Z1BR1KZEESGHE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 18 Mei 1909.
RECLAMES.
(Z ierilizeesclie
Cour an t).
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Bekendmaking.
De coalitie.
Uit Stad en Provincie.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, f 10
per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. No. 8772.
Uitgever-Hoofdredacteur i A. FRANKEL.
Redacteurs I. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeurs A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
1 —5 regels 75 ets. Elke regel meer 15 ets.
De lezers worden attent gemaakt,
dat de Feestbriej'kaar ten van Haam
stede en Burgh zijn verschenen in het
Papiermagazijn van S/SF" R. W. OCHT-
MAN alhier.
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt
ter kennis van de ingezetenen, dat de Secretarie
der gemeente op den 20sten Mei e.k. (Hemel
vaartsdag) zal zijn gesloten, met uitzondering
van des middags 12 uur tot 's namiddags 127s
uur, voor het doen van aangiften, den Burgerlijken
Stand betreffende.
Zierikzee, den 17 Mei 1909.
De Burgemeester voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH.
Verkiezing voor een lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
De BURGEMEESTER van Zierikzee;
Gezien artikel 129 in verband met artikel 51
der Kieswet, en de artikelen 1 en 2 van het
Koninklijk besluit van den 26 Februari 1897
Staatsblad no. 69), gewijzigd bij het Koninklijk
besluit van 9 Januari 1901 Staatsblad no. 25);
MAAKT BEKEND:
dat de verkiezing voor een lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal voor het kiesdistrict
Zierikzee zal plaats hebben op Dinsdag den len
Juni e.k., en dat op dien dag van des voormiddags
9 tot des namiddags 4 uur bij hem, als Burge
meester der gemeente, die hoofdplaats is van het
Kiesdistrict, de bij artikel 51 der Kieswet bedoelde
opgaven van Candldaten kunnen worden inge
leverd, waarvoor de formulieren van heden af ter
Secretarie verkrijgbaar zijn.
Zierikzee, den 17 Mei 1909.
De Burgemeester voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH.
De fabel, dat de coalitie haar oorsprong
Ie danken heeft aan een gemeenschappe-
lijken geloofswortel, heeft thans zoo goed
als uitgediend, moge door onwetenden nog
als klinkende munt worden aangenomen,
maar wordt door de verstandigen niet meer
gelootd.
Schier een ieder toch weet, dat de anti-
revolutionnairen en katholieken in geloofs
zaken scherper tegenover elkander staan,
dan tegenover de liberalen en vrijzinnig-
demokraten.
En toch gaan zij op staatkundig gebied
met elkander broederlijk hand in hand.
Wat is daarvan de reden?
Worden zij soms in de uitoefening van
hun religie door de liberalen belemmerd
of verhinderd, zoodat zij, teneinde vrij en
ongestoord hun godsdienstplichten te
kunnen vervullen, wel gedwongen zijn
samen te gaan, wei genoodzaakt zijn met
elkaar te strijden voor hetgeen hun dienst
baar is?
Niets van dat alles.
Zoo één partij tegenover de belijders
der verschillende eerediensten verdraag
zaam optreedt, dan is het toch voorzeker
wel de liberale.
Juist aan de liberalen, juist aan de
mannen, die de grondbeginselen der
Fransche omwenteling, vrijheid van ge
weten, en gelijkheid van rechten voor alle
staatsburgers, met hart en ziel voorstonden,
hebben de katholieken hun staatkundige
rechten, hun volkomene gelijkstelling met
de andersdenkenden te danken.
Dus worden zij noch in hun recht vrij
te mogen belijden, wat zij gelooven, noch
in hun politieke rechten verkort, zoodat
ook daarin niet de grond voor het verbond
kan gezocht worden, dat zij met elkander
hebben gesloten, die sinds den tachtigjari
gen oorlog gewoonlijk fel tegenover elkan
der hebben gestaan.
Welke is dan de reden, dat Dordt en
Rome op politiek gebied nauw met elkander
verbonden zijn, alsof er niets is dat hen
verdeelt
Het antwoord op die vraag, waarde lezers
en lezeressen, is zeer eenvoudig.
Beide partijen, waarvan elk op zich zelve
een minderheid in ons land vormt, be
grijpen, dat als zij gescheiden hun poli-
4,
tieken weg gaan, zij geen alvermogenden
invloed in den staat kunnen oefenen, maar
als zij met eikander vereenigd zijn, en
tegen de vrijzinnigen optrekken, dat zij dan
kans hebben het regeeringskasteel te ver
overen.
