ZIERIKZEESCHEÉH NIEUWSBODE.
Donderdag 10 Februari 1910.
Eerste
Blad
(Z ier i li. zeesche
Cour an t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
D1NSDA0, DONDERDAQ en ZATERDAG verschijnt, Is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland t 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per jaar by vooruitbetaling.
66ste JAARGANG. No. 8886.
Uitgever-Hoofdredacteur i A. FRANKEL.
Redacteur d J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur: A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 8 Febr. Naar wij vernemen
houdt het intormatle-bureau van de Vrij
zinnige Propaganda-Club alhier, Donderdag
avond 10 Februari, van 8 tot 10 uur,
nogmaals zitting in 't .Huls van Nassau"
tot het geven van inlichtingen aan hen,
die op de kiezerslijst wenschen geplaatst
te worden.
Ingang tweede deur Lange Nobelstraat.
In de koffiekamer der Concertzaal
sprak Maandagavond voor de vereeniging
.Algemeene Ontwikkeling" de heer G. K.
A. Nonhebei, scheikundige te Middelburg,
over .Een blik in het boevenleven of ge-
rechteiqk scheikundig onderzoek naar
bedrog, misdaad en boevenstreken".
De voorzitter, de heer mr. D. van der
Vliet, opende de goed bezochte vergadering
van deze nieuwe vereeniging, die In de
plaats is gekomen van bet opgeheven
Departement .Zierikzee" der Maatschappij
van Nijverheid. Hij riep In de eerste
vergadering, die genoemde vereeniging
hield, allen een hartelijk welkom toe,
deelde mede, dat de vereeniging begon
met 49 leden, en drukte de hoop uit, dat
zij vele aangename avonden hier zouden
doorbrengen. Hij gaf vervolgens het woord
aan den geachten spreker.
Deze gaf ons na een keurige Inleiding
een Interessanten kijk In het leven der
misdadigers, liet ons tal van middelen
zien, welke zij voor hun boevenstukken
aanwenden, en maakte ons bekend met
hetgeen de scheikunde vermocht tot op
sporing van die middelen, waardoor de
rechter een aanwijzing of bewijs In handen
kreeg van gepleegd bedrog of begane
misdaad. Hij behandelde in zijn causerie
eerst de brandstichting, waarbij twee
rubrieken van brandstichters te onder
scheiden vallen: I. zij, die met overleg
en scherpzinnigheid te werk gaan; II. zij,
die met een dollen kop hun huls aan
steken. Spreker deelde voorbeelden van
belde rubrieken mede, waarvan vooral die
van de eerste zeer belangwekkend waren.
Hij verhaalde ons, hoe Iemand, die in het
buitenland toefde, zijn eigen huls zonder
behulp van een handlanger In brand stak,
zoodat het tot den grond toe afbrandde.
De misdaad kwam niet uit, maar de
brandstichter bekende, door gewetenswroe
ging gefolterd, op zyn sterfbed de misdaad.
Hij liet ons verder zien, hoe letters, stukken
authentieke akten vervalscht werden, hoe
aangeteekende brieven geopend konden
worden, maar hoe de scheikunde In staat
was die vervalschlngen en die briefopeningen
aan te toonen. Spreker legde ons uit, wat
men onder dactyloscopie verstond, en
toonde aan, hoe de vingerafdrukken dienst
baar werden gemaakt aan het herkennen
van misdadigers.
Na de pauze besprak spreker het geheim
schrift, dat reeds de Romeinsche vrouwen
voor haar blljets-doux gebruikten. Ook de
misdadigers bedienen er zich van. Vooral
zij, die in voorarrest zitten, hebben bij
geheimschrift veel belang. Het éuvel, dat
uit het geheimschrift der preventief ge
vangenen kan voortvloeienzou elke
officier van justitie kunnen opheffen, door
te bevelen, dat alle brieven gecopieëerd
worden. Ten slotte behandelde spreker de
verschillende teekenen, waaraan de boeven
elkander herkennen, en de vermommingen,
die zij aannemen.
Met den voorzitter, die spreker onder
applaus der vergadering bedankte, zijn wij
het eens, dat deze een luguber onderwerp
niet luguber, maar op aangename, humo
ristische wijze behandeld heeft.
