Donderdag 3 Juni 1909.
BLOOKERS
(525 ierik.zeescli©
C o u r a n t).
AFKONDIGING.
Slechts zeven gemeenten?
DAALDERS
CACAO.
~PilÊtiWSTIlDiN6ENn
Uit Stad en Provincie.
ZIËlilKZËESËHE
NIEUWSBODE.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat icderen
DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG.
No. 8778.
Uitgever-Hoofdredacteurs A. FRANKEL.
Redacteur: J. WA ALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Diroctour: A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Stemming ter verkiezing voor
een lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal.
De BURGEMEESTER der gemeente Zierikzee
brengt ter openbare kennis, dat op Vrijdag den
11 Juni a.s.van des morgens acht tot des
namiddags vijf uur, eene stemming zal pi Is
hebben ter verkiezing voor een lid van de Twe te
Kamer der Staten-Generaal voor het Kicsdist iCt
Zierikzee, waarvoor als candidaten zijn gesteld
de heeren:
Mr. R. J. H. PATIJN te 's-Gravenhage
H. CH. VEGTEL te 's-Gravenhage
en F. M. WIBAUT te Amsterdam.
De stembureaux houden zitting in het Raadhuis,
en wel dat voor het stemdistrict 1 in de Raadzaal,
en dat voor het stemdist ct II in de Kamer voor
den Gemeenle-Secretar'
Voor het stemdistrict II is de toegang door de
Gemeente-Secre'arie.
Tevens wordt de aandacht gevestigd op artikel
128 van het Wetboek van Strafrecht, luidende
„Hij, die opzettelijk zich voor een
.ander uitgevende, ran eene krachtens
c „wettelijk voorschiift uitgeschreven ver-
c „kiezing deelneemt, wordt gestraft met
„gevangen'sstraf van ten hoogste één
„j.-ar".
Zierikzee, den 1 Juni 1909.
De Burgemeester voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH.
Het HOOFD van het Plaatselijk Bestuur te
Zierikzee maakt bekend, dat door den heer
Directeur der Directe Belastingen te Middelburg
is executoir verklaard het supletoir-kohier der
grondbelasting (tiendrente) dezer gemeente over
het jaar 1909, dat op heden aan den heer Ontvanger
der Directe Belastingen alhier wordt ter hand
gesteld ter invordering, en dat ieder verplicht
is zijn aanslag op den bij de wet bepaalden
voet te voldoen.
Zierikzee, den 1 Juni 1909.
Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur
voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH.
In het nummer van den 27sten Mei
schreven wij een hoofdartikel, waarin wij
met het oog op de omstandigheid, dat de
heer Vegtel te Oosterland poseerde als
martelaar; daar de liberalen, gelijk hij be
weerde, hem wegens zijn anti-revolutl-
onnaire beginselen ondanks zijn herhaalde
sollicitatiën stelselmatig van het burge
meestersambt hadden uitgesloten.
Was, vroegen wij, hel passeeren van
hem wel te wijten aan de onistandigheid,
dat hij anti-revolutionnair is?
Bestonden er soms andere beweegredenen
hem van het burgemeestersambt uit te
sluiten?
Waarom heeft de heer Vegtel onder het
regime van dr. Kuyper niet gesolliciteerd,
bij wien het geen gewicht in de schaal
legde, of men voor de vervulling van een
staatsbetrekking al of niet geschikt en
bekwaam was, die als cenigste voorwaarde,
waaraan de sollicitanten moesten voldoen,
stelde, dat zij tot de coalitie behooren, en
die juist bij de burgemeestersbenoemingen
de voorkeur gaf aan zijn aanhangers en
bondgenooten, en niet het minst aan zijn
geloofsgenooten.
Wel, aldus schreven wij, heeft dr. Kuyper
In de Kamerzitting van 10 December 1904
gezegd
„Wil iemand een goed burgemeester zijn,
„dan moet hij in geestes-sympathic verkeeren
„met de meerderheid van de Ingezetenen,
„waar hQ woont".
„In de eerste plaats vait m. i. hij
„burgemeestersbenoemingen te letten op
„bekwaamheid, en ten zeerste op de overige
„geschiktheid, waartoe ook behoort de over
eenstemming in denkbeelden met de over-
heersdicnde richting onder de gemeente
ambtenaren".
Maar tusschen het woord en de daad,
aldus gingen wij voort, lag vaak bij den
man, die het geloof voor staatkundige
doeleinden misbruikte, een breede klove.
