ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 6 November 1909.
Eerste Blad.
(2j ierikzeesche
Cour an t).
Opkomst onder de wapenen
van Verlofgangers.
Uit Stad en Provincie.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
D1NSDAQ, DONDERDAO en ZATERDAQ verschijnt, Is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland I 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, t 10
per jaar bij vooruitbetaling.
66ste JAARGANG. - No. 8845
Uitgever-Hoofdredacteurs A. FRANKEL.
Redacteur: I. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur: A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
De BURGEMEESTER van Zierikzee;
Gelet op een schrijven van den Commissaris
der Koningin in Zeeland, d.d. 2 November j.l,
A No. 4863, 3e afd, M.;
Roept bij dezen op, om op den ten December
1909, vóór des namiddags 4 uur te Middelburg
onder de wapenen te komen, de navolgende ver
lofgangers;
WILLEM H1LLEBRAND
en
JACOBUS SAMAN,
beiden verlofgangers der gemeente Zierikzee van
de lichting 1909
Zierikzee, den 5 November 1909.
De Burgemeester voornoemd,
H C- MOOLENBUROH
Zierikzee, 5 Nov. Wij vestigen de aan
dacht der middenstanders op de In dit
nummer voorkomende advertentie van
mr. H. Polvliet, waarin verzocht wordt
hem de vragenlijsten, zoo volledig moge
lijk beantwoord, terug te zenden.
Blijkens een in ons blad voorkomende
advertentie kan men bij den heer A. Pau-
lussen een nieuw soort bitter bekomen,
n.l. de echte Riga-bltter. Deze Russische
bitter moet volgens kenners van uitnemende
hoedanigheid zijn.
Naar wij vernemen, bestaat het voor
nemen alhier een hulsvlljttentoonstelling
te houden.
Naar men meldt, worden door een
Engelsche firma pogingen aangewend om
in één der gemeenten van Zuid-Beveland,
gelegen aan de Schelde, een fabriek van
licht ontplofbare stoffen op te richten. De
onderhandelingen tot aankoop van onge
veer 20 hectaren grond zijn daarvoor reeds
geopend.
Bij kon. besl. Is met ingang van 23
dezer herbenoemd tot burgemeester der
gemeente Nleuwe-Tonge, de heer A. J
de Graaff.
Brouwershaven, 3 Nov. De raad dezer
gemeente heeft in zijn vergadering van
heden benoemd tot hoofd der openbare
school alhier den heer D. K. Bakker,
onderwijzer van bijstand met verplichte
hoofdakte te Sappemeer (Gr.)
Verder werd op zijn gedaan verzoek
eervol ontslag verleend met 1 Jan. a s. aan
den heer M. A. Ittmann, als gemeente
geneesheer c. a. alhier, en in diens plaats
met Ingang van dien datum benoemd den
heer W. H. Ittmann, arts te Amsterdam.
Nog werd in die vergadering besloten
een subsidie van f 25 's jaars toe te
kennen aan de Vereenlging tot oprichting
en Instandhouding der Ambachtsschool te
Zierikzee, waardoor de jongens, wonende
In deze gemeente, die van die school
wenschen gebruik te maken, slechts de
helft van het schoolgeld behoeven te
betalen.
DuivendIJke, 2 Nov. Het gemeentebe
stuur alhier heeft een groot gedeelte van
den Striepweg voor rij- en voertuigen
tijdelijk onberijdbaar verklaard, zulks ten
gevolge van de weersgesteldheid en den
slechten toestand van den weg.
Burgh, 4 Nov. In een op Zaterdag
avond 1.1. gehouden vergadering van het
ziekenfonds .Helpt Elkander" alhier werd
medegedeeld, dat het kapitaal van de
vereenlging op dit oogenbllk bedraagt
f 1552,431, waarvan f 1450 Is uitgezet op
de Rijkspostspaarbank.