8 Febr. In de heden gehouden ver
gadering van den polder Sas of Kleln-
Bettewaerde werden benoemdtot Dijkgraaf
de heer F. Koopman Cz., tot plaatsver
vangend Dijkgraaf de heer A. Koopman Lz.
Wij vestigen de aandacht van onze
lezers en lezeressen op achterstaande
advertentie van de Firma Corn, van
Fraeijenhove éi Co., waarin wordt mede
gedeeld, dat zij de Importeurs zijn van de
,Olso"-Spaarbranders met btjbehoorende
kousjes, die In het gasverbruik 40 pCt.
gasbesparing geeft.
Genoemde heer, die te Breda woont,
heeft de vorige maand in het Departement
Middelburg van de Maatschappij tot
bevordering van Nijverheid een lezing
over genoemde branders gehouden. Hij
heeft toen aangetoond, dat deze brander,
die met een speciale kous gebruikt wordt,
meer licht geeft dan de gewone, en
bovendien veel gas bespaart.
De gasrekenlng van de cantlne te Breda
wees aan, dat in September 1908 met
gewone branders verbruikt was f 103,03.
en In September 1909 met den „Olso"-
brander slechts f 62,42.
Verkoopers te dezer stede van deze
branders zijn Gebr. Koevoets op de
Breestraat.
Met ingang van 16 Februari a.s. Is
de kommies 2e klasse H. Wessels te
Hansweert verplaatst naar Apeldoorn (tijd.).
De voorzieningen, die ten opzichte
van den Westkappelschen zeedijk zijn ge
troffen, zijn, naar ons gemeld wordt, van
dien aard, dat er geen gevaar bestaat, dat
de afschuiving van 29 Januari schadelijke
gevolgen zal hebbende toestand is thans
zoo, dat gerust een storm kan worden
afgewacht.
In de duinen onder Vrouwepolder
waren in den nacht van Zaterdag op
Zondag een drietal personen met een
lichtbak aan het jagen. Door de jacht
opzieners Oslé te Vrouwepolder, Jansen te
Serooskerke en Louwerse te Oostkapelle
werden twee hunner aangehouden, n.l. de
gebroeders P. K. en A. K., belden wonende
te Domburg.
Een geweer, lichtbak, een bus carbid en
nog 17 scherpe patronen werden in beslag
genomen.
Bruinisse, 8 Febr. De blazerschuit
Ouddorp 5" is gisterenavond op de
Kabeljauwsplaat op een zerkenpaal ge-
loopen. Hierdoor ontstond een gat in het
vlak aan bakboordzij. De opvarenden
hebben het gat voorlooplg met dekens
gestopt. De biazerschuit is op de slikken
gezet om te worden gerepareerd.
Bruinisse. Vrijdag a.s. zal door de
gymnastlek-vereeniglng „Olympla", onder
leiding van den heer A. C. Kivlet, in de
Conferentiekamer alhier eene propaganda-
uitvoering gegeven worden, 't Is te ver
wachten, dat velen deze zullen willen
bijwonen, vooral daar de geringe entrée-
prijs, f 0,25, geen beletsel zal zijn. Het
doel dezer uitvoering Is zoowel werkende
als ondersteunende leden te werven.
St.-Maartensdijk. Door een hier ge
vormd Verlotlngs-Comité is de Kon.
goedkeuring verkregen, om bij gelegenheid
van de jaarlljksche paardenmarkt een
verloting te houden. Bereids is het aantal
loten bepaald op tienduizend en de prijs
per lot op f 1.
Het comité bestaat uit de heeren J. W.
Roskes, voorzitter; G. Polderman, secre
taris; W. M. Rijnberg, penningmeester;
J. Meulenberg; J. C. Westerweel Johz.;
A. L. Hage; M. J. Hoek Qz.J. van
Damme; Jac. Hage Jacz.Z. de Ruiter;
M. Polderman en P. Kodde.
Vlissingen, 7 Febr. Zooals reeds
vroeger gemeld Is, bestaat bij de directie
der stoomvaartmaatschappij .Zeeland" het
plan, om in April de drie nieuwe mail
booten ln de vaart te brengen.