En om nu te bewijzen, dat dr. Kuyper
dikwerf geheel anders handelde dan hij
sprak of schreef, somden wij een zevental
gemeenten op, die alhoewel de gemeente
raad overwegend liberaal was, een antl-
revolutionnalr tot burgemeester kregen.
Wij voegden er aan toe, dat wij des
gevraagd het lijstje van zeven, dat wij
gaven, nog met tal van gemeenten wilden
aanvullen, die met een anti-revolutionnairen
burgemeester werden begiftigd, in weerwil
dat de grootste meerderheid der bevolking
beslist vrijzinnig was.
Nu is De Zeeuw, een Christelijk Histo
risch blad, dat te Goes gedrukt wordt,
GEEN CACAO SMAAKT
ZOO KRACHTIC ALS
zoo vriendelijk ons een lijstje onder de
neus te houden van partijdige benoemingen
onder „liberale regeeringen".
Al ware op dit lijstje zelfs geen greintje
aan te merken, dan nog wascht dit dr. Kuyper
niet schoon van het kwaad, dat hij bedreef,
want wanneer iemand zondigtontleent
een ander daaraan het recht nog niet ook
te zondigen.
De Zeeuw merkt voorts op, dat in de
zeven *door ons genoemde gemeenten,
waarin doordr. Kuyper anti-revolutionnairen
tot burgemeesters benoemd werden, de
benoemden in geestes-sympathie ver
keerden met de meerderheid van de
gemeentenaren, want, al is ook de ge
meenteraad geheel of overwegend liberaal,
dan wil dat nog niet zeggen, dat de
ingezetenen het ook zijn.
Maar hoe hebben wij het nu met De
Zeemv
Is het haar soms onbekend, dat in onzen
tijd, waar overal, het gansche land door,
schier bij elk gemeenteraadsverkiezing de
politieke beginselen den electoralen strijd
beheerschen, de gemeenteraad geheel of
overwegend liberaal zou zijn, wanneer de
meerderheid der bevolking anti-revoluti
onnair of katholiek ware?
Oeloove dat, wie het wil, wij gelooven
het niet.
Wij gelooven veeleer, dat de redactie
van De Zeeuw zelf niet gelooft, wat zij
ter neêr heeft geschreven.
Het lijstje, zegt De Zeeuw, dat wij gaven,
is niet groot.
Volkomen juist.
En om nu aan de Redactie van De Zeeuw
Ier wille te zijn, zullen wij dat lijstje thans
aanvullen.
In de gemeenten Westbroek en Achttien
hoven werd tot burgemeester benoemd
een anti-revolutionnairdoleerend. De
gemeente wenschte beslist een ander. De
benoemde burgemeester werd ondanks zijn
sollicitatie dan ook niet tot secretaris
gekozen.
In de gemeente Woubtugge werd een
doleerend burgemeester benoemd, voor
malig onderwijzer aan een Christelijke
school, hoewel de meerderheid der bevol
king Nederlandsch I lervormd en Katholiek is.
In de gemeente Wcstdongeradeel, over
wegend liberaal, werd een anti-revolution
nair tot burgemeester benoemd.
In de gemeente Baren, overwegend
liberaal, werd een anti-revolutionnair tot
burgemeester benoemd.
In de gemeente Blokzijl, overwegend
liberaal, werd een anti-revolutionnair tot
burgemeester benoemd.
In de gemeente Haastrecht, meerendeels
liberaal, werd een anti-revolutionnair tot
burgemeester benoemd.
In de gemeente Goedereede, overwegend
liberaal, werd een anti-revolutlonnalr tot
burgemeester benoemd.
Om kort te gaan, want de opsomming
wordt voor de lezers van ons blad wel
wat eentonig, waren onder het Ministerie
Kuyper:
in Gelderland van de 13 benoemde
burgemeesters, 3 katholiek, 8 anti-revoluti
onnair, en 2 liberaal
in Zuid-Holland van de 27 benoemde
burgemeesters, 2 katholiek, 22 anti-revoluti
onnair, 1 christelljk-historisch, en 2 liberaal
in Overijssel van de 11 benoemde
burgemeesters, 8 anti-revolutionnair, 1
christelijk-historlsch, en 2 liberaal
in Noord-Brabant van de 28 benoemde
burgemeesters, 23 katholiek, 4 anti-revoluti
onnairen, en 1 liberaal
In Zeeland van de 14 benoemde burge
meesters, 3 katholiek, 9 anti revolutionnair,
en 2 liberaal
in Utrecht van de 10 benoemde burge
meesters, 1 christelijk-historlsch, 6 antl-
revolutionnalr, en 3 liberaal.
Blijkt daaruit niet zonneklaar, dat dr.