Oedurende de wintermaanden zal van
de leden geen contributie worden geheven,
terwijl gedurende dien tijd aan zieke leden
I 5 per week wordt uitgekeerd.
Herhaaldelijk Is aangedrongen om naast
deze vereenlging ook een steenkolenver-
eenlging op te richten. Thans zal op 13
November a.s. daaromtrent een bijeenkomst
van belangstellenden worden gehouden.
De heeren O. A. van Zuljen, J. van de
Vate Jz. en W. G. Boot, uitmakende het
dagelüksch bestuur van het ziekenfonds,
hebben zich bereid verklaard de voorbe
reidende werkzaamheden te verrichten.
Nieuwerkerk. Donderdagvoormiddag
had te Kapelle, bij de Stoof .De Kapel",
een ongeluk plaats met het rijtuig van
den heer v. D. uit Ouwerkerk, waarin de
vrouw van den heer v. D. en de knecht
(als bestuurder) waren gezeten. Doordat
het paard schrok, maakte het een zijsprong
en hek rijtuig kwam In de sloot terecht,
waaruit het met veel moeite, erg gehavend,
door mannen, die aan de laadplaats van
de tram werkzaam waren, werd opgehaald.
De Inzittenden hadden weinig letsel be
komen, doch van de boter en de eieren,
die de boerin bij zich had, was heel wat
bedorven.
Stavenisse, 4 Nov. In een vorig nummer
stond abusievelijk vermeld, dat de gemeente
raad besloten was terug te komen op het
vroeger genomen besluit tot het oprichten
van een zlekenêeurs, dit moest zijn van een
ziekenhuis.
Volgens den alhier van wege het
Koninklijk Nederl. Meteorologisch Instituut
te De Bilt bij Utrecht geplaatsten regen
meter viel er in October 1.1. alhier 103 8
m.M. regen (In 16 aflappingen) tegen
13.5 in 1908 en 108 6 in 1907. De hoogste
barometerstand in de laatste maand was
771, de laagste 748 m.M.
Scherpenisse. Het zoontje van C. K.
had het ongeluk, terwijl hij op een paard
zat, van een ander paard zóódanig een
slag tegen zijn been te krijgen, dat ge
neeskundige hulp moest worden Ingeroepen.
Door de leden der Dorcasvereeniging
Is ruim 40 gulden In deze gemeente
gecollecteerd.
Toen de bieten-agent J. K. aan een
kar bleten werkzaam was, kreeg deze
overwicht, waardoor hij In de haven
geraakte. Door spoedig toegeschoten hulp
kwam hy met een nat pak en den
schrik vrij.
St.-Anrialand, 5 Nov. Alhier is een
jongetje van anderhalf jaar, dat zich met
zijn moeder op den zolder bevond, door
een opening naar beneden gevallen en
terechtgekomen op de kachel, waardoor
wel de hoogte van zijn val minder groot
werd, maar waardoor het aan zijn gelaat
en zijn zijde ook brandwonden bekwam,
tengevolge waarvan het arme ventje veel
pijn lijdt. Zeker Is het waar, dat er veel
aan het toezicht ontbroken heeft, maar
waar is het ook, dat men soms oogen te
kort komt.
St.-Maartensdljk. Door Ingelanden van
den Muljepolder Is ter voorziening iri de
vacature van Dijkgraaf, wegens periodieke
aftreding van den heer N. Polderman,
de volgende voordracht opgemaakt: 1. de
heer N. Polderman (aftr.); 2. de heer
O. C. de Wilde; 3. de heer J. Polderman.
In één van de beide gezinnen, waar-
In zich voor drie weken het roodvonk
vertoonde, heeft zich een nieuw en ernstig
geval voorgedaan.
Middelburg. De najaarszilting van de
Provinciale Staten zal a.s. Dinsdag, des
avonds half acht, geopend worden.