Waarschijnlijk zal de eerste van
Vlissingen afvaren in den avond van
Zaterdag 2 April en zullen op elk der
twee volgende Zaterdagen de twee anderen
In dienst worden gesteld.
De tegenwoordige nachtbooten zullen
dan later geleidelik In den dagdienst
overgaan.
De minister van justitie zond aan de
Tweede Kamer extra inlichtingen op het
adres van C. van der Bliek alhier nopens
een klacht, over niet-vervolglng van een
gepleegd misdrijf, beweerde verduistering
eener nalatenschap.
Waar adressant's beweringen, zegt de
minister, In enkele opzichten onwaar
schijnlijk en In de meeste gevallen beslist
onzeker zijn, bestaat geen aanleiding op
de voorstellen der inmiddels toegezonden
adressen nader In te gaan.
Landbouw en Veeteelt.
Zierikzee, 9 Febr. Gisterennamiddag
werd in het „Huls van Nassau" een talrijk
-bezochte Landbouwvergadering gehouden
uitgeschreven door de Aldeellng Zierikzee
van de Zeeuwsche Landbouw-Maatschappij
De voorzitter, de heer C. J. Hocke
Hoogenboom, opende de vergadering, zijn
Ingenomenheid betuigend met de groote
opkomst. Hij gaf het woord aan den heer
P. Teunissen, secretaris van de Centrale
Landbouw Onderlinge. Deze spreker wees
in zijn Inleiding er op, dat in de Ongevallen
wet niet waren opgenomen de 400,000
arbeiders in den land- en '.uinbouw, zoodat
voor hen niets wordt gedaan, noch voor
de weduwen en weezen van deze, wanneer
zij door een ongeval kwamen te overlijden.
Bij de behandeling van de Ongevallenwet
was een motie Ingediend om ook de
arbeiders bij den land- en tuinbouw in
de Ongevallenwet op te nemen, maar deze
motie werd met 33 tegen 37 stemmen
verworpen. Men vond het wenschelljk
met de opneming van deze Ie wachten,
totdat de Ongevallenwet een paar jaar In
werking was geweest. Men koesterde
namelijk de vrees, dat, nam men bij de
600,000 arbeiders, die In de Industrie
werkzaam zijn, nog op de 400.000 arbeiders
uit den land- en tuinbouw, dat de Onge
vallenverzekering in den- beginne In het
honderd zou loopen.
In 1903 werd door dr. Kuyper een
ontwerp Ongevallenverzekering op den
landbouw by de Tweede Kamer Ingediend.
Dit ontwerp werd door zijn opvolgers
Veegens en Talma niet Ingetrokken. Over
dit ontwerp heeft spreker nog geen enkel
gunstig woord vernomen.
In Utrecht werd hierop een vergadering
van afgevaardigden der Hoofdbesturen van
alle Landbouw-Maatschappyen uit Neder
land gehouden. De voormannen op
landbouwgebied waren op die vergadering
aanwezig. Een Comité van Verweer werd
gevormd, waarvan het gewezen Kamerlid
K. de Boer Cz. voorzitter, en spreker
secretaris was. Men was in die vergade
ring van gevoelen, dat aan het nog niet
Ingetrokken regeeringsontwerp drie cardi-
nale fouten kleefden.
Ie. In genoemd ontwerp werd de
landbouwer zelf ook verplicht zich te
verzekeren. Van dwang Is een vrije
Nederlander afkeerlg. Die dwang bestaat
ook niet by de industrlëele Ongevallenwet.
2e. De verzekering is geheel en al ge
schoeid op dezelfde leest als de Indus-
trieële Ongevallenwet, die zeer omslachtig
is. Zij is gemaaakt door ambtenaren, die
buiten het bedrijf staan.
3e. De uitvoering van de wet Is ver
bazend duur. Aan de landbouwers zou
zy jaarlijks kosten 10 12 millloen gulden.
Daarvoor deinsde men terecht terug. Boven
dien hangt een ziekte-, ouderdoms- en een
Invaliditeits-verzekering nog in de lucht,
hetgeen ook groote offers zoude vorderen.