Kuyper schandelijk partijdig is te werk
gegaan bij het voordragen van personen
tot het burgemeestersambt -'
En zoo ging het niet alleen bij burge
meestersbenoemingen, maar hij het bezetten
van schier alle staatsbetrekkingen.
In verband met deze ergerlijke partij
benoemingen citeeren wij. hetgeen dr.
Kuyper, die dikwerf geheel anders handelt,
dan hij spreekt of schrijft, indertijd heeft
geschreven
.Al kan de strijd buil brengen, buit mag
.het doel van onzen strijd niet zijn, of ge
.voert rooverpoiitiek, om de vaan van het
„parlij-egoïsme in top te hijschen. De hand,
„die grijpt naar persoonlijk voordeel, kan de
„banier van het kruis niet omklemmen".
Juiste, pittige taal!
Maar heeft dr. Kuyper, toen hij Minister
was, overeenkomstig zijn eigen uitspraak
al of niet rooverpoiitiek gevoerd?
Aan den onpartijdigen lezer de beant-
wpording van die vraag.
Wat de benoeming van den burgemeester
Moolenburgh onder het Ministerie Heems
kerk betreft, waarvan In hetzelfde artikel
van De Zeeuw gesproken wordt, hierover
zullen wij in ons volgend nummer spreken.
china.
Peking, 28 Mei. Terwijl de prins-regent
zich naar het keizerlijk paleis begaf, naderde
een onbekende zijn rijtuig en trachtte hem
ecnige dolksteken toe te brengen. De regent
werd evenwel slechts licht gekwetst, daar
de stoolen op zijn kleeren stuitten. De dader
werd gegrepen.
amerika.
Een accountantsbureau te Baltimore doet
'n echt-Amcrikaansche aanbieding. Zij wil
de boeken nazien van welke stad in Amerika
ook, zelfs New-York, zonder andere bezol
diging dan... 10 pCt. van alle „vervalschin-
gen", die zij ontdekt. Daarentegen verplicht
zij zich te zorgen, dat het bedrag dier
vervalschingen weer in de gemeentekassen
komen zal.
turkije.
Diepe indruk is te Constantinopel ge
maakt door een aantal terechtstellingen, die
de vorige week plaats hadden; onder de ter
dood gebrachten behooren 2 kolonels, de
vroegere eerste Eunuch van Yildiz, hooge
burgerlijke ambtenaren en journalisten.
Een dagorder van het ministerie van
oorlog bepaalt, dat de soldaten van twee
lichtingen, die aan den opstand hebben
deelgenomen, al zijn zij ook niet de
aanstichters geweest, niet ineer waard zijn
de uniform te dragen. Zij zullen drie jaar
lang dienst moeten doen bij den aanleg
van straatwegen.
De militaire overheid denkt er over
den ex-Sultan Abdoel-llamid naar één der
eilanden, Rhodus vermoedelijk, over te
brengen. De bevolking van Salonika zou
zich ongerust maken over mogelijke
ongeregeldheden door het verblijf van den
ex-Sultan in die stad.
rusland.
Een wijdvertakte dievenbende is op den
spoorweg van Moskou naar Tiflis ontdekt.
Gedurende 3 jaren heeft deze bende, die
uit 350 k 400 leden beslaat, diefstallen uit
de te verzenden goederen gepleegd, welke
tot een totaal bedrag van 25 millloen
roebels moeten opgeloopen zijn. Haar
centrale punt had de bende te Rostow aan
de Don en zij werd aangevoerd door 2
ingenieurs, Sokolow en Petrenko genaamd.
Dezen zijn gearresteerd, benevens 150
leden van de bende. Tevens zijn groote
pakhuizen ontdekt, waar het gestolen goed
werd opgeslagen. De bende had ook een
goed georganiseerden spionnagedlenst,
welke verricht werd door elegant gekleede
dames en heeren, die voortdurend langs
de lijn reisden.
Op zijn kasteel nabij het dorp Tsver,
In den omtrek van Odessa, is prins
Tschavakhoff met zijn vrouw, zijn 15-jarige
dochter en zijn moeder vermoord. Hun 7
bedienden vielen eveneens in deze slachting.
De lijken waren met verscheidene revolver
kogels en messteken doorboord. Het ge-
heele kasteel was geplunderd en alle
voorwerpen van waarde waren meege
nomen. Van de moordenaars is geen spoor
gevonden.
Rusland heeft een sombere statistiek,
die van maand tot maand wordt bijgehouden.
