad als aan een
ongeluk moet gedacht worden.
Colljnsplaat, Alhier deed in deze week
een geval van roodvonk voor.
Door het bestuur van den polder
Oud-Noord-Bevcland Is voor de uitvoering
van oeverwerken aan genoemden polder
als assistent-opzichter aangewezen de heer
J. Krijger te Wissekerke; voor het leggen