Zaterdag 15 Mei 1909.
M. M. I Uil, Men.
BLQOKER'S
Indien U
Eerste Blad.
RECLAMES.
WEEKMARKT.
DAALDERS
CACAO.
Uit Stad en Provincie.
ZlimikZEESCHE
(55 ierikzeesohe
NIEUWSBODE.
Cour an t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, f 10
per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. No. 3771.
Ultgevar-Hoofdredactaun A. FRANKEL.
Redacteur i J. WA ALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur i A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
1—5 regels 75 ets. Elke regel meer 15 ets.
een Rijwiel mocht noodig hebben vraagt
dan mijn prijs-courant even aan, of komt
zelf de modellen bezichtigen, waardoor U
een belangrijk bedrag uitspaart. 10 pCt.
korting geef ik U op de reeds zoo laag
gestelde catalogus-prijzen seizoen 1909
„lirtirripilii,.
prima fabrikaat, met 1 jaar coulante
garantie, ook op de banden, voor f 45.
.1»
muvuiuu1u uuiul
met fijn echt dubbel klokkenlager. geheel
goud gelijnd, f 49,50, waarvoor U elders
minstens f 70 betaalt.
Geregeld houd ik 4- a 500 Rijwielen
voorradig, en zijn alle modellen in iedere
uitrusting direct leverbaar.
Ruime sorteering ook in Rljwiel-onder-
deelen.
Heeft U reeds kennis gemaakt met de
extra prima Haaljer-Draadbanden met naam
op het ioopvlak?
Alle leveringen geschieden in de eilanden
Tholen en St.-Philipsland zonder tusschen-
komst van agenten.
Bij 2 of meer stuks nog speciale
conditiën op aanvraag.
Aanbevelend,
Onveiligheid Vaarwater.
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt
het navolgende bericht betreffende Schietoefe
ningen ter kennis van Zeevarenden, die daarbij
belang kunnen hebben, t. w.:
Schietoefeningen van het fort Pampus.
Zuiderzee. 3de District.
Volgens raededeeling van den Minister van
Oorlog zal op 18 en zoo noodig ook op 19 Mei
a.s. eene schietoefening gehouden worden van
het fort Pampus. Er zal gevuurd worden met
kanonnen van licht kaliber (6 c.M.), waarbij
onveilig wordt gemaakt een sector, begrensd door
de ware richtingen NW. door Noord tot ZOtZ.
(191°), tot op 4500 M. van het fort.
Op de dagen waarop gevuurd wordt zal van
het fort Pampus eene roode vlag waaien, die 3
l uur vóór het begin der oefening halfstok en één
uur vóór de oefening geheel voorgeheschen wordt.
Bovendien zullen tegelijkertijd en op dezelfde
wijze roode vlaggen waaien van de forten
Diemerdam en Durgerdam, de Westbatterij nabij
Muiden en den kerktoren te Muiderberg.
Zierikzee, den 13 Mei 1909.
De Burgemeester voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee maken bekend, dat, wegens het invallen
van den Hemelvaartsdag in de volgende week, de
gewone Marktdag in deze gemeente zal worden
gehouden op Woensdag den 19 Mei e.k.
Zierikzee, den 14 Mei 1909.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Het schijnt mij dan ook ondoenlijk om
bij voorbaat uit te rekenen, wat een pen
sioenwet naar Engelsch model zou kosten.
Wel Is voor ons land het aantal mannen
en vrouwen boven de 70 jaren bekend,
maar daarmede is men nog niet veel
verder, aangezien niet zonder speciaal
onderzoek Is na te gaan, hoevelen van
dezen in de termen van een Staatspensioen
zouden vallen.
Uitgaande van de niet gewaagde onder
stelling, dat z(|, die hun leven lang
GEEN CACAO SMAAKT
ZOO KRACHTIC ALS
behoorlijk gevoed zijn en onder gunstige
hygiënische omstandigheden geleefd hebben,
meer kans hebben zeer oud te worden dan
zij, die bij harden arbeid een karig en moeilijk
beslaan geleid hebben en dat uit dien hoofde
het percentage betrekkelijk gegoeden onder
de 70-jarigen belangrijk hooger zal zijn
dan bij de natie in haar geheel, zou ik
meenen, dat men zeer ruim rekende, door
aan te nemen, dat van de ongeveer
210.000 70-jarigen, 100.000 behoefte heb
ben aan ondersteuning. Werd dezen
100.000 een pensioen van f 3 per week
toegekend, dan zou daarmede een uitgave
gemoeid zijn van f 15.600.000. Intusschen,
waar de levensstandaard in Engeland aan
merkelijk hooger is dan hier te lande, zou
men in tweeërlei opzicht kunnen bezuinigen
zonder feitelijk beneden de in Engeland
toegekende hulp te blijven. Vooreerst
bestaat in Engeland reeds recht op pensioen
bfj een geringer inkomen dan van f 7,30
in de week, welk bedrag ten onzent zou
kunnen verlaagd worden b.v. tot f 6 of f 5.