Gedurende April zijn er door de krijgs
raden 69 doodvonnissen uitgesproken en
49 doodvonnissen voltrokken, tegen 52 in
Maart. In 't geheel zijn in het eerste kwar
taal van dit jaar 465 doodvonnissen uit
gesproken en 275 executies voltrokken.
Dat April iets lager cijfers gaf dan Maart
komt alleen hieruit voort, dat in de Paasch-
maand de krijgsraden eenlge dagen vacantie
hebben gehad. Maar die achterstand wordt
wel weer ingehaald.
frankrijk.
Carnegie, de bekende Amerikaan, heeft
een millloen dollar beschikbaar gesteld
voor een stichting in Frankrijk, om allen,
die bewijzen van heldenmoed geven, te
beloonen. Dergelijke Carnegie-stichtingen
bestaan reeds in de Vereenigde Staten,
In Canada en Engeland.
belgiE.
Het Hof van Beroep te Brussel heeft
uitspraak gedaan in zake den brand der
houtstapels te Antwerpen in September
1907. De verzekering-maatschappijen, die
aanvoerden, dat de brand bij oproer was
ontstaan, werden tot betaling der volle
schade veroordeeld.
Een gedeelte der Brusselsche huur
koetsiers heeft het werk gestaakt uit wrevel
wegens de hun door de huurauto's aan
gedane concurrentie.
Aan het Noorderstation kwam het zelfs
reeds tot botsingen tusschen chauffeurs en
koetsiers, zoodat de politie tusschenbeide
moest treden.
Men zal zich herinneren, zegt het
Handelsblad van Antwerpen, dat vóór 3}
jaar te Gdly bij Charleroi een klein meisje,
llendrikx genaamd, vermoord werd. Talrijke
aanhoudingen werden gedaan en één der
meest verdachten, zekere Belle, die voor
een ander feit naar Frankrijk was gevlucht,
werd aangehouden, uitgeleverd en, als
plichtig aan den meisjesmoord, ter dood
veroordeeld, ondanks al zijn verzet en zijn
loocheningen. En hij loochent nog.
Thans, in de gevangenis van Leuven
opgesloten, is het hem gelukt, door
tusschenkomst van een losgelaten mede
gevangene zijn vrouw een brief te doen
toekomen, in welken hij een handelaar van
Charleroi formeel als den pleger van den
moord aanduidt. Vrouw Belle haastte zich,
den brief aan 't parket van gezegde stad
mee te deelen en dit zal nu de noodige
stappen aanwenden om te ontdekken of
de beschuldigingen van den veroordeelde
gegrond zijn.
nederland.
's-Gravenhage. De Eerste Kamer Is
bijeengeroepen tegen Maandag 7 dezer,
's avonds 7.1 ure.
Dinteloord, 28 Mei. Gisteren streek
bij den landbouwer J. Munters onder deze
gemeente een luchtballon neer. Honderden
nieuwsgierigen stroomden toe en brachten
aan de te veld staande gewassen groote
schade toe. Door den betrokken eigenaar
werd een schadevergoeding van f 80 gc-
eischt, wat ten slotte dóór de inzittenden
werd gegeven.
31 Mei. In de afgeloopen week werd
op het raadhuis alhier een vergadering
gehouden van den „Oude Prinslandsche
polder". Over den dienst 1 Juli 1907
30 Juni '08 bedroegen de ontvangsten
f 3184,93 en de uitgaven f 2322,205er
bleef f 862,725 aan goed slot.
Betreffende het stoomgemaal bedroegen
over denzelfden djensttljd de ontvangsten
f 7796,96 en de uitgaven f 6210,40; een
goed slot van f 1586,56.
Voor den dienst 1 Juli '09—30 Juni '10
bedroeg de begrooting voor den polder
aan ontvangsten f 2910,605 en aan uitgaven
een gelijk bedrag; ontvangsten stoomge
maal f 4686 61; aan uitgaven hetzelfde.
Zoowel de rekening over het afgeloopen,
als de begrooting voor het a.s. tijdperk
werden goedgekeurd.
In dezelfde vergadering werd de heer
C. van der Heijden, die aan de beurt van
aftreding was, met algemeene stemmen
herbenoemd als dijkgraaf.
Oud-Beierland, 28 Mei. Een 58-jarig
man in deze gemeente krabde een wondje
aan zijn arm open, waarna de arm opzwol
en de man aan bloedvergiftiging overleed.