De onkosten, verbonden aan de uitvoering
dezer wet, zouden op de landbouwers
neerkomen. Slechts een klein deel der
administratiekosten zou door de regeering
bestreden worden.
Het resultaat der besprekingen op die
vergadering was, dat de landbouwers zelve
de zaak ter hand moesten nemen. Zy
moesten een regeling maken, aanpassend
aan het bedrijf, en die tevens goedkoop
was.
Spreker wijst op de nadeelen van een
verplichte verzekering. Wij krygen dan
een leger van ambtenaren. Op de Rijks
verzekeringsbank te Amsterdam zijn 900
ambtenaren, ln de Industrie zyn 80,000
bedrijven. De landbouwbedrijven kunnen
op 180,000 gesteld worden, zoodat daar
voor ten minste 1500 ambtenaren zullen
noodlg zijn, als de zaak wetteiyk geregeld
wordt.
Voor den tuinbouw is door het comité
een regeling ln het leven geroepen, die
sedert Juni van het vorig jaar in werking
Is getreden. De Tuinbouw-Onderlinge werd
door toedoen van Lovlnk, den voorzitter
van den Tulnbouwraad, gesticht.
Indien de landbouwers aan de regeering
kunnen toonen, dat hunne knechts op af
doende wijze by ongeval gesteund worden
dan mist de regeering een motief voor de
indiening van het in portefeuille liggend
ontwerp. Spreker wijst er op, dat bij de
Industrie de bazen niets voor hun knechts
deden. Vandaar dat de Ongevallenwet
werd Ingediend.
Coöperatie Is het beginsel, waarvan wy
uitgaan. In den landbouw wordt dat be
ginsel op verschillend gebied toegepast.
Zoo bij de aanschaffing van kunstmest
stoffen en by de verwerking van suiker
bieten.
12 Juli 1909 werd de Centrale Landbouw-
Onderlinge te Utrecht gesticht. Zij bestaat
uit louter landbouwers, die nu baas zyn in
eigen huis. De bedoeling is de Landbouw-
Ongevallen-Verzekering zoo goedkoop
mogeiyk In te richten. Wij zyn geen
premie-maatschappij, die gesticht wordt
om geld te verdienen.
Onze organisatie bestaat bijkans in ai
provinciën. Een onder-afdeeling er van
werd In Zeeland in het leven geroepen
onder den naam van Zeeuwsche Landbouw-
Onderlinge. Aanstaanden Maandag zal in
Middelburg een bestuur gekozen worden,
waarin landbouwers uit Zeeland zitting
moeten hebben.
Wij hebben in onze statuten de eischen,
die de regeering stelt, overgenomen. Zoo
krijgt iemand, die invalide Is, 70 pCt. van
zyn loon. Verdient Iemand nu f 10 in de
week, dan wordt hem, als hij invalide
wordt, f 7 uitgekeerd. Komt hij tengevolge
van 't ongeval te overiyden, dan krijgt zyn
vrouw f 3 en zyn kinderen elk t 1,50,
maar te zamen niet meer dan f 3, tot hun
16e jaar. Bovendien hebben zy genees
kundige behandeling en geneesmiddelen.
Ook de kinderen boven de 12 jaar, werk
zaam in het bedrijf, de dienstboden, die
In 't landbouwbedrijf diensten praesteeren,
vallen er onder.
De uitkeering, die wy geven, beantwoordt
aan de eischen der regeering. De knechts
hebben precies dezelfde rechten als bij
haar. Er Is een Commisle van Beroep,
bestaande uit 2 landbouwers, 2 knechten
en één onpartydigen advokaat als voor
zitter. Voor den tuinbouw bestaat die
Commissie reeds.