Dientengevolge zou het aantal personen,
die voor pensioen in aanmerking komen,
kleiner worden. Voorts zou men met een
lager bedrag dan f 3 per week kunnen
volstaan. In Duitschland bedraagt de ge
middelde ouderdomsrente slechts f 96 in
het jaar, dus nog niet f 2 per week. Een
rijksdaalder in de week zal in Nederland
niet veel minder beteekenen dan 5 shilling
in Engeland. Werd het pensioen tot een
rijksdaalder teruggebracht, dan zou men
voor 100 000 personen noodig hebben
f 13 000 000 's jaars.
Ik geef dadelijk toe, dat ook deze kosten
berekening vrijwel In de lucht hangt,
alleen maar niet meer dan die van mr.
Treub. Bij de feitelijke onmogelijkheid
om thans nog een op deugdelijke gegevens
steunende raming te maken, schijnt mij de
eenigpractisch mogelijke weg, de rede
neering om te keeren en te beginnen met
de vraag, hoeveel men als maximum voor
de zaak beschikbaar wil stellen. Is men
het over het bedrag eens geworden, dan
kan men nader onderzoeken, hoever dit
strekt: of men tot f 3 In de week kan
gaan, dan wei zich tot f 2,50 zal moeten
beperken; of de bedeelden onder de
gepensionneerden kunnen opgenomen wor
den of niet; of de grens der behoeftigheid,
die als criterium zal gelden, wat hooger
of wat lager moet worden gesteld. Men
zoeke een cijfer, dat eenerzijds onze
financieele krachten niet te boven gaat,
anderzijds voldoende is om Iets van
beteekenis voor de oude behoeftigen tot
stand te brengen.
Een zoodanig bedrag acht ik het boven
genoemde van f 13.000.000. In het
ongunstigste geval kan men daaruit aan
100.000 oudjes, die er het meest behoefte
aan hebben, een toelage van een rijks
daalder in de week verstrekken; en al is
dit heel wat minder dan velen hebben
gedroomd, een dergelijke maatregel zou
toch een weldaad zijn voor ons volk. Wie
geneigd mocht zijn, daarover minachtend
de schouders op te halen, kent, geloof Ik,
onze maatschappelijke toestanden niet.
Ik denk zeker niet licht over de moeilijk
heid om 13 millioen gulden voor de schatkist
te vinden. Men moge zonneklaar kunnen
bewijzen, dat dit bedrag slechts een zeer
klein percentage van het jaarlijksch inkomen
van ons volk bedraagt en mitsdien best
Is op te brengen, daarmede hebben wij
nog geen bruikbare belasting of belastingen,
die wederom 13 millioen in de schatkist
doen vloeien. Ik benijd den Minister van
Financiën niet, die voor die taak zou
worden gesteld. Maar anderzijds acht ik
het niet twijfelachtig en hier bevind ik
mij in het goede gezelschap van mr. De
Meester dat, zoo men de zaak wil,
deze f 13 millioen vallen binnen het voor
onze krachten bereikbare.
Aan welke bronnen men ze eventueel
zou moeten ontleenen, is een vraag die
men vooraf moeilijk in i'iizonderheden kan
en ook niet behoeft te beantwoorden.
Daarbij hangt zeer veel af van den verderen
gang van zaken op financieel gebied. Met
de ondervinding der latere jaren voor
oogen kan niemand zich daaromtrent aan
voorspellingen wagen. Bij de laatste
Staatsbegrooting is gebleken, dat het kan
tegenloopen; daarvóór ligt een reeks van
jaren, gedurende welke aan den voorspoed
geen einde scheen te komen. Van de
jaren 1888 tot 1906, dus in 18 jaren tljds,
steeg de opbrengst der verschillende
middelen des Rijks, zonder belastingver-
hooging, met f 58 millioen. Van 1898 op
1899 viel een vooruitgang te constateeren
van niet minder dan f 7 800 000 voor de
gewone staatsontvangsten alléén, terwijl
deze het volgend jaar weder een sprong
naar boven deden van f 3 300.000, alzoo
in twee jaren tijds ruim 16 millioen gulden
meer voor de schatkist afwerpend.