Zierikzee, 1 Juni. Vrijdagavond om acht
uur zou volgens de aankondiging In dit
blad mr. R. J. H. Patijn als spreker in het
„Huis van Nassau" alhier optreden. Maar
reeds om half acht was de zaal zóó stampvol,
dat er geen mensch meer in kon. Velen
moesten onverrlchterzake huiswaarts keeren,
daar er geen plaatsje meer te verkrijgen
was. Zelfs de trap, die naar de zaal leidde,
was dichtbezet. In het buffet, op het biljart
in de achterzaal zat of stond men, teneinde
onzen afgevaardigde, den vurlgenwel-
sprekenden redenaar, te hooren.
Toen mr. Patijn, gevolgd door het
Bestuur der Centrale Liberale Kiesvereni
ging, de zaal binnentrad, werd hem een
stormachtige ovatie gebracht.
Mr. A. J. F. Fokker, de voorzitter der
Centrale, verklaarde, dat het hem aan
genaam was den afgevaardigde voor het
hoofdkiesdistrict Zierikzee te kunnen be
groeten, en hem namens de overgroote
meerderheid van deze vergadering hier
welkom te kunnen heeten. Hij bracht hem
onder een levendig applaus der vergadering
hulde voor de uitnemende wijze, waarop
hij In de Tweede Kamer dit district ver
tegenwoordigd had. Hij gaf hierop het
woord aan den spreker van dezen avond.
Met het oog op de omstandigheid, dat
mr. Patijn ook nog in andere gemeenten
van dit eiland dezelfde politieke rede zal
houden, die hij hier hield, achten wij het
niet gewenscht hiervan nu een uitvoerig
verslag te geven. Wellicht dat wij dit nog
later doen. Voor heden bepalen wij ons
tot een beknopt verslag uit de gloedvolle
rede, waarin door mr. Patijn de verkiezings
strijd geschetst werd.
Het scheen, dat onder den indruk van
de nederlaag van 1905 de antithese op den
achtergrond was geraakt, maar allengs
verflauwde die indruk en de antl-revo-
lutionnaircn hebben haar weder met
vlammende letteren in hun vaandel ge
schreven! Dr. Kuyper heeft haar in zijn
rede op de jongste Deputaten-vergadering
op den voorgrond geplaatst. Spreker
protesteerde tegen het stellen van de
antithese op staatkundig gebied. Bovendien
is de antithese van geen beteekenis voor
de praktijk van ons staatsrecht. Zij doet
slechts dienst als verkiezingsleus. Is de
stembus gesloten, dan wordt de vlag der
antithese weer opgerold en in een mooi
foudraal tot de volgende verkiezing be
waard. Spreker doet uitkomen, dat de
antithese veel kwaad sticht en de ge
moederen verbittert. Hij zal er niet langer
bij stilstaan, maar de groote politieke
vraagstukken behandelen, die bij deze
verkiezing op den voorgrond treden, n.l.
het kiesrecht en de ouderdomspension-
neering.
Alle politieke partijen zijn het er over
eens, dat onze tegenwoordige kieswet niet
deugt. De partijen van links zijn vóór
algemeen kiesrecht, want zelfs mr. Tideman
verklaarde niet langer bezwaren tegen het
algemeen kiesrecht te hebben, op voor
waarde, dat de Eerste Kamer anders zou
worden samengesteld. Bij monde van jhr.
De Geer werd door de Christelijk-Hlsto-
rlschen met groote warmte voor zoo ruim
mogelijke uitbreiding van het kiesrecht
gepleit. Geen allemansklesrecht wenscht
men, maar een algemeen kiesrecht met
bepaalde uitsluitingen. Op her platte
land heeft men bijna algemeen kiesrecht,
maar niet In de groote steden. In Rotterdam
o. a. heeft één op de drie het kiesrecht.
Thorbecke heeft reeds een zeventig jaar
geleden verklaard, dat het algemeen kies
recht lag In de lijn van de toekomst. In
alle beschaafde landen, met uitzondering
van Engeland en Nederland, bestaat het
algemeen kiesrecht. Aan ons volk, dat
Innig verknocht is aan het Stamhuis van
Oranje, waaruit onlangs een nieuwe loot
gesproten is (donderend applaus), kan men
het kiesrecht veilig toekennenDe antl-
revolutionnalren zijn vóór het gezins
hoofdenkiesrecht, waarbij ze echter niet
gebleven zijn.
Want zij willen het kiesrecht ook toe
kennen aan de ongehuwden, die een
examen gedaan hebben. Zij konden toch de
pastoors, kapelaans en ordebroeders niet
van het kiesrecht uitsluiten, daar de coalitie
de stemmen van deze niet kon missen.
Vervolgens werd door spreker de ouder-
domsverzekering behandeld en werden de
ontwerpen van Lely, Kuyper en Veegens
besproken. De drie stelsels van ouderdoms-