En hebben zij den staatsburcht in hun
macht, dan verdeelen zij onderling de buit.
Ziet hier het doel van beider streven.
Dit streven, dit gemeenschappelijk belang,
en niet de antithese, vormt het cement voor
hun coalitie.
Wel heeft Dr. Kuyper, inziende, dat de
groote massa van ons volk van dien veel
besproken geloofswortel, dank zij de voor
lichting der vrijzinnigen in 1905, niets meer
hebben moet, op de Deputatenvergadering
van 22 April j.l. de oude antithese-vlag,
de strijdvaan der coalitie, wederom ont
plooid, maar hij deed dit, omdat hij tóch
moeielijk kon zeggen, dat tiet hem en zijn
bondgenooten slechts te doen is om de
teugels van het bewind in handen te krijgen,
hij deed dit, omdat hij de ware bedoeling
der coalitie aan de opmerkzaamheid van
zijn volgelingen wenschte te onttrekken.
Want gelijk reeds hierboven is gezegd,
en niet genoeg herhaald kan worden, de
antithese tusschen Rome en Dordt is veel
schriller en scherper dan die tusschen een
anti-revolutionnair of katholieken een
liberaal of vrijzinnig-demokraat.
Indien Dr. Kuyper zijn denkwijze op
geloofsgebied in de wetgeving zou willen
vastleggen, dan zoude hij het al heel
spoedig met zijn katholieke bondgenooten
te kwaad krijgen. Toen zijn Excellentie
aan het bewind was, wachtte hij zich dan
ook wel de leerstellingen van Calvijn op
wetgevend gebied in praktijk te brengen.
Maar nu zou het kunnen zijn, dat,
hoezeer de beginselen ook van onze ge-
coaiiseerde tegenstanders op kerkelijk
gebied uiteenloopen, hoe verschillend ook
hun wereldbeschouwing moge zijn, dat
zij toch omtrent de vraagstukken van staats
beleid volkomen eenstemmig denken.
Niets echter is minder waar dan dit.
Er bestaat tusschen hen dikwerf breed
verschil van gevoelen.
Zoo zijn de anti-revolutionnairen vóór
de wederinvoering van de doodstraf,
terwijl de katholieken beslist daartegen zijn.
Zoo zijn de katholieken voorstanders
van verplichte inenting, terwijl de anti-
revolutionnairen beslist daartegen zijn.
Zoo zijn de anti-revolutionnairen vóór
strenge Zondagsrust in den geest der
Engeische wet, terwijl de katholieken
daartegen gekant zijn.
Zoo zijn de anti-revolutionnairen voor
standers van huismanskiesrecht, terwijl
tal van katholieken vóór algemeen kiesrecht
zijn, zich beroepend op den geleerden
Dominicaan Thomas Aquinas, die opge
nomen onder de Heiligen der Kerk, gezegd
heeft: „Allen moeten op eenigeriei wijze
„deel hebben aan de regeering door
„aigemeene verkiesbaarheid en algemeen
„kiesrecht".
Maar ook onder de anti-revolutionnairen
zelve bestaat geen geringe verdeeldheid.
De Lohmannianen of Christelljk-Histo-
rischen hebben zich indertijd van de
Kuyperianen afgescheiden en een afzonder
lijke politieke groep gevormd, die wel
gezamenlijk met deze naar de stembus
optrekken, maar niettemin men behoeft
slechts af en toe de Nederlander en Standaard
te lezen vaak met hen deerlijk overhoop
liggen. Het hoofd van deze partij, jhr.
De Savornin Lohman, erkent wij halen
dit tot nadere motiveering van het boven
staande aan dat tusschen hem en zijn
katholieke bondgenooten verschil van
Inzicht bestaat. In de rede, waarmede hij
de Christelijke Historische Unie opende,
zeide hij toch: „Alle Christenen behooren
„bij ons, ook de Roomsch-Katholieken.
„Maar deze hebber een ander Staatsrecht.
„Vandaar dat in art. 4 wordt geëischt:
„ons land moet worden bestuurd in
„Protestantschen zin".
De Staalmannlanen of Christelljk-Demo-
kraten stonden in 1905 tegenover de
coalitie, omdat dr. Kuyper gedurende de
vier jaren van zijn bewind niets voor de
arbeiders gedaan had, alhoewel hij vroeger
had uitgeroepen, dat zij geen dag en geen
nacht konden wachten. Nu zullen zij met
de coalitie méégaan, omdat op het program
van actie der anti-revolutionnaire partij
gezinshoofden-kiesrecht en verplichte ver
zekering voorkomen.