Er zijn dan ook verscheidene nieuwe
kostbare maatregelen tot stand gekomen,
waarvoor ieder bij de voteering nieuwe
belastingen noodig achtte en die toch
zonder belastingverhooging zijn betaald.
Ik herinner b.v. aan de met ruim 6
millioen gulden gestegen uitkeeringen aan
de gemeenten krachtens de wet-Sprenger
van Eyk en aan de onderwijswetlen-
Borgesius en -Kuyper, die te zamen op dit
oogenblik niet veel minder dan evenge
noemd bedrag zullen eischen. Ook wotdt
voor Oorlog en Marine nu ongeveer 9
millioen gulden meer uitgegeven dan 10
jaren geleden. Breken wederom zoo
gunstige jaren aan, dan kan een groot
deel van de vereischte 13 millioen gulden
worden gedekt uit het accres der middelen.
Te rekenen valt daarop echter natuurlijk
niet, allerminst op dit oogenblik, nu er
nog in een groot bestaand tekort zal zijn
te voorzien. Juist met het oog op dit
tekort staat het voor mij geenszins vast,
dat een Staatspensionneerlng, die een
nieuwe uitgaaf van 13 millioen gulden zou
met zich brengen, geheel te bestrijden
ware uit belastingen, geheven met inacht
neming van het overigens zoo juiste
beginsel van belasting naar draagkracht.
Maar ik voor mij zou er dan ook niet
tegen opzien zoo noodig een
deel dier kosten te dekken uit een belas
ting, waaraan het geheele volk zou hebben
bij te dragen, met name uit een accijns
op eenig artikel van algemeen verbruik.
Men vergete niet, dat In het dwangver
zekeringstelsel, de zware last der premiën
zou drukken voor de helft op de werk
gevers, voor de andere helft op werknemers.
Waar nu het overgroot deel van ons volk
hetzij tot de werkgevers, hetzij tot de
werknemers behoortzou derhalve het
loslaten van dat stelsel aan de groote
meerderheid, behalve veel last en omslag,
een helfing besparen, die hoogst Impopulair
zou wezen en heel wat zwaarder zou
drukken dan een nieuwe accijns met een
opbrengst van stel 6 17 millioen gulden.
Ten aanzien van hen, die noch tot de
werkgevers noch tot de werknemers be-
hooren, ware een dergelijke belasting
evenmin een onbillijkheid; immers zij
zouden daartegenover een pensioenrecht
erlangen van veel hoogere geldelijke
waarde dan hun aandeel in de belasting
zou beloopen, terwijl zij in het dwangver
zekeringstelsel van alle uitzicht op ouder
domsrente verstoken zouden blijven.
Hoe men ook over het bovenstaande
moge denken, men zal moeten toegeven,
dat op deze wijze de Staatspenslonneering
uitvoerbaar is zonder zijn toevlucht te
nemen tot datgene, wat misschien zou
kunnen, maar niet kan. Ik meen
voorts, dat op deze basis samenwerking
van Unie-liberalen en vrijzinnig-democraten
alleszins mogelijk Is.
Den Haag, 26 April 1909.
Mr. R. J. H. PATIJN.
(Slot volgt).
Met toestemming van den schrijver uit
Hel Vaderland overgenomen.
Zierikzee, 14 April. Onze afgevaar
digde, mr. R. J. H. Patljn, heeft voor een
candidatuur van liberale zijde in het
district Doetlnchem bedankt.
Kerkwerve. De kerkeraad alhier heeft
bij gelegenheid van de geboorte van Prinses
Juliana een extra-bedeeling gehouden aan
alle armen dezer gemeente. De kinderen
der Zondagsschool kregen een keurig
uitgevoerde gedenkplaat en een boekje:
„Welkom in het leven", van de bekende
kinderschrijfster Betsy.