Alleen hierin verschillen wy van de
regeering, dat wij plet by den 4en dag na
het ongeval uitkeeren. Wy houden onge
vallen, die korter duren dan tien dagen er
buiten. Spreker wyst er op, dat ongeveer
60 pCt. van de ongevallen korter duren
dan 10 dagen. Die ongevallen hebben
blijkens de ervaring een groote adminis
tratie na zich gesleept. Duurt echter het
ongeval langer dan 10 dagen, dan begint
de uitkeering van den eersten dag af van
't ongeval. Bij de industrie, waar veel
simulatie voorkomt, wordt te veel uitge
keerd. De toestand daar deugt niet. By
ons is dit beter geregeld. 3) millloen
wordt bij de Ryksverzekerlngsbank aan de
knechts uitgekeerd, en U millloen slokt
de administratie op. Laat ons zorgen,
zeide spreker, dat de heeren van de
Tweede Kamer uit de boerdery blijven.
De huidige Minister Talma heeft ver
klaard, dat als het lukt wat de landbouw
in navolging van dtn tuinbouw doet, dat
dan de regeering naar een middel zou
zoeken om de zaak te steunen, m. a. w.,
dan blijft het ontwerp weg.
Hierop weidt spreker uit over de
samenstelling en den werkkring van de
plaatselijke Ongevallen-Commissie, die uit
drie leden bestaat.
Zeeland betaalt zijn eigen ongevallen,
die korter dan 2 maanden duren. Groote
onkosten worden door het geheele land
gedragen.
De regeering vroeg In haar ontwerp
f 4,70 premie van de f 100 loon, van
eiken landbouwer. By ons betaalr men
f 1,50 per f 100 loon, ten behoeve van
het voorschot, dat er wezen moet voor
't geval er Iets gebeurt.
Van de gelegenheid vragen te stellen
en inlichtingen In te winnen werd door
onderscheidene landbouwers op ruime
wyze gebruik gemaakt. Uit de antwi .r-
den, die spreker gaf, bleek o. a. dit, dat
de Landbouw Onderlinge volkomen in
den geest is van dr. Kuyper's inzichten.
Als bewijs hiervan haalde spreker een
driestar aan, voorkomend In de Standaard
van 24 Januari 1910. De driestar luidt
woordelijk:
Eigen Landbouwverzekering in zake
ongevallen.
te ontkomen, dan uit drang van het christelijk
beginsel, om aan zijn arbeiders recht te doen.
Immers vooral bi] de ongevallen is geen sprake
van barmhartigheid, maar wel terdege van recht.
Ais een werkman bi] werk, dat hij voor mQ ver
richt, een ongeluk krijgt, is het elsch van recht,
dat niet hij, maar ik er de gevolgen van zal
dragen.
Dit hooge beginsel moge thans bij de besten
meespreken, maar de actie zelve ging niet bi]
allen van dit hoogere beginsel uit. Beoogd werd
in de eerste plaats, te voorkomen de meerdere
lasten, die een wettelijke regeling zou opleggen.
Doch zl] dit zoo. Staagt men er in, zij 't al onder
drang van dit meer egoïstisch motief, om op
vrijen voet een ln elk opzicht voldoende regeling
tot stand te brengen, waarom zouden we het niet
toejuichen. Alleen maar, juist met het oog op dit
motief is het zaak, hier niet over één nacht ijs
te gaan, maar zich wel terdege af te vragen, of
wat men scheppen wil, ter zake genoegzaam
dienende is.
En wel met name, te of de nieuwe vereeniging
een genoegzaam algemeen karakter draagt, om
te kunnen zeggen, dat de landarbeiders er door
geholpen zijn2e of de schadevergoedingen, die
men uitlooft, voldoende zullen zijn3e of bi]
verschil de arbeiders uitspraak van een onpar
tijdig rechter zullen kunnen uitlokken4e of het
kapitaal verzekerd zal zijn waaruit de rente moet
komen, ook als de boer sterft of zQn zaak aan
kant doet; en 5e of er genoegzame waarborg
bestaat, dat de vereeniging niet straks weer zal
verdwijnen of ook haar statuten niet ln ongunstiger
zin wijzigen zal.
Ons wil het nog altoos voorkomen, dat vooraf
diende te gaan een wettelijke regeling van wat
aan hen wien een ongeval overkwam, te ver
goeden was, hoe de kapitaalszekerheid te waar
borgen zou zijn en op wat wijs een geschil ware
te beslechten. Verder kon dan bepaald, dat de
verzekering zelve geheel aan de bedtijfsvereenl-
glng zou worden overgelaten, juist zooals dit ln
het groote amendement van dr. Kuyper in het
licht werd gesteld.