De heer M. Fokker, gemeente
ontvanger alhier, biedt Zaterdag een diner
aan aan alle gemeente-ambtenaren, die hem
op 2 November j.l. ter gelegenheid van
zijn 25-jarlge ambtsvervulling een geschenk
aanboden.
Binnenkort zal de Inschrijving worden
geopend op een aandeelen-kapitaal, groot
f 700,000, verdeeld in aandeelen van f 500,
voor het in exploitatie brengen van de
stoomtramlljnen IJzendljke—Sas van Gent—
Nederl. grens, Moerbeke—Biervliet en Phi
lippine—Zaamslag.
Voor deze tramlijnen Is door de Prov.
Staten van Zeeland reeds een renteloos
voorschot toegestaan tot een maximum
van f 690,000.
Landbouw en Veeteelt.
Zierikzee, 5 Nov. In de vergadering der
afdeeling Zierikzee van de Maatschappij
tol bevordering van Landbouw en Veeteelt
In Zeeland werd door den waarnemenden
voorzitter, den heer A. der Weduwen
nadat de notulen van het verhandelde in
de vorige vergadering door den secretaris,
den heer M. C. Mulock Houwer, waren
voorgelezen, medegedeeld, dat van den
heer J. C. van der Have, burgemeester van
Oosterland, bericht was Ingekomen, dat
hij wegens den staat zijner gezondheid
het vlce-voorzitterschap der Afdeeling,
hetwelk hem was opgedragen, niet kon
aannemen. De benoeming van een vice-
voorzitter kon In deze vergadering niet
geschieden, maar het bestuur zou haar in
de December-vergaderlng aan de orde
stellen. Wellicht dat dan de heer j. C. van
der Have, wat wij allen van harte hopen,
geheel hersteld zal wezen, zoodat het
vice-voorzltterschap da door hem aan
vaard zal worden. (Luid applaus).
Voorts deelde hij mede, dat door de
Afdeeling een jonge beer Is aangeschaft
in de plaats van den oude, die bij Timmer
man te Oosterland gestald, van de hand
Is gedaan.
Een oproeping was gedaan tot deel
neming aan een cursus In paardenkennis.
Slechts vijf aspiranten hadden er zich voor
aangemeld, zoodat vermoedelijk dte cursus
niet zal doorgaan.
De voorzitter stelde alsnu aan de orde
de afschaffing van het strijkgeld, in de
vorige vergadering door hem ter sprake
gebracht, zoodat hij zich verplicht acht
dit onderwerp ook in te lelden. Hij schetst
den aard van het misbruik, dat bij ver-
koopingen in het strijkgeld gelegen is.
Handige lui bieden, niet om te koopen,
maar om het strijkgeld machtig te worden.
Er kunnen, zelde spreker, omstandigheden
zich voordoen, dat hel strijkgeld ten na-
deele is van den verkooper, die de strijk
gelden betaalt. Hl] zou er voor wezen
alle strijkgelden af te schaffen. Sedert 60
jaren toch zijn de toestanden veranderd.
TGen werd de rijksdaalder gegeven om
een aspert op de zaak te verkrijgen.
De heer Glljam is het er mede eens,
dat de huidige toestand immoreel is. 't Is
om het strijkgeld te doen, en niet om te
koopen. Daarom is het gewenscht het
strijkgeld af te schaffen. Maar Indien nu
eens niet alleen bij opbod, maar ook bij
afslag verkocht werd. In Tholen en In
Holland gebeurt dat.
De heer W. C. de Crane meent, dat een
verkooping bij opbod in het voordeel is
van den verkooper. Hij Is van gevoelen,
dat het mijnen voor de kleine landbouwers
niet zoo voordeellg is, en zou het jammer
vinden, als het ingevoerd werd.
De heer J. W. van Oeveren kan zich
wat het eerste gedeelte betreft met den
heer Glljam vereenigen, maar niet ten
opzichte van het tweede gedeelte. Hij zou
nog liever het strijkgeld willen behouden,
dan het afmijnen Ingevoerd zien.