Duivendljke, 13 Mei. Door schoon
weder begunstigd, vierde heden deze
gemeente een luisterrijk feest. Uit alle
woningen wapperde vroolijk de driekleur,
terwijl Looperskapelle buitengewoon keurig
versierd was met poorten, vlaggen, groen
en lampions. Toen te één uur een stoet
tot een optocht door de gemeente gereed
stond, noodigde de voorzitter van het
feest-comité, de heer J. de Keijzer, den
gemeenteraad en den heer secretaris uit
in dien stoet plaats te nemen, die bestond
uit 40 paarden met ruiters, 2 rijtuigen met
den gemeenteraad, en den heer secretaris,
één zegewagen met tal van personen,
voorstellende het landbouwbedrijf, de
vlasserlj, het werk aan de zeewering en
verschillende ambachten, een zegewagen
met knipsters en een tal van met veel
smaak versierde fietsen.
Het muziekcorps „Apollo" van Brouwers
haven ging den stoet vooraf. Dank zij
vooral den commandanten der eerewacht,
de heeren S. Gast, J. Padmos en N. Boogerd
en den voorrijder J. Leendertse, slaagde
de tocht uitnemend. Vaandeldrager was
de heer A. van Staalen. Na den terugkeer
bood de voorzitter in de raadzaal na een
toespraak aan heeren raadsleden en
secretaris den eerewijn aan. Thans werden
verschillende volksspelen uitgevoerd en
prijzen toegekend voor de schoonst ver
sierde fietsen, waarbij de eere-voorzitter,
de heer C. Boogerd, de secretaris en
raadsleden mede aanwezig waren. Van 8
uur af tot laat in den nacht werd ver
volgens door een dicht opeengepakte
groote menigie met blijde eensgezindheid
een schoon feest gevierd, waarbij schier
aanhoudend geestdriftig vaderlandsche
liederen werden aangeheven. Aan het
gejuich scheen geen einde te komen, toen
de voorzitter een telegram van dank, van
de Vorstelijke Familie ontvangen, voorlas.
Door de zorgen van het feest-comité
waren de kinderen en de armen mede
onthaald. Duivendljke heeft op waardige
wijze een onvergetelijk feest gevierd.
Eere aan de leiders en commissieleden
met den heer J. de Keijzer aan het hoofd,
voor de wijze waarop dat alles is tot
stand gebracht. Allen waren vol ijver om
het feest goed te doen slagen en kunnen
dan ook de voldoening smaken dat dit
hun volkomen gelukt Is.
De heer J. Kristelijn, geboren alhier,
en thans marechaussée te Zevenbergen, Is
met ingang van 1 Juli a.s. benoemd tot
gemeente-veldwachter te Gameren in Qel-
derland, op een salaris van f 500, vrije
woning en kleeding.
Haamstede, 13 Mei. Onze burgemeester
ontving hedenmiddag van mr. Patijn het
verblijdend telegram, dat de Tweede Kamer
het subsidie voor de tram Brouwershaven—
Burgh had aangenomen, 's Avonds bracht
de Harmonie den heer Bolle in zijne kwa
liteit van lid van het Tram-Comité eene
serenade. De muziek werd gevolgd door
de verlichte tram, die ook in den optocht
zulk een goed effect had gemaakt.
Haamstede en Burgh. Ons feest op
12 April mag uitstekend geslaagd heeten.
in belde gemeenten heerschte een opge
wekte toon, geen wanklank werd gehoord.
We werden door zeer vele feestgangers
uit andere gemeenten van ons eiland be
zocht, zoodat bij den optocht een groote
massa menschen zich langs onze straten
bewoog. De versiering was met zorg aan
gebracht, groen en bloemen waren niet
gespaard, vele particulieren hadden hunne
woningen versierd. Te Haamstede trokken
de vuurtoren en de aangelegde bloem
perken aller aandacht; de te Burgh op
gerichte eerepoorten kwamen uitstekend
tot hun recht.
Zouden we een volledig verslag van ons
feest moeten geven, we zouden te veel
ruimte van ons blad noodig hebben.
Trouwens, dit Is ook niet meer noodig,
want in vorige nummers van de Nieuwsbode
zijn de lezers reeds eenigszins ingelicht.
Na de feestrede te Burgh van ds. Van der
Linde, te Haamstede van ds. Japchen, af
gewisseld met zang en muziek, werd de
optocht in elkaar gezet. Die optocht was
wel het schitterendste wat ons feest te
aanschouwen gaf. Zij was groot en prachtig
tevens. Door de vele zorgen daaraan be
steed, is iets schoons tot stand gekomen.