Toch staan we hier niet op. Acht men de zaak
geheel zelf te kunnen regelen, ons wel, maar dan
nroet geheel de zaak ook zóó In het publiek
worden behandeld, dat de overtuiging vast staat:
Onze landarbeiders op afdoende wijze geholpen.
Doch voor alles dient vast te staan, dat de
landbouwers, en niet enkele landbouwers, de
zaak op dezen voet ondernemen willen. Hoe
slaat 't nu hiermee Hoeveel landbouwers zijn
toegetreden
De voorzitter dankte den spreker onder
toejuiching der vergadering voor zyn be-
vatteiyke, populaire, aangename voordracht.
Vijftig landbouwers sloten zich by de
Centrale Landbouw-Onderllnge aan.
In de Haarlemmermeer zyn gevallen
van een blijkbaar besmetieiyke ket(ziekte
onder de paarden geconstateerd.
Er zijn stallen, waar 4 en meer dieren
er aan lijden.
Oosterland, 8 Febr. Gisterenavond ver
gaderde ten huize van Fonteine de Ver
eeniging tot aankoop van varkensvoer
„T. O. A. V. V." Uit het jaarverslag bleek,
dat in 1909 werd verbruikt 64400 K.O.
gerstemeel, 6950 K.G. maïsmeel, 440 K.O.
vleeschmeel, tot een gezameniyk bedrag
van f 6328,66\
Het ledental steeg tot 100.
Tot commissaris werd gekozen de heer
J. By de Vate, In de plaats van den heer
A. Llndhout, die niet meer in aanmerking
wenschte te komen.
Op zichzelf moet de poging, die wordt aan
gewend, om de verzekering in zake ongevallen
van den landbouw langs particulieren weg tot
stand te brengen, van harle worden toegejuicht.
Het slagen van die poging zou metterdaad een
schoone triomf ztjn voor een beginsel, dat ook
door ons steeds bepleit is.
Toch mag niet uit het oog worden verloren,
dat deze poging eerst aan de orde is gekomen,
toen een wettelijke regeling aanhangig was ge
maakt. Vroeger, toen toch lang reeds In andere
landen zulk een wettelijke regeling was ingevoerd
en de aandacht alzoo reeds op de zaak gevestigd
was, hield men zich stil en deed men niets.
Thans nu wettelijke regeling dreigde, begon men.
Maar juist dit doet het vermoeden rijzen, dat
menigeen aan het werk toog, meer om aan erger
RECHTSZAKEN.
Maandag I I. Is voor den Hoogen Raad
behandeld het cassatie-beroep van den
ambtenaar van het openbaar ministerie by
het kantongerecht te Zierikzee tegen een
vonnis, waarby een koopman te Haamstede
was vrijgesproken ter zake van het rijden
met een met een hit bespannen wagen
over een weg, loopende over een perceel
dulngrond, waarvan de toegang was ver
boden namens den tegenwoordlgen recht
hebbende op dat perceel, den heer H. J.
de Lange te Middelburg. De kantonrechter
had overwogen, dat de bedoelde weg is
een buurweg, en dat dus de gemachtigde
van den heer De Lange niet gerechtigd
was, den toegang daartoe te verbieden.
De ambtenaar van het openbaarministerie
voerde nu tegen deze beslissing aan, dat
zy een bedekt ontslag van rechtsvervolging
was, en dat de eigenaar of pachter van
den grond wel degelijk rechthebbende is
In den zin van art. 461 strafwetboek, rwijl
ook overigens over een buurweg alleen
voor de geburen, maar niet voor derden
vryheid van verkeer beslaat.
Conclusie O. M. 21 Februari.
De Hooge Raad verwees naar de
rechtbank te Middelburg de zaak van
Ch. L. v. d. Aonbezoldigd rijks-veld
wachter te St.-Kruls, door het kantonge
recht te Oostburg met een mede-beklaagde,
F. Th. de J., uit IJzendyke, veroordeeld
tot een geldboete wegens openbare
dronkenschap.
Door de rechtbank te TIel werd Don-