De heer Giljam verklaart niet zoo ge
porteerd te wezen voor het mijnen, dat hij
besprak, wat hij slechts aangaf als aequl-
valent.
De heer D. Hocke vindt het stelsel van
rijksdaalders geven afkeurlngswaardig, maar
acht dit stelsel toch nog beter dan het
mijnen.
De heer W. C. de Crane: Een feit is
het, dat door het strijkgeld het land meer
opbrengt, zoodat het Is In het belang van
den verkooper. Zijns Inziens gaat het
moeilijk het tegen te gaan.
De voorzitter geelt toe, dat men den
verkooper niet kan binden door een hier
te nemen besluit. Maar de vergadering
zou met het oog op het grove misbruik,
dat van het strijkgeld gemaakt wordt, de
wenschelijkheid kunnen uitspreken, dat
het werd afgeschaft.
De heer Bolle, burgem. van Zonnemalre,
meent, dat als de notarissen het er over
eens zijn om. het strijkgeld af te schaffen,
dat dan de zaak beslist Is. (De notarissen
waren allen aanwezig, behalve notaris
Del Campo, die bericht van verhindering
had gezonden).
Notaris Franse is geen voorstander van
strijkgeld. Maar de notaris is de dienaar
van den verkooper. En als deze tot hem
zegt, verkoop met strijkgeld, dan moet hij
dat doen. Hij zou het toejuichen, als het
afgeschaft werd, maar het is ingeworteld
Spreker wijst er nog op, dat verkoop bij
minderjarigen of hypotheek geschieden
moet volgens plaatselijk gebruik. Door
het strijkgeld af te schaffen zou men In
conflict komen met de plaatselijke gewoonte.
Een wet kon het afschaffen. Maar die zal
er wel niet komen.
De voorzitter Is het met de heer Franse
eens, dat de notaris niet kan handelen
tegen den wil van zijn principaal, die last
geeft om te verkoopen met strijkgeld,
maar meent, dat de notaris, door het
geven van advies aan den verkooper, een
Invloed ten goede in deze kan oefenen.
De heer J. W. van Oeveren meent, dat
reeds veel gewonnen zou zijn, wanneer de
notarissen, die bijkans allen hier aanwezig
zijn, verklaarden, dat het strijkgeld een
Immoreele toestand Is.
Notaris Franse gelooft, dat het zijn
collega's, evenals aan hem, zeer aangenaam
zal zijn, wanneer een hofstede zonder
strijkgeld verkocht werd.
Notaris Van Nouhuys Is van oordeel,
dal de notarissen op den wil der partijen
veel Invloed kunnen uitoefenen, wanneer
deze het advies van hen vragen. Spreker zou
een premie willen geven aan den hoogsten
bieder, b.v. 1 pCt. In Holland Is dit zoo.
Maar de notarissen moeten het met elkan
der eens zijn.
Notaris Biermasz dankt voor de tot hem
gerichte uitnoodlging deze vergadering bij
te wonen. Hij is het met collega Franse
niet eens, dat wij niet mogen verkoopen
In strijd met het plaatselijk gebruik. Ging
toch de redeneering van notaris Franse
op, dan zou een plaatselijk gebruik nooit
kunnen afgeschaft worden. Spreker meent,
dat zij competent zijn om het plaatselijk
gebruik te veranderen. Maar de notarissen
moeten het onderling met elkaar eens zijn.
Men zou door een advertentie in de
courant te plaatsen, of het aannemen van
een motie door deze vergadering reeds
veel bereiken. Een stap in de goede
richting ware het, Indien van elk bod slechts
één rijksdaalder werd gegeven, en nooit
een rijksdaalder, dan voor een bod van f 25.
De heer Bolle deelt mede, dat bij ver-
koopingen In Walcheren een ieder een
briefje krijgt, dat hij met een bod kan
invullen. Wie het hoogst heeft Ingeschreven,
krijgt strijkgeld.