Resumeerend, komen wij er toe te besluiten,
dat de eenheid bij de rechter partijen
slechts schijnbaar is, dat zij alleen bestaat
in dezen lijd, die aan de Juni-stembus
voorafgaat. Want als de Kamerverkiezingen
in het zicht zijn, dan blaast dr. Kuyper
op de trompet van de antithese, en
alle anti-revolutionnairen en katholieken,
KuyperianenLohmannianen en Staal-
mannianen verzamelen zich, en volgen
blindelings en gedwee „den van Gode
gegeven leider".
Zierikzee, 17 Mei. Onze afgevaardigde,
mr. R. J. H. Patijn, zal Donderdag den
27sten Mei een politieke rede te dezer
stede houden, en den volgenden avond in
Haamstede een spreekbeurt vervullen.
Jongsleden Zaterdagavond omstreeks
11 ure ontstond een begin van brand ten
huize van C. v. d. H. in de Ravenstraat
alhier, doordien deze, na een woorden
wisseling met zijne vrouw, de brandende
lamp van de tafel sloeg. De politie, die
spoedig aanwezig was, mocht er in slagen
den brand, die zich reeds aan het bedde-
goed had medegedeeld, te blusschen.
Zeven kinderen lagen boven te slapen.
Te Nieuwderp (bij Goes) is een
tweejarig knaapje in een rioolput gevallen
en verdronken.
Zonnemaire, 15 Mei. De geboorte der
Prinses Juliana is gisteren hier met op
gewektheid gevierd. Kondigden zware
saluutschoten omstreeks 8 uur in den
morgen het begin van het feest aan, om
9 uur verzamelden zich In de verschillende
scholen de leerlingen, die ook dien dag,
als altijd, niet zouden vergeten worden.
Tot half elf bleef men daar, genietende
van de zoetigheden, die ruimschoots werden
voorgediend, bijeen, om zich, na verzadigd
te zijn, in rijen op te stellen tot het houden
van bij een feest onmisbare wandeling
door 't dorp. Nadat de kinderen der beide
scholen met hunne onderwijzers en onder
wijzeres in goede orde gesteld waren, trok
men met de feest-commissie voorop en
begeleid door 't muziekgezelschap „N. en U."
van hier op naar het gemeentehuis, waar
de burgemeester met den raad der gemeente
en de beide predikanten vergaderd waren.
Hier werden vaderlandsche liederen ge
zongen, waarna men verder den tocht door
't dorp aanvaardde, jubelende en lucht
gevende aan den drang tot juichen, overal
lachende en vriendelijke gezichten van de
ouderen, want weer werd bewaarheid:
waar kinderen vreugde beleven, genieten
de ouders. Teruggekomen bij de muziek
tent, die op het Breedveld was geplaatst,
schaarden de kinderen zich in een kring
en werd door hen 't Prinsessenlied ge
zongen. Nu gingen ze weer leder naar
hunne scholen, werden opnieuw gelracteerd
en werd aan ieder van hen een sinaas
appel en aan elk gezin een portret der
Koninklijke familie aangeboden, 't School
feest was geëindigd. Intusschen waren in
de bewaarschool de versierde fietsen op
gesteld om door de jury gekeurd te worden
en hadden zich in een ander lokaal de
ouden van dagen onzer gemeente en de
minderbedeelden vereenigd aan een lange
tafel. Nadat ds. Van Schaik met een enkel
woord aan het geluk, dat Nederland was
te beurt gevallen door de geboorte van
een Oranjetelg had herinnerd, werd door
rappe dameshanden aan de gasten koffie
geschonken en beschuit met muisjes rond
gedeeld. Gezellig bleef men een groot half
uur bijeen, waarna ds. Van Schaik nog
maals het woord nam en meedeelde, dat
aan allen, naarmate de behoeften, een
feestgave zou uitgereikt worden, bestaande
uit brood, vleesch en geld. Blijde gezichten,
gelukkige harten! De secretaris der feest
commissie was de tolk der oudjes toen
hij ds. Van Schaik en zijne mede-leden
dank zegde voor het gul onthaal hun te
beurt gevallen en voor de zoo prompte
en nette wijze van uitvoering.