Van alle zijden hoorden we dan ook met
veel lof over den optocht spreken. Ze was
rijk aan afwisseling. Herhaaldelijk werden
„kiekjes" genomen.
Dat die optocht zoo uitstekend slaagde,
ligt voor een groot deel ook aan de goede
regeling. Ongetwijfeld verdienen de beide
feest-commissiën lof voor haar goede
zorgen.
Na den optocht kregen we in belde ge
meenten volksspelen en uitvoeringen van
de harmonie „Witte van Haamstede" en
van de zangvereeniging „Nu uiet Hope".
Haamstede was 's avonds schitterend
verlicht; Burgh besloot het feest met een
prachtig vuurwerk.
Dat ons feest zoo uitstekend is geslaagd,
mogen we danken aan schier aller mede
werking. Waar iedereen bereid was te
helpen, kon iets schoons worden tot stand
gebracht. In de samenwerking met de be
volking van onze beide gemeenten hebben
wij ons hartelijk verheugd.
Ook tusschen de beide feest-commissiën
heerschte steeds de zoo gewenschte over
eenstemming.
Met veel genoegen kunnen we dan ook
op ons feest terugzien.
Nieuwerkerk, 12 Mei. Door vrij goed
weer begunstigd het oranjezonnetje
brak bij tusschenpoozen zelfs door
vierde Nieuwerkerk heden feest, ter her
denking van de geboorte van Prinses
Juliana. De feestelijkheden begonnen reeds
om halftien met een omgang der school
kinderen; daarna speelde het muziekgezel
schap in de tent, waaromheen de schooljeugd
en de meisjes-zangvereeniging waren opge
steld, een koraal (Psalm 68), de zangsters
zongen het schoone lied: Oranje leev'
trio uit den feestmarsch: Ons Vorstenhuis,
en vervolgens had de tractatie in de
scholen plaats, waar de gemeenteraad en
de feestcommissie een bezoek brachten.
Om 12 ure werd een feestgave aan 28
personen uitgereikt met een toepasselijk
woord van den burgemeester. De gemeente
raad, de feestcommissie en het onderwijzend
personeel met hun dames hadden van
12—1 uur een bijeenkomst in de gemeente
kamer, waar menig hartelijk woord werd
gesproken.
Te 2 ure begon de optocht, bestaande
uit een dertigtal ruiters, 2 wagens met
ambachtsliedenverschillende bedrijven
voorstellend, de leden der Volksweerbaar
heid en de zangvereeniging, voorafgegaan
door de muziek en gevolgd door een
groote menigte. Verschillende volksspelen
werden in den namiddag gehouden, waarbij
het publiek zich best vermaakte en die
den deelnemers fraaie prijzen bezorgden;
doch vooral trok de aandacht de ring-
rljderij door paartjes in tilbury. Aan dit
geliefd volksvermaak namen 9 paren deel;
de eerste prijs werd behaald door mej.
Hel. P. van Poortvliet, rijder de heer J. J.
v. d. Zande; de tweede prijs door mej.
Anna v. d. Stoipe, rijder de heer D. Boot;
de derde door mej. Betsy Krepel Vd.,
rijder de jongeheer P. Krepel; buitendien
werden nog zes prijzen toegekend.
Des avonds werd een concert gegeven
in de tent op het verlichte feesttereineen
vroolijke schare bewoog zich op de maat
van luchtige marschen rondom de tent tot
9 ure, toen het vuurwerk werd ontstoken.
Een flinke regenbui dreef de feestvierenden
in hun huizen of in de herbergen, terwijl
de feestcommissie en tal van anderen van
den burgemeester toestemming verkregen
om in de gemeentekamer het feest voort
te zetten. Met een fakkeloptocht eindigde
het officieele programma.
Oosterland, 13 Mei. Reeds vroeg ver
toonde Oosterland zich Dinsdag in feest
gewaad. Ondanks het korte tijdsverloop
van vaststellen tot uitvoeren was alles In
orde. Om 9 uur begon onder klokgelui
de armenbedeeling, die evenals het school
feest, op ruime schaal was aangelegd.
Om half tien maakte „Oosterland's Fan
fare" een omgang door de gemeente,
om later op de markt met de schoolkinderen