De voorzitter vraagt aan de vergaderden,
of zij allen het strijkgeld immoreel achten.
(Applaus). Hij hoopt, dat de notarissen
in het vervolg met den wensch van deze
vergadering zullen rekening houden.
Notaris Van Nouhuys doet nog uitkomen,
dat het lastig is misbruik te keeren als
men alleen staat, maar dat noodlg is de
medewerking van het publiek en de
notarissen. Hij zal den raad van den voor
zitter opvolgen, en was zeer verheugd,
dat dit punt op de agenda stond.
De voorzitter dankt de heeren, die de
zaak besproken hebben, en hoopt, dat de
notarissen zooveel mogelijk de goede zaak
zullen steunen.
Hij stelt thans aan de orde het tweede
punt op de agenda, de voorziening in het
gebrek van guldens en rijksdaalders in
de buitengemeenten, speciaal in Westelijk
Schouwen.
De heer W. C. de Crane, die meer
malen het woord voerde, zeide zakelijk
het volgende. Spreker heeft met be
vreemding op de agenda gelezen dit
punt, het gebrek aan specie in de buiten
gemeenten. Als correspondent le klasse
der Nederlandsche Bank heeft hij steeds
een groote hoeveelheid specie In voorraad.
In den regel wordt, zegt spreker, veel
meer specie ter Inwisseling aan zijn
kantoor aangeboden, dan gevraagd, zoodat
het grootste gedeelte van het jaar gedurig
kistjes met specie aan de Nederlandsche
Bank moeten verzonden worden.
Het Is waar, dat in het najaar groote
behoefte aan zilver is, maar dan wordt
door aanvoer van het agentschap in
Middelburg daarin voorzien. Zijn wel
licht de bewoners der buitengemeenten
niet op de hoogte, dat ten kantore der
Nederlandsche Bank specie te krijgen Is?
Dit kan hij moeiltyk veronderstellen, daar
In de drukke tijden dagelijks door land
bouwers en vrachtrijders specie wordt
gehaald.
Het feit, dat thans een adres tot de
regeering gericht is, om te willen zorgen
voor een grooten voorraad specie, staat
niet op zich zelf. Jaren geleden Is door
een hooggeplaatst persoon alhier een
dergelijk verzoek gedaan, met het gevolg,
dat met groote kosten een geldzending uit
Amsterdam plaats had. Het bleek echter,
zooals te voren was voorspeld, dat niemand
daaraan behoefte had, zoodat die specie
even spoedig als zij gekomen was weer
moest worden weggezonden. Spreker vindt
het jammer, dat adressanten, alvorens een
adres in te zenden, zich niet op de hoogte
hebben gesteld van de beschikbare middelen
om In hunne behoeften te voorzien. Ten
slotte wijst spreker er op, dat te zijnen
kantore dagelijks tusschen 10 en 1 uur
gelegenheid Is tot Inwisseling van bank
papier en specie.
De heer Stoop, inspecteur der directe
belastingen, verkrijgt het woord. Door de
landbouwvereenlging „Scharendljke" te
Elkcrzee is, zeide spreker, aan den
Minister van Financiën een adres gericht
met het verzoek, om In de gemeenten van
Schouwen en Duiveland op een of andere
manier zilveren standaardmunt beschikbaar
te stellen, b.v. aan de hulppostkantoren.
Alvorens tot het verzenden van dit ver
zoekschrift over te gaan, heeft de land-
bouwvereeniging „Scharendljke" een
circulaire rondgezonden aan de verschillende
andere vereenigingen op Schouwen-Duive-
iand, waarin haar voornemen werd mede
gedeeld, en waarin de meening dier
vereenigingen werd gevraagd. De ver
schillende antwoorden kwamen In, de
ééne werd in meerdere, door de andere
in mindere mate Instemming betuigd met
het streven van „Scharendijke".