't Etenskiokje had geslagen en men had
rust tot 2 uur. Maar nauwelijks had de
torenklok 2 slagen doen hooren, of reeds
kwam van de hofstede van den heer
Hoogenboom een stoet aanzetten, die niet
onder behoefde te doen voor vele andere.
De commandanten, de heeren Blom en
D. Deïst, fier gezeten op hunne vurige
rossen, de vaandeldrager, de heer N. A.
Deist Jz., met vaste hand den staf houdende,
waaraan de vaderlandsche driekleur vroolijk
en statig wapperde, zij mogen met trots
op hun werk neerzien.
Veertig ruiters, in groepen verdeeld,
waartusschen een ambachtswagen, een
versierde wagen, aantrekkelijk door zijn
kostbare vracht, een molenwagen met
bakkersbedrijf en versierde fietsen waren
opgesteld, trokken door het dorp en de
lustige tonen der harmonie „N. en U."
hielden er goed de maat in. Levendig
werd de stoet overal toegejuicht en in de
beste orde is ze volbracht.
Teruggekeerd op de verzamelplaats hield
de le commandant een hartelijke toespraak
tot de ruiters en verklaarde hij de stoet
ontbonden.
Zij gingen echter niet heen, vóór de
heer Lub, penningmeester der feest-com-
missie, een woord van dank had gesproken
tot allen die aan den optocht hadden
deelgenomen.
Nu begonnen de volksspelen, bestaande
uit mastklimmen en fietsrijden met hinder
nissen. Menigeen ging met een aardig
prijsje strijken. Ten 4 uur betrad 't bestuur
der feest-commissie de muziektent en hield
de voorzitter, de heer J. Verseput, een
toespraak tot den burgemeester, als ver
tegenwoordiger van H. M. de Koningin in
't bizonder en tot de vereenlgde schare
in 't algemeen. Na een krachtige toejuiching
nam de burgemeester zelf het woord, die
vooreerst meedeelde, dat op een telegra-
fischen gelukwensch aan H. M. door hem
namens den Raad en de ingezetenen ver
zonden, een dankbetuiging namens H. M.
was ingekomen en daarna den voorzitter
hartelijk dank zei voor zijne door hem
gewaardeerde woorden.
Van 5—6 uur liet de zangvereeniging
„Nieuw Leven", onder directie van den
heer Letzer, zich hooren. „Van een Konings-
vrouwe", „Wij willen Holland houen" en
andere volksliederen klonken plechtig en
werden met volle aandacht aangehoord.
Een hartelijk applaus viel telkens den
zangers ten deel.
De grappige wijze, waarop de voorzitter
ten 7 uur de prijzen aan de winners in
de verschillende wedstrijden uitdeelde,
deed menigeen van lachen schudden.
Niet onvermeld mag blijven, dat de le
prijs voor de versierde fietsen werd toe
gekend aan de jongejuffrouw N. Everwijn
wier fiets droeg den ooievaar als hofleve
rancier; de 2e prijs viel ten deel aan de
jongejuffrouw K. Hocke Hoogenboom, een
vlinder voorstellende bij een mand met
levende bloemen; de jongedames K.
Verseput en M. Deïst Dd. verwierven den
3en en 4en prijs.
Om 8 uur weerklonken weer de tonen
der muziek en werden de lichtjes aange
stoken. Had reeds overdag in den tuin
van den burgemeester het „Leve Juliana"
met tulpen, neergelegd op het groene gras
veld, de aandacht getrokken, des avonds
dacht men daar in 't feeënrljk te zijn.
Honderden lichtjes van allerlei kleur
leverden een fantastisch gezicht op en een
groote schare bewoog zich den geheelen
avond om dat glanspunt van verlichting.
Klokslag 9 zette zich de lichtstoet in
beweging. Rang en stand waren vervallen,
iedereen liep mede, de meeste voorzien
van een brandende lampion, de voorgangers
met een parapluie met aanhangende ver
lichting.
Het geheele dorp werd doorgetrokken
en men kon het nog niet merken aan de
vroolijk joelende menigte, dat men den
heelen dag had feestgevierd. Bij de muziek
tent teruggekeerd hield men nog een
vroolijke rondedans en toen was het tijd,
dat het vuurwerk werd afgestoken. Een
zeer aardige collectie werd ontstoken en
toen de ontstekers het publiek hadden
toegeroepen „'t is op!" ging men de pret
elders voortzetten. Nog eenige uren werd
vroolijk feestgevierd en men ging huis
waarts, zeer tevreden over den goeden
gang en den gunstigen afloop.
Wij hebben gezamenlijk een heerlijk feest
gevierd; wij waren één van zin, één van
handelen. De goede geest, die bij alle ge
legenheden onder Zonnemaire's ingezetenen
heerscht, is ook thans weer niet achter
gebleven en heeft zich schitterend gehand
haafd.
Dit feest zal lang in gedachten blijven.
Scharendijke, 15 Mei. Alhier doen
zich in een huisgezin onder de gemeente
Duivendijke eenige gevallen van be
smettelijke ziekte, roodvonk, voor.
Nieuwerkerk. In het verslag der feest
viering staat als derde prljswinster ge
noemd mej. Betsy Krepel Vd„ dit moet
zijn mej. Levina Krepel Md. Dan zij nog
vermeld, dat, evenals in andere plaatsen,
ook hier een telegram van H. M. met
dankzegging is ontvangen, als antwoord
op een namens de gemeente gezonden ge
lukwensch. Het telegram werd, op ver
zoek van den burgemeester, des avonds
van af de muziektent aan het publiek door
één der leden van het comité voorgelezen.
Bruinisse. Vrijdag is hier op opgewekte
wijze het feest gevierd ter gelegenheid van
de geboorte van Prinses Juliana van Oranje-
Nassau. Reeds des morgens om 7 uur
werd het feest ingezet met een muzikale
wandeling door de beide muziekkorpsen
„Nu met Hope" en „Excelsior". Vooraf
ging de vaandeldrager, een heraut te paard.
Deze laatste was in een werkelijk fraai
zeventiende-eeuwsch costuum gekleed en
had veel bekijks. De muziekgezelschappen
werden begeleid door den voorzitter der
feest-commissie, den heer Boers, die te
paard den rondgang mede maakte. Op
verschillende plaatsen werd halt gehouden
en maakte de heraut het feestprogramma
bekend. Jammer, dat bij dien ommegang
zich telkens regenbuien ontlastten. Intus
schen was het in de conferentiekamer druk,
doordat verschillende jonge dames af- en
aangingen om de feestgaven aan de armen
in hunne woningen uit te reiken.
Om acht uur luidden de beide toren
klokken en onderwijl begon men zoo
langzamerhand den optocht op de Oude
straat samen te stellen. Ongeveer 9 uur
was men daarmede gereed en ving de
tocht naar het Zljpe aan.
Die optocht, waaraan deelgenomen werd
door 28 ruiters, de beide muziekgezel
schappen, de beide zangverenigingen,
eenige jonge dames op versierde fietsen,
een praalwagen, waarop een twaalftal in
het wit gekleede jongedames hadden
plaats genomen, verschillende rijtuigen,
waarin het bestuur en de leden der feest
commissie gezeten waren, een paar ver
sierde wagens, waarop knipsters zaten,
bood een fraaien aanblik aan. Voorop
ging weder de vaandeldrager en de heraut,
terwijl ook het vaandel van „Christiaan
de Wet" in den stoet een plaats gevonden
had. Onder de opwekkende tonen der
muziek werd naar Zijpe getrokken.
Daar gekomen werden door de zang
verenigingen „Soli Deo Gloria" en
„Euphonia" enkele zangnummers ten
gehoore gebracht, waarna de terugtocht
aanvaard werd. In het dorp gekomen,
werden aan het bestuur een tweetal
bouquetten en een lauwerkrans, waarop
in breede oranjelinten de woorden „Hulde
van de schooljeugd", aangeboden. Zeker
een welverdiend eerbewijs, vooral voor
den voorzitter, den heer Boers, den vlce-
voorzitter, den heer De Koek, en den
secretaris, den heer P. J. Okkerse. De
tocht door het dorp werd daarna voort
gezet en ongeveer 12 uur de stoet ont
bonden. De leden van den gemeenteraad
en de feestcommissie vereenigden zich
daarna op het gemeentehuls en brachten
daar een gezellig uur door.
Van wege het gemeentebestuur, de feest
commissie en de hoofden van scholen
werd een telegram van hulde gezonden
aan Hare Majesteit, waarop eene dank
betuiging werd ontvangen.
Om twee uur vereenigden zich de school
kinderen in de fraai versierde scholen. Zij
werden daar onthaald op grenadine, taartjes,
beschuitjes met oranje-muisjesterwijl