Het adres van „Scharendijke" is aan het
Departement van Financiën bij de Generale
Thesaurie Ingekomen, en aldaar worden
nu middelen beraamd om aan genoemd
verlangen tegemoet te komen.
Het voorstel van „Scharendijke", om
zilver ter incasseering beschikbaar te
stellen op de hulppostkantoren was aan
bezwaar onderhevig, (één van de adhesie-
betulgende vereenigingen had de vrees
voor bezwaar hiertegen al te kennen ge
geven), doch men heeft gedacht aan de
kantoren van de rijks-ontvangers op
Schouwen-Duiveland, behalve Zierikzee.
Met betrekking hierop is het adres met
bijlagen in spreker's handen gesteld, en
hij heeft daarop de berichten van de drie
betrokken ontvangers Ingewonnen, n.l.
Brouwershaven, Noordwelle en Oosterland.
In verband hiermede zou het hem aan
genaam wezen zelf eens te mogen spreken
met de In het adres bedoelde werkgevers
de landbouwers en hij heeft geen
beter middel gevonden dan zich te wenden
tot den secretaris van de Afd. Zierikzee
der Maatschappij tot bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland, waar
hij meende dat dit in de allereerste plaats
het lichaam is, bestemd om de belangen
van de landbouw op Schouwen en Duive
land te behartigen.
De voorzitter van onze Afdeeling Is zoo
welwillend geweest hem in de gelegenheid
te stellen zich hier rechlstreeks tot u te
richten, waarvoor spreker zijn dank betuigt.
De vereeniglng „Scharendijke" te Eikerzee
klaagt er over, dat zoo weinig zilvergeld
in cmloop is. De landbouwers voorzien
hierin door Donderdags zilver uit de stad
mede Ie brengen, doch wanneer men niet
naar de stad geweest Is, ondervindt men
de grootste moeilijkheden bij de uitbetaling
van het werkvolk. Werken er twee personen
uit hetzelfde gezin bij iemand, dan wordt
er al eens gauw met een bankje betaald,
en de moeilijkheid van het inwisselen
wordt dan op de arbeiders overgebracht.
Nu is de vraag, of, alvorens aan de ont
vangers de verplichting wordt opgelegd
zilver ter inwlsssling beschikbaar te hebben,
er werkelijk onder alle drie kantoren
dezelfde behoefte bestaat, als in 't adres
wordt omschreven. De ontvanger te Brou
wershaven vereenigt zich geheel met het
In 't adres geuite bezwaar. Hijzelf stort
bij den betaalmeester nooit zilvergeld, en
toch heeft hij altijd maar zóó weinig, dat
hij geen twee menschen achter elkaar een
bankje van f 100 zou kunnen wisselen.
Naar de zitdagen neemt hij al zilvergeld
mee, juist omdat er veelal met papier
betaald wordt, In de hoop zilvergeld terug
te krijgen.
Op het kantoor wil deze ontvanger dus
gaarne tot leder bedrag Inwisselen, mits
hem twee dagen van te voren van dit
voornemen mededeellng wordt gedaan. Op
de zitdagen kan dit natuurlijk niet In
onbeperkte hoeveelheid, en zou hij b.v.
f 500 willen meenemen en niet meer willen
Inwisselen dan f 50 per persoon. Voor
sommigen zal een bedrag van f 50 (eens
per maand) niet voldoende zijn. Spreker
zou daarom aan dit advies willen toe
voegen, tenzij men bijtijds den ontvanger
verzocht heeft op den eerstvolgenden
zitdag een zeker bedrag mee te brengen.
In den eersten tijd zal deze dus misschien
veel zilver wel eens mee moeten nemen,
doch als er meer geld in omloop komt,
zal dit aanvragen van groote hoeveelheden
van tijdelijken aard zijn.
Een en ander betreft Dreischor, Zonne-
maire en Duivendijke.
Wat Noordwelle betreft, de ontvanger
er van heeft steeds een flinke voorraad
zilver, doch bij hem wordt zelden of nooit
